La fasa prinsipala fra Mart e Giov
La
fasa prinsipala
di
asteroid
l'e na regio? dal
sistema sular
ch'la s cata fra 2,3 e 3,3 UA da 'l
S?l
, fra gl'orbiti 'd
Mart
e 'd
Giov
. I prim asteroid i e? sta cata a 'l inisi dal
XIX secul
quand soquant astronum dla
Sucieta Lilienthal
i pascav'n un pian?d in cal sit le tgnend adr? a la
le? ad Titius-Bode
.
La gh'a dent'r un squanter'n ad corp ma?agno? c'n un diametar 'd almanc un km, 'l e facil ch'i posan pasar i miglio?, e un mu? ad curpunse? piu cic ch'i riv'n a 'l dimensio? 'd un gra? 'd
polvra
.
Al corp celest piu gros 'l e 'l
pian?d na?
Ceres
, c'n un diametar medi 'd 950 km, po la fasa la gh'a tri asteroid ch'i pas'n i 400 km:
Vesta
,
Palad
e
Igea
. Tut quat'r insem i fanan su a 'l incirca la mita dla masa dla fasa che pero la n e minga 'n quel grand rivand s?l a quaciar al 5-6% ad qvela dla
Luna
.
Gl'asteroid dla fasa i s divid'n in tri grup a seconda dla so cumpu?isio?, qvei a ba? ad
carboni
(tip “C”, 75% e pasa), qvei a ba? 'd silicat (tip “S”, 17%) e qvei a ba? 'd metai (tip “M”, 10%). La so temperadura la pasa da ?73 °C, par qvei piu darent a 'l S?l, a ?108 °C, par qvei piu lunta?.
Al pian?d na? Ceres, a 'l interan dla fasa prinsipala
A 'l de 'd inc? in genar i siensia i pensan ch'la fasa la s sia furmada par via di disturub gravitasiunai 'd
Giov
ch'i n pirmitivan bri?a a gl'asteroid ad metar-'s insem, cuntrariament a qvel ch'l e suces a chi atar
pian?d
, ma a gh'e anc di studio? ch'i pensan ch'i pos'n es'r i rest dla ?bragadura 'd o? o piu pian?d
[1]
.
A 'l interan dla fasa, gl'asteroid i n e? mia stramna be? par via dal
lacuni 'd Kirkwood
, difati 'l e dimondi dificil bcar quel in di sit ch'i s cat'n in di orbiti risunanti cun qveli 'd Giov, specialment qveli in risunansa 4:1, 3:1, 5:2, 7:3, 2:1, 5:3.
Noti