Dekamerono
(
Decameron
), 1492
Unu el la ilustra?oj de
Sandro Botticelli
(Sandro Botti?elli) pri
Dekamerono
(
Decameron
)
Dekamerono
estas romano, kiu konsistas el ciklo enhavanta 100
novelojn
dividitajn po dek por dek tagoj (
Dekamerono
signifas en la
greka
dek tagoj
. La okazinta?ojn rakontas dek junaj homoj, kiuj fu?is el urbo en provincon, por ke ili savu sin anta?
pesto
, eksplodinta en
Florenco
en la jaro
1348
. Dekameronon verkis
Giovanni Boccaccio
en la jaroj 1348 - 1353. En la enkonduko de Dekamerono estas anka? unu el la plej signifaj kaj la plej detalaj priskriboj de pesto en la
mezepoko
. La okazinta?oj de Dekamerono kaj iliaj temoj influis vicon da pluaj artistaj verkoj en ?iuj terenoj de la arto.
La ?efaj temoj de la noveloj rakontitaj de la rakontistoj estas amhistorioj kaj humoro (trompo); tiele la verko heredas la mezepokan guston por amhistorioj kaj amuzo. En multaj noveloj la edzoj estas trompitaj de edzinoj, la ?ajne naivaj virinoj vere malka?as sian volupton, la mona?oj kaj studentoj aperas kiel ardaj amantoj ktp.
La gravo de la
Dekamerono
bazi?as grandparte sur ties zorgita kaj eleganta
prozo
, kiu setligis imitindan modelon por la estontaj verkistoj de la
Renesanco
, sed anka? ?ar konsistigis la ?enran modelon de la estonta
kortega novelo
, ne nur en Italio tra la nomitaj
novellieri
(Franco Sachetti,
Mateo Bandello
, Gerardi Cinthio ktp.) sed en la tuta E?ropo (
El Patranuelo
de
Juan de Timoneda
, la
Novelas Ejemplares
de
Cervantes
, ktp.). E? la legendo de
Los amantes de Teruel
inspiri?is en la novelo 8a de la kvara tago.
Aliparte, la cirkonstancoj priskribitaj en la
Dekamerono
estas ege influitaj de
mezepoka
emo por
numerologio
kaj
mistikismo
. Ekzemple, oni kredas ke la sep virinoj reprezentas la kvar kardinalajn
virtojn
kaj la tri teologajn virtojn (justeco, sa?o, kura?o kaj modereco; fido, espero kaj karitato). Kaj oni supozas, ke la tri viroj reprezentas la grakan triecan dividon de la animo (racio, kolero kaj volupto). La propra Boccaccio indikas, ke la nomoj kiujn li donis al tiuj dek roluloj estas fakte
pse?donimoj
"elektitaj ?uste la? la kvalitoj de ?iu". La itallingvaj nomoj de la sep virinoj, en la signifa ordo la? la origina teksto estas la jenaj:
Pampinea
,
Fiammetta
,
Filomena
,
Emilia
,
Laureta
,
Neifile
, kaj
Elissa
. La nomoj de la viroj estas la jenaj:
Panfilo
,
Filostrato
, kaj
Dioneo
.
Giovanni Boccaccio la a?toro de la Dekamerono
La Dekamerono estas distinga verko, kiu priskribas detale la fizikajn, psikologiajn kaj sociajn efektojn, kiujn la pesto ka?zis en parto de
E?ropo
. La bazaj historioj de la noveloj ne estu konsiderataj kiel inventa?oj de Boccaccio; fakte, ili bazi?as sur italaj fontoj pli antikvaj, a? foje sur francaj a? latinaj fontoj. Granda nombro de la historioj enhavataj ene de la Dekamerono aperos poste en la
La Rakontoj de Canterbury
de
Chaucer
. Tamen, Chaucer probable ne estis familiarigita rekte kun
La Dekamerono
. Probable li uzis aliajn hispanajn kaj latinajn komunajn fontojn, kiel materialo kiu estis inspirigo anka? por la verkoj de Boccaccio. La scenoj de la Dekamerono estis popularaj temoj por la renesancaj pentristoj kiel
Tiziano
. En
1970
,
Pier Paolo Pasolini
realigis filmon baze sur kelkaj el la historioj de tiu ?i verko.
Oni povas konsideri la verkon de Boccaccio kiel elstaran anta?a?on de la literaturo de sia epoko, ?ar la karakteroj de la Dekamerono estas anta?montro de la nereligia koncepto de la homo al kiu alvenis la Renesanco. La malesto de fantaziaj a? mitaj trajtoj, tiele kiel la primoko farita al la mezepokaj idealoj, estas, inter aliaj, la trajtoj kiuj difinas la Dekameronon teksto klare antropocentrisma kaj
humanisma
La roluloj de Boccaccio estas komunaj esta?oj, difektaj kaj senhavaj de ?iu ajn nobla valoro, ?u ?evalira ?u kortega; male elstaras la rabistoj, mensogantoj kaj adultoj, kaj ilia ruzo por triumfi; diference de la antikva mezepoka koncepto kie la heroo de la historio posedis belon a? forton, kaj asocie ?iam al la nobelaro kaj la dieco. Fine, la forta sento kontra?klerika de la historioj de Boccaccio pensigas en la epokoj estontaj, kie la fe?daj kaj kristanaj idealoj estos atakitaj de la novaj konceptoj kiuj lokas la homon kiel centro de la mondo.
Dekamerono, unuaj tri tagoj (tr.
Perla Martinelli
kaj
Gaston Waringhien
, kooperativo de literatura foiro, 1995, 320 p.)
La Dekamerono estis
adaptita al kino
de la itala re?isoro
Pier Paolo Pasolini
en 1971.