Χορδωτ? (Chordata) Χρονικ? πλα?σιο απολιθωμ?των: Πρ?ιμο Κ?μβριο ? Σ?μερα, 540?0 Ma Προ? ? O Σ Δ Λ Π Τ Ι Κ Πγ Ν
Pristella tetra , ?να απ? τα λ?γα χορδωτ? με ορατ? σπονδυλικ? στ?λη. Ο νωτια?ο? μυελ?? βρ?σκεται μ?σα τη?.
Συστηματικ? ταξιν?μηση
Επικρ?τεια : Ευκαρυωτ? (Eukaryota) Βασ?λειο : Ζ?α (Animalia) Υποβασ?λειο: Ευμετ?ζωα (Eumetazoa) Κλ?δο? : Αμφ?πλευρα (Bilateria) Υπερσυνομοταξ?α: Δευτεροστ?μια (Deuterostomia) Συνομοταξ?α : Χορδωτ? (Chordata) Bateson , 1885
Ομοταξ?ε?
Δε?τε παρακ?τω

Τα Χορδωτ? ( Chordata ) αποτελο?ν την πολυπληθ?στερη απ? τι? συνομοταξ?ε? ? φ?λα ( Phylum ) του βασιλε?ου (Kingdom, Regnum ) των Ζ?ων ( Animalia ). Κ?ριο χαρακτηριστικ? του? ε?ναι η ?παρξη, τουλ?χιστον για κ?ποια περ?οδο τη? ζω?? του?, νωτια?α? χορδ?? , κο?λη? ραχια?α? νευρικ?? χορδ?? , φαρυγγικ?ν σχισμ?ν , ενδ?στυλου και μεταεδρικ?? ουρ?? . Η συνομοταξ?α χορδωτ? διαιρε?ται σε τρει? υποσυνομοταξ?ε? : τα Ουροχορδωτ? ? Χιτωνοφ?ρα ( Urochordata ? Tunicata ), που εκπροσωπο?νται απ? τα Ασκιδιοειδ? ( Ascidiacea ), τα Κεφαλοχορδωτ? ( Cephalochordata ), που εκπροσωπο?νται απ? τον Αμφ?οξο ( Amphioxus ), και τα Κρανιωτ? ( Craniata ), που περιλαμβ?νουν ?λα τα Σπονδυλωτ? ( Vertebrata ). Τα σπονδυλωτ? περιλαμβ?νουν ?λα τα κυκλ?στομα , του? χονδριχθ?ε? , του? οστε?χθ?ε? , τα αμφ?βια , τα ερπετ? , τα πτην? και τα θηλαστικ? . Υπ?ρχουν π?νω απ? 65.000 ε?δη χορδωτ?ν, τα μισ? απ? τα οπο?α αν?κουν στου? Οστε?χθ??. Τα Ημιχορδωτ? ? Πρωτοχορδωτ? ( Hemichordata ? Protochordata ), ταξινομο?νταν ω? τ?ταρτη υποσυνομοταξ?α των χορδωτ?ν, ?μω? πλ?ον κατατ?σσονται ω? ξεχωριστ? συνομοταξ?α.

Οι προν?μφε? των ουροχορδωτ?ν φ?ρουν ταυτ?χρονα και νωτια?α χορδ? και νευρικ? χορδ?, οι οπο?ε? χ?νονται με την ενηλικ?ωση. Τα κεφαλοχορδωτ? φ?ρουν ταυτ?χρονα και νωτια?α χορδ? και νευρικ? χορδ? (χωρ?? ?μω? εγκ?φαλο ? ειδικ? αισθητ?ρια ?ργανα) και πολ? απλ? κυκλοφορικ? σ?στημα . Τα κρανιωτ? ε?ναι η μ?νη υποσυνομοταξ?α, τη? οπο?α? τα μ?λη φ?ρουν κραν?ο . Σε ?λα τα κρανιωτ?, εκτ?? απ? την ομοταξ?α Μυξ?νε? ( Myxini ), η ραχια?α κο?λη νευρικ? χορδ? περιβ?λλεται απ? χ?νδρινου? ? οστ?ινου? σπονδ?λου? και η νωτια?α χορδ? ε?ναι γενικ?? υποβαθμισμ?νη. Οι μυξ?νε?, εν? διαθ?τουν κραν?ο, στερο?νται σπονδυλικ?? στ?λη? και γι' αυτ?ν τον λ?γο γενικ?? δεν θεωρο?νται ω? σπονδυλωτ?. Τα χορδωτ? και οι τρει? συγγενικ?? συνομοταξ?ε?, τα Ημιχορδωτ?, τα Εχιν?δερμα ( Echinodermata ) και τα Ξενοστροβιλ?δια ( Xenoturbellida ), αποτελο?ν την υπερσυνομοταξ?α ( Superphylum ) Δευτεροστ?μια ( Deuterostomia ) του υποβασιλε?ου ( Subregnum ) Ευμετ?ζωα ( Eumetazoa ).

Οι προσπ?θειε? να επιλυθε? το θ?μα τη? εξελικτικ?? σχ?ση? μεταξ? των χορδωτ?ν οδ?γησαν στη διατ?πωση αρκετ?ν υποθ?σεων, ?μω? οι ερευνητ?? σ?μερα συμφωνο?ν ομ?φωνα στα εξ?? δ?ο σημε?α: ?τι τα χορδωτ? ε?ναι μονοφυλετικ? , δηλαδ? ?τι ?λα προ?ρχονται απ? ?να κοιν? πρ?γονο ο οπο?ο? ε?ναι κι αυτ?? χορδωτ?, και ?τι οι εγγ?τεροι συγγενε?? των κρανιωτ?ν ε?ναι τα κεφαλοχορδωτ?. Τα παλαι?τερα απολιθ?ματα χορδωτ?ν αν?κουν στην παν?δα τη? πρ?ιμη? Κ?μβρια? περι?δου , τα οπο?α ?χουν ανακαλυφθε? στο Τσ?νγκγιανγκ τη? Κ?να? . Πρ?κειται για δ?ο ε?δη τα οπο?α θεωρο?νται ω? ιχθ?? , γεγον?? το οπο?ο υποδηλ?νει ?τι ε?ναι σπονδυλωτ?. Επειδ? το αρχε?ο των απολιθωμ?των για τα χορδωτ? ε?ναι φτωχ?, μ?νον η μοριακ? φυλογενετικ? θα μπορο?σε να προσφ?ρει μια ε?λογη προοπτικ? ω? προ? τη χρονολ?γηση τη? εμφ?νισ?? του?. Παρ' ?λα αυτ?, η χρ?ση τη? μοριακ?? φυλογενετικ?? γι' αυτ?ν τον σκοπ?, θεωρε?ται αμφιλεγ?μενη.

Επ?ση?, η λεπτομερ?? ταξιν?μηση των υπαρχ?ντων χορδωτ?ν ?χει αποδειχθε? δ?σκολη, δι?τι η προσπ?θεια κατ?ρτιση? εξελικτικ?ν φυλογενετικ?ν δ?νδρων δ?νει διαφορετικ? αποτελ?σματα απ? την παραδοσιακ? συστηματικ? ταξιν?μηση επειδ? αρκετ?? απ? τι? ομοταξ?ε? δεν ε?ναι μονοφυλετικ??. Ω? αποτ?λεσμα η ταξιν?μηση των χορδωτ?ν βρ?σκεται σε κατ?σταση ρευστ?τητα?.

Ορισμ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

1 = δι?γκωση στη σπονδυλικ? στ?λη ("εγκ?φαλο?")

2 = νωτοχορδ?

3 = ραχια?α νευρικ? χορδ?

4 = μεταεδρικ? ουρ?

5 = ?δρα

6 = πεπτικ?? σωλ?να?

7 = κυκλοφορικ? σ?στημα

8 = κολπικ?? π?ρο?

9 = χ?ρο? π?νω απ? τον φ?ρυγγα

10 = φαρυγγικ? σχισμ? ( βρ?γχια )

11 = φ?ρυγγα?

12 = πρ?δομο? του στ?ματο?

13 = στοματικ? βλεφαρ?δα

14 = στοματικ? οπ?

15 = γεννητ. αδ?νε? ( ωοθ?κη / ?ρχι? )

16 = αισθητ?ρα? φωτ??

17 = νε?ρα

18 = μεταπλευρικ? πτυχ?

19 = ηπατικ?? ασκ??

Η ανατομ?α του κεφαλοχορδωτο? Αμφ?οξο? . Τα ?ργανα με ?ντονου? χαρακτ?ρε? υπ?ρχουν σε ?λα τα χορδωτ? για κ?ποια περ?οδο τη? ζω?? του?, και ε?ναι αυτ? τα οπο?α τα διαχωρ?ζουν απ? τι? υπ?λοιπε? συνομοταξ?ε?.

Τα χορδωτ? ε?ναι μια συνομοταξ?α, δηλαδ? μια ομ?δα ζ?ων τα οπο?α μοιρ?ζονται το ?διο σωματικ? σχ?διο, ^[1] το οπο?ο καθορ?ζεται απ? την ?παρξη σε κ?ποια περ?οδο τη? ζω?? του? των επ?μενων π?ντε χαρακτηριστικ?ν: ^[2]

• Νωτοχορδ? . Μια δ?σκαμπτη κυτταροβριθ?? ρ?βδο?, η οπο?α εκτε?νεται κατ? μ?κο? του επιμ?κου? ?ξονα του εμβρ?ου, κ?τω απ? τον νευρικ? σωλ?να. Στην υποσυνομοταξ?α των σπονδυλωτ?ν, η νωτια?α χορδ? εξελ?σσεται σε σπονδυλικ? στ?λη , και σε ?λα τα υδρ?βια ε?δη αυτ? βοηθ? το ζ?ο να κολυμπ? κ?μπτοντα? την ουρ? του.
• Ραχια?α νευρικ? χορδ? . Στα ψ?ρια και στα υπ?λοιπα σπονδυλωτ? αναπτ?σσεται σε νωτια?ο μυελ? , τον κ?ριο κορμ? επικοινων?α? του νευρικο? συστ?ματο? .
• Φαρυγγικ?? σχισμ?? . Ο φ?ρυγγα? ε?ναι το μ?ρο? του λαιμο? αμ?σω? π?σω απ? το στ?μα. Στου? ιχθ?? οι σχισμ?? μετατρ?πονται ?τσι ?στε να σχηματ?σουν βρ?γχια , ?μω? σε μερικ? ?λλα χορδωτ? αποτελο?ν μ?ρο? του συστ?ματο? δι?θηση? τη? τροφ?? το οπο?ο εξ?γει σωματ?δια τροφ?? απ? το νερ? μ?σα στο οπο?ο ζουν τα ζ?α.
• Μυ?κ? ουρ? η οπο?α εκτε?νεται π?σω απ? την ?δρα , με φορ? προ? τα π?σω.
• Ενδ?στυλο . Μια α?λακα στο κοιλιακ? το?χωμα του φ?ρυγγα. Στα ε?δη τα οπο?α τρ?φονται μ?σω συστ?ματο? δι?θηση? παρ?γει βλ?ννα για να συλλ?ξει τα σωματ?δια τη? τροφ??, γεγον?? το οπο?ο βοηθ? στη μεταφορ? τη? στον οισοφ?γο . ^[3] Επ?ση? αποθηκε?ει ι?διο και πιθαν?? ε?ναι ο πρ?δρομο? του θυρεοειδ? αδ?να των σπονδυλωτ?ν. ^[2]

Υποσυνομοταξ?ε? των χορδωτ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ουροχορδωτ? ? Χιτωνοφ?ρα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα χιτωνοφ?ρα εξαιτ?α? τη? μακρι?? ουρ?? των προνυμφ?ν του? ονομ?ζονται επ?ση? ουροχορδωτ?. ^[4] Τα ουροχορδωτ? ? χιτωνοφ?ρα διαιρο?νται σε τ?σσερει? ομοταξ?ε?:

• Τα περισσ?τερα Ασκιδιοειδ? ( Ascidiacea ) ω? εν?λικα ?τομα παρουσι?ζονται με δ?ο κ?ριε? μορφ??, οι οπο?ε? ε?ναι ασκο? απ? πολτ?δη μ?ζα που στερο?νται των τυπικ?ν χαρακτηριστικ?ν των χορδωτ?ν: οι κοιν?? ονομαζ?μενε? "φο?σκε?" ε?ναι ?μισχε? και αποτελο?νται κυρ?ω? απ? αντλ?ε? νερο? και απ? το σ?στημα φιλτραρ?σματο? τη? τροφ??. ^[4]

• Οι σ?λπε? , οι οπο?ε? αν?κουν στα Θαλιοειδ? ( Thaliacea ), πλ?ουν στο νερ? κ?τω απ? την επιφ?νεια, τρεφ?μενε? απ? πλαγκτ?ν και ?χουν κ?κλο ζω?? δ?ο γενε?ν απ? του? οπο?ου? ο πρ?το? ε?ναι μον?ρη?, εν? στον δε?τερο σχηματ?ζουν αποικ?ε? με μορφ? αλυσ?δα?. ^[5] Παρ' ?λα αυτ? ?λε? οι προν?μφε? των ασκιδ?ων ?χουν τα τυπικ? χαρακτηριστικ? των χορδωτ?ν, διαθ?τοντα? μακρι? ουρ?, ?πω? οι γυρ?νοι . Επ?ση? διαθ?τουν υποτυπ?δει? εγκεφ?λου?, αισθητ?ρε? φωτ?? και αισθητ?ρε? κλ?ση?. ^[4]

• Η τρ?τη ομοταξ?α των Χιτωνοφ?ρων τα Σκωληκοειδ? ( Appendicularia ) ? Προνυμφικ? ( Larvacea ) ? Κωπηλ?τε? διατηρο?ν τη μορφ? του γυρ?νου και κολυμπο?ν συνεχ?? στη ζω? του?, και γι' αυτ?ν τον λ?γο θεωρο?νταν για πολ? καιρ? ω? προν?μφε? των ασκιδ?ων ? των σαλπ?ν. ^[6]

• Τ?λο? υπ?ρχει και η ομοταξ?α των βενθικ?ν χιτωνοφ?ρων Sorberacea .

Κεφαλοχορδωτ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Κεφαλοχορδωτ? αποτελο?ν μια μικρ? υποσυνομοταξ?α των χορδωτ?ν, τα μ?λη τη? οπο?α? θυμ?ζουν σε αδρ?? γραμμ?? ψ?ρια, χωρ??, ?μω?, κεφ?λι και ειδικ? αισθητ?ρια ?ργανα. ^[7] Η μοναδικ? ομοταξ?α των κεφαλοχορδωτ?ν ε?ναι τα Λεπτοκ?ρδια ( Leptocardia ), στα οπο?α αν?κει ο Αμφ?οξο? ( Amphioxus ). Τα κεφαλοχορδωτ?, τα οπο?α τρ?φονται μ?σω συστ?ματο? φιλτραρ?σματο?, μπορε? να ε?ναι ε?τε οι πλησι?στεροι επιζ?ντε? συγγενε?? των κρανιωτ?ν ? τα επιζ?ντα μ?λη τη? ομ?δα? απ? την οπο?α εξελ?χθηκαν ?λα τα ?λλα χορδωτ?. ^{[8] [9]}

Κρανιωτ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα κρανιωτ?, η πολυπληθ?στερη απ? τι? τρει? υποσυνομοταξ?ε? των χορδωτ?ν, ?χουν κραν?α τα οπο?α ε?ναι σαφ?? σχηματισμ?να και διακριτ?. Τα κρανιωτ? χαρακτηρ?ζονται απ? τα κραν?α του?, ακριβ?? ?πω? τα χορδωτ? (? γενικ? ?λα τα δευτεροστ?μια ), χαρακτηρ?ζονται απ? τι? ουρ?? του?. ^[10] Τα κρανιωτ? διαιρο?νται στι? εξ?? τρει? ομ?δε?:

• Οι μυξ?νε? ( Myxini ) ?χουν ατελ? κρανιακ? κοιλ?τητα , αλλ? στερο?νται σπονδ?λων, και γι' αυτ?ν τον λ?γο δεν θεωρο?νται, απ? μερικο?? ερευνητ??, ω? σπονδυλωτ?, ^[11] αλλ? απλ?? ω? μ?λη των κρανιωτ?ν, τη? ομ?δα?, δηλαδ?, απ? την οπο?α εικ?ζεται ?τι εξελ?χθηκαν τα σπονδυλωτ?. ^[12]

• Η ταξινομικ? θ?ση των πετρ?μυζων , τη? ομ?δα? Πετρομυζοντ?δε? ? Υπερο?ρτια ( Petromyzontida ? Hyperoartia ), ε?ναι αμφ?βολη. ?χουν πλ?ρω? σχηματισμ?νη κρανιακ? κοιλ?τητα και υποτυπ?δει? σπονδ?λου?, και γι' αυτ?ν τον λ?γο θα μπορο?σαν να θεωρηθο?ν σπονδυλωτ? και πραγματικο? ιχθ?ε? . ^[13] Παρ' ?λα αυτ? σ?μφωνα με ?ρευνε? οι οπο?ε? ?χουν γ?νει με τη χρ?ση τη? μοριακ?? φυλογενετικ??, η οπο?α χρησιμοποιε? βιοχημικ?? μεθ?δου? για να κατατ?ξει του? οργανισμο??, ?χουν παρουσιαστε? αποτελ?σματα τα οπο?α τι? κατατ?σσουν στα σπονδυλωτ? και ?λλα τα οπο?α τι? κατατ?σσουν μαζ? με τι? μυξ?νε?. ^[14]

• Η συντριπτικ? πλειοψηφ?α των κρανιωτ?ν αν?κουν στα σπονδυλωτ? ( Vertebrata ), στα οπο?α η νωτια?α χορδ? αντικαθ?σταται απ? σπονδυλικ? στ?λη . ^[15] Η σπονδυλικ? στ?λη αποτελε?ται απ? μια σειρ? οστ?ινων ? χ?νδρινων κυλινδρικ?ν σπονδ?λων, συν?θω? με νευρικ? τ?ξα τα οπο?α προστατε?ουν τον νωτια?ο μυελ? , και προεξοχ?? οι οπο?ε? συνδ?ουν του? σπονδ?λου? μεταξ? του?.

Οι πλησι?στεροι συγγενε?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ημιχορδωτ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα ημιχορδωτ? ?χουν μερικ? χαρακτηριστικ? παρ?μοια με εκε?να των χορδωτ?ν: βραγχιακ?? οπ?? οι οπο?ε? ανο?γουν μ?σα στον φ?ρυγγα και μοι?ζουν αρκετ? με τι? βραγχιακ?? σχισμ??· στοματοχορδ??, παρ?μοιε? σε σ?σταση με τι? νωτια?ε? χορδ??, οι οπο?ε? ?μω? διατρ?χουν κυκλικ? τον δακτ?λιο που βρ?σκεται μπροστ? απ? το στ?μα· ραχια?α νευρικ? χορδ?, αλλ? επ?ση? και μια μικρ?τερη κοιλιακ? νευρικ? χορδ?. Υπ?ρχουν δ?ο ομ?δε? ημιχορδωτ?ν. Τα μον?ρη Εντερ?πνευστα ( Enteropneusta ) ?χουν μακρι? προβοσκ?δα και σκωληκοειδ? σ?ματα με μ?κο? που μπορε? να φτ?σει τα 2,5 μ?τρα, με ?ω? και 200 βραγχιακ?? σχισμ??. Παρ' ?λα αυτ? μπορο?ν να ορ?ξουν τον ιζηματογεν? θαλ?σσιο πυθμ?να. Τα Πτεροβρ?γχια ( Pterobranchia ) ζουν σε αποικ?ε?, ?χουν συχν? μ?κο? λιγ?τερο απ? 1 χιλιοστ?μετρο και οι κατοικ?ε? του? επικοινωνο?ν μεταξ? του?. Τρ?φονται μ?σω εν?? ζε?γου? βραγχιακ?ν προσακτρ?δων (πλοκαμι?ν) και ?χουν μια κοντ? ασπιδ?σχημη προβοσκ?δα. Το εκλιπ?ν ε?δο? γραπτ?λιθο? ( Graptolithina ) ζο?σε σε αποικ?ε? μ?σα σε αυλο?? (σωλ?νε?) παρ?μοιου? με αυτο?? των πτεροβρ?γχιων, και στα απολιθ?ματα τα οπο?α ?χουν βρεθε? μοι?ζουν με μικροσκοπικ? σιδεροπρ?ονα. ^[16]

Εχιν?δερμα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Εχιν?δερμα διαφ?ρουν απ? τα υπ?λοιπα συγγενικ? ε?δη των χορδωτ?ν στα εξ??: αντ? να ?χουν αμφ?πλευρη συμμετρ?α ?χουν ακτινοειδ? συμμετρ?α , πρ?γμα που σημα?νει ?τι το πρ?τυπο του σ?ματο? του? ?χει κυκλικ? μορφ?· τα σ?ματ? του? στηρ?ζονται σε σκελετ? απ? ασβεστ?τη , υλικ? το οπο?ο δεν χρησιμοποιε?ται απ? τα χορδωτ?, και αυτο? οι σκελετο? περικλε?ουν τα σ?ματ? του?, εν? ταυτ?χρονα καλ?πτονται απ? λεπτ? δ?ρμα· ?χουν σωληνωτ? κινητ?ρια ?ργανα . Οι ποδ?σκοι αυτο? λειτουργο?ν μ?σω εν?? ακ?μη μοναδικο? χαρακτηριστικο? των εχινοδ?ρμων, δηλαδ? μ?σω εν?? υδραυλικο? αγγειακο? συστ?ματο? σωλ?νων το οπο?ο λειτουργε? επ?ση? ω? ≪πνε?μονα?≫ και περιβ?λλεται απ? μ?ε? οι οπο?οι ενεργο?ν ω? αντλ?ε?. Τα Κρινοειδ? ( Crinoidea ) μοι?ζουν αρκετ? με ?νθη, και χρησιμοποιο?ν του? πτερ?μορφου? βραχ?ον?? του? για να φιλτρ?ρουν σωματ?δια τροφ?? απ? το νερ?· τα περισσ?τερα ζουν προσκολλημ?να σε βρ?χου?, ?μω? υπ?ρχουν και μερικ? τα οπο?α ε?ναι ικαν? να κινηθο?ν ?στω και πολ? αργ?. ?λλα εχιν?δερμα μπορο?ν να κινηθο?ν και ?χουν ποικιλ?α σωματικ?ν σχημ?των, ?πω? για παρ?δειγμα οι αστερ?ε? , οι αχινο? και τα ολοθο?ρια . ^[17]

Συστηματικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ταξιν?μηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Φ?λο Χορδωτ? (Chordata)
  • Υπ?φυλο Ουροχορδωτ? (Urochordata) - Ασκ?δια (3.000 ε?δη)
  • Υπ?φυλο Κεφαλοχορδωτ? (Cephalochordata) - Αμφ?οξοι (30 ε?δη)
  • Υπ?φυλο Σπονδυλωτ? (Vertebrata) - Ζ?α με σπονδυλικ? στ?λη (57.739 ε?δη)
    • Υπερομοταξ?α ?γναθα (Agnatha) (100+ ε?δη)

      • Ομοταξ?α Μ?ξινοι (Myxini) (65 ε?δη)
      • Ομοταξ?α Κων?δοντα (Conodonta)
      • Ομοταξ?α Υπερο?ρτια (Hyperoartia/Petromyzontida)

    • Ανθυπ?φυλο Γναθοστ?ματα (Gnathostomata) - Σπονδυλωτ? με γν?θου?
      • Υπερομοταξ?α incertae sedis

      • Ομοταξ?α Πλακ?δερμοι (Placodermi) - εξαφανισμ?νοι ιχθ?ε? του Παλαιοζωικο? Αι?να
      • Ομοταξ?α Χονδριχθ?ε? (Chondrichthyes) - καρχαρ?ε? , σελ?χια (300+ ε?δη)
      • Ομοταξ?α Ακανθ?δη (Acanthodii) - εξαφανισμ?να καρχαριοειδ? του Παλαιοζωικο? Αι?να

      • Υπερομοταξ?α Οστε?χθ?ε? (Osteichthyes) (30.000+ ε?δη)
        • Ομοταξ?α Ακτινοπτερ?γιοι (Actinopterygii) (περ?που 30.000 ε?δη)
        • Ομοταξ?α Σαρκοπτερ?γιοι (Sarcopterygii)
      • Υπερομοταξ?α Τετρ?ποδα (Tetrapoda) (18.000+ ε?δη)
        • Ομοταξ?α Αμφ?βια (Amphibia) (6.000 ε?δη)
          • Τ?ξη ?νουρα
          • Τ?ξη Ουροδελ?
          • Τ?ξη ?ποδα
        • Ομοταξ?α Ερπετ? (8,225+ ε?δη)
        • Ομοταξ?α Πτην? (Aves) (8.800-10.000 ε?δη)
        • Ομοταξ?α Συν?ψιδα (Synapsida) - εξαφανισμ?να θηλαστικ?μορφα ερπετ? (4,500+ ε?δη)
        • Ομοταξ?α Θηλαστικ? (Mammalia) (5.800 ε?δη)
          • Υφομοταξ?α Πρωτοθ?ρια
          • Υφομοταξ?α Ευθ?ρια
            • Ανθυφομοταξ?α Μονοτρ?ματα
            • Ανθυφομοταξ?α Μαρσιποφ?ρα
            • Ανθυφομοταξ?α Πλακουντοφ?ρα

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]