El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
Historio de judoj en mezepoko
kovras la
historion de judoj
en la periodo el la 5-a ?is la
15-a jarcentoj
. Dum la paso de tiu periodo, la populacioj de
judoj
la?grade ?an?iis el sia devenlando en
Levantenio
al
E?ropo
, ?efe al
Centra E?ropo
dominata de la
Sankta Romia Imperio
(kio rezultis en la nasko de la etno de judaj
A?kenazoj
) a? al
Suda E?ropo
dominata de la regnoj de
Iberio
(kio rezultis en la nasko de la etno de judaj
Sefardoj
).
Juda tradicio datigas la originojn de judoj al la Dek du Triboj de Israelo, tamen plej judaj tradicioj asertas, ke la modernaj judoj estas posteuloj de
Jehuda
,
Benjamen
kaj
Levi
. Jam pro la
Babilona ekzilo
judoj, ?u pro ekzilo ?u pro milita trudo ?u pro aliaj tialoj, iris vivi en multaj aliaj landoj de
Mezoriento
, kaj poste formis komunumojn tra ?iuj orientmediteraneaj landoj, konstituante kolektive
diasporon
. Ties ?eesto estis atestita en
Grekio
el la 4-a jarcento a.K. anta?en en lokoj tiom variaj kiel en
?io
,
Egino
,
Atiko
kaj
Rodoso
[1]
kaj en
Italio
tiom frue kiom en la 2-a jarcento a.K.
[2]
Post la Sie?o de Jerusalemo (en la jaro 70), centoj da miloj de judoj estis portitaj kiel sklavoj al
Romo
, el kiu ili poste elmigris al aliaj e?ropaj landoj. La judoj kiuj elmigris al
Iberio
, kaj ties posteuloj estos la
Sefardaj judoj
, dum tiuj kiuj elmigris al Germanuja
Rejnlando
kaj al
Francio
estos la
A?kenazoj
.
[3]
E?ropaj judoj estis specializitaj en ekonomio kiel metiistoj, komercistoj, kaj mon-pruntistoj.
[4]
Grava malpliigo en iliaj populacioj okazis en Okcidenta E?ropo okazis pro la okazigo de la
Krucmilitoj
kiuj akcelis la religi-kulturan maltoleremon, okazigante multajn
pogromojn
kaj postajn forpelordonojn, en Anglio (1290), Francio (14a jarcento) kaj Hispanio (1492). Je la fino de la mezepoko, simila fenomeno ripeti?is en la Itala duoninsulo kaj tra plej el la Germanaj urboj kaj princlandoj en german-parolantaj landoj en la
16-a jarcento
. Grandaj
jid-parolantaj
populacioj foriris en tiuj samaj jarcentoj al Orienta E?ropo. Je la 17-a jarcento ekis reveniga procezo, pro reena migrado al centra kaj okcidenta E?ropo, kiam okazis pogromoj en
Ukrainio
(1648-1649).
[5]
- ↑
Alexander Panayotou,
'Jews and Jewish Communities in the Balkans and the Aegean until the twelfth century,'
en James K. Aitken, James Carleton Paget (eld.),
The Jewish-Greek Tradition in Antiquity and the Byzantine Empire,
Cambridge University Press
, 2014 pp.54-75, pp.64ff.
- ↑
Peter Schafer,
Judeophobia: Attitudes Toward the Jews in the Ancient World,
Harvard University Press
2009
- ↑
Ben-Sasson, Haim Hillel, 1914-1977, editor. Ettinger, Samuel, editor.. (1972)
Jewish society through the ages
. Schocken Books.
OCLC
581911264
.
- ↑
Botticini and Eckstein, Maristella and Zvi. (2012)
The Chosen Few : How Education Shaped Jewish History, 70-1492
. Princeton University Press,
p. 49
.
ISBN 9780691144870
.
- ↑
Yohanan Aharoni,
The Jewish People: An Illustrated History,
A&C Black 2006 p.305.