Συντεταγμ?νε? : 34°26′N 35°51′E  /  34.433°N 35.850°E  / 34.433; 35.850

Τρ?πολη
Τρ?πολη 34°26′12″N 35°50′4″E
Χ?ρα	Λ?βανο?
Διοικητικ? υπαγωγ?	Νορθ Γκοβερνορ?τε
?κταση	14  km²
Υψ?μετρο	222 μ?τρα
Τηλ. κωδ.	06
Ιστ?τοπο?	Επ?σημο? ιστ?τοπο?
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Η Τρ?πολη ε?ναι η μεγαλ?τερη π?λη στο β?ρειο Λ?βανο και η δε?τερη μεγαλ?τερη π?λη στη χ?ρα. Βρ?σκεται 85 χλμ. β?ρεια τη? πρωτε?ουσα? Βηρυτο? και αποτελε? την πρωτε?ουσα του Β?ρειου Κυβερνε?ου και τη? επαρχ?α? Τριπ?λεω?. Η Τρ?πολη δεσπ?ζει στην ανατολικ? ακτ? τη? Μεσογε?ου και ε?ναι το ανατολικ?τερο λιμ?νι του Λιβ?νου. Η π?λη με την ευρ?τερη περιοχ? τη?, ?χει πληθυσμ? 530.000 κατο?κων.

Οι ενδε?ξει? για την εγκατ?σταση ανθρ?πινου πληθυσμο? στην περιοχ? υπ?ρχουν απ? το 1400 π.Χ, τον 9ο αι?να π.Χ. οι Φο?νικε? ?δρυσαν εμπορικ? σταθμ?. Με του? Π?ρσε? ?γινε το κ?ντρο μ?α? Ομοσπονδ?α? τρι?ν Φοινικικ?ν π?λεων οι οπο?ε? τη? ?δωσαν το ?νομα "Τρ?πολη"  : Σιδ?να , Τ?ρο? και η ν?σο? Αρου?ντ . Την Ελληνιστικ? εποχ? η Τρ?πολη ?ταν μεγ?λο ναυτικ? κ?ντρο με πολιτικ? αυτονομ?α, την π?λη κατ?κτησε η Ρωμα?κ? αυτοκρατορ?α (64 π.Χ.) Ο μεγ?λο? σεισμ?? και το τσουν?μι τη? Βηρυτο? (551) κατ?στρεψαν τη Βυζαντιν? π?λη τη? Τρ?πολη? μαζ? με ?λλε? π?λει? στην ακτ? τη? Μεσογε?ου . Με το Χαλιφ?το των Ομε?αδ?ν και το Χαλιφ?το των Φατιμιδ?ν η Τρ?πολη ?γινε σημαντικ? εμπορικ? και ναυτικ? κ?ντρο.

Οι Σταυροφ?ροι πολι?ρκησαν την π?λη στι? αρχ?? του 12ου αι?να και τελικ? την κατ?λαβαν (1190), αυτ? προκ?λεσε καταστροφ? σε μεγ?λο τμ?μα τη? ?πω? το κ?ψιμο τη? δι?σημη? βιβλιοθ?κη? που ονομαζ?ταν "Ο?κο? τη? Γν?ση?" με χιλι?δε? τ?μου? βιβλ?ων. Οι Σταυροφ?ροι δημιο?ργησαν την Κομητε?α τη? Τρ?πολη? , οι Μαμελο?κοι κατ?λαβαν την κομητε?α (1289) και το παλι? λιμ?νι τη? π?λη? καταστρ?φηκε, η π?λη κτ?στηκε ξαν? στην περιοχ? του παλιο? κ?στρου. Με την Οθωμανικ? αυτοκρατορ?α (1516 - 1918) η ευημερ?α και το εμπ?ριο διατηρ?θηκε. Η Τρ?πολη και ολ?κληρο? ο Λ?βανο? κυβερν?θηκε απ? του? Γ?λλου? (1920 - 1943), στη συν?χεια ανεξαρτητοποι?θηκε.

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Προ?στορικ? ευρ?ματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Τρ?πολη δεν ?χει ανασκαφε? επαρκ?? επειδ? τα ερε?πια τη? αρχα?α? π?λη? βρ?σκονται κ?τω απ? τη σ?γχρονη π?λη ?λ Μ?να, τα ελ?χιστα ευρ?ματα βρ?σκονται σ?μερα σε μουσε?α. Οι εκσκαφ?? στην Ελ Μ?να ανακ?λυψαν σκελετο?? απ? λ?κου? , χ?λια και γαζ?λε? , μ?λου?, κολ?νε?, τροχο?? τ?ξα και μ?α Νεκρ?πολη που χρονολογε?ται στα τ?λη τη? Ελληνιστικ?? εποχ??. Σε ?να Σταυροφορικ? κ?στρο βρ?θηκαν ερε?πια απ? την Εποχ? του Ορε?χαλκου , την Εποχ? του Σιδ?ρου , τη Ρ?μη , την Βυζαντιν? αυτοκρατορ?α και το Χαλιφ?το των Ομε?αδ?ν, στη ν?τια π?λη βρ?θηκαν ανθρ?πινε? εγκαταστ?σει? ηλικ?α? 30.000 ετ?ν και απ? την Εποχ? του Λ?θου . ^[1]

Ελληνιστικ? εποχ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Τρ?πολη ?γινε σημαντικ? οικονομικ? και εμπορικ? κ?ντρο στη β?ρεια Φοιν?κη με θαλ?σσιο εμπ?ριο και σταθμο?? απ? καραβ?νια. Με την Αυτοκρατορ?α των Σελευκιδ?ν κ?ρδισε το δικα?ωμα να κ?βει τα δικ? τη? νομ?σματα (112 π.Χ.), αργ?τερα κ?ρδισε σχετικ? αυτονομ?α (105 π.Χ.) που διατηρ?θηκε μ?χρι το 64 π.Χ, ταυτ?χρονα ?γινε σημαντικ? ναυπηγικ? και εκτελωνιστικ? κ?ντρο. Στη Ρωμα?κ? αυτοκρατορ?α και τη Βυζαντιν? αυτοκρατορ?α οικοδομ?θηκαν σημαντικ? δημ?σια κτ?ρια, σχολε?α και γυμναστ?ρια σε ?να στρατηγικ? σημε?ο που βρισκ?ταν ο δρ?μο? αν?μεσα στην Αντι?χεια και την Πτολεμα?δα Κυρηνα?κ?? . Η Τρ?πολη διατ?ρησε επιπλ?ον την ?δια διοικητικ? δια?ρεση με τρ?α προ?στια των Σιδων?ων, των Τ?ριων και των Αρου?ντιων, η περιοχ? ?ξω απ? την π?λη μοιρ?στηκε αν?μεσα στα τρ?α προ?στια.

Την εποχ? που κατακτ?θηκε απ? του? ?ραβε? η Τρ?πολη ?γινε ?να απ? τα μεγαλ?τερα εμπορικ? κ?ντρα σε ολ?κληρη τη Μεσ?γειο, αποτελο?σε το κ?ριο λιμ?νι για τη Δαμασκ? και το δε?τερο μεγαλ?τερο λιμ?νι στο Αραβικ? ναυτικ? μετ? την Αλεξ?νδρεια . ^[2] Ο ταξιδι?τη? Νασ?ρ-ι-Χοσρ?η? εκτ?μησε τον πληθυσμ? τη? π?λη? στου? 20.000 κατο?κου? (1047), η πλειοψηφ?α του? ?ταν Αλεβιστ?? . Η Τρ?πολη αν?κε επ?σημα στη "Στρατιωτικ? επαρχ?α τη? Δαμασκο?" . ^[3]

Κομητε?α τη? Τρ?πολη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ρα?μ?νδο? Δ? τη? Τουλο?ζη? ?να? απ? του? αρχηγο?? στην Α? Σταυροφορ?α κατ?κτησε ?λη την ευρ?τερη περιοχ? απ? του? ?ραβε?, δημιο?ργησε την Κομητε?α τη? Τουλο?ζη? (1102), αλλ? π?θανε χωρ?? να κατακτ?σει την π?λη τη? Τρ?πολη? (1105). Ο γιο? του Βερτρ?νδο? τη? Τουλο?ζη? με τη βο?θεια του Βαλδου?νου Α? τη? Ιερουσαλ?μ του πρ?του Βασιλι? τη? Ιερουσαλ?μ κατ?κτησε την π?λη (12 Ιουλ?ου 1109) και ανακηρ?χτηκε επ?σημα ο πρ?το? Κ?μη? τη? Τρ?πολη? . ^[4] Ο κορυφα?ο? κ?μη? ?ταν Ρα?μ?νδο? Γ? τη? Τρ?πολη? δισ?γγονο? του Βερτρ?νδου που διεκδ?κησε την αντιβασιλε?α τη? Ιερουσαλ?μ συγκρο?στηκε με τον Γκυ των Λουζινι?ν και αρν?θηκε να του δ?σει ?ρκο υποτ?λεια?. Ο Ρα?μ?νδο? Γ? γν?ρισε λ?γο πριν τον θ?νατο του τρομερ? συντριβ? απ? τον Σαλαντ?ν στη Μ?χη του Χαττ?ν . ^[5] Π?θανε χωρ?? απογ?νου? και η Κομητε?α π?ρασε στον Ο?κο του Πουατι?.

Η π?λη ?γινε επ?σημα η πρωτε?ουσα στην Κομητε?α τη? Τρ?πολη?, ?να Σταυροφορικ? κρ?το? που επεκτειν?ταν απ? το Τζουμπα?λ μ?χρι τη Λαττ?κεια και περιε?χε το περ?φημο κ?στρο Κρακ των Ιπποτ?ν , ?ταν επ?ση? ?δρα επισκοπ??. Η Τρ?πολη ?ταν επιπλ?ον σημαντικ? κ?ντρο μεταξιο?, με μεγ?λη παραγωγ? απ? πορτοκ?λια, λεμ?νια και ζαχαροκ?λαμα. Τα 100 χρ?νια που κυβ?ρνησαν οι Φρ?γκοι η Οξιτανικ? γλ?σσα κυριαρχο?σε στην Τρ?πολη και τα γειτονικ? χωρι?. Η Τρ?πολη ε?χε ?ντονα ετερογεν? πληθυσμ? με ?λληνε? , Αρμ?νιου? , Μαρων?τε? , Νεστοριανιστ?? , Ιουδα?ου? και Μουσουλμ?νου? . Οι Σταυροφ?ροι εν?σχυσαν σημαντικ? την εσωτερικ? εγκατ?σταση οικοδομ?ντα? την Ακρ?πολη στο ?ρο? Πιλγκρ?μ και ?λλα θρησκευτικ? μνημε?α ?πω? ο Να?? τη? Αναστ?σεω? , η εκκλησ?α τη? Αγ?α? Μαρ?α? του Π?ργου και η εκκλησ?α των Καρμελιτ?ν. Το κρ?το? χρησιμοποιο?σαν σαν β?ση οι Ιωανν?τε? Ιππ?τε? με ?δρα το Κρακ των Ιπποτ?ν, ?παψε να υπ?ρχει μετ? την κατ?κτηση του απ? τον Αιγ?πτιο Μαμελο?κο σουλτ?νο Κουαλαβ?ν.

Μαμελο?κοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Την εποχ? που κυβ?ρνησαν οι Μαμελο?κοι η Τρ?πολη ?γινε κεντρικ? π?λη και επαρχιακ? πρωτε?ουσα στα ?ξι βασ?λεια τη? Συρ?α? των Μαμελο?κων, ?ταν η τρ?τη π?λη μετ? το Χαλ?πι και τη Δαμασκ?. Το βασ?λειο χωρ?στηκε σε ?ξι επαρχ?ε? που περιε?χαν την πεδι?δα του Ακκ?ρ και το Κρακ των Ιπποτ?ν . ^[6] Η Τρ?πολη ?γινε το κ?ριο εμπορικ? κ?ντρο στη Συρ?α εξοπλ?ζοντα? την Ευρ?πη με καραμ?λε?, φρατζ?λε? και ζ?χαρη, τα κ?ρια προ??ντα παραγωγ?? ?ταν φρο?τα, ελαι?λαδο, σαπο?νι και υφ?σματα. Οι Μαμελο?κοι αποτελο?σαν την ?ρχουσα τ?ξη στην πολιτικ? και τον στρατ?, οι ?ραβε? ?ταν η συντριπτικ? πλειοψηφ?α του πληθυσμο? με πολλο?? μεταν?στε? απ? Αφρικ? , Ορθ?δοξου?, Ευρωπα?ου? και μ?α μειοψηφ?α Ιουδα?ων. Ο πληθυσμ?? των Μαμελο?κων τη? Τρ?πολη? εκτιμ?ται στου? 20.000 - 40.000 με του? Μαμελο?κου? στη Δαμασκ? και το Χαλ?πι σε 100.000. ^[6]

Οι Μαμελο?κοι τη? Τρ?πολη? βο?θησαν ταχ?τατα την αστικ? αν?πτυξη τη? π?λη? με κ?στρα ?πω? το Μεγ?λο Τζαμ?, η Τρ?πολη ε?χε επτ? μεγ?λου? π?ργου? ?πω? ο "Π?ργο? του Λ?οντα" , το "κ?στρο του Σαιν Ζιλ" επεκτ?θηκε. Το "Υδραγωγε?ο του πρ?γκιπα" χρησιμοποι?θηκε για τη μεταφορ? νερο?, τα σπ?τια τροφοδοτ?θηκαν με νερ? απ? τι? στ?γε? του?. Ο οικισμ?? τη? Τρ?πολη? των Μαμελο?κων οικοδομ?θηκε με β?ση το κλ?μα, την τοπογραφ?α, την ?μυνα και την αστικ? αισθητικ?. Η π?λη δεν ε?χε οχυρ?σει? αλλ? η μορφ? στην οπο?α οικοδομ?θηκε η Τρ?πολη με τα συμπαγ? μεγ?λα κτ?ρια αν?μεσα σε στενο?? δρ?μου? εμπ?διζε σημαντικ? τι? εχθρικ?? επιθ?σει?.

Τα κτ?σματα των Μαμελο?κων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα θρησκευτικ? και κοσμικ? κτ?ρια στην Τρ?πολη αποτελο?σαν ?ριστο υπ?δειγμα για τι? αρχιτεκτονικ?? τη? εποχ??. Τα παλι?τερα δημ?σια κτ?ρια οικοδομ?θηκαν με π?τρε? απ? εκκλησ?ε? του 12ου και του 13ου αι?να, στα περισσ?τερα Ισλαμικ? κτ?ρια κυριαρχο?σε το Τζαμ? και το Μεντρεσ?? , τα Μεντρεσ?? ιδια?τερα ?ταν πολ? ελκυστικ? με διακοσμ?σει? υψηλο? επιπ?δου. Τα δημ?σια κτ?ρια οικοδομ?θηκαν απ? του? Μαμελο?κου? με κριτ?ρια την πρ?σοψη και την ευθυγρ?μμιση των δρ?μων, για τη διακ?σμηση χρησιμοποι?θηκαν π?τρε? κομμ?νε? και ?ριστα επεξεργασμ?νε?. Οι σταυροειδε?? θ?λοι κ?λυπταν του? ορθογ?νιου? χ?ρου? θρησκευτικ?? λατρε?α? ιδια?τερα του? ταφικο?? θαλ?μου?, η χρ?ση διπλ?ν τυμπ?νων και γωνιακ?ν κοιλοτ?των χρησιμοποι?θηκε για τη μετ?βαση απ? τον κυκλικ? θ?λο σε κλειστο?? χ?ρου? τετραγωνικ?? μορφ??. ^[1] Οι διακοσμ?σει? στα κτ?ρια των Μαμελο?κων συγκεντρ?θηκαν σε διακριτ? σημε?α ?πω? του? Μιναρ?δε?, του? τε?χου? και στα εξωτερικ? παρ?θυρα. Οι διακοσμ?σει? σχεδι?στηκαν στο εξωτερικ? των κτισμ?των με πολ?πλοκα μοτ?βα, ιχθυογραφ?ε? και επιγραφ??, οι εσωτερικ?? διακοσμ?σει? κατασκευ?στηκαν απ? μ?ρμαρο. ^[1]

Ο μεγαλ?τερο? αριθμ?? απ? τα τζαμι? και τα Μεντρεσ?? οικοδομ?θηκαν περιμετρικ? γ?ρω απ? το Μεγ?λο τ?μενο?, τα Χαν τοποθετ?θηκαν στο β?ρειο τμ?μα τη? π?λη? για να ε?ναι προσβ?σιμα ε?κολα απ? του? δρ?μου? με τη Συρ?α. Τα Χαμ?μ συγκεντρ?θηκαν σε κεντρικ? σημε?α για να εξυπηρετ?σουν ?σο δυνατ? μεγαλ?τερο τμ?μα του πληθυσμο? ?πω? δ?πλα απ? το Μεγ?λο Τζαμ? και το εμπορικ? κ?ντρο. Τα σημαντικ?τερα κτ?σματα των Μαμελο?κων περιλαμβ?νουν ?ξι μεγ?λα τζαμι? για τη συγκ?ντρωση πληθυσμο?, συμπληρ?θηκαν απ? δ?ο συνοικιακ? τζαμι? και ?λλα δ?ο στην ?παιθρο. Η Τρ?πολη των Μαμελο?κων ε?χε επ?ση? 16 Μεντρεσ?? απ? τα οπο?α τα 4 δεν υπ?ρχουν σ?μερα, τα 6 απ? αυτ? συγκεντρ?θηκαν γ?ρω απ? το Μεγ?λο Τζαμ?, περιε?χε τ?λο? π?ντε Χαν και τρ?α Χαμ?μ. Τα Χαμ?μ ε?χαν ?ριστη διακ?σμηση εν? το φ?? που ?πεφτε απ? του? θ?λου? δημιουργο?σε επιβλητικ? ατμ?σφαιρα.

Οθωμανικ? κυριαρχ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην Οθωμανικ? αυτοκρατορ?α η Οθωμανικ? Τριπολ?τιδα ?γινε πρωτε?ουσα στο Εγιαλ?τι τη? Τρ?πολη?, επεκτειν?ταν απ? το Τζουμπα?λ μ?χρι την Ταρτο?? με π?λει? τη? Συρ?α? ?πω? η Χομ? και η Χαμ?, τα ?λλα δ?ο μεγ?λα Εγιαλ?τια ?ταν του Χαλεπ?ου και του Σαμ. Η Τρ?πολη αποτελο?σε μ?χρι το 1612 το λιμ?νι του Χαλεπ?ου, η αν?πτυξη τη? στηρ?χτηκε στο εξωτερικ? εμπ?ριο και στη συλλογ? φ?ρων απ? του? κατο?κου? των βουν?ν. Το 19ο αι?να η Τρ?πολη ?γινε πρωτε?ουσα στο Βιλα?τι τη? Βηρυτο? και παρ?μεινε σε αυτ? την κατ?σταση μ?χρι την εποχ? που κατακτ?θηκε απ? τη Μεγ?λη Βρεταν?α (1918). Ο Σουλε?μ?ν Α? ο Μεγαλοπρεπ?? αποκατ?στησε τα περισσ?τερα δημ?σια κτ?ρια και την Ακρ?πολη τη? Τρ?πολη?, οι μετ?πειτα κυβερν?τε? προχ?ρησαν σε μεγαλ?τερε? τροποποι?σει? στα Σταυροφορικ? κτ?ρια, τοποθετ?θηκαν φρουρ?? ? ?γιναν φυλακ??.

Σ?γχρονη π?λη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Με το σχηματισμ? του κρ?του? του Λιβ?νου, η Τρ?πολη, παλαι?τερα ?ση σε οικονομικ? και εμπορικ? σημασ?α με την π?λη τη? Βηρυτο?, αποκ?πηκε απ? τι? παραδοσιακ?? εμπορικ?? σχ?σει? τη? με το εσωτερικ? τη? Συρ?α? και οδηγ?θηκε σε σχετικ? με?ωση τη? ευημερ?α? τη?. ^[7] Η π?λη συνορε?ει με το Ελ Μ?να, το λιμ?νι τη? επαρχ?α? τη? Τρ?πολη?, με το οπο?ο σχηματ?ζει τον ευρ?τερο αστικ? ιστ?. Στι? δ?ο αυτ?? κοιν?τητε? ζουν Ελλην?φωνοι μουσουλμ?νοι .

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Runciman, Steven (1989). A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East, 1100-1187. Cambridge University Press.
• Saliba, R., Jeblawi, S., and Ajami, G., Tripoli the Old City: Monument Survey ? Mosques and Madrasas; A Sourcebook of Maps and Architectural Drawings, Beirut: American University of Beirut Publications, 1995.
• Tadmouri, O. AS., Tarikh Tarablus al-siyasi wa'-hadari Aabr al-'usour, Tripoli, 1984. (Στα Αραβικ?)
• Venning, Timothy (2015). A Chronology of the Crusades. Routledge.
• William Harris (19 Jul 2012). Lebanon: A History, 600?2011 (illustrated ed.). Oxford University Press.