Poemo de Utnoa
estas libro, nome
eposo
de la
kataluna
verkisto
Abel Montagut
, publikigita en
Vieno
en la jaro
1993
kaj originale verkita en
Esperanto
. Temas pri sep kantoj kiuj enhavas totale 7095 versojn nome
aleksandroj
, sed ne de 14, sed de 15 silaboj.
[1]
La kantoj inspiri?as en famaj eposoj de la tutmondaj kulturo kaj
literaturo
, kiaj
Gilgame?o
,
Eneado
,
Biblio
,
Ramajano
,
Iliado
, kaj el modernaj a?toroj kiaj
Papini
,
Asimov
, kaj aliaj, kaj precipe rilate al epizodo de la
tutmonda diluvo
. La libro estas enkadrigita de enkonduko de
William Auld
kaj postparolo de
Probal Da?gupto
.
Poemo de Utnoa
|
Poemo de Utnoa
|
A?toro
|
Abel Montagut
|
Eldonjaro
|
1993
|
Aliaj eldonoj
|
2018 (reviziita eld.)
|
Eldoninto
|
CreateSpace
|
Pa?oj
|
258
|
ISBN
|
9781718814424
|
|
Averto
:
La teksto, kiu sekvas, malka?as detalojn pri la intrigo de la rakonto.
En la unua kanto jam oni komprenas, ke la historio de la homa gento estos rakontata per simbola maniero; krome oni uzas eleksteran vidpunkton ?ar temas pri kolonio da
eksterteranoj
kiuj venas al la
Tero
kaj studas la konduton de teranoj. La eksterteranoj pristudas ?u la teranoj meritas sian helpon por eviti tujan okazontan katastrofon a? pli bone ili atendu la detruon por posta okupado de la planedo por sia propra profito. La ?efa argumento estas decidi ?u la teranoj estas raciaj a? ne, konsiderinte, ke ili amasmurdemas. La intermeza sinteno estas aprobita, ke oni avertu almena? unu teranon, ke li konstruu ?ipegon por eviti la
inundon
: la eksterterano Emme anoncas tion al Utnoa, nome rolulo kiu respegulas al la mita
Noa
.
En la dua kanto sekvas la polemiko inter la partioj de eksterteranoj. Unu el ili ?an?is el flanko, ?ar vivinte ?telka?e inter teranoj, perdis sian teranajn filon kaj edzinon. Nun ili deziras la ekstermon de la neracia gento. Surtere la rivaleco inter
Babelo
kaj
Nineve
endan?erigas la sorton de Utnoa kiu estas intera
nomado
. Li kun sia frato La?mu vizitas en Babelo
orakolon
por demandi pri la anonco farita al Utnoa. Dume eksplodas batalo de Babelanoj kontra? la nomadoj, kaj kiam Utnoa informas al sia popolo pri la neceso konstrui
?ipon
, nur malgranda parto restas kun ili, dum la plej parto iras batali urbanojn.
En la tria kanto oni disvolvigas diversajn aspektojn de la vivo de la eksterteraj Najanoj, nome pri speciala intelekta
ludo
,
nupto
, kaj aliaj ?iutaga?oj kiuj montras ege altnivelan vivkondi?on. Paralele surtere, la sekvantoj de Utnoa ekkonstruis la ?ipon, ricevinte la apogon de ?abda, le re?ino de
Ur
, sed anka? la malemon de la humiligita
generalo
Ulmi, post hazarda ?asakcidento.
En la kvara kanto la eksterteranoj opoziciantaj al la Dilmunidoj (nomadoj) komplotas. Arunni susuras al profetino Filge ideojn kontra? la ?ipkonstruantoj. Tiu alparolas la re?inon, kiu malatentas ?in. Poste dizertinto Tudar venas el la urbo al la ?ipkonstruantoj kaj per longa rakonto informas, ke la re?ino morti?is kaj alproksimi?as rabatako detrua kontra? la Dilmunidoj. Fakte e? anta? la rakontofino (je filmeca sinsekvo) ekas la atako estrita de la generalo Ulmi, ven?odeziranta. Plej parto de ?ipkonstrauntoj estis masakritaj kiaj La?mu, la familio de Utnoa kaj aliaj, krom la dizertinto Tudar, kaj estas mortigita anka? la atakestro Ulmi.
En la kvina kanto okazas nova asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Por kompensi la kontra?an agadon fare de Arunni, oni akceptas, ke oni plikura?igu la malfortigitan Utnoan pere de la
drogo
nomata
ano?do
. Inna malsupreniras kaj liveras ?in al Utnoa. Je ties efiko aperas anta? li la poeto
Valmikio
kiu montras al li la enormajn atingojn de la estonta
homaro
, se li sukcesas savi ?in, nome el
?ina Murego
al insulo
Srilanko
; poste aperas la japana pentristo
Hokusajo
kiu siavice montras aliajn mirinda?on el
Azio
. Tiele Utnoa estas akompanata de po du gravuloj por
kontinento
, nome por
E?ropo
unue
Fidiaso
kaj poste
Maria Sklodovska
(nomita anka?
Maria Curie
), por
Afriko
unue
Akenatono
kaj poste
Sun?ata Kejta
kaj por
Ameriko
unue
Neza?htezoma
kaj poste
Nejlo Armstrong
. En ?iu kontinento Utnoa kontemplas la rimarkindajn verkojn, ?efe arkitekturajn, sed ne nur, kiuj donus sencon al lia
heroeco
konstrui la ?ipegon por savi la homaron, kiu poste povos plenumi tiajn virtualajn atingojn. La trapaso de
Oceanio
kaj
Antarkto
estas pli rapida kaj senakompana. Reveninte, Utnoa direktoras en la
funebro
de la frato La?mu, ?efa konstruinto de la ?ipego, kaj, surprize por la leganto, bruligas la konstruatan ?ipegon.
En la sesa kanto anka? la eksterteranoj kiuj apogas, kaj anka? tiuj kiuj malapogas, miras, ke spite la komprenigan veturadon al la estonteco, Utnoa bruligis la ?ipegon kaj retiri?is al la naturo kun la malmultaj supervivintoj restantaj. Venas nee?eestintaj dilmunidoj. Jubal rakontas pri militagado de la aliaj dilmunidoj, kiuj estis foririntaj sie?i Nineve. Pacnegocado malsukcesis kaj la estro de Ninevo igis torturmurdi nomadestron. Tiuj tribanoj volis tuj ataki ven?e, sed aliaj preferas atendi ankora? venontojn kaj ekflamas
interna milito
. Kiam la opozicianto foriras, sekvas tragedia batalrakonto. Ninevurbanoj masakris dilmunidojn. La survivantoj beda?ras, ke ili ne sekvis la planon ?ipkonstrui kaj pentas. Pro tio la rakontanto Jubal venis.
La sepa kanto estas la lasta. En la tendaro la dilmunidoj rekonstruas sian vivon. Utnoa
fian?i?is
kaj
nuptis
, venis diaj signaloj, kaj oni decidis ?ipkonstrui ?e urbo
Eridu
. Gobanoj denove reagas: Ji?ka liveras drogon al Utnoa kiu denove havas
viziojn
nun akompanata de Roa Numu, nur por vidi malbona?ojn de la estonto, kio okazos se finfine li konstruos la savilon por la homaro, do
korupto
, niatempa
avaremo
, finegocistoj, krimula?oj por fini ?e la
bombado
de
Hiro?imo
kaj la ekologia katastrofo kaj
poluo
okazigita de nehumanaj roluloj. Sekvas aludoj al
individuismo
,
diktatoroj
kaj
naziismo
. Reveninte el la
son?o
, Utnoa
forgesas
la viditajn estontajn malbona?ojn kaj konsideras ilin kiel io
subkonscia
. Oni supozas, ke oni refaras la ?ipkonstruon, kiam finas la poemon per malferma fino. La leganto jam konas la
legendon
el la biblia rakonto kaj tiele ne necesas ties ripeto.
Averto
:
Malka?ado de la intrigo de la rakonto ?i tie fini?as.
La versoj havas dekkvin
silabojn
, kio estas malofta en moderna
poezio
, sed longaj versoj kongruas kaj oftis en klasikaj
eposoj
. Tre ofte oni oma?as la stilon de Homero kaj aliaj klasikuloj: ekzemple la dua kanto ekas jene: "Kiam per rozaj fingroj a?roro sunon anoncis"; kaj tiele oni utiligas la klasikan metaforon de la rozkoloraj fingroj de
a?roro
. Por ke la arkaikeca stilo ne ?enu la leganton tre ofte oni aldonas komparojn kiuj ege vigligas la rakonton:
Kiel leono kiu ... Kiel rinocero kiu...
Fakte tre ofte tiaj komparoj temas pri bestoj. Tiaj komparoj estas nomitaj de
Probal Da?gupto
en sia Postparolo
Abelaj komparoj
kaj detale li studas ties sisteman uzadon fare de Montagut.
[2]
Anka? foje oni priskribas per mezlongaj detalaj klarigoj la diversajn elementojn de tuto, kiel la bela?oj de la grandurbo Babelo.
Kaj ?iukaze la strukturo ritma de la versoj ege ta?gas por la solena esprimo de sentencoj a? motoj:
Hazardo suverenas sur nia mondo drakone
.
[3]
Pri enhavo, menciindas la speciala?o miksi kun tradicia mitaro pri la diluvo la inventa?ojn rilate al la vivo de eksterteranoj, kiuj oftas en literaturo ne profesia kaj klina al
falsaj sciencoj
, sed kio en tiu ?i verko kongruas kun la fikci-literatura fono de la
eposo
.
Pri ideologio, la a?toro profitas ?iam okazojn por montri kial kaj kelkaj teranoj kaj ?enerale eksterteranoj klini?as al
pacemo
kaj evito de perforto. ?efe la eksterteranoj kompreneble utiligas la sciencan progreson por ?ui altan vivnivelon. La inventoj kiujn ?uas la eksterteranoj memorigas pri la filmoj de
scienc-fikcio
. La uzado de eksterteranoj permesas la elsendon de la nuntempa mesa?o por aspiri al pli altevolua kaj humana vivo. Tiele parolas Numu:
|
| ?
?Mi estas raciulo el civilizo pli multe
evoluinta. Ni havas efektive rimedojn
de vi ne konjekteblajn kaj ni kapablas esplori
?i tiun pretermondon multforme plie penetre.
[4]
”
|
|
La uzado de eksterteranoj estas okul-signo al la modena leganto, kiu okupas la funkcion kiun iam plenumis la diaj intervenoj en eposoj. Dume al la dilmunidoj (la popolo de Utnoa) pla?as la obeo al kio ili interpretas kiel diaj signaloj. La moderna leganto komprenas ke plej ofte tiuj dioj estas la superaj esta?oj, do nur simple raciaj estuloj kontraste al la dilmunidoj, kiuj ankora? estas nomadoj. Dioj povas ?eesti kiam okazas naturaj katastrofoj, kaj oni ne forgesu, ke la tuta centra temo estas natura katastrofo, kiu venos balda?, inundo la? la kompreno de teranoj, frapo de
meteorito
la? la scio de la altuloj.
La konstanta apero de la venonta katastrofo kongruas kun la ?enerala rigardo, kiu tre ofte pesimismas, ?efe en la sepa kanto, kio kongruas kun la nuntempa scio pri onia pasinteco kaj estonteco el Noa. La sama Numu Roa parolas:
|
| ?
?Jen kiuj murdos patron a? la patrinon aku?an,
lulile propran bebon a? la edzinon amindan.
Jen forrabistoj anka?, la perfortuloj al inoj
kaj al senkulpaj knaboj, nur por kruelaj amoroj.
Kaj jen plej krimaj uloj en la homaro venonta,
kiuj kunfratojn bu?os, kvaza? enspirus aeron:
korblindaj mafianoj, kiuj sennomu sepulte:
plibonus ja al ili, sen panjutero ne naskus.
[4]
”
|
|
La eliro montras la eviton de la militemo kaj detruemo per
paca kunvivado
. Kiel premio al la bona vivkonduto estas la
mito
de la
promesita lando
,
Dilmun
, kiu funkcias kiel allogo por la nomadoj, insulo kiu iel plenumas similan simbolon kial la regno kiu
Don Ki?oto
promesas al sia ?ildisto
San?o
, kondi?e ke li bone kondutas, nome la
insula Bararataria
, kvankam kompreneble temas pri du tre diferencaj verkoj.
- ↑
Respektive po 831 en la unua kanto, 968 en la 2a, 883 en la 3a, 799 en la 4a, 1236 en la 5a, 1017 en la 6a kaj 1361 en la 7a.
- ↑
Abel Montagut
,
Poemo de Utnoa
. Pro Esperanto.
Vieno
,
1993
.
ISBN 3-85182-007-X
. Postparolo de Probal Da?gupto, pp. 209-210.
- ↑
Pa?o 188, v 910.
- ↑
4,0
4,1
Pa?o 178, vv 528-531.