Metala pilastro kiel apogilo.
Apogilo
estas plejofte vertikala konstruelemento, kiu enprenas kaj plukondukas ?ar?ojn ?efe en direkto al sia la?longa akso. ?i estas bastonforma premomembro, kies pli grandaj transverssekcaj mezuroj ? dislimige al vando ? ne superas la kvaroblan de la pli malgranda mezuro.
Kiel materialo ta?gas ?iuj
konstrumaterialoj
, kiuj havas sufi?an premreziston. En la
konstrufako
oni uzas por tio inter alie:
La portkapablo de apogilo dependas de la stabileco de la elektita materialo, de la transverssekca geometrio, de la longeco resp. alteco de la apogilo, de la abutmentaj kondi?oj je la fina?oj (?u turneblaj a? fiksitaj), geometriaj malperfekta?oj ekzemple oblikveco, kurbeco a? torditeco kaj la speco kaj la kombina?o de efikoj.
Apogiloj kun pli grandaj mezuroj anka? nomi?as
pilastroj
(ekz. pontpilastroj), anka? je masonaj a? ?tonaj farmanieroj. Apogiloj kaj pilastroj ne substaras, male al
kolono
, ne ajnan ar?itekturan sistemon (
bazo
,
fusto
kaj
kapitelo
) a? klasifikon (
kolonaj ordoj
).
La
klasika kolona ordo
uzas la terminon apogilo por portaj konstruelementoj. Apogilo la? tiu povas havi du malsamajn formtipojn, kiujn oni komprenas kiel kontrastaj:
pilastro
kun kvadrata a? plurangula transversa sekcia?o kaj
kolono
kun ronda transversa sekcia?o.
Leon Battista Alberti
difinis pilastron kiel resta?on de tratruigita muro. Li alordigas ?in al la statike efika kernkonstrua?oj kaj postulas, ke pilastroj principe portu arkojn. Apogilo estas komprenata kiel liberstara elemento, kiu devenas de la lignoarhitekturo kaj apartenas al la kategorio de aplikata ornama?o. Kolono per tio estas sekundara unueco, kies neceso rezultas el la malperfekta?o de la kernkonstrua?o kaj kiu fakte ne estas necesa.
Pratipo de skema forma?o el kolonoj kaj pilastroj kiel apogaj elementoj estas la ekstera fasado de la
Koloseo
en Romo. Tiu ?i skemo fari?is, disvastigite per la
trakta?oj
de
Leon Battista Alberti
, Sebastiano Serlio, Giacomo Barozzi da Vignola, Andrea Palladio kaj
Vincenzo Scamozzi
centra motivo de novepoka konstruado ekde la 15-a ?is la komenco de la 20-a jarcento.
La?
Francisko Azorin
Apogi
estas
Subteni, firmigi objekton, konstrua?ojn pere de trabo, fosto a? alia?o.
[1]
Tiurilate li listigas anka? la terminojn apogilo, apogilaro, apogarko, apogmuro, apogtrabo, apogpunkto, klinapogo.