Granda Sala Lago, Utaho
|
Satelita foto de la Granda Sala Lago, kiel ?i aspektis en somero de
2003
post kvin jaroj de
trosekeco
, atingante proksimume rekordan malaltecon de la akvo.
|
hipersala lago ?
salakva lago
|
Speco de la lago
|
Ege sala
|
?efaj fontoj
|
Ursa Rivero (Utaho)
Jordano (Utaho)
Weber
|
Insuloj
|
8?15 (varie)
|
Setlejoj
|
Sallaga Urbo
kaj
Ogden
|
Areo de la baseno
|
21500 kvadratmejloj (34601 km²)
dep1
|
Landoj de la baseno
|
Usono
|
Datenoj
|
Koordinatoj
|
41° 9′ 0″
N
,
112° 36′ 0″
U
(mapo)
41.15
-112.6
Koordinatoj:
41° 9′ 0″
N
,
112° 36′ 0″
U
(mapo)
|
Granda Sala Lago, Utaho (Utaho)
DEC
|
|
![Map](https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,7,41.15,-112.6,250x200.png?lang=eo&domain=eo.wikipedia.org&title=Granda_Sala_Lago&revid=8361382&groups=_407a77f032409a4a0176a21bbe16125790c0d044) Granda Sala Lago, Utaho
|
Supermara alteco
|
f1
historia mezumo 4.200 futoj (1.283 m), 4196,6 futoj (1279 m) je la
24-a de a?gusto
2006
|
Surfaca areo
|
~1.700 kvadratmejloj (~4.400 ;km²)
dep1
f5
|
Maksimuma longo
|
75 mejloj (120 km)
dep1
f6
|
Maksimuma lar?o
|
28 mejloj (45 km)
dep1
f7
|
Maksimuma profundo
|
33 futoj (10 m) avera?e, alte 45 futoj en 1987, malalte 24 futoj en 1963
f10
|
Avera?a profundo
|
14 futoj (4,3 m)
f11
|
|
La
Granda Sala Lago
, situanta en la norda parto de
usona ?tato
Utaho
, estas la plej granda
sala lago
en la
okcidenta duonglobo
[1]
, la kvara plej granda
senelflua lago
kaj la 37-a plej granda lago sur Tero.
[2]
En mezuma jaro la lago kovras areon de ?irka? 4.400 km² (1.700 kvadratmejloj), sed la laga amplekso varias signife pro ?ia malprofundeco, kaj nun estas minacata de plii?anta foruzado de la akvo de la enfluaj riveroj. Ekzemple en 2021 ?i atingis sian rekorde plej malaltan areon de 950 kvadratmejloj (1.530 km²), sed en 1987 la surfaca areo estis je la historia maksimumo de 3.300 kvadratmejloj (5.300 km²).
La lago estas la plej granda resta?o de
Lago Bonneville
,
pluva lago
, kiu kovris grandan parton de okcidenta Utaho en pratempoj. Granda Sala Lago estas senelflua, perdas akvon nur pro vapori?o kaj tial havas tre altan
salecon
, ?i estas multe pli sala ol
mara akvo
. La tri ?efaj alfluantoj, la riveroj
Jordan
,
Weber
kaj
Bear
, ?iujare deponas ?irka? 1,1 milionojn da tunoj da
mineraloj
en la lago, kaj ?ar la vapori?anta akvo ne forportas mineralojn, la minerala koncentri?o kreskas. Pro ?ia nekutime alta saleco multaj homoj povas facile kaj senmove flosi en la akvo, precipe en la pli sala norda parto, la golfo de Gunnison. La malprofunda, varma akva ofte ka?zas
lago-efikan ne?on)
en malfrua a?tuno, komenca vintro kaj printempo.
La lago estas foje nomita la "
Morta Maro
de Usono" kaj ofertas habitaton al milionoj da
birdoj
, inklude la plej grandan migrantaron de
vilsonaj falaropoj
en la mondo, kaj
artemioj
.
Mapo de la Granda Sala Lago
Pro sia alta koncentri?o de
salo
, la akvo de la lago estas nekutime
densa
, kaj homoj plejparte flosas en ?i pli facile ol en aliaj akvejoj, aparte en Golfo Gunnison, la pli sala norda lango de la lago.
[3]
Oni registras la akvan nivelon ekde 1875,
[4]
kun avera?o ?irka? 1300 m super
marnivelo
. ?ar la Granda Sala Lago estas malprofunda lago kun malkrutaj bordoj, krom en la suda flanko, malgrandaj varioj en la nivelo grande ?an?as la bordojn kaj surfacan areon. La nivelo povas draste alti?i en pluvaj jaroj kaj malalti?i en senpluvaj jaroj. Al ?i efikas krome la grando de la akvofluo forprenata por agrikulturaj kaj urbaj uzoj. Precipe el la riveroj Jordan kaj Weber oni forprenas uzakvon.
[5]
[6]
En la jardeko de 1880,
Grove Karl Gilbert
anta?diris, ke la lago ? tiam malpligrandi?anta de multaj jaroj ? praktike malaperos krom resta?eto inter la insuloj.
[7]
Esploro en 2014 uzis arbringojn kolektitajn en la baseno de la Granda Sala Lago por krei
576-jaran rekonstruon
de variado de la laga nivelo.
[8]
La ?an?adon de la laga nivelo forte modulas en malaltaj frekvencoj la Pacifik-rilataj ocean-atmosferaj osciloj, pro kio ?i spegulas la jardek-skalaj sekecaj cikloj karakteraj de la regiono.
[9]
[10]
Modelante tiujn klimatajn oscilojn,
[11]
kaj utiligante la arbringan rekonstruon de pasinta lagnivela ?an?ado,
[12]
esploristoj sukcesis anta?diri la fluktuadon de lagaj niveloj ?is 5?8 jaroj.
[13]
La nivelo de la Granda Sala Lago malsamas inter la nordaj kaj sudaj partoj, kiujn dividas la digo de la
Tran?vojo Lucin
. La nivelo de la akvosupro de la suda parto kutime estas 15?60 cm pli alta ol en la norda parto tial, ke la enfluo de akvo okazas plejparte en la sudo.
[4]
[14]
Rekordaj akvaj niveloj en la jardeko de 1980 ka?zis multe da poseda?a dama?o por posedantoj ?e la orienta bordo de la Granda Sala lago, kaj la bazo de
Inter?tata 80
komencis erozii?i. Responde, la
utaha
registaro konstruis la Okcidentadezertan Pumpoprojekton ?e la okcidenta bordo de la lago. ?i ekfunkciis la 10-an de aprilo, 1987. La projekto konsistas el pumpejo
(
41° 15′ 9.28″ N
113° 4′ 53.31″ U
/
41.2525778 °N, 113.0814750 °U
/
41.2525778; -113.0814750
(mapo)
)
en la
Montaro Hogup
, kun tri pumpiloj kies kombina movkapablo estas 95 m³/s, enflua kanalo, kaj elflua kanalo. Estas anka? 40 km da
digoj
kaj 16-kilometra alirvojo inter la urbeto Lakeside kaj la pumpejo.
[15]
La pumpoprojekto celis pligrandigi la surfacan areon de la Granda Sala Lago por plirapidigi la elvapori?on de akvo. La pumpoj elmetis iom da akvo el la Granda Sala Lago en la 1300 kvadratajn kilometrojn grandan
Vapori?ejon Newfoundland
en la dezerto okcidente de la lago. Bara?o en la digo ?e la suda ekstremo de la Montaro Newfoundland regis la akvonivelon en la baseno, foje resendante salan akvon el la vapori?ejo al la ?efa parto de la Granda Sala Lago.
[15]
?is la fino de la unua jaro de funkciado, la pumpoj elmetis proksimume 620 milionojn da kubaj metroj el la Granda Sala Lago. Oni ?esigis la projekton en junio 1989, ?ar la nivelo de la akvo subi?is preska? du metrojn post la pintaj altecoj en junio 1986 kaj marto 1987. La Utaha Divizio de Akvoresursoj atribuas al la projekto "pli ol trionon de tiu malplii?o".
[15]
La pumpiloj eligis sume 3.37 km³ dum ili funkciis.
[16]
Kvankam la pumpiloj jam ne estas uzataj, ili estas konservataj surloke por reuzi?i ?e eventuala rea alti?o de la Granda Sala Lago.
[17]
- ↑
Reta Enciklopedio Britannica
- ↑
Grandaj Lagoj de la Mondo
.
Factmonster.COM
.
- ↑
Can I float in Great Salt Lake?
. Utah Geological Survey. Arkivita el
la originalo
je 2010-08-15.
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2010-08-15. Alirita 2007-02-08.
- ↑
4,0
4,1
Great Salt Lake, Utah
.
United States Geological Survey
. Arkivita el
la originalo
je May 6, 2009. Alirita April 12, 2009.
- ↑
Morgan (1947), p. 22.
- ↑
(1984) “Water-level and water-quality changes in Great Salt Lake, Utah, 1847?1983”,
U.S. Geological Survey Circular 913
.
- ↑
Morgan (1947), p. 23.
- ↑
(2014) “Tree-ring reconstruction of the level of Great Salt Lake, USA”,
The Holocene
24
(7),
p. 805?813
.
doi
:
10.1177/0959683614530441
.
- ↑
(2012) “
Multidecadal Drought Cycles in the Great Basin Recorded by the Great Salt Lake: Modulation from a Transition-Phase Teleconnection
”,
Journal of Climate
25
(5),
p. 1711?1721
.
doi
:
10.1175/2011JCLI4225.1
.
- ↑
(2010) “
Coherence between the Great Salt Lake Level and the Pacific Quasi-Decadal Oscillation
”,
Journal of Climate
23
(8),
p. 2161?2177
.
doi
:
10.1175/2009JCLI2979.1
.
- ↑
(2011) “Incorporation of Pacific SSTs in a Time Series Model toward a Longer-Term Forecast for the Great Salt Lake Elevation”,
Journal of Hydrometeorology
12
(3),
p. 474?480
.
doi
:
10.1175/2010JHM1352.1
.
- ↑
(2015) “
Added value from 576 years of tree-ring records in the prediction of the Great Salt Lake level
”,
Journal of Hydrology
529
,
p. 962?968
.
doi
:
10.1016/j.jhydrol.2015.08.058
.
- ↑
Great Salt Lake Annual Level Prediction
. Utah Climate Center. Arkivita el
la originalo
je September 22, 2015. Alirita November 12, 2015.
Arkivigite je
2015-09-22 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2015-09-22. Alirita 2023-02-20.
- ↑
USGS Surface-Water Daily Data for the Nation
. United States Geological Survey. Arkivita el
la originalo
je September 21, 2017. Alirita April 30, 2017.
- ↑
15,0
15,1
15,2
Hassible & Keck, p. 22.
- ↑
Fact Sheet: West Desert Pumping Project
. Utah Division of Water Resources. Arkivita el
la originalo
je 27-an de a?gusto 2013. Alirita 23-an de a?gusto 2006.
Arkivigite je
2013-08-27 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2013-08-27. Alirita 2007-02-08.
- ↑
Great Salt Lake Pumping Project
. Utah Division of Water Resources. Arkivita el
la originalo
je 27-an de a?gusto 2013. Alirita 9-an de a?gusto 2006.
Arkivigite je
2013-08-27 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2013-08-27. Alirita 2007-02-08.