Frazigo
signifas en muziko la rilaton de diversaj tonoj ene de muzika
frazo
rilate
la?tecon
,
ritmo
,
artikulacio
kaj metado de
pa?zoj
kaj ties traktado fare de la interpretanto.
Same kiel je la levi?o kaj mallevi?o de la vo?o, mallongigo kaj plilar?igo de silabo dum parolado anka? en ?ia muziko neniam sekvas tonoj samrangaj unu post la alia. Tonsinsekvoj havas ?iam strukturon, ekz. per melodiaj, ritmaj kaj harmoniaj pezocentroj, tiel ke unuopaj tonaroj (
motivoj
) dislimi?as de aliaj. La per tio ekestantajn frazojn muzikisto konigas al a?skultanto per
frazigo
.
La rekonon de frazoj kaj ilia -igo oni kondi?igis je la muzikistoj ?is la fino de la 19-a jarcento. Trovi?as nur kelkaj subdividiloj kiel komoj ?e
Francois Couperin
a?
spirosignoj
?e
Heinrich Schutz
. Pro la plii?o de komplikaj strukturoj kaj metrikaj liberecoj ekde la vienklasikismo fari?is necese uzi kromajn prezentadosignojn same kiel la
frazarkon
, kiun enkondukis Hugo Riemann en sian frazigo-instruon por markado de frazoj.
En
?azo
frazigo estas multrilate stilstampa rekonilo, kaj koncerne la personan kaj anka? la epokan stilon. Anka? tie oni kondi?igas, ke certaj ?eneralaj reguloj pri frazigo estas vaste konataj kaj krom tio estas liberaj por propra interpretado. Ekzemple la entempigo, la lokado de la tonoj la? la pulso, kiel je la tiel nomata
svingo
-frazigo. Malgra? en ?azo la notoj estas je okona nivelo notitaj rektaj (duumaj), la realigo de ?i tiuj okonoj estas triolete (triuma). Tio signifas, ke oni ludas la pokaze unuan kaj lastan
trioleton
de okon-trioleta grupo (jen almena? la kutima klarigo en notskribo, la t.n.
svingo
ekestas plejparte nur per fleksi?ema kaj dinamika uzado kaj formado de la okonaj da?rolongoj).
Se oni farus tion ?iam precize egale, la muziko sonus statika kiel tia de komputilo, kaj la ludata melodilinio havus nenian viglecon, kian oni konas de centoj da grandiozaj ?azimproviza?oj. ?ar nun tamen la malsamaj muzikistoj ludas la melodion (kvankam egale notitan) iomete malsama, ?i ?iam sonas iomete alia.
En svingo ekz. ofte okazas, ke la tria trioleto de la (jam menciita) trioletgrupo estas ludata iomete tro frue, tiel ke rezultas parte preska? rektaj oktonoj (anta? triuma peco oni tion nomas duuma), sed ja ne tute rektaj okonoj. Tiel ekestas aparta, ne notebla muziksento. Al tio kontribuas anka? la traktado de la akcentado de la unuopaj tonoj. En ?azo ofte okazas, ke tonoj je neakcentataj taktotempoj estas akcentataj, do precize la malo ekzemple al germana
armemuziko
, sen ke tio ?iam okazas. Tre bone tio estas interalie ekkonebla je la solooj de
Charlie Parker
, kiu el la ripetita ludado de temoj kaj pecoj evoluigis improviza?ojn, kiuj poste fari?is apartaj pecoj.
- Hugo Riemann:
Musikalische Dynamik und Agogik. Lehrbuch der musikalischen Phrasierung auf Grund einer Revision der Lehre von der musikalischen Metrik und Rhythmik.
Heidelberg 1884
- Hugo Riemann, C. Fuchs:
Praktische Anleitung zum Phrasieren.
Leipzig 1886
- Hugo Riemann:
Die Phrasierung im Lichte einer Lehre von den Tonvorstellungen.
In:
Zeitschrift fur Musikwissenschaft
(ZfMw) I, 1918/19
- Otto Klauwell:
Der Vortrag in der Musik.
Berlin 1883
- O. Tiersch:
Rhythmik, Dynamik und Phrasierungslehre der homophonen Musik.
Berlin 1886
- A. Carpe:
Grouping, Articulating and Phrasing in Musical Interpretation.
Boston 1898
- H. Keller:
Phrasierung und Artikulation.
Kassel 1955
- H. Schenker:
Weg mit dem Phrasierungsbogen.
In: ders.:
Das Meisterwerk in der Musik.
Band I. Munchen 1925, Nachdruck: Hildesheim 1974