Pedagogio
(greke
gvidado de infanoj
) estis origine
edukado
de infanoj, nun scienco pri klerigado ?enerale, do anka? de adoleskuloj kaj adoltoj. ?i okupi?as anka? pri edukado de estontaj
edukistoj
.
Pedagogio estas praktika scienco, kiu ne kontenti?as per observado, sed klopodas aktive ?an?i la konstatitajn faktojn. La korpa edukado bazi?as sur natursciencoj (
antropologio
,
biologio
,
fiziologio
), la spirita edukado apogas sin je
psikologio
kaj
sociologio
, ?ar homa ido fari?as vera homo nur per eduko en la homa socio. La homo estas edukata por esti utila al la socio, kiu lin edukis. La psikologio instruas pri la spiritaj kapabloj de homo dum la evoluo la? la a?o kaj la? diversaj temperamentoj,
intelektoj
kaj
talentoj
, kio necesigas elaste ?an?adi la
metodojn
de la eduko.
La celoj de edukado estas starigitaj per normigaj sciencoj, kiel
gimnastiko
kaj
higieno
koncerne la korpon, dum la spiriton trejnas
logiko
(arto pensi),
estetiko
(kultivas guston kaj fantazion) kaj
etiko
(instruas la volon kaj moralon). La edukito estu kapabla aktive partopreni en
scienco
,
filozofio
,
arto
,
religio
,
sporto
,
metio
kaj en aliaj sferoj de la homa
kulturo
kaj praktika vivo.
Specialan signifon en la homa edukado havas la parolo kaj kalkulado, sekve anka? la
gramatiko
kaj
matematiko
.
Pri la problemoj de edukado okupi?is jam la antikvaj filozofoj, kiel
Sokrato
,
Platono
kaj
Aristotelo
. La verkisto
Ksenofono
postlasis romanon
Pri la eduki?o de Kiro
, en kiu li priskribis ideale edukitan reganton. En la mezepoko vizitadis lernejon nur knaboj, kiuj intencis fari?i pastroj, anka? la instruistoj estis klerikoj. La instruado okazis en la latino kaj konsistis ?efe el studado de klasikuloj.
En la
baroko
aperis postulo, ke ?iuj infanoj, knaboj kaj knabinoj, vizitadu lernejon, lernu minimume legi, skribi kaj kalkuli, la instruado okazu en la gepatra lingvo kaj koncernu la naturon kaj la praktikan vivon.
Komenio
dividis la juna?on je kvar periodoj po 6 jaroj:
- patrina lernejo - beboj (0-6 jaroj) estu instruataj hejme de sia patrino (tial anka? virinoj estu kleraj, ?ar stulta patrino ne povas eduki sa?ajn infanojn) pri la bazoj de fiziko (kio estas granda, mola, varma k.s.), astronomio (suno, luno, steloj), gramatiko (kapablo paroli), matematiko (unu, du, multaj) ktp., simple bazon de ?iuj fakoj, ?ar ?iuj interrilatas reciproke kaj devas esti instruataj samtempe
- elementa lernejo - geknaboj (7-12 jaroj) lernu ?iujn fakojn je pli alta nivelo, pli detale
- mezlernejo - adoleskantoj (13-18 jaroj) lernu ?ion je ankora? pli alta nivelo
- altlernejo - junuloj (19-24 jaroj) studu la fakojn je plej alta nivelo por fari?i majstroj
La deviga instruado almena? en la elementa lernejo estis enkondukita en la 18-a jarcento. Novajn ideojn pri edukado alportis J. J. Rousseau, kiu postulis revenon de la homo al la naturo.
- Didaktiko
-
Metodiko
-
Orientiga instruado
-
Reformpedagogio
-
Studado
-
Interkultura edukado
-
Metapedagogio
-
Slojdo
-
Ekzameno
-
Testo
-
Diplomo
-
Licencio
-
Habiliti?o
-
Andragogiko
-
Gerontagogiko
-
Agogiko
-
Antipedagogio
-
Etnopedagogio
-
Etopedio
-
Etologio
-
Instruhoro
-
Leciono
-
Montessoria pedagogio
- Ministerio de Instruado
-
Reedukejo
-
Bebovartejo
-
Infanvartejo
-
Infan?ardeno
-
Elementa lernejo
-
Mezlernejo
-
Gimnazio
-
Liceo
-
Altlernejo
-
Universitato
-
Internulejo
-
Pensiono
-
Pensionato
-
Studenthejmo
-
Teknikumo
-
Metilernejo
- Analfabeto
-
Lernanto
-
Gimnaziano
-
Dis?iplo
-
A?todidakto
-
Abituriento
-
Studento
-
Altlernejano
-
Pedagogo
-
Edukisto
-
Instruisto
-
Asistanto
-
Bakala?ro
-
Licenciulo
-
Magistro
-
Doktoro
-
Docento
-
Profesoro
-
Rektoro
-
Dekano
-
Kvestoro
-
Lektoro
-
Pedagogiisto
-
Kantoro
-
Finstudinto
-
Inspektoro
-
Pedelo
-
Instruktoro
-
Vartisto
- Infana?o
-
Pubereco
-
Adoleskanteco
-
Juna?o
-
Matura?o
-
Maljuna?o
- Diskalkulio
-
Disleksio
-
Disgrafio
-
Disortografio
-
Dismuzio
-
Dispraksio
-
Dispiksio
-
Agresemo
-
Golem-efekto
-
Pigmalion-efekto
-
Lernej-evitado
-
Bando
-
?ikanado
-
Logopedio
-
Surdopedio
-
Problema infano
-
Etopedio
-
Suflorslipeto
Johann Heinrich Pestalozzi
en
Zuriko
- John Dewey
- Erasmo
- Francisco Ferrer
- Celestin Freinet
- Paulo Freire
- Maria Grzegorzewska
- Johano Amoso Komenio
- Janusz Korczak
- Maria Montessori
- A.S. Neill
- Johann Heinrich Pestalozzi
- Jean Piaget
- Rudolf Steiner
- ?alva Amona?vili
- Pedagogia terminaro - de Malovec -
en STEB