Τα υπ?γεια του Βατικανο?
(
γαλλικ??
τ?τλο?:
Les Caves du Vatican
) ε?ναι σατιρικ? μυθιστ?ρημα του
Αντρ? Ζιντ
, που εκδ?θηκε το 1914. Το ?ργο περιστρ?φεται γ?ρω απ? μια κολοσσια?α απ?τη εναντ?ον των πιστ?ν, βασισμ?νη στην ψευδ? ε?δηση ???τι ο Π?πα? ε?χε φυλακιστε? στα υπ?γεια του Βατικανο? και αντικαταστ?θηκε απ? ?ναν απατε?να.
[1]
Η σκ?πιμα ασ?νδετη αφ?γηση του ?ργου τ?μνει και αντιπαραβ?λλει πολλ?? ιστορ?ε? και πολλο?? χαρακτ?ρε?. Tο μυθιστ?ρημα δεν ενδιαφ?ρεται ο?τε για τον ρεαλισμ? ο?τε για την αληθοφ?νεια. Αντ?θετα, ε?ναι ?να διασκεδαστικ? ?ργο που π?σω απ? την φαινομενικ? τρ?λα σατιρ?ζει την κοινων?α. Υπονομε?ει ?λε? τι? πτυχ?? του ηθικο? αξιακο? συστ?ματο? και μετατρ?πει συστηματικ? τα ιδανικ? στο αντ?θετ? του?, απεικον?ζοντα? την κοινων?α σαν μια μεγ?λη μασκαρ?τα. Το ?ργο δ?χθηκε σφοδρ?? επιθ?σει? για τον αντικληρικαλισμ? του.
[2]
Ο συγγραφ?α? χαρακτ?ρισε το ?ργο ω?
μωρ?α
, δηλ?νοντα? αργ?τερα ?τι το ≪μοναδικ? μυθιστ?ρημ? του≫ ?ταν
Οι Κιβδηλοποιο?
(1925).
Τα υπ?γεια του Βατικανο?
ε?ναι ?να ?ργο με ιδια?τερα περ?πλοκη εξ?λιξη. Παρουσι?ζεται ω? μια διαδοχ? περιπετει?ν, συχν? αναληθοφαν?ν, που διαδραματ?ζονται απ? το 1890 ?ω? το 1893 και αποτελε?ται απ? 5 κεφ?λαια - βιβλ?α. Σε βασικ?? γραμμ?? η υπ?θεση ?χει ω? εξ??:
Πρ?το βιβλ?ο: Αντ?μ Αρμ?ν Ντυμπου?. Η αφ?γηση ξεκιν? με τον Αντ?μ Αρμ?ν Ντυμπου?, ?ναν 46χρονο πλο?σιο ?θεο επιστ?μονα και μ?λο? του Τεκτονισμο?, κυνικ? στα πειρ?ματ? του και στι? σχ?σει? του με του? συγγενε?? του που το 1890 ταξ?δεψε στη Ρ?μη για να εξεταστε? απ? ?ναν δι?σημο γιατρ? για θεραπε?α δυσκαμψ?α? τη? ?ρθρωση? του γ?νατ?? του. Μια μ?ρα, οργισμ?νο?, κατ?στρεψε τμ?μα αγ?λματο? τη? Παναγ?α?. Νι?θει ?τι ?χει αμαρτ?σει, προσε?χεται για συγχ?ρεση και ξαφνικ? αισθ?νεται ?τι μπορε? να λυγ?σει ξαν? το ?καμπτο π?δι. Η ε?δηση ??του θα?ματο? φτ?νει στο Βατικαν?. Απ? αυτ? τη στιγμ? ο Αντ?μ στρ?φεται στον Χριστιανισμ? και καταδικ?ζει δημ?σια οποιαδ?ποτε προηγο?μενα ασεβ? δημοσιε?ματα, ενθαρρ?νεται δε συγχρ?νω? απ? την Εκκλησ?α που θ?λει να τον εκμεταλλευτε? ω? παρ?δειγμα. Το Βατικαν? του υπ?σχεται μεγ?λα οφ?λη, αλλ? στη συν?χεια καταλ?γει να τον χρησιμοποιε? ω? μαριον?τα, χωρ?? να τον ανταμε?βει. Η Στο? στην οπο?α ο Αντ?μ οφε?λει την ευημερ?α του τον αποπ?μπει. Ωστ?σο, δεν ενδιαφ?ρεται πλ?ον για υλικ? αγαθ?, και αφιερ?νει ?λο τον χρ?νο του σε φιλανθρωπικ? ?ργα.
[3]
Δε?τερο βιβλ?ο: Ζυλ ντε Μπαραλιο?λ. Ο συγγραφ?α? Ζυλ ντε Μπαραλιο?λ ζει στο Παρ?σι. Ε?ναι επιτυχημ?νο? συγγραφ?α? - αν και ?χι απ?λυτα αποδεκτ?? απ? του? παριζι?νικου? λογοτεχνικο?? κ?κλου?- ?νθερμο? Καθολικ?? και μετ? την επιτυχ?α του τελευτα?ου του μυθιστορ?ματο? ελπ?ζει να γ?νει μ?λο? τη?
Ακαδημ?α?
. Ο πατ?ρα? του, ο ηλικιωμ?νο? κ?μη? Ζυστ-Αζεν?ρ ντε Μπαραλιο?λ, που ε?ναι ?ρρωστο? και στα πρ?θυρα του θαν?του, του ζητ? να ερευν?σει για ?ναν 19χρονο Ρουμ?νο, τον Λαφκ?ντιο, που ζει στο Παρ?σι. Ο Ζυλ βρ?σκει τον Λαφκ?ντιο, ?ναν ?μορφο νεαρ? τυχοδι?κτη, ο οπο?ο? παρουσι?ζεται πνευματικ? πολ? αν?τερο? απ? ?λου? του? χαρακτ?ρε? του μυθιστορ?ματο?. Ο Λαφκ?ντιο επισκ?πτεται τον ηλικιωμ?νο κ?μη και αποκαλ?πτεται ?τι ε?ναι ο ν?θο? γιο? του και ετεροθαλ?? αδερφ?? του Ζυλ. Εκε? γνωρ?ζει τη Ζενεβι?β, την κ?ρη του Ζυλ. Με τον θ?νατο του γ?ρου κ?μη, ο Λαφκ?ντιο λαμβ?νει το μ?ρο? τη? πατρικ?? κληρονομι?? που του αναλογε?, χωρ?ζει απ? την ερωμ?νη του Καρ?λα και ξεκιν? ταξ?δι για την Ιταλ?α.
[4]
Τρ?το βιβλ?ο: Αμεντ? Φλερισου?ρ. Εν τω μεταξ?, στο
Πω
, ο Προτ??, ?να? παλι?? φ?λο? και συμμαθητ?? του Λαφκ?ντιο, οργαν?νει μια απ?τη με μια διεθν? συμμορ?α με το ?νομα ≪Η σαρανταποδαρο?σα≫ που διαδ?δει την ψευδ? ε?δηση ???τι ο Π?πα? ?χει απαχθε? απ? του? μασ?νου?, φυλακ?στηκε στα υπ?γεια του
καστ?λ Σαντ’ ?ντζελο
και αντικαταστ?θηκε απ? ?ναν απατε?να. Αυτ?, με σκοπ? τη συγκ?ντρωση χρημ?των απ? τι? πλο?σιε? ευσεβε?? κυρ?ε? τη? π?λη? για τη χρηματοδ?τηση μια? μυστικ?? σταυροφορ?α? για την υποτιθ?μενη απελευθ?ρωση του Αγ?ου Πατ?ρα. Ο αφελ?? σ?ζυγο? μια? απ? αυτ??, ο Αμεντ? Φλερισου?ρ (κουνι?δο? του Ζυλ ντε Μπαραλιο?λ), συγκινημ?νο? απ? παρορμητικ? θρησκευτικ? ζ?ση, φε?γει απ? το Πω με τρ?νο, με προορισμ? τη Ρ?μη, για να σ?σει τον π?πα. Συγχρ?νω?, στη Ρ?μη κατευθ?νεται και ο Ζυλ για την υπ?θεση του Αντ?μ Αρμ?ν Ντυμπου?, ο οπο?ο? ε?ναι κουνι?δο? του, και για να παραστε? σε ?να συν?δριο κοινωνιολογ?α?.
Τ?ταρτο βιβλ?ο: Η σαρανταποδαρο?σα. Ανησυχ?ντα? ?τι ?ταν ο Αμεντ? θα ?φτανε στη Ρ?μη μπορε? να καταλ?βει την απ?τη, ο Προτ?? αποφασ?ζει να τον ακολουθ?σει στη Ρ?μη και τον παρακολουθε? μεταμφιεσμ?νο?. Για να τον απομακρ?νει απ? την π?λη, του προτε?νει να π?ει στον επ?σκοπο στη
Ν?πολη
, ο οπο?ο? σ?μφωνα με τον ?διο ε?ναι ?να? απ? αυτο?? που θ?λουν να σ?σουν τον π?πα: στο τρ?νο με προορισμ? τη Ν?πολη, ο Αμεντ? βρ?σκεται στο ?διο βαγ?νι με τον Λαφκ?ντιο, οι ταξιδι?τε? δεν γνωρ?ζονται μεταξ? του?, αν και ο αναγν?στη? γνωρ?ζει ?τι αν?κουν στην ?δια οικογ?νεια. Ο Λεφκ?ντιο, αναζητ?ντα? την περιπ?τεια, θ?λει να διαπρ?ξει ≪?να ?γκλημα χωρ?? κ?νητρο≫ και αποφασ?ζει να τον σκοτ?σει πετ?ντα? τον απ? το τρ?νο χωρ?? λ?γο και χωρ?? καν?να απολ?τω? κ?νητρο.
[5]
Π?μπτο βιβλ?ο: Λαφκ?ντιο. Ο Προτ?? κατηγορε?ται εσφαλμ?να ω? ο δρ?στη? τη? δολοφον?α? του Αμεντ? και συλλαμβ?νεται. Επιστρ?φοντα? στη Ρ?μη, ο Λαφκ?ντιο συναντ? τον ετεροθαλ? αδερφ? του Ζυλ. Ο μυθιστοριογρ?φο? ετοιμ?ζει το επ?μενο ?ργο του, ?που ?να? νεαρ?? διαπρ?ττει ?να ?γκλημα χωρ?? κ?νητρο. Το μυθιστ?ρημα τελει?νει με τι? υπαρξιακ?? αμφιβολ?ε? του Λαφκ?ντιο, τον οπο?ο ο ετεροθαλ?? αδερφ?? του Ζυλ ντε Μπαραλιο?λ (στον οπο?ο ε?χε αποκαλ?ψει το ?γκλημ? του) συμβουλε?ει να μετανο?σει για τη δολοφον?α σε ?ναν ιερ?α. Ο Λαφκ?ντιο σκ?φτεται να παραδοθε? στην αστυνομ?α, εκε?νο το βρ?δυ ?μω? τον επισκ?πτεται στο δωμ?τιο του ξενοδοχε?ου του η κ?ρη του Ζυλ, Ζενεβι?β, και του εξομολογε?ται τον παθιασμ?νο τη? ?ρωτα. Οι τελευτα?ε? σκ?ψει? του Λαφκ?ντιο φα?νεται να τον οδηγο?ν στι? χαρ?? του ?ρωτα τη? Ζενεβι?β, αφ?νοντα? στην ?κρη κ?θε μορφ? λ?τρωση?.
[6]
[7]
Ο προβληματισμ?? γ?ρω απ? την ελευθερ?α και τι? συν?πει?? τη? για το ?τομο και του? ?λλου? επεκτε?νει κατ? κ?ποιο τρ?πο τη μελ?τη προηγο?μενων ?ργων του Ζιντ ?πω?
Ο ανηθικολ?γο?
(1902) και
Η στεν? π?λη
(1909). Σε επ?πεδο γραφ??, η τ?χνη τη?
μωρ?α?
, ?πω? ο συγγραφ?α? χαρακτ?ρισε το ?ργο, παρ?λογη, ασ?νδετη και ανατρεπτικ?, καταδεικν?ει για ?λλη μια φορ? την απ?ρριψη του κλασικο? μυθιστορ?ματο? απ? τον Ζιντ που φλερτ?ρει με τα ?ρια του
παραλ?γου
, το χιο?μορ, την
παρωδ?α
. Η θεωρ?α τη? αυθα?ρετη? εν?ργεια? του ≪εγκλ?ματο? χωρ?? κ?νητρο≫ δανε?ζεται πολλ? απ? τον
Ν?τσε
και τον
Ντοστογι?φσκι
και σε φιλοσοφικ? επ?πεδο συνιστ? ?να ε?δο? πρ?κληση? προ? τον Θε? και την τ?ξη του κ?σμου, την οπο?α ανατρ?πει με τρ?πο παρ?λογο και απρ?βλεπτο.
[8]
Το ?ργο, που κατ? κ?ποιον τρ?πο εισ?γει το παιχν?δι και το
μα?ρο χιο?μορ
ω? καν?να ζω??, γο?τευσε του?
σουρεαλιστ??
και ?σκησε μεγ?λη επ?δραση στο γαλλικ? μυθιστ?ρημα. Φυσικ?, προκ?λεσε σκ?νδαλο και δ?χθηκε σφοδρ?? επιθ?σει? απ? του?
καθολικο?? κ?κλου?
, το 1952 το σ?νολο των ?ργων του συγγραφ?α κατατ?χθηκε στον
Π?νακα των Απαγορευμ?νων βιβλ?ων τη? Ρωμαιοκαθολικ?? Εκκλησ?α?
.
[9]
- Τα υπ?γεια του Βατικανο?
. Μετ?φραση: Στ?φανο? Κουμανο?δη?, εκδ?σει? Οδυσσ?α?, 1982
- Τα υπ?γεια του Βατικανο?
. Μετ?φραση: Ανδρ?α? Κατσαμακ?δη?, εκδ?σει? Ζαχαρ?πουλο?, 1983