Ο
Τζ?ιμ? Φρ?νσι? Κ?γκνε?
ο νε?τερο? (James Francis Cagney, jr.,
17 Ιουλ?ου
1899
-
30 Μαρτ?ου
1986
) ?ταν Αμερικαν?? ηθοποι?? αρχικ? του
θε?τρου
κι ?πειτα του
κινηματογρ?φου
?που και δι?πρεψε
[8]
. Παρ? το γεγον?? ?τι ?λαβε βραβε?α και αναγν?ριση για ερμηνε?ε? πολλ?ν διαφορετικ?ν χαρακτ?ρων, φημ?ζεται περισσ?τερο για του? ρ?λου? στου? οπο?ου? υποδυ?ταν σκληροτρ?χηλου? ?νδρε?
[9]
[10]
. Το 1999 το
Αμερικανικ? Ινστιτο?το Κινηματογρ?φου
τον κατ?ταξε στην 8η θ?ση στη λ?στα με του? 25 μεγαλ?τερου? σταρ ?λων των εποχ?ν
[11]
.
Ο Τζ?ιμ? Κ?γκνε? γενν?θηκε στην
Ν?α Υ?ρκη
και σπο?δασε στο
Πανεπιστ?μιο Κολο?μπια
.
Στην πρ?τη του επαγγελματικ? συμμετοχ? σε θεατρικ? παρ?σταση, ο Κ?γκνε? εμφαν?στηκε ντυμ?νο? γυναικε?α, αποτελ?ντα? μ?λο? τη? χορωδ?α? τη? επιθε?ρηση? του 1919
Every Sailor
. ?ταν μ?λι? 20 χρον?ν. Συν?χισε μια επιτυχημ?νη πορε?α στο χ?ρο τη? επιθε?ρηση? ω? χορευτ?? και κωμικ?? και το 1925 ?λαβε τον πρ?το του πρωταγωνιστικ? ρ?λο. Ακολο?θησαν επιτυχημ?νοι ρ?λοι στο θ?ατρο και οι διθυραμβικ?? κριτικ?? που ?λαβε το 1929 για την ερμηνε?α του στο θεατρικ? ?ργο
Penny Arcade
τον οδ?γησαν σε συμβ?λαιο 3 εβδομ?δων με την εταιρ?α
Warner
, ?ναντι 500
δολαρ?ων
την εβδομ?δα προκειμ?νου να επαναλ?βει το ρ?λο που ερμ?νευσε στο θ?ατρο. Στη συν?χεια η δι?ρκεια του συμβολα?ου του αυξ?θηκε στα 7 χρ?νια.
Η ?βδομη ταιν?α του Κ?γκνε?, το
γκανγκστερικ? δρ?μα
Ο εχθρ?? τη? κοινων?α?
(Public Enemy, 1931)
, ?που υποδ?θηκε τον
γκ?νγκστερ
Τομ Π?ουερ? (?να ρ?λο που ε?χε αρχικ? ανατεθε? στον συμπρωταγωνιστ? του ?ντουαρντ Γουντ?, τον ?κανε μεγ?λο αστ?ρα κι η ταιν?α ?γινε μια απ? τι? σημαντικ?τερε? ταιν?ε? τη? εποχ??. Αξιομνημ?νευτη ?ταν η σκην? στην οπο?α ο ηθοποι?? ?τριψε ?να κομμ?τι
γκρ?ιπφρουτ
στο πρ?σωπο τη? Αν Ντβ?ρακ που υποδυ?ταν τη φιλεν?δα του. Το 1935 ?ντα? απογοητευμ?νο? απ? του? ρ?λου? που του ?διναν στη Warner, μ?νυσε την εταιρ?α για αθ?τηση συμβολα?ου και κ?ρδισε την υπ?θεση. Αυτ? η διαμ?χη αποτ?λεσε την αρχ? μια? σειρ?? συγκρο?σεων μεταξ? του ηθοποιο? και του
Τζακ Γου?ρνερ
, ο οπο?ο? τον αποκαλο?σε ε
παγγελματ?α αποστ?τη
[12]
. Η ν?κη του Κ?γκνε? στα δικαστ?ρια αποτ?λεσε και την πρ?τη ηθοποιο? που ερχ?ταν αντιμ?τωπο? με το σ?στημα των στο?ντιο. Το 1938 ?λαβε την πρ?τη του υποψηφι?τητα για
?σκαρ Α' Ανδρικο? Ρ?λου
για την ταιν?α
Κολασμ?νε? ψυχ??
(Angels With Dirty Faces, 1938)
, στην οπο?α υποδυ?ταν π?λι τον γκ?νγκστερ στο πλευρ? των Πατ Ο'Μπρ?ιαν,
Αν Σ?ρινταν
και
Χ?μφρε? Μπ?γκαρτ
. Το 1941 συνεργ?στηκε για δε?τερη φορ? με τη
Μπ?τι Ντ?ιβι?
στην κωμωδ?α
Η μνηστ? εφορτ?θη
(The Bride Came C.O.D.)
κι ?πειτα με την
Ολ?βια Ντε Χ?βιλαντ
σε μιαν ?λλη κωμωδ?α την ταιν?α
Ο πειρασμ?? (Strawberry Blondes)
. Η συμμετοχ? του στι? δυο αυτ?? ταιν?ε? τον βο?θησε να απομακρυνθε? για λ?γο απ? το στερε?τυπο του γκ?νγκστερ. Την επ?μενη χρονι? η ερμηνε?α του στο βιογραφικ? δρ?μα του
Μ?ικλ Κερτ?ζ
Ο ουραν?? τη? δ?ξα?
(Yankee Doodle Dandy, 1942)
του χ?ρισε το ?σκαρ Α' Ανδρικο? Ρ?λου
[13]
.
Στα χρ?νια που ακολο?θησαν ?δρυσε δικ? του εταιρ?α παραγωγ?? και η πιο αξι?λογη ταιν?α στην οπο?α συμμετε?χε ?ταν η γκανγκστερικ? περιπ?τεια
Ο μεγ?λο? αμαρτωλ??
(White Heat, 1949)
. Μετ? την τερ?στια εμπορικ? επιτυχ?α που ε?χε η ταιν?α (τη? οπο?α? την παραγωγ? ε?χε κ?νει η εταιρ?α Warner) η εταιρ?α του ηθοποιο? χρηματοδ?τησε την γκαγκστερικ? ταιν?α
Δι? πυρ?? και σιδ?ρου (Kiss Tomorrow Goodbye, 1950)
που απ?τυχε στο Box-Office και που οι κριτικο? συν?κριναν με το
Ο μεγ?λο? αμαρτωλ??
. Η εταιρ?α του Κ?γκνε? ?κλεισε το 1952. Κατ? τη δι?ρκεια τη? δεκαετ?α? του '50 ο Κ?γκνε? συμμετε?χε στι? ταιν?ε?:
Αγ?πα με ? ?φησ? με (Love me or Leave me, 1955)
(που του χ?ρισε την τρ?τη υποψηφι?τητα για ?σκαρ Α' Ανδρικο? Ρ?λου) και
Μ?στερ Ρ?μπερτ?
(Mister Roberts, 1955)
και το 1961 μετ? την επιτυχημ?νη του συμμετοχ? στην ταιν?α του
Μπ?λι Γου?ιλντερ
?να... Δυο... Τρ?α... (One, Two, Three)
αποσ?ρθηκε απ? τα κινηματογραφικ? δρ?μενα για 21 περ?που χρ?νια.
Επ?στρεψε στον κινηματογρ?φο το 1981, κυρ?ω? για να βοηθ?σει την αποκατ?σταση απ?
εγκεφαλικ? επεισ?διο
το οπο?ο υπ?στη, κρατ?ντα? τον πρωταγωνιστικ? ρ?λο στην ταιν?α του
Μ?λο? Φ?ρμαν
Ragtime
. Ο ηθοποι?? π?θανε το 1986 απ?
καρδιακ? προσβολ?
. Υπ?ρξε παντρεμ?νο? με τη χορε?τρια Φρ?νσι? Β?ρνον για 64 χρ?νια, απ? το 1922 μ?χρι και το θ?νατ? του.
Ο Κ?γκνε? π?ρα απ? το
?σκαρ Α' Ανδρικο? Ρ?λου
που ?λαβε το 1942, βραβε?τηκε και με βραβε?ο προσφορ?? στην 7η τ?χνη απ? το
Αμερικανικ? Ινστιτο?το Κινηματογρ?φου
το 1974 και ?ταν ο πρ?το? ηθοποι?? στην ιστορ?α του θεσμο? που ?λαβε αυτ? την τιμ?
[14]
. Ο
Στ?νλε? Κιο?μπρικ
δ?λωσε κ?ποτε ?τι ο Τζ?ιμ? Κ?γκνε? ?ταν ?να? απ? του? αγαπημ?νου? του ηθοποιο??
[15]
εν? ο
?ρσον Γου?λ?
τον αποκ?λεσε τον μεγαλ?τερο ηθοποι? που βρ?θηκε ποτ? μπροστ? απ? την κ?μερα
[16]
.
?το?
|
Τ?τλο?
|
Ελληνικ? μετ?φραση
|
Ρ?λο?
|
1930
|
Sinners' Holiday
|
|
Χ?ρι Ντελ?νο
|
The Doorway to Hell
|
|
Στιβ Μα?λαγου?ι
|
1931
|
Other Men's Women
|
|
Εντ
|
The Public Enemy
|
Ο εχθρ?? τη? κοινων?α?
|
Τομ Π?ουερ?
|
The Millionaire
|
|
Σ?φελντ
|
Smart Money
|
|
Τζακ
|
Blonde Crazy
|
|
Μπερτ Χ?ρι?
|
Taxi!
|
?να? μοντ?ρνο? ιππ?τη?
|
Ματ Ν?λαν
|
1932
|
The Crowd Roars
|
|
Τζο Γκριρ
|
Winner Take All
|
Π?ντα νικητ??
|
Τζιμ Κ?ιν (Τζ?μι)
|
1933
|
Hard to Handle
|
Ο ταραξ?α?
|
Λ?φτι Μ?ριλ
|
Picture Snatcher
|
Ν?χτα αιφνιδιασμο?
|
Ντ?νι Κιν
|
The Mayor of Hell
|
Οι απ?κληροι
|
Π?τσι
|
Footlight Parade
|
Η παρ?λασι? του γυμνο?
|
Τσ?στερ Κεντ
|
Lady Killer
|
Ο κ?ριο? με το χαμ?γελο
|
Νταν Κου?νγκλε?
|
1934
|
Jimmy the Gent
|
|
Τζ?μι Κ?ριγκαν
|
He Was Her Man
|
|
Φλ?κερ Χ?ιζ / Τζ?ρι ?λεν
|
Here Comes the Navy
|
Οι γ?γαντε? τη? θαλ?σση?
|
Τσ?στερ Οκ?νορ (Τσ?στι)
|
The St. Louis Kid
|
?να? ?ντρα? με καρδι?
|
?ντι Κ?νεντι
|
1935
|
Devil Dogs of the Air
|
Ο δρ?μο? προ? τη δ?ξα
|
Τ?μπι Οτο?λ
|
'G' Men
|
Ν?χτε? αγων?α?
|
Μπρικ Ντ?ιβι?
|
The Irish in Us
|
Θερμ?αιμοι
|
Ντ?νι Οχ?ρα
|
A Midsummer Night's Dream
|
?νειρο θεριν?? νυκτ??
|
Μπ?τομ
|
Mutiny on the Bounty
|
Ναυτικ? ανταρσ?α
|
|
Frisco Kid
|
Ματωμ?νε? ?χθε?
|
Μπατ Μ?ργκαν
|
1936
|
Ceiling Zero
|
Ορατ?τη? μηδ?ν
|
Ντ?ζι Ντ?ιβι?
|
Great Guy
|
Παραβ?τε? του ν?μου
|
Τζ?νι Κ?ιβ
|
1937
|
Something to Sing About
|
Μον?χα ?να βρ?δυ
|
Ταντ?ου? Μαγκιλακ?ντι / Τ?ρι Ρο?νε?
|
1938
|
Boy Meets Girl
|
Ο τυχερ??
|
Ρ?μπερτ Λο
|
Angels with Dirty Faces
|
Κολασμ?νε? ψυχ??
|
Ρ?κι Σ?λιβαν
|
1939
|
The Oklahoma Kid
|
Ο τρομοκρ?τη?
|
Τζιμ Κινκ?ιντ
|
Each Dawn I Die
|
Πεθα?νω κ?θε αυγ?
|
Φρανκ Ρο?
|
The Roaring Twenties
|
Η π?λη του α?ματο?
|
?ντι Μπ?ρτλετ
|
1940
|
The Fighting 69th
|
Το 69ο σ?νταγμα
|
Τζ?ρι Πλ?νκετ
|
Torrid Zone
|
Π?ραν του Ισημερινο?
|
Νικ Μπ?τλερ
|
City for Conquest
|
Ιππ?τε? του υποκ?σμου
|
Ντ?νι Κ?νι
|
1941
|
The Strawberry Blonde
|
Ο πειρασμ??
|
Μπιφ Γκριμ?
|
The Bride Came C.O.D.
|
Η μνηστ? εφορτ?θη
|
Στιβ Κ?λιν?
|
1942
|
Captains of the Clouds
|
Ο ?ρχων των ουραν?ν
|
Μπρ?ιαν Μακλ?ν
|
Yankee Doodle Dandy
|
Ο ουραν?? τη? δ?ξα?
|
Τζορτζ Μ. Κ?χαν
|
1943
|
Johnny Come Lately
|
Το παιδ? του δρ?μου
|
Τομ Ρ?τσαρντ?
|
1945
|
Blood on the Sun
|
Α?μα στον ?λιο
|
Νικ Κ?ντον
|
1946
|
13 Rue Madeleine
|
Οδ?? Μαντλ?ν, αριθμ?? 13
|
Ρ?μπερτ ?μετ Σ?ρκε? (Μπομπ)
|
1948
|
The Time of Your Life
|
Η ?ρα τη? μεγ?λη? απ?φαση?
|
Τζ?ζεφ Τ.
|
1949
|
White Heat
|
Ο μεγ?λο? αμαρτωλ??
|
Κ?ντι Τζ?ρετ
|
1950
|
Kiss Tomorrow Goodbye
|
Δι? πυρ?? και σιδ?ρου
|
Ραλφ Κ?τερ
|
The West Point Story
|
Η σχολ? διασκεδ?ζει
|
?λγουιν Μπ?ξμπι (Μπιξ)
|
1951
|
Come Fill the Cup
|
?τσι τιμωρ? εγ?
|
Λιου Μαρ?
|
Starlift
|
Ε?θυμα κορ?τσια, πονηρ? αγ?ρια
|
Τζ?ιμ? Κ?γκνε?
|
1952
|
What Price Glory
|
Δοξασμ?νοι πεζονα?τε?
|
λοχαγ?? Φλαγκ
|
1953
|
A Lion Is in the Streets
|
Ο λ?ων τη? ασφ?λτου
|
Χανκ Μ?ρτιν
|
1955
|
Run for Cover
|
Ο στιγματισμ?νο?
|
Ματ Ντ?ου
|
Love Me or Leave Me
|
Αγ?πα με ? ?φησ? με
|
Μ?ρτιν Σν?ιντερ
|
The Seven Little Foys
|
Επτ? μικρο? δι?βολοι
|
Τζ?ρτζ Μ. Κ?χαν
|
Mister Roberts
|
Μ?στερ Ρ?μπερτ?
|
κυβερν?τη?
|
1956
|
Tribute to a Bad Man
|
Λ?γισα για πρ?τη φορ?
|
Τζ?ρεμι Ρ?ντοκ
|
These Wilder Years
|
|
Στιβ Μπρ?ντφορντ
|
1957
|
Man of a Thousand Faces
|
Ο ?νθρωπο? με τα 1.000 πρ?σωπα
|
Λον Τσ?νε?
|
1959
|
Never Steal Anything Small
|
|
Τζ?ικ Μακ?λανι
|
Shake Hands with the Devil
|
Χειραψ?α με τον δι?βολο
|
Σον Λ?νιχαν
|
1960
|
The Gallant Hours
|
Η αεροναυμαχ?α του Γουαλδακαν?ρ
|
Ου?λιαμ Φ. Χ?λσε? Τζο?νιορ
|
1961
|
One, Two, Three
|
?να..δ?ο..τρ?α
|
Σι Αρ Μακναμ?ρα
|
1968
|
Arizona Bushwhackers
|
Με γροθι? και τσεκο?ρι
|
αφηγητ?? (φων?)
|
1981
|
Ragtime
|
Ρ?γκτα?μ
|
Ρα?νελ?ντερ Ου?λντο
|
- ↑
1,0
1,1
1,2
Εθνικ? Βιβλιοθ?κη τη? Γερμαν?α?
:
≪
James Cagney
≫
. (
Γερμανικ?
)
Gemeinsame Normdatei
.
118518313
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Οκτωβρ?ου 2015.
- ↑
2,0
2,1
2,2
≪
Encyclopædia Britannica
≫
(
Αγγλικ?
)
biography/James-Cagney
. Ανακτ?θηκε στι? 9 Οκτωβρ?ου 2017.
- ↑
3,0
3,1
(
Ολλανδικ?
)
RKDartists
.
439775
. Ανακτ?θηκε στι? 9 Οκτωβρ?ου 2017.
- ↑
Εθνικ? Βιβλιοθ?κη τη? Γερμαν?α?
: (
Γερμανικ?
)
Gemeinsame Normdatei
. Ανακτ?θηκε στι? 11 Δεκεμβρ?ου 2014.
- ↑
Εθνικ? Βιβλιοθ?κη τη? Γαλλ?α?
: (
Γαλλικ?
)
καθιερωμ?νοι ?ροι τη? Εθνικ?? Βιβλιοθ?κη? τη? Γαλλ?α?
.
data
.bnf
.fr
/ark:
/12148
/cb13892064j
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Οκτωβρ?ου 2015.
- ↑
Ανακτ?θηκε στι? 10 Ιανουαρ?ου 2021.
- ↑
Ανακτ?θηκε στι? 6 Ιουν?ου 2021.
- ↑
Obituary
Variety Obituaries
, April 2, 1986.
- ↑
Speck, Gregory (June 1986).
≪From Tough Guy to Dandy: James Cagney≫
.
The World and I
1
: σελ. 319. Αρχειοθετ?θηκε απ?
το πρωτ?τυπο
στι? 2008-02-22
.
https://web.archive.org/web/20080222124758/http://www.worldandi.com/public/1986/june/ar12.cfm
. Ανακτ?θηκε στι? October 17, 2008
- ↑
McGilligan, page 11
- ↑
≪America's Greatest Legends≫
(PDF)
.
AFI's 100 Years... 100 Stars
. American Film Institute. 2005. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
(registration required)
στι? 16 Ιουλ?ου 2011
. Ανακτ?θηκε στι? 17 Οκτωβρ?ου 2008
.
- ↑
Liberty
1
(18): σελ. 18
- ↑
≪Best Actor≫
. FilmSite.org
. Ανακτ?θηκε στι? 17 Οκτωβρ?ου 2008
.
- ↑
Heston, Charleton (1974).
≪James Cagney: Life Achievement Award 74 Tribute Address≫
.
AFI
. Ανακτ?θηκε στι? 23 Φεβρουαρ?ου 2009
.
- ↑
Lobrutto, Vincent (Απρ?λιο? 1999).
Stanley Kubrick: A Biography
. New York: Da Capo Press.
ISBN
978-0306809064
. Ανακτ?θηκε στι? 1 Νοεμβρ?ου 2007
.
[
νεκρ?? σ?νδεσμο?
]
- ↑
≪Orson Welles≫
.
Parkinson
. Κ?κλο? 2. Επεισ?διο 6.
Video
. July 8, 1972. BBC
.
http://www.imdb.com/title/tt0669890/
.