Diplomatia imuneco
estas formo de la?le?a imuneco kiu certigas ke
diplomatoj
ricevas garantion por libera trairo kaj ne estas konsideritaj atakeblaj per proceso a?
procesakuzo
la? la
le?oj
de la gastiganta
lando
, sed ili da?re povas esti forpelitaj. Moderna diplomatia imuneco estis kodigita kiel ero de
internacia juro
en la
Viena Kongreso pri Diplomatiaj Rilatoj
(1961) kiu estis ratifita fare de ?iuj krom manpleno da nacioj, kvankam la koncepto kaj kutimo de tia imuneco havas multe pli longan historion datantan reen milojn da jaroj. Multaj principoj de diplomatia imuneco nun estas konsideritaj kiel
kutima juro
. Diplomatia imuneco kiel institucio formi?is por enkalkuli la prizorgadon de registaraj rilatoj, dum periodoj de malfacila?oj kaj
armita konflikto
. Ricevante diplomatojn, kiuj formale reprezentas la reganton, la
?tatestro
de la envenanta lando garantias certajn privilegiojn kaj imunecojn por certigi ke ili povas efike aran?i siajn
devontigojn
, en la kompreno ke tiuj estas disponigitaj sur reciproka bazo.
Origine, tiuj privilegioj kaj imunecoj estis konceditaj sur duflanka,
ad hoc
bazo, kiu ka?zis miskomprenojn kaj konfliktojn, premon sur pli malfortaj ?tatoj, kaj senta?gecon por ke aliaj ?tatoj taksu kies partio estis ?e kulpo. Internacia interkonsento konata kiel la Viena Kongreso kodigis la
regulojn
kaj interkonsentojn, disponigante normojn kaj privilegiojn al ?iuj ?tatoj.
Eblas ke la hejmlando de la oficialulo rezignu pri imuneco; tio tendencas okazi nur kiam la individuo faris gravan
krimon
, senrilatan kun sia diplomatia rolo (kontraste al, ekzemple, akuzoj de
spionado
), a? atestis tian krimon. Tamen, multaj landoj rifuzas rezigni pri imuneco; individuoj havas neniun a?toritaton rezigni pri sia propra imuneco (krom eble en kazoj de transfu?o). Alternative, la hejmlando povas procesigi la individuon. Se imuneco estas rezignita fare de
registaro
tiel ke diplomato (a? iliaj familianoj) povas esti procesigita, necesas ke ekzistas kazo por respondi kaj ?i estas en la ?enerala intereso procesigi ilin. Ekzemple, en 2002,
kolombia
diplomato en
Londono
estis procesigita pro
murdo
, post kiam diplomatia imuneco estis rezignita fare de la kolombia registaro.
Delonge la netu?eblo de diplomatoj estis klare atentita. Tiu netu?eblo i?is konata kiel diplomata imuneco. Kvankam estis nombraj kazoj kie diplomatoj estis mortigitaj, tio estas normale rigardita kiel granda firompo de honoro.
?ingis-?ano
kaj la
Mongoloj
estis bone konataj ?ar forte insistis en la
rajtoj
de diplomatoj, kaj ili ofte entreprenis hororajn reven?on kontra? ajna ?tato kiu estus firompinta tiujn rajtojn.
Diplomatiaj rajtoj estis establitaj en la mezo de la
17a jarcento
en E?ropo kaj etendi?is tra la tuta mondo. Tiuj rajtoj estis formaligitaj ?irka? la
Viena Konvencio de Diplomatiaj Rilatoj
de
1961
, kiu protektas diplomatojn el persekuto a?
akuzado
dum diplomatia misio. Se diplomato ne fifaras serizan krimon dum en gastiganta lando ?i povas esti deklarita
persona non grata
(nedezirata persono). Tiaj diplomatoj estas tiel ofte procesataj pro la
krimo
en sia hejmlando.
Anka? diplomatiaj komunikoj estis rigarditaj kiel io preska?religia, kaj diplomatoj estis delonge rajtigitaj porti dokumentojn trans landlimoj sen esti priser?itaj. La mekanismo por tio estas la tielnomita "diplomatia valizo" (a?, en kelkaj landoj, la "diplomatia sako"). Kvankam radiaj kaj ciferecaj komunikadoj i?is pli normigaj kaj kutimaj por ambasadoj, diplomataj sakoj estas ankora? tre komunaj kaj kelkaj landoj, kiaj Usono, deklaras tutajn ?ipkontentorojn kiel diplomatiajn sakojn por porti specialan materialon (ofte e?
konstrumaterialon
) en alia lando.
En tempo de malamikeco, diplomatoj estas ofte retirigitaj pro tialoj de persona sekureco, same kiel en kelkaj okazoj kiam la gastiganta lando kondutas amike sed estas konstatita minaco fere de internaj opoziciantoj. Ambasadoroj kaj aliaj diplomatoj estas foje realvokitaj provizore el siaj hejmlandoj kiel sistemo esprimi malpla?on rilate al la gastiganta lando. En amba? situacioj, malaltrangaj dungitoj restas ankora? pro la fakta funkciado de diplomatio.