Al
COVID-19
(scurtadura 'd
coronavirus disease 2019
) 'l e 'n mał infeti? dal respir cau?a da 'l
virus
SARS-CoV-2
ch'al fa part dla famija di
curona-virus
, cgnusu anc cuma 'l
curona-virus no?
parche 'l e sta cata par la prima volta in dla sita
cine?a
'd
Wuhan
a la fi? dal
2019
in du 'l a fat da pio ad mila mort in dal gir 'd un
me?
, stes quel in
Itaglia
in di prim vint de da 'l cunta?
[1]
.
I studio? i di?an ch'l e dimondi cumpagn a i virus dla
SARS
, par 'l 80% dal so genoma
[2]
, e dla
MERS
e ch'l e facil ch'l appia fat un salt da 'l besti,
papastrei
o
bisi
, a 'l om par na mutasio?.
Al s tra?met cun la
salia
durant i c?lp ad
tos
e i
starnud
o sino tucand di quei cuntamina esend ch'al virus 'l e bo? ad scampar ot o no? de 'd fora da 'l corp dal parsoni. Un suget al p?l esar cuntagio? anc s'al par sa? cum un coran, avend un periud 'd incubasio? ch'al va da i d? de a quatordas (soquant luminari i riv'n a dir anc vint-quatar), in media sinc o si?.
Par prute?'r-as, i dut?r i cunsilian ad lavar-as da spes al ma?, ad tgnir-as lunta? da chi atar p'r almanc un metar o anc da pio, o sino met'r-as na
mascarina
cun di filtar mudel
FFP2
e
FFP3
s'a s va in gir.
Al
COVID-19
al culpis specialment al sistema repiratori inferi?r di
palmo?
, faghend vgnir di sintum cumpagn a 'l
fard?r
cuma
fevra (in dal 87,9% di ca?), tos seca (67,7%), stufi?ia (38,1%),
catar
(33,4%), fia curt (18,6%), mał 'd gola (13,9%), dul?r a i muscui e
?gri??r
. In di ca? piu gra? al da inisi a la
palmunit
o 'l cau?a la mort, in dal 3,4% a 'l incirca di ca?
[3]
, ma fra i ve? i num'r i e? dimondi piu p?? specialment s'i gh'a? anc di atar mai
[4]
.
Culegament esteran
Noti
Al
COVID-19
(scurtadura ’d
co
rona
vi
rus
d
isease 20
19
) al e un mel infetif dl arspir cauxe de’l
virus
SARS-CoV-2
ch’al fa pert dla fameja di
curouna-virus
, cgnusu anch cm al
curouna-virus nauf
parche al e ste cate par la prema vaulta int la site
cinaixa
ed Wuhan a la fein dal
2019
, in duv l a fat de pio ed mela maurt int al gir d un
maix
, stes quel in
Itaja
int i prem vint de dal cuntag
[1]
.
I studiaux i dixen ch’l e dimondi cumpagn a i virus dla
SARS
, par l 80% dal sau genoma
[2]
, e dla
MERS
e ch’l e fasil ch'l apia fat un selt de'l bisti,
palpastrej
o
bes
, a’l omen par na mutasioun.
Al s tarxmet cun i
spudac
durant i caulp ed toas e i
stranud
, o sino cumainter ch’at toach di quej cuntamine, vest ch’al virus l e boun ed scanper ot o nauf de ed faura de’l corp del parsoun. Un suget al paul eser cuntagioux anch s’al per san cm un coren, avaind lo un periud d incubasioun ch’al va de i du de a quatorg (socuant lumineri i rivn a dir anch vint-i-quater), in meidia seinch o si.
Par prutezr·es, i dutaur i cunsejn ed laver·es bain ispes el man, ed tgnir·es luntan de chi eter pr almanch un metar o anch de pio, o sino metr·as na
mascareina da ciruxgh
cun di feltar mudel
FFP2
e
FFP3
s’as va in gir.
Al
COVID-19
al culpes, stra i eter, al sistema arspiratori inferiour di
palmon
, e al fa gnir di sintum cunpagn a’l
fardour
cuma freva (int al 87,9% di chex), toas seca (67,7%), stufixia (38,1%),
murgaj
(33,4%), fie curt (18,6%), mel ed goula (13,9%), dulour a i moschel e
xgrixour
. In di chex pio gref al da pransepi a la palmunit o al cauxa la mort, int al 3,4% o zo d’ed le di chex
[3]
, mo damez di vic i nomr i en dimondi pio peix spesialmaint s'i j·an anch di eter mej
[4]
.
Ligam ed faura
Not