Kiel
filistro
oni nomas mal?ate spirite malvastajn personojn, kiuj elstaras pro spirita malmovebleco, klara
konformeco
kun sociaj normoj, malinklino kontra? ?an?oj de la kutima vivmedio kaj forta bezono por
sociala sekureco
. Krome en la arta medio
filistro
mal?ate signifas iun, kiu ne ?atas a? mal?atas
arton
(plejparte avangarda arto) kaj lige kun tio
estetikajn
a? ideajn valorojn, je tio tamen transprenas kaj aplikas nekritike anta?pretigitajn, ofte
bur?aj
nomitajn imagojn.
Onidire la nocio aperis unuafoje en
Jena
en la malfrua 16-a jarcento. En universitataj urboj ?i nomis ne studantan bur?on, kiu vivis en simile stre?oplena rilato al la studentoj kiel en la
biblio
la
Fili?toj
kun la hebreoj. En ?i tiu kunteksto
Schopenhauer
difinas filistron kiel homo sen spiritaj bezonoj.
Ekde la germana
romantismo
la nocio transpasis la limojn de la studenta kunteksto: poetoj kiel
Brentano
,
Heine
kaj
Novalis
apelaciis pri sia sendependa
genio
; filistro do estis la? ilia opinio ta?ga nocio por signifi iliajn konservemajn kontra?ulojn en la kulturaj institucioj. Moko pri filistroj estis tiel vaste disvasti?intaj, ke oni povas paroli pri memstara tekst?enro, la prifilistra
satiro
.
Renesancon travivis la nocio en Anglio dum la tempo de la
estetikismo
.
La nocion
filistro
, komence insulta?o de la nobelaro kontra? la bur?aro, uzis ekde la komenco de la 20-a jarcento progresemaj maldekstremuloj kontra? la sociajn elitojn. Nuntempe la nocio direkti?as foje anka? kontra? tiuj el la maldekstruloj, kiuj alvenis en la estra socitavolo.
En sia romano
Der ewige Spießer
(La eterna filistro), aperinta en 1930, verkisto
Odon von Horvath
karakterizas filistron kiel
"hipo?ondrian miiston, kiu alstrebas, ?ie malkura?e sin adapti kaj falsi ?iun novan ideon proprigante tiun al si."
La filistro travoja?as la tutan mondon kaj tamen nur vidas sin mem. Kio estas bona kaj malbona, li scias sen pripensado.
La literaturo de la 19-a jarcento ?ajnas koni du kategoriojn de filistroj.
Charles Dickens
priskribas la bonaniman filistron; tiu estas homo, kiu servutas al supra?a societemo kaj krome ?atas resti en asocioj. Sendan?eraj ?ercoj kaj iaspeca familia movi?o dominas. La malicaj varia?oj de filistroj aperas ?e
Honore de Balzac
en ties romano
La etbur?oj
: malico, kla?emo,
kalumnio
kaj
perfido
,
orgojlo
, ?iosciemo kaj brusto?veliteco dominas.
La regato
en la samnoma romano de
Heinrich Mann
el 1914 estas oportunisto, kunula?o kaj konformisto servutema al a?toritato.