?ilia Esperanto-Asocio
(
?EspA
,
hispane
Asociacion Chilena de Esperanto
) estas la landa organizo en
?ilio
, kiu prizorgas la disvastigon de la Internacia Lingvo
Esperanto
en tiu ?i lando.
La historio de la Esperanto-movado en ?ilio komenci?as en 1900 kun la esperantisto Augusto Biaut. Poste Luis Enrique Sepulveda Cuadra , blindula instruisto, kiu regis Esperanton en 1902, fondis Societon Esperantistan de ?ilio la 17-an de julio 1903 kaj komencis eldoni revuon "Esperanto" en oktobro de tiu jaro. Tiutempe anka? pluraj eksterlandaj enmigrintoj en ?ilio estis aktivaj esperantistoj. En 1907-1908 fondi?is Societo Patrina Esperantista de ?ilio. En 1910, kiel maniero marki la centjaran jubileon de la landa sendependeco, okazis la Unua Nacia Kongreso de Esperanto; la? iuj raportoj, prezidanto Pedro Montt parolis Esperanton. La Universala Kongreso de Esperanto sendis kondolencon al la ?ilia registaro pro la subita morto de la prezidanto dum oficiala vizito en Germanio.
Estas informoj anka?, en tiu ?i epoko ekzistis piedpilka teamon kies nomo estas Esperanto F.C., en kiu membris studentoj de Universitato de ?ilio, kaj ?i estis la unuaj pa?oj de posta grava profesia piedpilka teamo kies nomo estas Universidad de Chile.
De tiam ?is la mezo de la 1950-aj jaroj, la Esperanto-movado malfunkciis, ?ar ne ekzistis nacia instanco por kunigi ilin.
De la malfruaj 1960-aj jaroj ?is septembro 1973 okazis Esperanto-kursoj en la Pedadogia Fakultado de Universitato de ?ilio, (nuna Metropola Universitato pri Eduko kaj Scienco). Tiel aperis galaksio de ?iliaj esperantistoj, al kiuj alii?is Ivan Mattig Catalan, kaj la peru-devenaj Daniel Zanelli Chavez kaj David Alvestegui, plus aliaj studentoj. ?i tiuj esperantistoj formis la ?ilian Esperanto-Asocion en 1978, ali?ante al la Universala Esperanto-Asocio la sekvan jaron. De tiam okazis 9 landaj Esperanto-Kongresoj: Valdivia (1984), Santiago (1987, 1989, 1990, 2007, 2012 kaj 2014), Curico (2000) kaj Temuco (2001).
De la 1980-aj jaroj, Esperanton oni ekinstruis en Suda Universitato (Valdivia).Nuntempe gvidas kurson tie D-ro Marcos Salas, ?e la Fakultato pri ?ipin?ienerado.
En 1990, la Asocio akiris juran personecon kiel privata neprofitcela organizo kaj nuntempe estas registrita en la Nacia Registro de Personoj Senprofita Statuso.
Fine de la 1990-aj jaroj, kurso de Esperanto estis malfermita en Temuco en Lernejo, kaj gvidis ?in hispana instruisto S-ro Garcia. La?longe de sia historio, ?ilia Esperanto-Asocio havis ununuran Esperanto-informilon nomatan "Verda Sago" ("La Verda Sago") jam ne plu eldonata. La bulteno "Esperanto-Noticias" estas eldonata la?bezone en la hispana. La unua estis redaktita de
Jorge Tachauer Szabo
kaj
Daniel Zanelli Chavez
; la alia estis redaktita de Ivan Mattig kaj Hector Campos Grez.
En la jaro 2010 oni komencis organizi Someran Esperanto-Tendaron, la? iniciato de Hector Campos. La tendumado okazas kutime la trian semajnfinon de februaro ?e skolta kampadejo "Callejones". ?is nun estas 9 versioj de la tendaro.
?is nun estas tri prezidantoj de la asocio:
Retejo :
http://www.esperanto.cl
Arkivigite je
2014-08-10 per la retarkivo
Wayback Machine
(hispane kaj esperante).
La Junulara sendependa organizo de ?ilia Esperanto-Asocio estas
?ilia Esperantista Junulara Organizo
(?EJO), kiu tamen la? la ?is nun ne havas oficialan statuson de landa sekcio de
TEJO
. ?EJO ?is nun havis du prezidantojn post ?ia le?a agnosko:
- Francisco Conejera Lagos
- Harry Vollmer Aro
Anta? tiu le?a agnosko, multe laboris kiam junis Jorge Tachauer kaj usona mormona misiisto Wayne Illnes (70jaroj). Poste anka? estis prezidantino S-rino Karen Kutscher (1980-1981).
?ESPA havas sian sidejon en Santiago, kaj ?EJO havas sian sidejon en la ubo
Curico
, 190 kilometrojn sude de la nacia ?efurbo
Santiago de Chile
.