한국   대만   중국   일본 
Komuna Paryska, Encyklopedia PWN: ?rodło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy
Komuna Paryska
 
Encyklopedia PWN
Komuna Paryska 1871,
rewolucyjne i patriotyczne powstanie ludowe w Pary?u;
wywołana trudn? sytuacj? materialn? i?radykalizacj? nastrojow społecznych z?powodu przegranej wojny francusko-pruskiej 1870?71 oraz warunkow kapitulacji, przyj?tych przez rz?d A. Thiersa; Komuna Paryska została proklamowana 18 III, po ewakuacji rz?du i?wycofaniu wojska z?Pary?a obl??onego przez Prusakow, jej kierownictwo obj?ł KC Gwardii Narodowej; po wyborach 26 III utworzono rz?d Komuny Paryskiej ? Rad? Komuny; najwa?niejsze akty prawne Komuny Paryskiej dotyczyły m.in. rozdziału Ko?cioła (ktorego maj?tek znacjonalizowano) od pa?stwa, obieralno?ci i?usuwalno?ci urz?dnikow, powszechnego, bezpłatnego i?laickiego nauczania oraz reform społecznych (cz??ciowa nacjonalizacja zakładow produkcyjnych, ochrona pracy i?płac, ustanowienie okr?gowych biur po?rednictwa pracy); 2 IV wojska rz?dowe wkroczyły na przedmie?cia Pary?a; w?maju przewag? we władzach Komuny Paryskiej uzyskali zwolennicy terroru: podpalono budynki publiczne i?rozstrzelano zakładnikow (m.in. arcybiskupa Pary?a G. Darboya); wojska rz?dowe przyst?piły wowczas do ofensywy i?pomimo zaci?tej obrony 28 V opanowały miasto; w?walkach ulicznych i?egzekucjach zgin?ło ok. 20 tysi?cy komunardow i?mieszka?cow Pary?a, oraz ok. 2 tysi?ce ?ołnierzy; nast?piły aresztowania i?represje; do 1876 utrzymano stan obl??enia Pary?a, przywracaj?c mu funkcj? stolicy dopiero 1879. Komuna Paryska miała du?y wpływ na dalszy rozwoj ruchu robotniczego; zapocz?tkowana przez ni? ochrona pracy i?opieka socjalna zostały wpisane w?ko?cu XIX?w. do programow wszystkich owczesnych partii robotniczych; do tradycji Komuny Paryskiej odwoływały si?, ukształtowane na pocz?tku XX?w.: pragmatyczny socjaldemokratyzm oraz rewolucyjny komunizm (Marks, Lenin, bolszewicy w?okresie rewolucji pa?dziernikowej i?w pierwszym okresie tworzenia nowego ustroju w?ZSRR). Głowni przywodcy i?działacze Komuny Paryskiej: L.Ch. Delescluze, E. Vaillant, G.P. Cluseret, L. Rossel, B. Malon, G. Flourens, L.E. Varlin, R. Rigault. W Komunie Paryskiej brało udział ok. 170 Polakow ? emigrantow, radykalnych demokratow, przewa?nie byłych powsta?cow styczniowych; wielu zajmowało odpowiedzialne stanowiska wojskowe, np.: J. D?browski, W. Wroblewski oraz A. Okołowicz, M. Rogowski, W. Ro?ałowski, T. D?browski i?R. Czarnowski. W okresie tłumienia Komuny Paryskiej Polacy, podejrzani o?udział w?niej, padali ofiarami terroru; cz??ci z?nich udało si? zbiec do Wielkiej Brytanii i?Szwajcarii.
zgło? uwag?