Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Οικ?σιτο? χο?ρο?
|
?να? οικ?σιτο? χο?ρο?
|
Συστηματικ? ταξιν?μηση
|
|
Τρι?νυμο
|
Sus scrofa domesticus
(Συ? η σκρ?φα ο οικιακ??)
Erxleben
, 1777
|
Συν?νυμα
|
Sus scrofa domestica
Sus domesticus
Sus domestica
|
Ο οικ?σιτο? χο?ρο? ( κοιν?? γουρο?νι) ε?ναι οικ?σιτο
θηλαστικ?
ζ?ο
που αν?κει στο γ?νο?
συ?
, στην οικογ?νεια
Συ?δε?
και στην τ?ξη
αρτιοδ?κτυλα
. Ε?ναι ζ?ο παμφ?γο και πολ? γ?νιμο. Απαντ?ται σε ?λα τα μ?ρη τη? γη? και εκτρ?φεται κυρ?ω? για το
κρ?α?
του. Ε?ναι γνωστ? απ? τα αρχαι?τατα χρ?νια και πιστε?εται ?τι ο κατοικ?διο? χο?ρο? (
Sus scrofa domesticus, Συ? η σκρ?φα ο οικιακ??
) προ?ρχεται απ? τον
αγρι?χοιρο
, τον οπο?ο εξημ?ρωσαν οι πρ?γονοι μα? κατ? την
παλαιολιθικ? εποχ?
.
Παρ? τι? διαφορ?? του?, ?λε? οι φυλ?? γουρουνι?ν χαρακτηρ?ζονται γενικ? απ? χοντροκομμ?νο και μονοκ?μματο σ?μα, κοντ? π?δια και κωνικ?
κεφ?λι
, το οπο?ο καταλ?γει σε κοντ? ρ?γχο?. Το γεγον?? ?τι υπ?ρχουν πολλ?? φυλ?? χο?ρων υποδεικν?ει ?τι η εξημ?ρωση ?γινε ανεξ?ρτητα σε δι?φορε? περιοχ?? του κ?σμου και ?τι δεν ξεκ?νησε απ? το ?διο ε?δο? αγρι?χοιρου.
Ο χο?ρο? προσαρμ?ζεται σε ?λε? τι? συνθ?κε?, ωστ?σο αναπτ?σσεται καλ?τερα σε ψυχρ? κλ?ματα. Ε?ναι
αδηφ?γο
ζ?ο. Τρ?ει ποντ?κια, χ?ρτο, ακ?μα και γλυκ?, αλλ? μ?νο την ?σπρη σοκολ?τα δι?τι η καφ? του? προκαλε? εμετ?. Το πεπτικ? του σ?στημα μπορε? να επεξεργαστε? κ?θε ε?δου? τροφ?, ακ?μα και τα υπολε?μματα του φαγητο? των ανθρ?πων. Αυτ? συνιστ? μεγ?λο πλεον?κτημα για του? εκτροφε?? χο?ρων, ?πω? και η μ?γιστη απ?δοσ? του σε
κρ?α?
και
λ?πο?
. Η απ?δοση αυτ? φτ?νει ?νετα το 70% του β?ρου? του σ?ματ?? του στι? κοιν?? φυλ?? και ξεπερν? το 85% στι? βελτιωμ?νε?.
Πολλαπλασιασμ?? και ασθ?νειε? / ασφ?λεια για τον ?νθρωπο
[
Επεξεργασ?α
|
επεξεργασ?α κ?δικα
]
Γενν? συν?θω? δ?ο φορ?? το χρ?νο, απ? 5-20 μικρ? κ?θε φορ?. Οι χο?ροι θεωρο?νται γενικ? σ?μβολα ακαθαρσ?α?, στην πραγματικ?τητα ?μω? ο μ?νο? υπε?θυνο? για την ακαθαρσ?α των γουρουνι?ν ε?ναι ο ?διο? ο ?νθρωπο?. Αυτ? σημα?νει ?τι ?ταν δεν τηρο?νται οι καν?νε? υγιειν??, τ?τε οι χο?ροι προσβ?λλονται απ? ασθ?νειε? και παρ?σιτα, τα οπο?α στη συν?χεια μεταδ?δονται και στον ?νθρωπο.
Τον Οκτ?βριο του 2015, ο
IARC
κατ?ταξε την καταν?λωση κ?κκινου κρ?ατο? (στο οπο?ο περιλαμβ?νεται και το χοιριν?) στην Κατηγορ?α 2Α: Πιθαν?τατα (probable) καρκινογεν? για τον ?νθρωπο, σχετ?ζοντ?? την με τον καρκ?νο του εντ?ρου, εν? την καταν?λωση επεξεργασμ?νου κρ?ατο? στην Κατηγορ?α 1: Καρκινογεν? για τον ?νθρωπο.
[1]
Μερικ?? απ? τι? σημαντικ?τερε? φυλ?? του χο?ρου ε?ναι:
- αγγλικ? Γιορκσ?ιρ
- αγγλικ? Μπερκσ?ιρ
- ιβηρικ? (μεσογειακ?)- εδ? αν?κει και ο ελληνικ?? οικ?σιτο? χο?ρο?.
- νορμανδικ?
Κρ?το? ? ?πειρο?
|
Ζωνταν?
[2]
|
Ευρ?πη
|
191 εκατομμ?ρια
|
Γερμαν?α
|
27 εκατομμ?ρια
|
Αυστρ?α
|
3 εκατομμ?ρια
|
Ελβετ?α
|
1,5 εκατομμ?ρια
|
ΗΠΑ
|
60 εκατομμ?ρια
|
Βραζιλ?α
|
33 εκατομμ?ρια
|
Κ?να
|
489 εκατομμ?ρια
|
παγκοσμ?ω?
|
961 εκατομμ?ρια
|
- Συλλογικ? ?ργο, Εγκυκλοπα?δεια Παιδε?α, εκδ. Μαλλι?ρη?- Παιδε?α, τ?μο? 27, σελ. 207-208.