Φωτογραφ?α

Με τον ?ρο φωτογραφ?α αναφερ?μαστε στην τ?χνη και στην επιστ?μη τη? δημιουργ?α? οπτικ?ν εικ?νων μ?σω τη? αποτ?πωση? του φωτ??, με χρ?ση κατ?λληλων συσκευ?ν ( φωτογραφικ?? μηχαν?? ). Ετυμολογικ?, η λ?ξη φωτογραφ?α ε?ναι σ?νθετη και προ?ρχεται απ? τι? ελληνικ?? λ?ξει? -φω? και -γραφ? .

Η φωτογραφ?α, π?ρα απ? την τεχνολογικ? τη? δι?σταση, αναγνωρ?ζεται ω? ?να απ? τα ευρ?τερα διαδεδομ?να μ?σα επικοινων?α? του 20ο? αι?να καθ?? και ω? μ?α μορφ? τ?χνη? συγγενικ? με τη ζωγραφικ? .

Ιστορ?α τη? φωτογραφ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Camera obscura [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι πρ?τε? φωτογραφ?ε? αποτελο?ν ουσιαστικ? απλ?? προβολ?? εικ?νων π?νω σε κ?ποια επιφ?νεια. Ω? πρ?τη φωτογραφικ? "μηχαν?" μπορε? να θεωρηθε? ?να σκοτειν? δωμ?τιο ? κουτ? ( camera obscura ) που στη μ?α ?κρη διαθ?τει μια γυαλιστερ? επιφ?νεια και στην απ?ναντι ?κρη μ?α πολ? μικρ? οπ?. Σε μ?α τ?τοια κατασκευ?, οι ακτ?νε? του φωτ?? διαδ?δονται μ?σα απ? την οπ? και σχηματ?ζουν π?νω στην επιφ?νεια ?να ε?δωλο των αντικειμ?νων ?ξω απ? το δωμ?τιο ? κουτ?. 4ο? π.Χ. αι?να?: (γ?ρω στο 350). Ο Αριστοτ?λη? περιγρ?φει τον τρ?πο που λειτουργε? η απλο?στερη φωτογραφικ? μηχαν?, η γνωστ? ω? camera obscura ^[1]. Αργ?τερα, στον 11ο αι?να , ο ?ραβα? επιστ?μονα? Αλχαζ?ν περιγρ?φει το ?διο φαιν?μενο. Στη συν?χεια και για πολλο?? αι?νε?, αρκετο? ασχολ?θηκαν με την camera obscura και το 1558 ο Giovanni della Porta ε?ναι ?σω? ο πρ?το? που συνιστ? τη χρ?ση μια? αν?λογη? φορητ?? συσκευ?? στου? ζωγρ?φου? για σχεδ?αση πορτρ?των και τοπ?ων. Λ?γο νωρ?τερα, στα 1550 ε?χε ?δη συντελεστε? μια σημαντικ? τροποπο?ηση τη? camera obscura και συγκεκριμ?να η προσθ?κη εν?? κο?λου φακο? στην οπ? εισ?δου του φωτ??, απ? τον Girolamo Gardano. Το 1568 ο Daniello Barbaro επιν?ησε επιπλ?ον ?να ε?δο? διαφρ?γματο? που επ?τρεπε την εστ?αση τη? εικ?να?, εν? το 1636 ο Daniel Schwenter εφη?ρε ?να σ?στημα πολλαπλ?ν φακ?ν, διαφορετικ?ν εστιακ?ν αποστ?σεων, πρ?δρομο του σημερινο? ζουμ . Μπορο?με να πο?με πω? η φωτογραφικ? μ?θοδο? του 16ου αι?να λειτουργε? π?νω στι? ?διε? αρχ?? με τι? σ?γχρονε? φωτογραφικ?? μηχαν??.

Οι μετ?πειτα μεταβολ?? τη? πρωταρχικ?? camera obscura οδ?γησαν κυρ?ω? σε περισσ?τερο ελαφρ?? μηχαν??. Παρ?λληλα ξεκ?νησαν οι προσπ?θειε? για τη μ?νιμη αποτ?πωση τη? εικ?να? σε μια φωτοευα?σθητη επιφ?νεια, καθ?? παρ?μενε σημαντικ? μειον?κτημα το γεγον?? ?τι η απλ? camera obscura δεν μπορο?σε να διατηρ?σει τα ε?δωλα των αντικειμ?νων.

Χημικ? φωτογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα πρ?τα πειρ?ματα π?νω σε φωτοευα?σθητα υλικ? χρονολογο?νται περ?που στι? αρχ?? του 18ου αι?να και αν?κουν στον Γι?χαν Χ?ινριχ Σο?λτσε (Johann Heinrich Schulze), ο οπο?ο? ε?χε πετ?χει την αποτ?πωση του φωτ?? π?νω σε ?να φωτοευαισθητοποιημ?νο απ? ?λατα αργ?ρου χαρτ?, αλλ? στ?θηκε αδ?νατη η στερ?ωση τη? εικ?να?.

Αργ?τερα ( 1815 ), ο Γ?λλο? ερευνητ?? Νικηφ?ρο? Νι?π? (Nicephore Niepce) με τη βο?θεια του αδελφο? του, Κλα?διου, επαν?λαβε (ανεξ?ρτητα) την αποτ?πωση μια? αρνητικ?? εικ?να? ^[2], με την ?δια ?μω? δυσκολ?α στερ?ωσ?? τη? στο χαρτ?. Το 1826 ωστ?σο, κατ?φερε να αποτυπ?σει απευθε?α? σε "θετικ?" την πρ?τη φωτογραφ?α τη? ιστορ?α?, χ?ρη στη χρ?ση εν?? παραγ?γου του πετρελα?ου . Για την αποτ?πωση τη? φωτογραφ?α? αυτ?? απαιτ?θηκε ?κθεση στο φω? για δι?στημα οκτ? ωρ?ν και το θ?μα τη? ?ταν οι στ?γε? των παραθ?ρων του χωριο? Chalon-sur-Saone τη? Γαλλ?α?. Ο ?διο? ο Νι?π? ον?μασε την τεχνικ? του ηλιογραφ?α και προσπ?θησε -χωρ?? ιδια?τερη επιτυχ?α- να τη διαδ?σει.

Παρ?λληλα με τον Νιεπ?, ο αυτοαποκαλο?μενο? ζωγρ?φο? Λου? Ζακ Μαντ Νταγκ?ρ (Louis Jacques Mande Daguerre) και εφευρ?τη? του προδρ?μου του κινηματογρ?φου ( Diorama ), πειραματιζ?ταν επ?ση? με την τεχνικ? τη? φωτογραφ?α? και ?ταν ο ?διο? που πρ?τεινε στον Νι?π? να συνεργαστο?ν εμπορικ?. Αν και ο Νταγκ?ρ δεν ε?χε ιδια?τερε? επιστημονικ?? γν?σει?, μετ? το θ?νατο του Νι?π?, το 1833 , επιδ?θηκε στην τελειοπο?ηση τη? μεθ?δου του και τελικ? τα κατ?φερε, επινο?ντα? τη μ?θοδο τη? νταγκεροτυπ?α? , την οπο?α ανακο?νωσε και επ?σημα το 1839 στην Ακαδημ?α Επιστημ?ν και στην Ακαδημ?α Καλ?ν Τεχν?ν. Η μ?θοδο? αυτ? βασ?στηκε στη δημιουργ?α μια? θετικ?? φωτογραφ?α? και ω? τεχνικ? ?ταν παραπλ?σια αυτ?? που χρησιμοποιο?ν οι σ?γχρονε? μηχαν?? τ?που Πολαρ?ιντ . Με τη βο?θεια του επιστ?μονα και πολιτικο? Φρανσου? Αραγκ? (Francois Arago), ο Νταγκ?ρ π?τυχε να πουλ?σει μ?λιστα τα δικαι?ματα τη? νταγκεροτυπ?α? στο Γαλλικ? δημ?σιο.

Νωρ?τερα ωστ?σο απ? τον Νταγκ?ρ, ο ?γγλο? λ?γιο? και επιστ?μονα? Ου?λιαμ Φοξ Τ?λμποτ (William Fox Talbot) ε?χε ανακαλ?ψει μια ?λλη αντ?στοιχη μ?θοδο, την οπο?α ε?χε κρατ?σει μυστικ?. Μετ? τη γνωστοπο?ηση τη? νταγκεροτυπ?α?, ?σπευσε να την ανακοιν?σει, ερχ?μενο? και σε ρ?ξη με τον Νταγκ?ρ σχετικ? με την πατρ?τητα τη? φωτογραφ?α?. Ο Τ?λμποτ ον?μασε αρχικ? την τεχνικ? του καλοτυπ?α , αλλ? αργ?τερα μετονομ?στηκε σε ταλμποτυπ?α . Επρ?κειτο ουσιαστικ? για την δημιουργ?α μια? ενδι?μεση? αρνητικ?? εικ?να?, που αργ?τερα μπορο?σε να χρησιμοποιηθε? για την αναπαραγωγ? τη? θετικ?? , πραγματικ?? εικ?να?. Η καλοτυπ?α υστερο?σε σε ποι?τητα ?ναντι τη? νταγκεροτυπ?α?· ωστ?σο αυτ? ?ταν λογικ?, καθ?? χρησιμοποιο?σε χαρτ? σαν β?ση για το αρνητικ?, με αποτ?λεσμα η υφ? του να διακρ?νεται π?νω στη φωτογραφ?α.

Απ? πολλο?? ο Talbot θεωρε?ται πατ?ρα? τη? σ?γχρονη? φωτογραφ?α?, κυρ?ω? δι?τι συν?λαβε τη σχ?ση αν?μεσα στην αρνητικ? και θετικ? φωτογραφ?α. Οι ?ροι αρνητικ? και θετικ? χρησιμοποι?θηκαν για πρ?τη φορ? απ? τον Τζον Χ?ρσελ (John Herschel), φ?λο του Τ?λμποτ. Επιπλ?ον ο Τ?λμποτ ?ταν ο πρ?το? που δημοσ?ευσε βιβλ?ο με συλλογ? φωτογραφι?ν, εν? λειτο?ργησε την πρ?τη επιχε?ρηση μαζικ?? αναπαραγωγ?? και π?ληση? φωτογραφι?ν στο Ρ?ντινγκ, κοντ? στην π?λη του Λονδ?νου .

Δι?δοση τη? φωτογραφ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι ?ποιε? ατ?λειε? του αρνητικο? τη? καλοτυπ?α?, σταδιακ? περιορ?στηκαν με την παρ?λληλη εξ?λιξη τη? τεχνικ?? και ειδικ?τερα με τη χρ?ση ειδικ?ν γυ?λινων πλακ?ν, αρχικ? υγρ?ν και αργ?τερα ξηρ?ν, οι οπο?ε? ?παιζαν τον ρ?λο των σ?γχρονων φ?λμ και υποκαθιστο?σαν ?λα τα χημικ? που απαιτο?νταν παλαι?τερα. Οι πλ?κε? αυτ?? ωστ?σο ζ?γιζαν αρκετ?, με αποτ?λεσμα να μην ε?ναι ε?κολο να διαδοθε? η χρ?ση τη? φωτογραφικ?? μηχαν??.

Τον Ιο?λιο του 1888 πραγματοποι?θηκε η επαναστατικ? για την εποχ? ανακ?λυψη του φιλμ σε ρολ?. Η ιδ?α αν?κε στον Τζορτζ ?στμαν (George Eastman), τραπεζικ? υπ?λληλο, ο οπο?ο? κατασκε?ασε ?τσι την πρ?τη φωτογραφικ? μηχαν?-κουτ? ( box camera ), την οπο?α και ον?μασε Kodak. Η μηχαν? αυτ? χαρακτηριζ?ταν απ? μικρ? β?ρο? (περ?που ?να κιλ?), ε?χε μικρ?? διαστ?σει? και δι?θετε ?να σταθερ? δι?φραγμα. ?ταν επιφορτωμ?νη με ?να ρολ? φωτοευα?σθητου χαρτιο? π?νω στο οπο?ο μπορο?σαν να αποτυπωθο?ν πολλ?? φωτογραφ?ε?, τι? οπο?ε? αναλ?μβανε το εργοστ?σιο τη? Kodak να εμφαν?σει και να τυπ?σει. Το σ?νθημα με το οπο?ο προωθ?θηκε η ν?α φωτογραφικ? μηχαν? ?ταν "εσε?? πι?ζετε το κουμπ?, εμε?? αναλαμβ?νουμε τα υπ?λοιπα" . Η ανακ?λυψη αυτ? αποτ?λεσε ορ?σημο για την μαζικ? χρ?ση τη? φωτογραφικ?? μηχαν??, εν? ε?χε συμβολ? και στην εμπορικ? αν?πτυξη τη? φωτογραφ?α?. Απ? την περ?οδο αυτ? μ?χρι σ?μερα ελ?χιστε? σημαντικ?? τροποποι?σει? συντελ?στηκαν στη χημικ? φωτογραφ?α, με κυρι?τερη ?σω? την τεχνικ? τη? ?γχρωμη? φωτογραφ?α?.

?γχρωμη φωτογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η τεχνικ? τη? φωτογραφ?α? χρ?ματο? εξερευν?θηκε σε ολ?κληρη τη δι?ρκεια του 19ου αι?να . Τα αρχικ? πειρ?ματα αποτ?γχαναν να αποτρ?ψουν το χρ?μα απ? την εξασθ?νιση. Η πρ?τη φωτογραφ?α χρ?ματο? αποτ?λεσε γεγον?? το 1861 , χ?ρη στο φυσικ? James Clerk Maxwell.

Μια απ? τι? πρ?τε? μεθ?δου? για ?γχρωμε? φωτογραφ?ε? περιλ?μβανε τη χρ?ση συνολικ? τρι?ν φωτογραφικ?ν μηχαν?ν κ?θε μια απο τι? οπο?ε? ε?χε ?να διαφορετικ? φ?λτρο χρ?ματο? μπροστ? απ? τον φακ?. Το πρ?το ?γχρωμο φιλμ ( Autochrome ) κυκλοφ?ρησε ω? εμπορικ? προ??ν το 1907 αλλ? η σ?σταση του ?ταν διαφορετικ? απ? του μεταγεν?στερου φιλμ Kodachrome , που κυκλοφ?ρησε το 1935 βασισμ?νο σε τρ?α επιχρωματισμ?να στρ?ματα, το κ?θε ?να ευα?σθητο σε ?να απ? τα τρ?α πρωτε?οντα χρ?ματα (μπλε, πρ?σινο και κ?κκινο).

Τα ?γχρωμα φιλμ διακρ?νονται σε ?γχρωμα αρνητικ? ? ?γχρωμα θετικ? (? διαφ?νειε?, slides ).

Ψηφιακ? φωτογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η ψηφιακ? φωτογραφ?α αποτελε? ?σω? την τελευτα?α σημαντικ? εξ?λιξη σε ?,τι αφορ? την τεχνικ? τη? φωτογραφ?α?. Στην ψηφιακ? φωτογραφ?α, αντ? για το κοιν? "χημικ?" φιλμ, χρησιμοποιο?νται φωτοευα?σθητοι αισθητ?ρε?. Το μ?ρο? τη? φωτογραφικ?? μηχαν?? που βοηθ? την εστ?αση τη? εικ?να? ε?ναι το ?διο. Β?βαια, συνοδε?εται πια απ? πολλ? βοηθητικ? ηλεκτρονικ? μ?σα.

Οι αισθητ?ρε? αποτελο?νται απ? ?ναν αριθμ? μικροσκοπικ?ν εικονοστοιχε?ων, στα οπο?α αναλ?εται η εικ?να. Χρησιμοποιο?νται εξειδικευμ?να εικονοστοιχε?α για κ?θε ?να απ? τρ?α βασικ? χρ?ματα. Κ?θε ?να καταγρ?φει τι? πληροφορ?ε? σχετικ? με την ?νταση του εισερχ?μενου φωτ?? απ? το συγκεκριμ?νο χρ?μα. Στην συν?χεια μετατρ?πεται η ?νταση σε ?να δυαδικ? αριθμ? που αποτελε? τη μ?τρησ? τη?. Οι πληροφορ?ε? αυτ?? μεταφ?ρονται στα ηλεκτρονικ? κυκλ?ματα τη? μηχαν??, τα οπο?α επεξεργ?ζονται και αποθηκε?ουν την εικ?να σε μορφ? αναγν?σιμη απ? ?λλα μ?σα. Η μορφ? αυτ? ε?ναι μ?α σειρ? δυαδικ?ν αριθμ?ν κατ?λληλα οργανωμ?νων, οι οπο?οι αποθηκε?ονται σε ειδικ? προσθαφαιρο?μενη ηλεκτρονικ? κ?ρτα μν?μη? που φ?ρουν οι μηχαν?? αυτ??. Στην συν?χεια, απ? αυτ? την κ?ρτα, η φωτογραφ?α ε?ναι ?τοιμη να αναπαραχθε?, με τη βο?θεια αποκωδικοποιητ?ν τη? μορφ?? αποθ?κευση?, ?που χρει?ζεται: ε?τε στην οθ?νη τη? ?δια? μηχαν??, ε?τε, με μεταφορ?, σε ?λλα μ?σα, π.χ., ηλεκτρονικο?? υπολογιστ??. Ορισμ?νε? συνηθισμ?νε? μορφ??-τ?ποι αποθ?κευση? σε ψηφιακ? μ?σα ε?ναι οι: jpeg, tiff, bmp, gif, png.

Τα μ?σα αναπαραγωγ?? τη? εικ?να? ε?ναι οι ?διε? οι φωτογραφικ?? μηχαν??, οι οθ?νε? των ηλεκτρονικ?ν υπολογιστ?ν αλλ? και μυρι?δε? μ?σα ψηφιακ?? απεικ?νιση?. Για κ?θε ?να απ? αυτ?, χρει?ζεται η προσαρμογ? τη? μορφ?? καταγραφ?? στι? απαιτ?σει? του συστ?ματο?.

Η πρ?τη εμπορικ? ψηφιακ? φωτογραφικ? μηχαν? παρουσι?στηκε το 1990. Σ?μερα, οι ψηφιακ?? μηχαν?? αποτελο?ν ευρ?τατα διαδεδομ?να καταναλωτικ? προ??ντα, εν? συνεχ?ζουν να εξελ?σσονται ενσωματ?νοντα? επιπλ?ον δυνατ?τητε?, καθ?? και βιντεοσκ?πηση, με ? χωρ?? καταγραφ? ?χου.

Ε?δη φωτογραφ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μπορο?με να διακρ?νουμε μερικο?? απ? του? σπουδαι?τερου? τομε?? τη? φωτογραφ?α?:

Φωτοειδησεογραφ?α : Αφορ? την εικονογρ?φηση τη? επικαιρ?τητα? και οι φωτογραφ?ε? αυτο? του ε?δου? διοχετε?ονται συν?θω? στον ημερ?σιο και εβδομαδια?ο τ?πο μ?σω πρακτορε?ων, τα οπο?α και εκπροσωπο?ν τον φωτογρ?φο.
Διαφημιστικ? φωτογραφ?α - φωτογραφ?α στο?ντιο : Αποτελε? ?να σημαντικ? ε?δο? που περιλαμβ?νει τη φωτογραφ?α αντικειμ?νων, τη φωτογραφ?α μ?δα? αλλ? και τη φωτογραφ?α πορτρα?των. Συνδ?εται με την παραγωγ?, περισσ?τερο, εμπορικ?? φωτογραφ?α?.
Αρχιτεκτονικ? φωτογραφ?α - Εσωτερικ?ν Χ?ρων : Περιλαμβ?νει τη φωτογρ?φηση κτιρ?ων και εσωτερικ?ν χ?ρων. Η οπτικ? γων?α τη? φωτογραφικ?? λ?ψη? και ο φωτισμ?? και οι ιδιαιτερ?τητε? εν?? εσωτερικο? χ?ρου αποτελο?ν τα κ?ρια αντικε?μενα μελ?τη? για αυτ? το ε?δο? φωτογραφ?α?.
Φωτογραφ?α τ?χνη? : Αν και η πρ?τη φωτογραφ?α αποτυπ?θηκε το 1826, χρει?στηκε τουλ?χιστον μισ?? αι?να? προκειμ?νου να γ?νει η φωτογραφ?α αποδεκτ? ω? αυτ?νομη και ανεξ?ρτητη τ?χνη . Ε?ναι ωστ?σο γεγον?? ?τι, ακ?μα και σ?μερα, αμφισβητε?ται απ? πολλο?? η φωτογραφ?α ω? μορφ? τ?χνη?, θεωρο?μενη περισσ?τερο ω? μια τεχνικ? ρεαλιστικ?? αναπαραγωγ?? εικ?νων. Φωτογρ?φοι ?πω? ο Ανρ? Καρτι?-Μπρεσ?ν , ο Αντρ? Κερτ?ζ και ο ?λφρεντ Στ?γκλιτ? (Alfred Stieglitz) θεωρε?ται πω? ?δωσαν σπουδα?α δε?γματα φωτογραφ?α? τ?χνη?.
Αστροφωτογραφ?α: Αν?κει σε μια μορφ? τ?χνη? και ?χει ω? στ?χο τη φωτογραφικ? απεικ?νιση αντικειμ?νων του νυχτερινο? ουρανο?. Περιλαμβ?νει εικ?νε? αστρονομικ?ν φαινομ?νων και εικ?νε? ουρ?νιων αντικειμ?νων βαθ?ω? ουρανο?, ?πω? τα αστρικ? σμ?νη, τα νεφελ?ματα και του? γαλαξ?ε? που ε?ναι ορατ? και καταγρ?ψιμα μ?νο με τηλεσκ?πια.

Επεξεργασ?α φωτογραφ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? την αποτ?πωση τη? φωτογραφ?α? στο φιλμ πρ?πει να ακολουθ?σει η εμφ?νιση του φιλμ, δηλαδ? η επεξεργασ?α του για τη σταθεροπο?ηση τη? εικ?να?, ?στε να μπορε? να εκτεθε? στο φω? χωρ?? να καταστραφε?. Στη συν?χεια, γ?νεται η εκτ?πωση κ?θε καρ? σε φωτογραφικ? χαρτ?, δηλαδ? χαρτ? με κατ?λληλε? φωτοευα?σθητε? επιστρ?σει?. Αυτ? γ?νεται με την προβολ? τη? εικ?να? του αρνητικο? π?νω στο εν λ?γω χαρτ?. Κατ? τη δι?ρκεια αυτ?ν των εργασι?ν ε?ναι δυνατ?ν να γ?νουν μια σειρ? απ? παρεμβ?σει? που μεταβ?λλουν το τελικ? αποτ?λεσμα, δ?νοντα? ξεχωριστ? χαρακτ?ρα.

Για τι? ψηφιακ?? φωτογραφ?ε?, ε?ναι δυνατ? η επεξεργασ?α με ψηφιακ? μ?σα. Αυτ? μπορε? να γ?νει ε?τε μ?σα στην φωτογραφικ? μηχαν?, ε?τε σε ηλεκτρονικ? υπολογιστ?. Για τον σκοπ? αυτ?, ?χει αναπτυχθε? μ?α μεγ?λη σειρ? απ? προγρ?μματα.

Πνευματικ? Δικαι?ματα στη Φωτογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το προ??ν τη? Φωτογραφ?α?, ω? Τ?χνη και Τεχνικ?, υπ?κειται σε πνευματικ? δικαι?ματα. Αυτ? δι?πονται απ? Κρατικ?? Νομοθεσ?ε?, διαφορετικ?? σε κ?θε κρ?το? αλλ? και σε διεθνε?? συνθ?κε?. Ειδικ? στην Ελλ?δα, τα πνευματικ? δικαι?ματα φωτογραφ?α? προστατε?ονται απ? τα ?ρθρα του Ν?μου 2121/1993 (παλι? ?ταν ο Ν?μο? 2387/1920) και απ? ορισμ?νε? τροποποι?σει? που περιλαμβ?νονται στο?? Ν?μου? 3057/2002 (?ρθρο 81) και 3207/2003 (παρ?γραφο? 33).

Δι?σημοι φωτογρ?φοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

↑ Αριστοτ?λη?, Προβλ?ματα, Βιβλ?ο XV (το ?ργο αυτ?, κ?ποιε? φορ??, αποδ?δεται σε ?λλον συγγραφ?α με το ?διο ?νομα)
↑ Φ?λλο εφημερ?δα? "?θνο?" τη? 24 Ιανουαρ?ου 1939 "Η εφε?ρεσι? τη? φωτογραφ?α? προ 100 ετ?ν"

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τεχνικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σπ?ρο? Σκιαδ?πουλο? "Ο μαγικ?? κ?σμο? τη? φωτογραφ?α?" [1]
Μ?νο? Λυκ?κη? [2] "Ψηφιακ? φωτογραφ?α Photoshop - lightroom" [3]
Fil Hunter, Steven Biver, Paul Fuqua "Φω? - Επιστ?μη & Μαγε?α" μετ?φραση Σπ?ρο? Σκιαδ?πουλο? [4]
Παναγι?τη? Κατερτζι?δη?, Βασικ? Μαθ?ματα Φωτογραφ?α?
Πλ?των Ριβ?λλη? , Φωτογραφ?α
Πα?λο? Δ. Σατ?γλου, Το Διαπ?ραμα και η τεχνικ? του
Γιανναρ?, Ειρ?νη. ≪Φωτογραφ?α ≪ Το αλφ?βητο του Οπτικο? Πολιτισμο?≫≫ (PDF) . Πανεπιστ?μιο Αθην?ν . Σημει?σει? για το Μ?θημα ≪Οπτικ? Επικοινων?α≫. Αρχειοθετ?θηκε απ? το πρωτ?τυπο (PDF) στι? 29 Απριλ?ου 2016 . Ανακτ?θηκε στι? 29 Σεπτεμβρ?ου 2014 .
Sanders, Mark. ≪Φωτογραφ?α: εξοπλισμ?? και μ?θοδοι≫ . Τεχνολογ?α Επικοινωνι?ν . Ευγενε?διο ?δρυμα. Αρχειοθετ?θηκε απ? το πρωτ?τυπο στι? 9 Αυγο?στου 2014 . Ανακτ?θηκε στι? 29 Σεπτεμβρ?ου 2014 .