Regionoj riskantaj dezerti?adon
Dezerti?ado
,
aridigo
a?
dezertigado
estas la procezo la? kiu
teritorio
kiu ne posedas la kondi?ojn de
klimato
de
dezertoj
, ?efe arida, duonarida a? subhumida seka, sed kiu finfine akiras la?grade la karakterojn de tiuj. Tio okazas kiel rezulto de la detruo de ties vegetala kovrilo, de la
erozio
de la grundo kaj de la manko de
akvo
.
La? datumoj de la Programo de
Unui?intaj Nacioj
por la Medio (PNUMA),
35 %
de la surfaco de la kontinentoj povas esti konsiderataj kiel dezertaj areoj.
Ene de tiuj teritorioj survivas milionoj da personoj la? kondi?oj de konstanta
sekeco
kaj malbundo de nutra?oj. La ekspansio de tiuj dezertoj estas konsekvenco de
homaj ka?zoj
(dezertigado). Kiam la procezo okazas sen homa interveno, tio estas, pro
naturaj ka?zoj
temas pri dezerti?ado.
Aridi?o estas komenco de dezerti?o
Unu el la unuaj etapoj de la dezertigo estas la detruo de la vegetala kovrilo, sed tiu ne estas necese la unika kialo kiel "pafilo" de la fenomeno. ?i povas esti ?u ka?zo ?u efekto de la procezo de aridi?o. Originale tiuj zonoj estis
fruktodonaj
, kie oni praktikis la?sekvencan
agrikulturon
. La plialti?o de la lo?antaro devigis al intensiva ekspluatado de la tero ?iskiam oni produktis ties el?erpigon.
La dua etapo komencas kiam la tero ?esas esti fruktodona kaj trovi?as senigita el ties vegetala kovrilo;
akvo
kaj
vento
erozias pli rapide ?is alveni al la roko.
En la plej parto de la zonoj de kultivo la grundo erozii?as multe pli rapide ol la rapido per kiu formi?as. Eble necesus jardekoj a? jarcentoj por ke la pejza?oj rekovri?u el verdo.
Bildo de satelito
Landsat
pri sablodunoj anta?enirantaj minace al
Nuak?oto
, ?efurbo de
Ma?ritanio
.
- Madagaskaro
: tiu ?i estas la lando plej eroziita en la mondo.
93 %
de la tropika arbaro kaj 66 % de la pluvarbaro estis forhakitaj.
- Afriko
: En la subsahara zono la lo?antoj suferis pro plurjara malseka periodo ?irka? la jaro 1980. En tiu periodo okazis dezerti?o. En la amasmedioj, tio estis ofte atribuita al la
tutmonda varmi?o
pro
klimata ?an?o
. Tio tamen estas dubinda. Dum la sekvaj 35 jaroj, la regiono ree pliverdi?is kaj la verda zono estas nun pli granda ol anta? tiu malseka periodo.
- Hispanio
: estas la lando de la
E?ropa Unio
kun plej alta grado de dezerti?o
[1]
, ?efe en sudaj kaj orientaj regionoj.
Analizoj de observoj pere de satelitoj montris, ke la subsahara zono pliverdi?is de post 1981
[2]
, kaj ke tia verdi?o okazis anka? en plej multaj, tamen ne en ?iuj, aliaj duonaridaj regionoj. Tio anka? estas facile komprenebla. Pro la alti?anta temperaturo vapori?as pli da akvo. Sekve anka? esti?as pli da pluvo, de kiu profitas la plantoj en aridaj regionoj. Alia faktoro, de kiu profitas la plantoj, tamen precipe en regionoj en kiuj ne mankas pluvo, estas la alti?anta karbondioksidenhavo de la atmosfero.
Grundita ?ipo en la
Arala Maro
En
1977
oni celebris en
Najrobio
,
Kenjo
, la Konferencon de Unui?intaj Nacioj pri Dezerti?o. En
1994
la
Unui?intaj Nacioj
proklamis la 17an de junio kiel la Monda Tago de lukto kontra? la dezerti?o kaj la sekeco.
En
1996
ekvalidi?is la Konvencio de Unui?intaj Nacioj de lukto kontra? la Dezerti?o konsistigante la unuan kaj unikan kadron la?le?e deviga internaciskale kreita por kontra?stari la problemon de la dezerti?o. La Konvencio fundamenti?a sur la principoj de partopreno, kunlaboro kaj malcentrigo. Lastatempe, ?is 192 landoj formas parton de la Konvencio, ampleksigante ?in vere tutmonde.
joa man volll fett ne
Plej ofte, la procezoj de dezerti?o ne estas iamaniere naturaj. La homo kiel intervenanto ?e sia medio, kaj kapabla modifi ?in, ekspluatis signife siajn resursojn, sen minimume konsideri tre ofte la medion. La senmezura forhakigo de arboj, la
Forceja efiko
kaj malta?ga uzado de akvo estas kelkaj el la faktoroj kiu helpas tiun procezon.
Tamen, lastatempe oni pristudis diversajn metodojn por rekuperi dezertigitajn terenojn, multfoje sukcese.
Tre akceptita metodo estas la iompostioma reforstado a? rearbarigo de la dezertigitaj zonoj. Pristudante ?iun precizan kazon, oni enmetas plantospeciojn kiuj eltenu la nivelojn de sekeco de la zono, pliigante la nivelojn de humideco kaj la?grade enmetante novajn speciojn gajnante terenon en la ?istiame dezertigitaj zonoj. Precizan kazon oni praktikis en la
1930-aj jaroj
sukcese en
Villa Gesell
, malgranda urbo de la marbordo de
Argentino
Lastatempe
Leono Brenig
, agnoskata israela sciencisto, prezentis la projekton
Geshem
(pluvo en
hebrea
), per kiu oni klopodas krei
artefaritan pluvon
. La artefarita pluvo bazi?as sur la nomita insulo de varmo, difinita kiel regiono de preciza surfaco kun temperaturo signife supera al tiu de la ?irka?o, proksimume ?irka?
6
°C
super tiu, kie oni kaptas la akvovaporon enhavata en la atmosfero ?is alto supera al 1 km, kie ekkondensi?as por, sinsekve, provoki la pluvon.
Tiu metodo kreis ian konsideron en la scienca mondo, kaj estis probita unuafoje en
Israelo
en la
dezerto de Negevo
, je 150 km de la marbordo; kiam oni ekhavus la necesan materialon por eviti poluadon, kaj sufi?e malmultekostan por ke ties apliko estu fruktodona, tiu metodo estos interesega. La procezo de priser?ado povos plilongi?i ?is kvin jaroj. La metodo ne havus negativajn konsekvencojn por la medio kaj oni sukcesus solvi la problemojn de fla?ro kaj fa?no kiujn transfluigoj kaj la
Sensaligo
provokas. Aliaj landoj kiel
Hispanio
ege atentas la disvolvigon de tiu projekto.
Dume, la regionoj kun tiu problemo devus plie responsi en la afero kaj kunlabori iamaniere, ekzemple uzante la akvon pli racie kaj helpante la disvolvigon de la alternativaj energifontoj, por malhelpi la tuj venonta efecto invernadero.