Φυτ? Χρονικ? πλα?σιο απολιθωμ?των: 520?0 Ma Προ? ? O Σ Δ Λ Π Τ Ι Κ Πγ Ν Κ?μβρια ?ω? πρ?σφατα
Συστηματικ? ταξιν?μηση
Επικρ?τεια : Ευκαρυωτικ? (Eukaryota) Κλ?δο? : Αρχαιοπλαστ?δε? (Archaeplastida) Βασ?λειο : Φυτ? (Plantae) Haeckel , 1866 [1]
Συνομοταξ?ε?
Πρ?σινα φ?κη Χλωρ?φυτα (Chlorophyta) Χαρ?φυτα (Charophyta) Εμβρυ?φυτα (Embryophyta) ? Μετ?φυτα (Metaphyta) Φυτ? χωρ?? αγγε?α † Χορνεοφυτ?ψιδα (Horneophytopsida) [2] Μαρσαντι?φυτα (Marchantiophyta) [3] Ανθοκεροτ?φυτα (Anthocerotophyta) Βρυ?φυτα (Bryophyta) Τραχει?φυτα (Tracheophyta) †  Προγυμνοσπερματ?φυτα (Progymnospermophyta) † Rhyniophyta † Τριμεροφυτ?φυτα (Trimerophytophyta) † Ζωστηροφυλλ?φυτα (Zosterophyllophyta) Λυκοποδι?φυτα (Lycopodiophyta) Πτεριδ?φυτα (Pteridophyta) Σπερματ?φυτα (Spermatophyta) †  Πτεριδοσπερματ?φυτα (Pteridospermatophyta) Πευκ?φυτα (Pinophyta) * Κυκαδ?φυτα (Cycadophyta) * Γκιγκ?φυτα (Ginkgophyta) * Γνητ?φυτα (Gnetophyta) * Αγγει?σπερμα (Magnoliophyta ? Angiospermae) * Σχηματ?ζουν την πολυφυλετικ? ομ?δα των Γυμν?σπερμων (Gymnospermae)

Με τον ?ρο φυτ? ( αγγλικ? : plant) χαρακτηρ?ζεται ?να? απ? του? τ?που? των οργανισμ?ν , με του? οπο?ου? εμφαν?ζεται η ζω? στον πλαν?τη Γη . Ο ?ρο? φυτ? ε?ναι γενικ? ονομασ?α που δ?νεται στα πο?δη, θαμν?δη και δενδρ?δη ζ?ντα ε?δη. Τα Φυτ? ( Plantae ) αποτελο?ν ?να απ? τα τ?σσερα βασ?λεια (μαζ? με τα Ζ?α , τα Πρ?τιστα και του? Μ?κητε? ) που σχηματ?ζουν το υπερβασ?λειο των Ευκαρυωτικ?ν οργανισμ?ν ( Ευκ?ρυα ). Μ?χρι το 2010 ε?χαν βρεθε? 300-315 χιλι?δε? ε?δη φυτ?ν, εκ των οπο?ων τα 260-290 χιλι?δε? ?ταν Σπερματ?φυτα .

Σαφ? ?ρια μεταξ? των ζ?ων και των φυτ?ν ε?ναι δ?σκολο να ανευρεθο?ν και, τι? περισσ?τερε? φορ??, η δι?κριση αυτ?ν ε?ναι τεχνητ?, ιδια?τερα στο επ?πεδο των μικροοργανισμ?ν. Το?το ε?ναι δε πολ? φυσικ? αφο? και οι δ?ο κατηγορ?ε? φ?ρονται να εξελ?χθηκαν απ? ?διου? προγονικο?? παρ?γοντε?. Τα αν?τερα, ?μω?, φυτ? διακρ?νονται σαφ?? απ? τα ζ?α. Ω? κ?ρια χαρακτηριστικ? γνωρ?σματα των φυτ?ν (φυτικ?ν οργανισμ?ν) προβ?λλονται: η αδυναμ?α μετακ?νηση? και μερικ? ?λλειψη αισθ?σεων , η παρουσ?α χλωροφ?λλη? και η θρ?ψη αυτ?ν απ? αν?ργανε? εν?σει? με τη λειτουργ?α τη? φωτοσ?νθεση? . Επ?ση?, η παρουσ?α στα φυτικ? κ?τταρα τη? κυτταρ?νη? , που λε?πει τελε?ω? στα ζωικ?, ε?ναι εκε?νη που αποτελε? και τον ασφαλ?στερο χαρακτ?ρα των φυτ?ν. Η επιστ?μη που εξετ?ζει τα φυτ? ονομ?ζεται Φυτολογ?α ? Βοτανικ? .

Ορισμ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα φυτ? ε?ναι μια απ? τι? δ?ο ομ?δε? στι? οπο?ε? παραδοσιακ? χωρ?ζονται οι οργανισμο?· η ?λλη ε?ναι τα ζ?α . Η δια?ρεση χρονολογε?ται τουλ?χιστον απ? τον Αριστοτ?λη (384 π.Χ. - 322 π.Χ.), ο οπο?ο? δι?κρινε σε φυτ?, που γενικ? δεν κινο?νται, και σε ζ?α, τα οπο?α συχν? κινο?νται για να πι?σουν την τροφ? του?. Πολ? αργ?τερα, ?ταν ο Λιννα?ο? (1707-1778) δημιο?ργησε τη β?ση του σ?γχρονου συστ?ματο? επιστημονικ?? ταξιν?μηση?, οι δ?ο αυτ?? ομ?δε? ?γιναν τα βασ?λεια Vegetabilia (αργ?τερα Metaphyta ? Φυτ?) και Animalia (ονομ?ζονται επ?ση? Μετ?ζωα). Απ? τ?τε ?χει καταστε? σαφ?? ?τι στο φυτικ? βασ?λειο, ?πω? ε?χε αρχικ? οριστε?, περιλαμβ?νονταν αρκετ?? ?σχετε? ομ?δε?, ?πω? οι μ?κητε? και αρκετ?? ομ?δε? φυκ?ν , οι οπο?ε? αφαιρ?θηκαν και ταξινομ?θηκαν σε ν?α βασ?λεια. Ωστ?σο, οι εν λ?γω οργανισμο? εξακολουθο?ν να θεωρο?νται συχν? φυτ?, κυρ?ω? σε δημοφιλ? πλα?σια.

?ξω απ? τα επ?σημα επιστημονικ? πλα?σια, ο ?ρο? "φυτ?" υπονοε? συσχετισμ? με ορισμ?να χαρακτηριστικ?, ?πω? το να ε?ναι ο οργανισμ?? πολυκ?τταρο? , να διαθ?τει κυτταρ?νη , και να ?χει τη δυνατ?τητα να πραγματοποι?σει φωτοσ?νθεση .

Τρ?χοντε? ορισμο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν το ?νομα φυτ? χρησιμοποιε?ται για μια συγκεκριμ?νη ομ?δα οργανισμ?ν ? ταξινομικ? βαθμ?δα, συν?θω? αναφ?ρεται σε μ?α απ? τρει? ?ννοιε?. Απ? τη στεν?τερη στην ευρ?τερη, υπ?ρχουν αυτ?? οι τρει? κατηγοριοποι?σει?:

Φ?κη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα φ?κη περιλαμβ?νουν πολλ?? διαφορετικ?? ομ?δε? οργανισμ?ν που παρ?γουν εν?ργεια μ?σω τη? φωτοσ?νθεση? και για το λ?γο αυτ? ?χουν συμπεριληφθε? στο φυτικ? βασ?λειο και στο παρελθ?ν. Τα πιο εμφαν? απ? τα φ?κια ε?ναι τα θαλ?σσια φ?κια, πολυκ?τταρα φ?κη που μπορε? να μοι?ζουν σχεδ?ν με τα χερσα?α φυτ?, αλλ? κατατ?σσονται μεταξ? των καφ?, κ?κκινων και πρ?σινων φυκ?ν. Κ?θε μια απ? αυτ?? τι? ομ?δε? φυκ?ν περιλαμβ?νει επ?ση? δι?φορου? μικροσκοπικο?? και μονοκ?τταρου? οργανισμο??. Υπ?ρχουν ισχυρ?? ενδε?ξει? ?τι κ?ποιε? απ? αυτ?? τι? ομ?δε? φυκ?ν προ?κυψαν ανεξ?ρτητα απ? ξεχωριστο?? μη φωτοσυνθετικο?? προγ?νου?, με αποτ?λεσμα πολλ?? ομ?δε? φυκ?ν να μην κατατ?σσονται πλ?ον στο φυτικ? βασ?λειο, ?πω? αυτ? ορ?ζεται εδ?.

Τα πρ?σινα φυτ? - πρ?σινα φ?κη και χερσα?α φυτ? - σχηματ?ζουν ?να κλ?δο, μια ομ?δα που αποτελε?ται απ? ?λου? του? απογ?νου? εν?? κοινο? προγ?νου. Με λ?γε? εξαιρ?σει? μεταξ? των πρ?σινων φυκ?ν, ?λα τα πρ?σινα φυτ? ?χουν πολλ? κοιν? χαρακτηριστικ?, συμπεριλαμβανομ?νων των κυτταρικ?ν τοιχωμ?των που περι?χουν κυτταρ?νη, των χλωροπλαστ?ν που περι?χουν χλωροφ?λλη α και β, και τη? αποθ?κευση? τροφ?μων με τη μορφ? αμ?λου . Υφ?στανται μ?τωση χωρ?? κεντρ?λλια και συν?θω? ?χουν μιτοχ?νδρια με επ?πεδα ακρολ?φια. Οι χλωροπλ?στε? των πρ?σινων φυτ?ν περιβ?λλονται απ? δ?ο μεμβρ?νε?, γεγον?? που υποδηλ?νει ?τι προ?ρχονται απευθε?α? απ? ενδοσυμβιωτικ? κυανοβακτ?ρια .

Δ?ο επιπλ?ον ομ?δε?, τα Ροδ?φυτα (κ?κκινα φ?κια) και τα Γλαυκ?φυτα , ?χουν επ?ση? χλωροπλ?στε? που φα?νεται να προ?ρχονται απευθε?α? απ? ενδοσυμβιωτικ? κυανοβακτ?ρια, αν και διαφ?ρουν ω? προ? τι? χρωστικ?? ουσ?ε? που χρησιμοποιο?νται στη φωτοσ?νθεση και ?τσι ?χουν διαφορετικ? χρ?μα. Και οι τρει? ομ?δε? μαζ? γενικ? πιστε?εται ?τι ?χουν μια ενια?α κοιν? καταγωγ?, και ?τσι ταξινομο?νται μαζ? στην ταξινομικ? ομ?δα Αρχαιοπλ?στιδα, τη? οπο?α? το ?νομα υπονοε? ?τι οι χλωροπλ?στε? ? πλαστ?δια ?λων των μελ?ν τη? ταξινομικ?? μον?δα? προ?λθαν απ? ?να ενια?ο αρχα?ο ενδοσυμβιωτικ? γεγον??. Αυτ?? ε?ναι ο ευρ?τερο? σ?γχρονο? ορισμ?? των φυτ?ν.

Αντιθ?τω?, τα περισσ?τερα ?λλα φ?κια (π.χ. ετεροκοντ?φυτα , απτ?φυτα , δινομαστιγωτ? , και ευγλ?νε? ) ?χι μ?νο ?χουν διαφορετικ?? χρωστικ??, αλλ? ?χουν και χλωροπλ?στε? που περιβ?λλονται απ? τρει? ? τ?σσερι? μεμβρ?νε?. Δεν ε?ναι στενο? συγγενε?? των αρχαιοπλ?στιδων, ?χοντα? προφαν?? αποκτ?σει χλωροπλ?στε? ξεχωριστ? απ? αφομοιωθ?ντα ? συμβιωτικ? πρ?σινα και κ?κκινα φ?κια. Επομ?νω?, δεν περιλαμβ?νονται ακ?μη και στον ευρ?τερο σ?γχρονο ορισμ? του φυτικο? βασιλε?ου, αν και αν?καν σε αυτ? στο παρελθ?ν.

Μ?κητε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η ταξιν?μηση των μυκ?των ?ταν αμφιλεγ?μενη μ?χρι πολ? πρ?σφατα στην ιστορ?α τη? βιολογ?α? . Η αρχικ? ταξιν?μηση του Λιννα?ου τοποθετο?σε του? μ?κητε? στα φυτ?, δεδομ?νου ?τι αναμφισβ?τητα δεν ?ταν ζ?α ? ορυκτ? και αυτ? ?ταν η μ?νη ?λλη εναλλακτικ? λ?ση. Με μεταγεν?στερε? εξελ?ξει? στη μικροβιολογ?α, τον 19ο αι?να ο Ερνστ Χ?κελ αισθ?νθηκε ?τι ?να τρ?το βασ?λειο ?ταν αναγκα?ο για την κατ?ταξη των μικροοργανισμ?ν που ανακαλ?φθηκαν πρ?σφατα. Η εισαγωγ? του ν?ου βασιλε?ου Πρ?τιστα εκτ?? απ? Φυτ? και Ζ?α, οδ?γησε σε αβεβαι?τητα ω? προ? το αν οι μ?κητε? πραγματικ? ?ταν ορθ?τερα ταξινομημ?νοι στα φυτ? ? αν θα ?πρεπε να επαναταξινομηθο?ν ω? πρ?τιστα. Ο ?διο? ο Χ?κελ δυσκολε?τηκε να αποφασ?σει και μ?νο το 1969 βρ?θηκε μια λ?ση, σ?μφωνα με την οπο?α ο Ρ?μπερτ Γου?τακερ (Robert Whittaker) πρ?τεινε τη δημιουργ?α του βασιλε?ου των μυκ?των. Μοριακ? στοιχε?α ?χουν δε?ξει ?τι απ? ο τελευτα?ο? κοιν?? πρ?γονο? των μυκ?των ?ταν ?σω? πιο παρ?μοιο? με αυτ?ν των ζ?ων απ? ?τι με αυτ?ν των φυτ?ν ? οποιουδ?ποτε ?λλου βασιλε?ου.

Η αρχικ? ανακατ?ταξη του Whittaker βασ?στηκε στι? θεμελι?δει? διαφορ?? στη διατροφ? μεταξ? των μυκ?των και των φυτ?ν. Σε αντ?θεση με τα φυτ?, τα οπο?α αποκτο?ν γενικ? ?νθρακα μ?σω τη? φωτοσ?νθεση?, και ?τσι ονομ?ζονται αυτ?τροφοι φωτ?τροφοι οργανισμο?, οι μ?κητε? αποκτο?ν ?νθρακα απ? την αποικοδ?μηση και απορρ?φηση γ?ρω υλικ?ν, και ?τσι ονομ?ζονται ετερ?τροφοι σαπρ?τροφοι . Επιπλ?ον, η υποδομ? των πολυκ?τταρων μυκ?των ε?ναι διαφορετικ? απ? εκε?νη των φυτ?ν, λαμβ?νοντα? τη μορφ? πολλ?ν μικροσκοπικ?ν νημ?των που ονομ?ζονται υφ??, οι οπο?ε? μπορε? να υποδιαιρο?νται περαιτ?ρω σε κ?τταρα ? μπορε? να σχηματ?ζουν ?να συγκ?τιο που περι?χει πολλο?? ευκαρυωτικο?? πυρ?νε?. Τα καρποφ?ρα ?ργανα, εκ των οπο?ων τα μανιτ?ρια ε?ναι πιο γνωστ? παρ?δειγμα, ε?ναι οι αναπαραγωγικ?? δομ?? των μυκ?των, και ε?ναι διαφορετικ?? απ? οποιεσδ?ποτε δομ?? των φυτ?ν.

Ποικιλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο π?νακα? που ακολουθε? παρουσι?ζει τον εκτιμ?μενο αριθμ? των ειδ?ν πρασ?νων φυτ?ν (Viridiplantae) αν? ομ?δε?. Στον π?νακα φα?νεται ?τι υπ?ρχουν τουλ?χιστον 300.000 ζ?ντα ε?δη, εκ των οπο?ων τα περισσ?τερα αν?κουν στα αγγει?σπερμα. ( Σημ.: Επειδ? τα δεδομ?να ε?ναι απ? διαφορετικ?? πηγ?? και διαφορετικ?? ημερομην?ε?, δεν ε?ναι κατ' αν?γκη συγκρ?σιμα, και, ?πω? ?λε? οι εκτιμ?σει? περ? αριθμ?ν ειδ?ν, υπ?κεινται σε κ?ποιον βαθμ? αβεβαι?τητα?.)

Εξ?λιξη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η εξ?λιξη των φυτ?ν ?χει ω? αποτ?λεσμα την α?ξηση των επιπ?δων τη? πολυπλοκ?τητα?, απ? τα πρ?τα φ?κια, μ?σα απ? τα βρυ?φυτα, τα λυκ?ποδα, τι? φτ?ρε? στα σ?νθετα γυμν?σπερμα και αγγει?σπερμα του σ?μερα. Οι ομ?δε? που εμφαν?στηκαν νωρ?τερα συνεχ?ζουν να αναπτ?σσονται, ιδ?ω? στο περιβ?λλον στο οπο?ο εξελ?χθηκαν.

Τα στοιχε?α δε?χνουν ?τι τα πρ?τα φ?κη σχηματ?στηκαν π?νω στη γη 1.200 εκατομμ?ρια χρ?νια πριν, αλλ? δεν ?ταν μ?χρι την Ορδοβ?κια περ?οδο , περ?που 450 εκατομμ?ρια χρ?νια πριν, που τα χερσα?α φυτ? εμφαν?στηκαν. Ωστ?σο, ν?α στοιχε?α απ? τη μελ?τη των αναλογι?ν των ισοτ?πων του ?νθρακα σε βρ?χου? του Προκ?μβριου ?χει δε?ξει ?τι τα σ?νθετα φωτοσυνθετικ? φυτ? αναπτ?χθηκαν π?νω στη γη πριν απ? 1 δι? χρ?νια. Αυτ? ξεκ?νησαν να διαφοροποιο?νται προ? το τ?λο? τη? Σιλο?ρια? περι?δου , περ?που 420 εκατομμ?ρια χρ?νια πριν, και τα αποτελ?σματα τη? διαφοροπο?ησ?? του? εμφαν?ζονται με αξιοσημε?ωτη λεπτομ?ρεια σε σ?μπλεγμα απολιθωμ?των του πρ?ιμου Δεβον?ου απ? τον πυριτ?λιθο του Rhynie ("Rhynie chert", Rhynie, Σκωτ?α). Σε αυτ?ν τον πυριτ?λιθο διατηρο?νται τα πρ?τα φυτ? με κυτταρικ? λεπτομ?ρεια, απολιθωμ?να σε ηφαιστειακ?? πηγ??. ?ω? τα μ?σα τη? Δεβ?νια? Περι?δου τα περισσ?τερα απ? τα χαρακτηριστικ? που αναγνωρ?ζονται στα φυτ? σ?μερα ε?ναι παρ?ντα, συμπεριλαμβανομ?νων των ριζ?ν, των φ?λλων και του δευτερε?οντο? ξ?λου, και μ?χρι το ?στερο Δεβ?νιο ε?χαν αναπτυχθε? οι σπ?ροι. Τα φυτ? του ?στερου Δεβον?ου ε?χαν ?τσι φτ?σει ?τσι σε ?να βαθμ? πολυπλοκ?τητα? που του? επ?τρεψε και να σχηματ?σουν δ?ση ψηλ?ν δ?ντρων. Η εξελικτικ? καινοτομ?α συνεχ?στηκε και μετ? τη Δεβ?νια περ?οδο. Οι περισσ?τερε? ομ?δε? φυτ?ν ?ταν σχετικ? αλ?βητε? απ? την Π?ρμια-Τριασικ? εξαφ?νιση , αν και οι δομ?? των κοινοτ?των αλλ?ξαν. Αυτ? ?σω? να προετο?μασε το σκηνικ? για την αν?πτυξη των ανθοφ?ρων φυτ?ν στο Τριαδικ? (~ 200 εκατομμ?ρια χρ?νια πριν), η οπο?α αν?πτυξη ?ταν εκρηκτικ? στην Κρητιδικ? περ?οδο και το Τριτογεν??. Η τελευτα?α μεγ?λη ομ?δα φυτ?ν που αναπτ?χθηκε ?ταν τα χ?ρτα, τα οπο?α ?γιναν σημαντικ? στα μ?σα του Τριτογενο??, πριν απ? περ?που 40 εκατομμ?ρια χρ?νια. Τα χ?ρτα, καθ?? και πολλ?? ?λλε? ομ?δε?, αν?πτυξαν ν?ου? μηχανισμο?? μεταβολισμο? για να επιβι?σουν των χαμηλ?ν συγκεντρ?σεων CO ₂ και των θερμ?ν και ξηρ?ν συνθηκ?ν στου? τροπικο?? τα τελευτα?α 10 εκατομμ?ρια χρ?νια.

Δι?κριση φυτ?ν με β?ση τα χαρακτηριστικ? του? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Δι?κριση με β?ση τη διατροφ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σχετικ? με την ικαν?τητα τη? διατροφ?? του?, τα φυτ? διακρ?νονται σε αυτ?τροφα και ετερ?τροφα . Αυτ?τροφα ε?ναι τα φυτ? εκε?να που χ?ρη στην παρουσ?α τη? χλωροφ?λλη? που απορροφ? την ακτινοβολο?μενη εν?ργεια του ηλιακο? φωτ?? ε?ναι ικαν? να αυξ?σουν το σ?μα του?, μετατρ?ποντα? τι? αν?ργανε? ουσ?ε? του εδ?φου? και του α?ρα σε οργανικ?? συνθ?σει?. Τα ετερ?τροφα φυτ? ε?ναι εκε?να που ε?ναι αν?κανα για μια αυτ?νομη ζω? και ζουν σε β?ρο? ?λλων οργανισμ?ν ( παρ?σιτα ) ? αναπτ?σσονται π?νω σε οργανικ?? ουσ?ε? που βρ?σκονται σε κατ?σταση αποσ?νθεση? ( σαπρ?φυτα ).

Δι?κριση με β?ση τη μορφ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα φυτ? αν?λογα με τη μορφ? του? διακρ?νονται σε: ξυλ?δη (π.χ. δ?ντρα ), στα οπο?α ο βλαστ?? και τα κλαδι? ε?ναι ξυλοποιημ?να, σε θαμν?δη , που δεν ?χουν πραγματικ? κορμ?, αλλ? ξυλοποιημ?να κλαδι? που φυτρ?νουν απ? το ?δαφο?, σε φρυγαν?δη, σε αναρριχ?μενα και σε πο?δη .

Επ?ση? τα φυτ? διακρ?νονται σε καλλιεργο?μενα, σε ?γρια, σε φυτ? των το?χων, σε φυτ? φαρμακευτικ?, που χρησιμε?ουν στην Ιατρικ? ω? φ?ρμακα, σε δηλητηρι?δη κ.?. Επ?ση? σε ξηρ?φυτα που ζουν σε ξερ? περιβ?λλοντα, σε υδρ?φυτα που προτιμο?ν ποσ?τητα νερο?, σε θερμ?φιλα , σε ψυχρ?φιλα κλπ.

Μορφολογ?α των φυτ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενικ? η μορφολογ?α των φυτ?ν ασχολε?ται τ?σο με τη μορφ?, τη κατασκευ? και τα μ?ρη των φυτ?ν, ?σο και με τι? σχ?σει? αυτ?ν μεταξ? του? και με το σ?νολο στο χ?ρο του?. Σημαντικ? αντικε?μενο επ?ση? ε?ναι η αναζ?τηση ομοιοτ?των μεταξ? των διαφ?ρων ομ?δων. Συνεπ?? πρ?κειται για μ?α συγκριτικ? που διενεργε?ται υπ? το φω? τη? εξελικτικ?? μεταβολ?? τη? αν?πτυξη? των φυτ?ν. ?τσι οι μορφολογικ?? σπουδ?? ακολουθο?ν τρει? μεθ?δου?: α) τη σ?γκριση των πλ?ρων μορφ?ν των φυτ?ν που υφ?στανται σ?μερα, β) τη σ?γκριση αυτ?ν με εκε?να που ?χουν εκλε?ψει, (απολιθωμ?να λε?ψανα), και γ) την παρατ?ρηση επ? τη? αν?πτυξη? καθεν?? ατ?μου χωριστ? (οντογ?νεση).

Η Μορφολογ?α των φυτ?ν διακρ?νεται στην " εξωτερικ? μορφολογ?α ", που πραγματε?εται την εξωτερικ? μορφ? των φυτ?ν, και στην " εσωτερικ? μορφολογ?α " που εξετ?ζει την εσωτερικ? δομ? των φυτ?ν. Αυτ? επιμ?ρου? διακρ?νεται στη "φυτικ? κυτταρολογ?α" που εξετ?ζει τη μορφ?, τη σ?σταση, κλπ. του κυττ?ρου και στην ανατομ?α ? "ιστολογ?α του φυτο?" που εξετ?ζει τι? δι?φορε? μορφ?? των φυτικ?ν μερ?ν, που προ?ρχονται απ? τη συναρμογ? των φυτικ?ν κυττ?ρων.

Εξωτερικ? μορφολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στα απλο?στερα φυτ? το σ?μα του? συν?σταται απ? ?να και μ?νο κ?τταρο , μ?σα στο οπο?ο και πραγματοποιο?νται ?λε? οι λειτουργ?ε? τη? ζω??. Σ?μφωνα με την εξελικτικ? θεωρ?α τα απλ? αυτ? φυτικ? κ?τταρα συνεν?θηκαν σε αποικ?ε? ω? αθρο?σματα, αρχικ? με χαλαρ? δεσμ? και αργ?τερα με σταθερ?τερο, απ? ?που και προ?κυψαν τα πολυκ?τταρα φυτ?. Παρ?λληλα δε με τον " καταμερισμ? τη? εργασ?α? " που αρχικ? εκδηλ?θηκε μεταξ? των διαφ?ρων μερ?ν του πολυκ?τταρου σ?ματο?, βαθμια?α ?ρχισε και η διαφοροπο?ηση των μερ?ν αυτ?ν η οπο?α και οδ?γησε τελικ? στο πολ?πλοκο φυτικ? σ?μα των ανωτ?ρων φυτ?ν. ?τσι, εν? στα κατ?τερα φυτ? ?να τμ?μα μπορε? να εκτελ?σει ?λε? τη? λειτουργ?ε?, στα αν?τερα φυτ? οι δι?φορε? λειτουργ?ε? γ?νονται μ?σα σε ?δια ?ργανα, ?που τα κ?τταρα αθρο?ζονται σε καθορισμ?νου? και ειδικευμ?νου? ιστο??.
Στα κατ?τερα φυτ?, (θαλλ?φυτα), η πολυπλοκ?τητα τη? μορφ?? και τη? κατασκευ?? του? εμφαν?ζει ποικ?λε? διαβαθμ?σει?. Ομ?δε? των αλγ?ν ?πω? φαιοφ?κη και ερυθροφ?κη μοι?ζουν συχν? με αν?τερα φυτ? ω? προ? το σχηματισμ? και τη δι?ταξη των μερ?ν του σ?ματ?? του?. Στα δε βρυ?φυτα η σταδιακ? διαφοροπο?ηση του θαλλο? παρουσι?ζει ακ?μη στεν?τερη και παρ?λληλη αν?πτυξη ω? προ? τα αν?τερα φυτ?. Κ?ποια μ?λιστα εξ αυτ?ν ?χουν βλαστ?μορφα και φυλλ?μορφα σωματικ? τμ?ματα που μοι?ζουν με ?ργανα ανωτ?ρων φυτ?ν. Π?ντω? ρ?ζε? βλαστο? και φ?λλα δεν εμφαν?ζονται ο?τε στα θαλλ?φυτα. Αυτ? αποτελο?ν μ?ρη των ανωτ?ρων και ανωτ?των φυτ?ν που προ?κυψαν σ?μφωνα με νε?τερε? αντιλ?ψει? βαθμια?α μετ? την εξ?πλωση στην ξηρ? των φυτ?ν που προηγουμ?νω? ζο?σαν στη θ?λασσα.

Η φ?ση των διαφ?ρων μερ?ν του φυτικο? σ?ματο? στα τελει?τερα φυτ? υπ?ρξε για μακρ? χρ?νο βασικ? μορφολογικ? πρ?βλημα. Συγκριτικ?? μελ?τε? επ' αυτ?ν απ?δειξαν πω? τμ?ματα, αν και φα?νονται διαφορετικ?, εντο?τοι? μπορο?ν να ?χουν ?μοια σχ?ση προ? το ?λο σ?μα του φυτο?, δηλαδ? να ε?ναι " ομ?λογα ". Το ?νθο? για παρ?δειγμα σε κ?ποιε? περιπτ?σει? ε?ναι ομ?λογο προ? το βλαστ?, και τα μ?ρη του ?νθου? ομ?λογα με τα φ?λλα. Αντ?θετα, τμ?ματα δι?φορα ω? προ τη σχ?ση του? προ? το ?λο, μπορε? να ε?ναι ?μοια ω? προ? τη λειτουργ?α, οπ?τε αυτ? καλο?νται " αν?λογα ". ?τσι τα πεπλατυσμ?να πρ?σινα στελ?χη πολλ?ν φυτ?ν ξηρ?? αγ?νων περιοχ?ν ε?ναι αν?λογα προ? τα φ?λλα.

?τσι με την αν?πτυξη των γν?σεων επ? τη? αμοιβα?α? σχ?ση? των διαφ?ρων μερ?ν του φυτο? οι βασικ?? οργανικ?? μον?δε? του περιορ?στηκαν σε τρει?: τη ρ?ζα , το βλαστ? και τα φ?λλα . Κατ? τελευτα?ε? επ?ση? παρατηρ?σει? σε απολιθωμ?να λε?ψανα παλαι?τερων φυτ?ν ξηρ?? απ?δειξαν πω? και οι τρει? αυτ?? κατηγορ?ε? των φυτικ?ν τμημ?των δεν ε?ναι απ?λυτε?. Διαπιστ?θηκε ?τι τελικ? αυτ?? προ?κυψαν ω? αποτ?λεσμα τη? εξελικτικ?? αν?πτυξη? που δεν μπορο?ν σαφ?? να χωριστο?ν μορφολογικ?.
Υποστηρ?ζεται πω? η γενικ? μορφολογικ? εικ?να του φυτο? πρ?πει να ε?ναι ο ?ξονα? αν?πτυξ?? του. ?τσι υπ? αυτ? την ?ννοια δεν υφ?στανται θεμελι?δη τμ?ματα. Ρ?ζε? και φ?λλα θεωρο?νται δευτερε?ουσε? εμφαν?σει? οι οπο?ε? διαφοροποι?θηκαν σε διαφορετικ? ?ργανα επ? εν?? πρωτογενο?? ?ξονα του βλαστο?, ?που το φ?λλο για παρ?δειγμα προ?κυψε ε?τε ω? πλ?για επ?κταση του ?ξονα, ε?τε ω? κλαδικ? σ?στημα που ?γινε επ?πεδο και πλατ? για την αν?πτυξη ιστο?.

Η ρ?ζα ε?ναι το υπ?γειο τμ?μα του φυτο? και απορροφ? νερ? και αν?ργανα στοιχε?α του εδ?φου?. Τα ριζικ? κ?τταρα δεν εκτε?θενται στο φω? και ω? εκ το?του δεν φωτοσυνθ?τουν. Τι? ενεργειακ?? αν?γκε? του? καλ?πτουν απ? ουσ?ε? που προμηθε?ονται απ? τα φ?λλα και το βλαστ?. Ο βλαστ?? ε?ναι το επ?μηκε? ?συν?θω? κυλινδρικ?- ?ργανο του φυτο? που συνδ?ει ?λα τα υπ?λοιπα φυτικ? μ?ρη. Πολλ?? φορ?? κ?τταρ? του φωτοσυνθ?τουν ?/και αποταμιε?ουν ουσ?ε?.

Τα φ?λλα ε?ναι τα ≪φωτοσυνθετικ? εργοστ?σια≫, μπορο?με να πο?με, κ?θε φυτο?. Τι? περισσ?τερε? φορ?? ?χουν μεγ?λη επιφ?νεια , με στ?χο να συλλ?γουν μεγ?λε? ποσ?τητε? φωτ?? και να δουλε?ει πιο εντατικ? η φωτοσ?νθεση .

Τα ?νθη χρησιμοποιο?νται απ? τα φυτ? για φυλετικ? αναπαραγωγ? . Το τυπικ? ?νθο? αποτελε?ται απ? σ?παλα ? κ?λυκα, π?ταλα ? στεφ?νη και στ?μονε? ?/και ?περο . Πολλ?? φορ?? τα φυτ? στα ?νθη του? χρησιμοποιο?ν ελκυστικ? χρ?ματα κι αρ?ματα για την προσ?λκυση εντ?μων που βοηθο?ν στη δι?δοση γενετικο? υλικο? και την επικον?αση . Τα ?νθη που χρησιμοποιο?νται συν?θω? εξελ?σσονται σε καρπο??, οι οπο?οι περι?χουν ?ναν ? περισσ?τερου? σπ?ρου? (σπ?ρματα).

Εσωτερικ? μορφολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τμ?ματα του φυτο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το φυτ? αποτελε?ται απ? τρ?α βασικ? λειτουργικ? μ?ρη:

• τη ρ?ζα,
• τον βλαστ? και
• τα φ?λλα.

Αν γ?νει τομ? με ?να ξυραφ?κι στη ρ?ζα, στο στ?λεχο? ? στα φ?λλα του φυτο? και παρατηρηθο?ν με μικροσκ?πιο , φα?νεται πω? η τομ? αυτ? και, συνεπ??, κ?θε μ?ρο? του φυτο? αποτελε?ται απ? μικρ?? κυψελ?δε? που ονομ?ζονται κ?τταρα .

Το φυτικ? κ?τταρο αποτελε? ?να ε?δο? ελαστικο? καψυλ?ου, που ?χει σχ?μα κυβικ?, κυλινδρικ? ? ατρακτοειδ??. Το περ?βλημα του κυττ?ρου αποτελε?ται απ? κυτταρ?νη . Η κυτταρ?νη ε?ναι πολ? λεπτ? και με το μικροσκ?πιο μ?σα απ? αυτ? ε?ναι ορατ? το ημ?ρρευστο ?χρωμο περιεχ?μενο του κυττ?ρου. Αυτ? αποτελε? το σπουδαι?τερο μ?ρο? του κυττ?ρου, ονομ?ζεται πρωτ?πλασμα και ε?ναι η πιο απλ? ζωνταν? ουσ?α. Στο πρωτ?πλασμα γ?νεται η αναπνο? του φυτο? και η μεταβολ? των θρεπτικ?ν ουσι?ν. Τα κ?τταρα σε μερικ? φυτ? ε?ναι τ?σο μεγ?λα (π.χ. πορτοκ?λια , καρπο?ζια ), που διακρ?νονται και χωρ?? μικροσκ?πιο .

Φυσιολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?τταρα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα φυτ? ?πω? ?λοι οι ζωντανο? οργανισμο? αποτελο?νται απ? κ?τταρα . Ειδικ? τα φυτικ? κ?τταρα παρουσι?ζουν διαφοροποι?σει? σε σχ?ση με ?λλα (ζωικ?, βακτηριακ?) με τι? κυρι?τερε? να ε?ναι το κυτταρικ? το?χωμα , η συχν? χρ?ση των χυμοτοπ?ων, η φωτοσ?νθεση στου? χλωροπλ?στε? και η σ?νδεση των κυττ?ρων με πλασμοδ?σμε? (απ? βοθρ?ο σε βοθρ?ο). Αυτ?? οι διαφορ?? των φυτικ?ν κυττ?ρων προ?κυψαν μετ? απ? εκατομμ?ρια χρ?νια δρ?ση? τη? εξ?λιξη? και εξυπηρετο?ν τη β?λτιστη λειτουργ?α του φυτο? με συνδυασμ? των δι?φορων φυτικ?ν ιστ?ν. Οι φυτικο? ιστο? μεταξ? του? ε?ναι πολ? διαφορετικο?, χωρ?? αυτ? να σημα?νει πω? και τα κ?τταρ? του? διαφ?ρουν τ?σο.

Ιστο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα πιο συνηθισμ?να ε?δη ιστ?ν στα φυτ? ε?ναι:

Ο παρεγχυματικ?? ιστ?? , που ε?ναι το μεγαλ?τερο τμ?μα του φυτικο? σ?ματο? και οι λειτουργ?ε? που επιτελε? ε?ναι η φωτοσ?νθεση , η αποταμ?ευση ουσι?ν ( ?μυλο , ?λαια, φαιν?λε?, α?ρια) και η γρ?γορη μεταφορ? ουσι?ν (που οφε?λεται στη διαμ?ρφωση του πλασμαλ?μματο? και του κυτταρικο? τοιχ?ματο?). Αυτον?ητο ε?ναι πω? κ?θε παρεγχυματικ? κ?τταρο μπορε? να εκτελε? ?λε? ? κ?ποιε? απ? τι? παραπ?νω λειτουργ?ε? αν?λογα με τι? αν?γκε?.

Ο στηρικτικ?? ιστ?? ?χει σαν ρ?λο να προσδ?δει συγκεκριμ?νο σχ?μα και κατ?λληλη ελαστικ?τητα στα δι?φορα φυτικ? μ?ρη. Χωρ?ζεται σε κολλ?γχυμα και σκληρ?γχυμα, με κ?ρια διαφορ? μεταξ? αυτ?ν των δ?ο την ?παρξη ? απουσ?α λιγν?νη? στα κυτταρικ? τοιχ?ματα.

Ο επιδερμικ?? ιστ?? που ≪περιβ?λλει το πρωτογεν?? φυτικ? σ?μα≫ ε?ναι ρυθμιστ?? των ουσι?ν που εισ?ρχονται ? αποβ?λλονται απ’ το φυτ? και ≪προστατε?ει το υπ?ργειο τμ?μα απ? τι? υπερι?δει? ακτ?νε?, τον ?νεμο , τα ζ?α και τη σκ?νη ≫.

Ο εκκριτικ?? ιστ?? συναντ?ται συχν? στι? εξωτερικ?? επιφ?νειε? και το πλ?θο? των εκκριτικ?ν κυττ?ρων συν?θω? εργ?ζεται για την παραγωγ? και ?κκριση ουσι?ν ?πω? ρητ?νε? , βλ?ννε? , σ?κχαρα , ?λατα , αρωματικ?? ουσ?ε? κ.τ.λ.

Ο αγωγ?? ιστ?? φροντ?ζει για τη μαζικ? μεταφορ? ουσι?ν. Το φλο?ωμα μεταφ?ρει προ??ντα τη? φωτοσ?νθεση? στου? ιστο?? του βλαστο?, τη? ρ?ζα? και στα μεριστ?ματα , εν? το ξ?λωμα μεταφ?ρει νερ? και αν?ργανα στοιχε?α απ? τη ρ?ζα στα υπ?λοιπα φυτικ? μ?ρη.

Το φυτ? απορροφ? νερ? μ?σω των ριζ?ν απ? τον ?μεσο περ?γυρ? του?, γνωστ? ω? ριζ?σφαιρα. Η απορρ?φηση μπορε? να γ?νει με τη μ?θοδο τη? μαζικ?? ρο??. Το νερ? απ? τη στιγμ? που ?ρχεται σε επαφ? τα ριζικ? τριχ?δια προχωρ?ει προ? το εσωτερικ? τη? ρ?ζα?. Το νερ? αντλε?ται αναρροφητικ? προ? τα φ?λλα και η αιτ?α τη? αρνητικ?? π?εση? στην κορυφ? των αγγε?ων ε?ναι η διαπνο?, η οπο?α ε?ναι υπε?θυνη και για τη μαζικ? ρο?. Σε περ?πτωση που σχηματιστο?ν φυσαλ?δε? μ?σα στα αγγε?α, τ?τε τα βοθρ?α και οι δι?τρητε? πλ?κε? εμποδ?ζουν την επ?κταση του αερ?ου.

Το νερ? απομακρ?νεται απ? το φυτ? μ?σω τη? διαπνο?? απ? τα στ?ματα , τα οπο?α βρ?σκονται στα φ?λλα του φυτο?. Το φαιν?μενο ε?ναι σ?νθετο και πραγματοποιε?ται σε δ?ο φ?σει?. Στην αρχ? το νερ? απ? τα κ?τταρα του μεσ?φυλλου εξατμ?ζεται προ? την εσωτερικ? ατμ?σφαιρα του φυτο?, η οπο?α αποτελε?ται απ? κενο?? χ?ρου? και τον υποστομ?τιο θαλαμ?σκο. Η εσωτερικ? ατμοσφα?ρα ε?ναι π?ντα πρακτικ?? κορεσμ?νη σε υδρατμο??. Η διαφορ? του υδ?τινου δυναμικο? μεταξ? τη? εσωτερικ?? και εξωτερικ?? ατμ?σφαιρα? ?χει ω? αποτ?λεσμα τη δι?χυση του νερο? προ? την ατμ?σφαιρα. Παρ?γοντε? που επηρε?ζουν τη διαπνο? ε?ναι η αντ?σταση του μεσ?φυλλου στη δι?χυση ουσι?ν και η αντ?σταση των στομ?των, η οπο?α ρυθμ?ζεται απ? το φυτ?.

Τα δι?φορα μεριστ?ματα, που ε?ναι συστ?ματα ταχ?ω? πολλαπλασιαζ?μενων κυττ?ρων και απ? αυτ? θα προκ?ψουν ν?α ?ργανα του φυτο?. Η συνεργασ?α ?λων αυτ?ν των ιστ?ν στα φυτ? δ?νει τη δυνατ?τητα να σχηματιστο?ν φυτικ? ?ργανα και τελικ? να λειτουργο?ν φυτικο? οργανισμο?. Στα φυτ? ξεχωρ?ζουν η ρ?ζα , ο βλαστ?? , τα φ?λλα , τα ?νθη , οι καρπο? και οι σπ?ροι (σπ?ρματα).

Αν?πτυξη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το φυτ? αρχ?ζει να αναπτ?σσεται απ? ?να μικρ? σπ?ρο και μπορε? να γ?νει ?να μεγ?λο δ?ντρο. Η αν?πτυξη και οι διαστ?σει? που θα π?ρει το φυτ? εξαρτ?νται κατ? πρ?το λ?γο απ? την α?ξηση του αριθμο? των κυττ?ρων. Το φυτ? τρ?φεται και οι σχηματιζ?μενε?, στην περ?πτωση αυτ?, οργανικ?? ουσ?ε? μετατρ?πονται σε ουσ?ε? του ?διου του πρωτοπλ?σματο?. Το κ?τταρο αρχ?ζει να διαιρε?ται και απ? το ?να δημιουργο?νται δ?ο.

Η σημασ?α τη? ρ?ζα? για το φυτ? ε?ναι μεγ?λη. Αυτ? στερε?νει το φυτ? στο ?δαφο?, προσλαμβ?νει απ? το ?δαφο? νερ? και ορυκτ?? ουσ?ε? και εφοδι?ζει μ' αυτ?? ?λα τα ?λλα ?ργανα του φυτο?. Το ριζικ? σ?στημα στα περισσ?τερα φυτ? μπα?νει σε μεγ?λο β?θο? μ?σα στο ?δαφο?. ?ταν τραβ?ξουμε το φυτ? απ? τη γη, ολ?κληρο σχεδ?ν το ριζικ? σ?στημα παραμ?νει στο ?δαφο?. Τα ριζικ? τριχ?δια ?χουν για τη ζω? του φυτο? τερ?στια σημασ?α. Αυτ? προσλαμβ?νουν απ? το ?δαφο? το νερ? και τι? θρεπτικ?? ουσ?ε?. Ε?ναι πολ? τρυφερ?, ευπαθ? και βραχ?βια.

Χρ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα φυτ? διακρ?νονται σε καλλιεργο?μενα, σε ?γρια, σε φυτ? των το?χων, σε φυτ? φαρμακευτικ?, που χρησιμε?ουν στην Ιατρικ? ω? φ?ρμακα, σε δηλητηρι?δη κ.?. Επ?ση? σε ξηρ?φυτα που ζουν σε ξερ? περιβ?λλοντα, σε υδρ?φυτα που προτιμο?ν ποσ?τητα νερο?, σε θερμ?φιλα , σε ψυχρ?φιλα κλπ.

Φωτοθ?κη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το Βικιλεξικ? ?χει σχετικ? λ?μμα:    φυτ?

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Φυτ?

Τα Βικιε?δη ?χουν πληροφορ?ε? για το θ?μα:    Φυτ?