Abu Sa'id Bahadur ?ano
(2a de Junio, 1305,
Ujan
? 1a de Decembro, 1335) (en
persa
;
urdua
;
araba
:
??? ???? ????? ???
) literumita anka? kiel
Abusaid Bahador ?ano
,
Abu Sajed Behauder
(en
mongola
????? ??????? ????
Busajid Baghatur ?an
), estis la na? reganto de la ?tato
Il?anlando
en
Irano
(1316?1335).
En 1306 kaj 1322, post venki super la armeo de la
Ora Hordo
kaj super la ribelo de la
Kerajto
Rin?in, la Mongoloj donis al li, tiam infano heredanto de
Oljaitu
, la titolon
Baghatur
(en moderna mongola Баатар) kun signifo "heroo".
Dum la komenco de sia regado, la distinga jud-islama fakulo kaj veziro
Ra?id-al-Din Hamadani
estis senkapigita;
emiro
?upan
i?is
de facto
la reganto de la lando. En 1325 ?upan venkis super alia armeo estrita de
Muhammad Uzbeg
?ano de la Ora Hordo kaj e? invadis ties teritoriojn denove.
Abu Said enami?is de
Bagdad Katun
, nome filino de ?upan. La emiraj klopodoj por eviti ke Abu Sa'id edzi?u al sia filino, kiu estis jam edzino de
Hasan Buzurg
, alia povega militsenjoro tiama, ne helpis la situacion. En A?gusto de 1327 Abu Sa'id mortigis filon de ?upan, nome Demasq Kaja, evidente pro lia aghado ?e iama konkubino de Oljeitu. Poste ?upan mem estis mortigita de la Kartidoj, senjoroj de
Herato
. Dume la
Mamelukoj
senkapigis Timurta?, filo de ?upan, kiu kiel guberniestro estis ribele kontra? la Il?anlando dekomence.
Abu Sa'id morti?is sen lasi heredanton a? nomumitan sukcedanton, lasante la Il?anlandon dissolvitan al la povo de la ?efaj familioj, kiaj la ?upanidoj, la Jalajiridoj, a? de novaj movadoj kiaj la Sarbadaroj. La ?tato perdis unuecon post lia morto, kaj i?is mozaiko de regnetoj regataj de
Mongoloj
,
Turkoj
, kaj
Persoj
. La granda voja?isto
Ibn Batuta
gapis ?e malkovro, je sia reveno al Persio, ke tio, kio ?ajnis forta regno, nur post dudek jaroj estis dissolvita tiom rapide.
- Atwood, Christopher P. (2004).
The Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire
. Facts on File, Inc.
ISBN 0-8160-4671-9
.