El Vikipedio, la libera enciklopedio
Jan NERUDA
(naski?is la
9-an de julio
1834
en
Prago
; mortis la
22-an de a?gusto
1891
en
Prago
) estis unu el la plej grandaj poetoj kaj
realista
verkisto ?e?aj.
Li estis redaktoro de la ?urnalo
Narodni listy.
Multon li verkadis, precipe felietonojn por sia ?urnalo, mallongajn rakontojn kaj felietonojn pri siaj tiam grandaj voja?oj. Sed lia ?efa signifo estas en poezio.
Jan Neruda
Lia forto estis, ke li sciis kunigi en si la hejman tradicion de la popolkantoj kun la kulturo de la e?ropa okcidento. En la pli junaj versoj estas sufi?e da kruda naturalismo, sed maljuni?ante li mirinde puri?as kaj sublimi?as: en la a?o, kiam la ceteraj malla?ti?as, trovas Neruda sin mem kiel poeto. ?e la fino de lia vira?o naski?as lia poeziplena, kerna liriko de unika valoro. En liaj "Simplaj motivaj" parolas pri si maljunulo sobre kaj honteme, ser?ante kaj trovante por la subjektiva sento esprimon ?eneralan kaj necesan. Li vidas kaj trovas sin la? la vidmaniero de la homaro, t. e. kiel tipo. Bazaj kaj tipaj estas la sentoj kaj sintenoj, kiujn li donas el si mem kaj ofte anka? tipe esprimas ilin, iam pere de neforgeseblaj analogioj el la naturo.
(
Franti?ek Xaver ?alda
)
Anka? patriotajn sentojn li sukcesis esprimi iam per versoj, kiuj longe konservos sian vivan efikon.
Jan Neruda restis fra?lo ?is sia morto.
- H?bitovni kviti
(Tombejaj floroj,
1858
) ? unua poemaro,
pesimisma
)
- Knihy ver??
(Libroj de versoj,
1867
)
- Pisn? kosmicke
(Kosmaj kantoj,
1878
)
- Balady a romance
(Baladoj kaj romancoj,
1878
?
1883
)
- Proste motivy
(Simplaj motivoj,
1883
)
- Zp?vy pate?ni
(Vendredaj kantoj,
1896
)
- Arabesky
(Arabeskoj,
1864
)
- R?zni lide
(Diversaj homoj)
- Trhani
(?ifonuloj, romano pri fervojistoj)
- Pra?ske obrazky
(Pragaj bildoj)
- Pa?i?ske obrazky
(Parizaj bildoj)
- Povidky malostranske
(Rakontoj de Mala Strana - Malgranda Kvartalo,
1878
) proza ?efverko de Neruda)
- ?enich z hladu
(Fian?o pro malsato, 1859)
- Prodana laska
(Vendita amo, 1859)
- Merenda nest?idmych
(Festeno de malsobruloj, 1860)
- Francesca di Rimini
(1860 la? Dante)
- ?ena miluje srdnatost
(Virino amas kura?on, 1863)
- Ja to nejsem
(?i ne estas mi, 1863)
- ?erty, hrave i drave
(?ercoj, ludemaj kaj sova?aj)
- R?zni lide
(Diversaj homoj)
- Studie kratke a krat?i
(Studa?oj kurtaj kaj ankora? pli kurtaj)
- Men?i cesty
(Nelongaj voja?oj)
- Obrazy z ciziny
(Bildoj el eksterlando)
- Obrazy ze ?ivota
(Bildoj el la vivo)
- Rodinna kronika
(Familia kroniko)
- Sultano
(tr. Mirko, Revuo Internacia, I/1903, p. 144-149)
- Tri re?oj
(tr. ?+M+K, ?asopis ?eskych esperantist?, 1907, p. 133-135)
- Vampiro
(tr.
Mi
, ?asopis ?eskych esperantist?, 1907, p. 135-138)
- Jano Idioto
(tr. Vo?o, ?asopis ?eskych esperantist?, III/1909, p. 23-26)
- Kien ?in doni?
(tr. J. Vostatek, Bohema esperantisto 1909, p. 164-168)
- Pri la sonoriloj de Loreta
(tr. H. K. Bou?ka, Lingvo Internacia, 1909, p. 11-13)
- Kiel sinjoro Vorel fumumis sian mar?a?man pipon
(tr. H. K. Bou?ka, Bohema esperantisto, 1910)
- Tago kaj Nokto
(tr.
Hynek Karel Bou?ka
, Bohema esperantisto, 1911, p. 8)
- Kiel okazis, ke A?strio ne estis detruita
(tr. H. K. Bou?ka, Bohema esperantisto, 1911, p. 75, 104, 125, 148)
- Senviva urbo
(tr. Karel Len, Esperanto, 1913, p. 333)
- Infana balado
(tr.
Stanislav Schulhof
, Bohemaj grenatoj, 1920)
- Miaj samkvartalanoj
(tr.
Rudolf Hromada
, ?e?oslovaka gazeto, 1921, 3-4, p. 2)
- Kien ?in meti?
(tr. Milo? Luka?, Esperanto, 1921, p. 47-48)
- Al la patrineto
(tr.
Rudolf Fridrich
, Legu kaj parolu, 1925, p. 36)
- Biografioj de sanktuloj
(tr. Milo? Luka?, Progreso 1926, p. 19)
- Montara balado
(tr. Milo? Luka?, Progreso 1929, p. 66)
- La kruco
(tr.
Josef Ko?eny
, La Progreso 1930, p. 18-19)
- Li estis senta?gulo
(B. Hoffmannova, La Progreso, 1932, p. 50-54)
- Al la patrineto; Nia horlo?o; Montara balado; Pre?o; Konsolo; Konsento
(tradukis
Milo? Luka?
);
Li estis fripono!
(tradukis
Jaroslav Hladky
). En:
?e?oslovaka Antologio
,
Budapest
:
Literatura Mondo
, 1935.
- Nur plue! plue!
(tr. T. Pumpr, Ligilo 1938/ p. 65; Ligilo 1939, p. 33)
- En ?emizo
(tr. T. Pumpr, Ligilo, 1939, p. 5)
- Adamo. La lasta ju?o.
(tr.
Vo?o
, Esperantista 1947, p. 115)
- ?e?a balado
(tr.
Toma? Pumpr
, manuskripto, 1954, nun en Esperanto-muzeo Svitavy)
- Balado pri polko
(tr.
Ji?i Ko?inek
, Bulteno de EK Brno, 5/1955, p. 4)
- Kristnaska romanco
Tradukis
Toma? Pumpr
. En:
Nica Literatura Revuo
, n-ro 1/2, pa?oj 69/70.
- Maljunulo en la parko
Tradukis
Toma? Pumpr
. En:
Norda Prismo
, 1956/2, pa?o 85.
- Helgolanda romanco
Tradukis
Milo? Luka?
. En:
La nica literatura revuo,
1960, n-ro 5/5, pa?o 181.
- Steloj ?iele semi?is
(Tr. Rudolf Hromada, Intima triptiko, 1978, p. 6)
- Kosmaj kantoj (3-5).
Arkivigite je
2007-03-12 per la retarkivo
Wayback Machine
Tradukis
Jaroslav Mraz
.
