Τ?μα? Χ?ντερσον
Γ?ννηση	28  Δεκεμβρ?ου 1798 [1] [2] Νταντ?
Θ?νατο?	23  Νοεμβρ?ου 1844 [1] [2] Εδιμβο?ργο
Υπηκο?τητα	Ηνωμ?νο Βασ?λειο τη? Μεγ?λη? Βρεταν?α? και Ιρλανδ?α? και Βασ?λειο τη? Μεγ?λη? Βρεταν?α?
Σπουδ??	High School of Dundee
Βραβε?σει?	Ετα?ρο? τη? Βασιλικ?? Εταιρ?α? και ετα?ρο? τη? Βασιλικ?? Εταιρε?α? του Εδιμβο?ργου
Επιστημονικ? σταδιοδρομ?α
Αξ?ωμα	Astronomer Royal for Scotland (1834, 1844)
Ιδι?τητα	αστρον?μο? και μαθηματικ??
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Ο Τ?μα? Τζ?ιμ? ?λαν Χ?ντερσον ( Thomas James Alan Henderson , 28 Δεκεμβρ?ου 1798 – 23 Νοεμβρ?ου 1844) ?ταν Σκωτσ?ζο? αστρον?μο? και μαθηματικ?? , γνωστ?? ω? ο πρ?το? ?νθρωπο? που μ?τρησε την απ?σταση του ?λφα Κεντα?ρου , του πλησι?στερου αστρικο? συστ?ματο?, και ω? ο πρ?το? στην ιστορ?α Βασιλικ?? Αστρον?μο? για τη Σκωτ?α .

Τα πρ?τα χρ?νια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Χ?ντερσον γενν?θηκε στο Νταντ? και π?γε εκε? στο γυμν?σιο αρρ?νων, εν? στη συν?χεια μαθ?τευσε ω? δικηγ?ρο?, κερδ?ζοντα? εμπειρ?α ω? σ?μβουλο? σε δι?φορου? ευγενε??. Ωστ?σο, οι αγαπημ?νε? ασχολ?ε? του στον ελε?θερο χρ?νο του ?ταν η αστρονομ?α και τα μαθηματικ?, και επιν?ησε μια ν?α μ?θοδο για τη χρ?ση σεληνιακ?ν επιπροσθ?σεων με σκοπ? τη μ?τρηση του γεωγραφικο? πλ?του?, την οπο?α δι?βασε ο Τ?μα? Γιανγκ , υπε?θυνο? του ≪Ναυτικο? Αλμαν?κ≫ του Βασιλικο? Ναυτικο? . Ο Γιανγκ βο?θησε τον νεαρ? Χ?ντερσον να μπει στον κ?σμο τη? αστρονομ?α? και με ?να γρ?μμα που ε?χε γρ?ψει για να σταλε? μετ? τον θ?νατ? του, το 1829, συνιστο?σε στο Ναυαρχε?ο η θ?ση του να δοθε? στον Χ?ντερσον.

Σταδιοδρομ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην Αφρικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Χ?ντερσον δεν π?ρε τελικ?? αυτ? τη θ?ση, αλλ? η σ?σταση του Γιανγκ ?ταν αρκετ? ?στε να του εξασφαλ?σει μ?α θ?ση στο Βασιλικ? Αστεροσκοπε?ο του Ακρωτηρ?ου τη? Καλ?? Ελπ?δο? στη Ν?τια Αφρικ?. Εκε? πραγματοπο?ησε μεγ?λο αριθμ? αστρικ?ν παρατηρ?σεων απ? τον Απρ?λιο του 1832 μ?χρι τον Μ?ιο του 1833, μεταξ? των οπο?ων και αυτ?? για τι? οπο?ε? ε?ναι γνωστ?? σ?μερα. Το? ε?χε υποδειχθε? απ? τον Μ?νουελ Τζ. Τζ?νσον του αστεροσκοπε?ου τη? Εταιρε?α? Ανατολικ?ν Ινδι?ν στη Ν?σο τη? Αγ?α? Ελ?νη? ?τι ο φωτειν?? ν?τιο? αστ?ρα? ?λφα Κεντα?ρου ε?χε μεγ?λη ιδ?α κ?νηση , και ο Χ?ντερσον συμπ?ρανε ?τι πιθαν?τατα ?ταν σχετικ?? κοντ? στη Γη ^[3] .

Τη δεκαετ?α 1830-1840 υπ?ρχε ?να? ανταγωνισμ?? μεταξ? των αστρον?μων για το ποιο? θα ?ταν ο πρ?το? που θα μετρο?σε την απ?σταση εν?? αστ?ρα απ? την τροχι? τη? Γη? χρησιμοποι?ντα? την ηλιοκεντρικ? παρ?λλαξη , κ?τι δυνατ? μ?νο για του? εγγ?τερου? αστ?ρε?. Ο Χ?ντερσον, αφο? επ?στρεψε στη Μεγ?λη Βρεταν?α εξαιτ?α? προβλημ?των υγε?α?, ?ρχισε να επεξεργ?ζεται και να αναλ?ει τι? μετρ?σει? που ε?χε διεξαγ?γει στη Ν. Αφρικ?, και τελικ?? συμπ?ρανε ?τι ο α Κεντα?ρου απε?χε σχεδ?ν 1 παρσ?κ , 3,25 ?τη φωτ?? . Αυτ? η τιμ? ε?ναι μ?σα στα ?ρια του σφ?λματ?? του σε σχ?ση με την πραγματικ? των 4,38 ετ?ν φωτ??, ?χοντα? μ?α διαφορ? 25,8%.

Ωστ?σο, ο Χ?ντερσον δ?στασε να δημοσιε?σει το αποτ?λεσμ? του αμ?σω?, καθ?? ε?χαν υπ?ρξει προηγο?μενε? απ?πειρε? για μ?τρηση παραλλ?ξεω? που ε?χαν κριθε? λανθασμ?νε? εκ των υστ?ρων. Το αποτ?λεσμα ?ταν να ≪νικηθε?≫ απ? τον Φρ?ντριχ Β?λχελμ Μπ?σελ , ο οπο?ο? δημοσ?ευσε μ?α παραλλακτικ? απ?σταση 10,3 ετ?ν φωτ?? για τον αστ?ρα 61 Κ?κνου (9,6% μικρ?τερη απ? την πραγματικ? απ?σταση) το ?το? 1838. ^[4] Ο Χ?ντερσον δημοσ?ευσε τα αποτελ?σματ? του το 1839. Αργ?τερα δημοσ?ευσε και επιβεβαιωτικ?? παρατηρ?σει? του Τ?μα? Μακλ?αρ ^[5] . Ο α Κεντα?ρου παρ?μεινε ο κοντιν?τερο? στη Γη γνωστ?? αστ?ρα? μ?χρι την ανακ?λυψη του Εγγ?τατου του Κεντα?ρου το 1915 απ? τον Ρ?μπερτ ?νε? (που μπορε? να αν?κει επ?ση? στο σ?στημα του α Κεντα?ρου).

Στη Σκωτ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο μεταξ?, οι μετρ?σει? του Χ?ντερσον στο Ακρωτ?ριο οδ?γησαν στον διορισμ? του ω? του πρ?του στην ιστορ?α Βασιλικο? Αστρον?μου για τη Σκωτ?α , το 1834. Επιπλ?ον, του προσφ?ρθηκε η κεν? ?δρα τη? Αστρονομ?α? στο Πανεπιστ?μιο του Εδιμβο?ργου μετ? απ? σ?σταση του ?διου του τ?τε πρωθυπουργο? Λ?ρδου Μ?λμπουρν . Α? σημειωθε? ?τι απ? ?λου? του? Βασιλικο?? Αστρον?μου? για τη Σκωτ?α μ?χρι σ?μερα μ?νο τρει? ?ταν Σκωτσ?ζοι, και απ? αυτο?? οι δ?ο (ο Χ?ντερσον και ο Μ?λκολμ Λονγκα?ρ) γενν?θηκαν στο Νταντ?. Απ? το 1834 μ?χρι τον θ?νατ? του ο Χ?ντερσον εργ?σθηκε στο Αστεροσκοπε?ο τη? Π?λεω? του Εδιμβο?ργου (City Observatory, γνωστ? τ?τε ω? Αστεροσκοπε?ο του Λ?φου Κ?λτον) ^[6] .

Τιμητικ?? διακρ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? το 1832 ο Χ?ντερσον ?ταν ?δη μ?λο? τη? Βασιλικ?? Αστρονομικ?? Εταιρε?α? και τον Απρ?λιο του 1840 δ?χθηκε τη μεγαλ?τερη τιμ?, την εκλογ? του ω? ετα?ρου τη? Βασιλικ?? Εταιρε?α? ^[7] .

Ονομ?σθηκαν προ? τιμ? του [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Ο αστεροειδ?? 3077 Χ?ντερσον
• Ο κρατ?ρα? Χ?ντερσον στην αθ?ατη απ? τη Γη πλευρ? τη? Σελ?νη?

Προσωπικ? ζω? και θ?νατο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Χ?ντερσον νυμφε?θηκε την Τζ?νετ Μα?ρη ?ντι (Adie), κ?ρη του κατασκευαστ? επιστημονικ?ν οργ?νων Αλεξ?ντερ ?ντι, το 1836 και απ?κτησαν μ?α κ?ρη, τη Τζ?νετ Μα?ρη Τζ?ιν Χ?ντερσον (1842-1893). ^[8] . Εξασθενημ?νο? απ? καρδιοπ?θεια, δεν ?ντεξε τον θ?νατο τη? συζ?γου του στη γ?ννα τη? κ?ρη? του? και τη συνακ?λουθη ?λλειψη φροντ?δα?, και π?θανε δ?ο χρ?νια αργ?τερα στο Εδιμβο?ργο , σε ηλικ?α 46 ετ?ν. Η σορ?? του ε?ναι θαμμ?νη στον οικογενειακ? τ?φο των Adie, στο Greyfriars Kirkyard ^[9] .

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Αστρονομικ? Εταιρε?α του Εδιμβο?ργου, Journal 38