Η
Τουρκμενικ?
(
Turkmence, turkmen dili
,
т?ркменче, т?ркмен дили
,
??????? ???? ,?????????
), ε?ναι τουρκικ? γλ?σσα που ομιλε?ται απ? 3,5 εκατομμ?ρια ανθρ?που? στο
Τουρκμενιστ?ν
, απ? περ?που 2 εκατομμ?ρια ανθρ?που? στο
Ιρ?ν
και απ? 1,5 εκατομμ?ρια ανθρ?που? στο βορειοδυτικ?
Αφγανιστ?ν
.
[1]
Τα Τουρκμενικ? ε?ναι μ?λο? του ανατολικο? κλ?δου Ογκο?ζ των
τουρκικ?ν γλωσσ?ν
. Οι πιο συγγενικ?? γλ?σσε? ε?ναι τα
Τουρκικ?
και τα
Αζερμπα?τζανικ?
και παρουσι?ζουν υψηλ? βαθμ? αμοιβα?α? καταν?ηση?.
Τα Τουρκμενικ? ?χουν φωνηεντικ? αρμον?α, ε?ναι συγκολλητικ? και δεν ?χουν γραμματικ? γ?νο?. Η σειρ? των λ?ξεων ε?ναι υποκε?μενο-αντικε?μενο-ρ?μα.
Τα γραπτ? Τουρκμενικ? βασ?ζονται στην δι?λεκτο Τ?κε. Οι ?λλοι δι?λεκτοι ε?ναι οι Νοχο?ρλι, Γιομο?ντ, Εν?ουλι, Χασ?ρλι, Νερεζ?μ, Γκεκλ?ν, Σαλ?ρ, Σαρ?κ, Αρσ?ρι και Τσοβντο?ρ. Η ρωσικ? δι?λεκτο? ε?ναι η Τρουκμενικ?. Μερικ?? φορ??, η δι?λεκτο? Τ?κε (ειδικ? στο
Αφγανιστ?ν
) αναφ?ρεται ω?
Τσαγκατ?ι
, αλλ? ?λε? οι τουρκμενικ?? διαλ?κτοι ?χουν μια περιορισμ?νη επιρρο? απ? τα κλασικ? Τσαγκατ?ι.
Επισ?μω?, τα Τουρκμενικ? γρ?φονται με το "Taze Elipbiy", μετ?φραση "Ν?ο Αλφ?βητο", το οπο?ο βασ?ζεται στο
λατινικ? αλφ?βητο
. Ωστ?σο, τα παλι? Σοβιετικ?
Κυριλλικ?
ε?ναι σε ευρε?α χρ?ση. Πολλ? πολιτικ? κ?μματα χρησιμοποιο?ν τα κυριλλικ? σε ιστοσελ?δε? και εκδ?σει?, σε σχ?ση με την απολυταρχικ? κυβ?ρνηση του
Σαπαρμουρ?τ Νιγιαζ?φ
που ε?χε δημιουργ?σει το σημεριν? λατινικ? αλφ?βητο.
Πριν το 1929 γρ?φονταν με το
Αραβικ? αλφ?βητο
. Το 1929-38 το λατινικ? το αντικατ?στησε, αλλ? το κυριλλικ? χρησιμοποι?θηκε την περ?οδο 1938-91. Απ? το 1991 εισ?χθη το ν?ο και σημεριν? λατινικ? αλφ?βητο. Συνηθιζ?ταν να ε?χε μερικ? ασυν?θιστα γρ?μματα, ?πω? το σ?μβολο τη? λ?ρα?, του δολαρ?ου, του σεντ και του γιεν, που χρησιμοποιε?ται και στο καζακικ? κυριλλικ?.
Ο κορυφα?ο? τουρκμ?νο? ποιητ?? ε?ναι ο Μαγκτιμο?λι Πιρ?γκι, που ?γραψε τον
18ο αι?να
. Η γλ?σσα που χρησιμοποιε? ε?ναι ?να μεταβατικ? στ?διο στα Τσαγκατ?ι με τα σ?γχρονα τουρκμενικ?.
- 0.nol
- 1.bir
- 2.iki
- 3.uc
- 4.dort
- 5.ba?
- 6.alty
- 7.yedi
- 8.sekiz
- 9.dokuz
- 10.on
Για του? αριθμο?? 11-19 ε?ναι σαν να λ?ει δ?κα ?να, δ?κα δ?ο, δεκατρ?α και ο?τω καθεξ??.
- 20.yigrimi
- 30.otuz
- 40.kyrk
- 50.elli
- 60.altmy?
- 70.yetmi?
- 80.segsen
- 90.togsan
- 100.yuz
- 1000.mu?
μα?ρο - gara | μπλε - gok | καφ? - go?ur, mele | γκρι - cal | πρ?σινο - ya?yl | πορτοκαλ? - narync, mami?i | ροζ - gulgun | μωβ - benew?e, melew?e | κ?κκινο - gyzyl | λευκ? - ak | κ?τρινο - sary
ναι - hawa | ?χι - yok | αντ?ο - sag bolu?, ho? | καλημ?ρα - ertiri?iz hayyrly bolsun | καλησπ?ρα - ag?amy?yz hayyrly bolsun | καλην?χτα - gija?iz rahat bolsun | παρακαλ? - -ay/ay (επ?θημα ρ?ματο?) π. χ. σε παρακαλ? να μου το δ?σει: Ma?a beray! ευχαριστ? - sag bolu?
Μιλ?τε αγγλικ?; - Siz i?lis dilinde gepleyarsi?izmi; |Δεν μιλ?ω τουρκμενικ? - Men turkmen dilinde geplemeyarin Τι σημα?νει; - munu? manysy name?
- Ο γκ?ρετ, ο Τζον, Meena Pallipamu, και ο Γκρεγκ Lastowka (1996). "Τουρκμενικ? Γραμματικ?". www.chaihana.com.
Wikipedia