Ο Σπ?ρο? Ι. Ασδραχ?? ( Αργοστ?λι , 5 Ιουλ?ου 1933 - Ν?α Σμ?ρνη , 11 Δεκεμβρ?ου 2017) ?ταν ?λληνα? ιστορικ??, με ιδια?τερο πεδ?ο ?ρευνα? την οικονομικ? ιστορ?α . Το πολυσχιδ?? ?ργο του, που επεκτ?θηκε και π?ρα απ? τη μελ?τη των οικονομικ?ν μηχανισμ?ν, σε θ?ματα θεωρ?α? τη? ιστορ?α?, θεωρε?ται πω? ?φησε βαθ? αποτ?πωμα στη ελληνικ? ιστορικ? επιστ?μη τη? μεταπολιτευτικ?? εποχ??. ^[1]

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Σπ?ρο? Ασδραχ??, γενν?θηκε στο Αργοστ?λι το 1933 ^[1] (στι? 5 Ιουλ?ου). ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]} ?ταν γιο? του Γι?ννη Σπ. Ασδραχ? απ? την Περατι? τη? Ακαρναν?α? , ο οπο?ο? δικηγορο?σε στη Λευκ?δα, και τη? Κεφαλον?τισσα? Ρουμπ?να? Κρητικο?. ^[2] Μεγ?λωσε στη Λευκ?δα , ?που και ?λαβε τι? εγκ?κλιε? σπουδ?? του, τελει?νοντα? το δημοτικ? και το γυμν?σιο. ^[3] Στη συν?χεια μετ?βη στην Αθ?να για να σπουδ?σει. Φο?τησε στο Τμ?μα Ιστορ?α? και Αρχαιολογ?α? τη? Φιλοσοφικ?? Σχολ?? του Πανεπιστημ?ου Αθην?ν , απ? ?που ?λαβε το πτυχ?ο του, το 1960. Μεταξ? 1965-1967 πραγματοπο?ησε μεταπτυχιακ?? σπουδ?? στο Παρ?σι με υποτροφ?α απ? το ?δρυμα Κρατικ?ν Υποτροφι?ν (ΙΚΥ). Το 1972 ?λαβε διδακτορικ? δ?πλωμα 3ου κ?κλου απ? το 6ο τμ?μα (VIe section) τη? Ecole pratique des hautes etudes (EPHE) και το Πανεπιστ?μιο Paris VII ) στην οικονομικ? και κοινωνικ? ιστορ?α. To 1976 ?λαβε το Diplome τη? EPHE ^[4] (ειδικ?? μεταδιδακτορικ?? τ?τλο? τη? σχολ??, πιστοπο?ηση διεξαγωγ?? και καθοδ?γηση? ερευν?ν). Αρχικ? απασχολ?θηκε ω? ερευνητ?? στο Εθνικ? ?δρυμα Ερευν?ν (ΕΙΕ), ω? συνεργ?τη? του Κ. Θ. Δημαρ? και ω? διευθυντ?? ερευν?ν στο Κ?ντρο Νεοελληνικ?ν Σπουδ?ν του ΕΙΕ, ?που κατη?θυνε το πρ?γραμμα κοινωνικ?? και οικονομικ?? ιστορ?α?. Στην συν?χεια υπ?ρξε ερευνητ?? στο Εθνικ? Κ?ντρο Επιστημονικ?ν Ερευν?ν τη? Γαλλ?α? (CNRS), καθηγητ?? στην EPHE (στην ?δρα του Ν?κου Σβορ?νου ) κατ? τη χρονικ? περ?οδο 1974-1984, στο Πανεπιστ?μιο Paris IV το 1976-1977, και στην παρισιν? Ecole des hautes etudes en sciences sociales τα ?τη 1986?1988. Στο Πανεπιστ?μιο Paris I (Π?νθεον-Σορβ?νη) , μεταξ? 1982 και 1998, διη?θυνε κ?κλο μεταπτυχιακ?ν σπουδ?ν ειδ?κευση? και επ?βλεψε την εκπ?νηση πλ?θου? διδακτορικ?ν διατριβ?ν, ^[5] διαμορφ?νοντα? μια ολ?κληρη γενι? μαθητ?ν και αφ?νοντα? πλο?σια κληρονομι? ιδε?ν. Στο δι?στημα 1993?2005 δ?δαξε σε εβδομαδια?α σεμιν?ρια στου K?ντρου Νεοελληνικ?ν Ερευν?ν του ΕIE με θ?μα ≪Προβλ?ματα οικονομικ?? ιστορ?α?, 15ο??19ο? αι.≫

Ο Ασδραχ?? συμμετε?χε, μαζ? με του? ιστορικο?? Φ?λιππο Ηλιο? και Βασ?λη Παναγιωτ?πουλο και τον εκδ?τη Γι?ργο Ραγι?, στην ιδρυτικ? και διεθυντικ? ομ?δα του επιστημονικο? περιοδικο? Τα Ιστορικ? , ^[6] απ? το 1983 ?ω? το 2005. ^[4] Διετ?λεσε συνεργ?τη? ? επικεφαλ?? διαφ?ρων επιστημονικ?ν φορ?ων, ?πω? διευθυντ?? του ερευνητικο? προγρ?μματο? τη? Επιτροπ?? Ιστορ?α? τη? Εθνικ?? Τρ?πεζα? ^[3] (μεταξ? 1977-1990) και μ?λο? του Δ.Σ. του Ιδρ?ματο? ?ρευνα? και Παιδε?α? τη? Εμπορικ?? Τρ?πεζα? (μεταξ? 1987-1991). ^[4] Διετ?λεσε αντιπρ?εδρο? τη? πρ?τη? Διοικο?σα? Επιτροπ?? του Ιον?ου Πανεπιστημ?ου (1985-1990), του οπο?ου ?ταν σχεδιαστ?? του Τμ?ματο? Ιστορ?α?, ?πω? και εμπνευστ?? του Τμ?ματο? Αρχειονομ?α?-Βιβλιοθηκονομ?α?. Υπ?ρξε, επ?ση?, απ? του? ιδρυτ?? των Αρχε?ων Σ?γχρονη? Κοινωνικ?? Ιστορ?α? (ΑΣΚΙ), των οπο?ων θ?τευσε ω? πρ?εδρο? επ? σειρ? ετ?ν.

Ο Ασδραχ?? αρθρογρ?φησε σε δι?φορα επιστημονικ? περιοδικ? και επετηρ?δε?, ?πω? τα Etudes Balkaniques , Sudost-Forschungen , Cahiers de la Mediterranee , ^[7] Ν?ον Αθ?ναιον ^[8] (τη? Ελληνικ?? Επιγραφικ?? Εταιρε?α?), Ο Ερανιστ?? , Τα Ιστορικ? , Αρχειοτ?ξιο (των ΑΣΚΙ) κ.?λ. Επ?ση?, δημοσ?ευε συχν? σε μη επιστημονικ? ?ντυπα, ?πω? εφημερ?δε? ( Η Αυγ? , Η Καθημεριν? ^[9] ) και σε περιοδικ? πολιτικ?, λογοτεχνικ? ? ευρ?τερου ιστορικο? και πολιτισμικο? ενδιαφ?ροντο? ( Αιτωλικ? Γρ?μματα , Κερκυρα?κ? Χρονικ? , Λευκαδ?τικε? Σελ?δε? , ^[10] Επιθε?ρηση Τ?χνη? , ^[11] Αντ? , Ο Πολ?τη? ), λαμβ?νοντα? μ?ρο? και σε συζητ?σει? γ?ρω απ? τα κατ? καιρο?? προβλ?ματα τη? ελληνικ?? κοινων?α?. ?πω? ο ?διο? ο Ασδραχ?? τ?νιζε για το επ?γγελμα του ιστορικο?, το ρ?λο του μ?σα στην κοινων?α και τη συμβολ? τη? ιστορικ?? επιστ?μη? στο κοινωνικοπολιτικ? γ?γνεσθαι: ≪απ? τη στιγμ? που δεν γ?νεται πρ?κτορα? ταξικ?ν συμφερ?ντων, [ο ιστορικ??] αναγκαστικ? ε?ναι ?να πολιτικ? πρ?σωπο που υπηρετε? τη διαδικασ?α τη? ανατροπ??. Απ? την ?ρα που υπ?ρχει η ?ννοια τη? εξ?λιξη? ? τη? προ?δου, ε?ναι επ?μενο να αξιοποιε? ο ιστορικ?? την ?ννοια τη? αντ?θεση? και αντ?φαση?, να γ?νεται πολιτικ? πρ?σωπο. Απ' αυτ? την ?ποψη, η Ιστορ?α δεν ε?ναι υπηρετικ? ταξικ?ν συμφερ?ντων, ε?ναι υπηρετικ? συμφερ?ντων που ?χουν ανθρωπιστικ? υπ?βαθρο, δηλαδ? ε?ναι και Ιστορ?α που ασχολε?ται με του? πολλο??, και συν?θω? ?φωνου?, συντελεστ?? τη?≫. ^[12]

?ταν παντρεμ?νο? με τη βυζαντινολ?γο Αικατερ?νη Ασδραχ?.

?ργο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενικ? αποτ?μηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ασδραχ?? υπ?ρξε απ? του? ανανεωτ?? τη? ιστορικ?? επιστ?μη? στην μεταπολεμικ? Ελλ?δα. Την πρ?τη περ?οδο τη? επιστημονικ?? ενασχ?λησ?? του (1954-1965) ενδιαφ?ρθηκε για το φαιν?μενο του κλεφτ αρματωλισμο? , μελετ?ντα? τα αρχε?α τη? Λευκ?δα? και δημοσιε?οντα? 10 μελ?τε?. Υπ?ρξε ?τσι απ? του? πρωτοπ?ρου? -σε διεθν?? επ?πεδο- ιστορικο?? του ερευνητικο? πεδ?ου τη? ≪πρωτ?γονη? επαν?σταση?≫ ^[13] ( αγγλικ? : primitive rebellion ‎‎· γαλλικ? : revolte primitive ‎‎) και τη? ≪κοινωνικ?? ληστε?α?≫ (αγγλ.: social banditry · γαλλ.: banditisme social ). Πρ?τη δημοσ?ευση σε αυτ?ν τον κ?κλο μελετ?ν υπ?ρξε το ?ρθρο ≪Αρματολο? και κλ?φτε? στη Λευκ?δα≫ (συμπεριλαμβ?νεται στη συλλογ? του 2003 Πατριδογραφ?ματα ), ?που ο Ασδραχ??, δημοσιε?οντα? επιστολ?? τη? περι?δου 1777-1816 απ? το Αρχειοφυλακε?ο τη? Λευκ?δα?, ?δωσε ?να αποτ?πωμα τη? κλεφταρματολικ?? δραστηρι?τητα? και των ενεργει?ν των επτανησιακ?ν Αρχ?ν που επιδ?ωκαν τη διαχε?ριση τη? ≪πρωτ?γονη? επαν?σταση?≫, αν?λογα με τι? συγκυρ?ε?. ^[14] Διακρ?θηκε ω? σχολιαστ?? των Απομνημονευμ?των του Στρατηγο? Μακρυγι?ννη . Επιπλ?ον, επιμελ?θηκε και σχολ?ασε την αν?κδοτη Ιστορ?α τη? Ιον?ου Ακαδημ?α? του Γεωργ?ου Τυπ?λδου-Ιακωβ?του . Ξεχ?ρισε ω? ερευνητ?? τη? οικονομικ?? ιστορ?α? τη? Μον?? του Αγ?ου Ιω?ννη τη? Π?τμου και, κυρ?ω?, ω? μελετητ?? και αναλυτ?? τη? οικονομικ?? δομ?? των Βαλκανικ?ν χωρ?ν , των μηχανισμ?ν του οικονομικο? και κοινωνικο? β?ου τη? Τουρκοκρατ?α? και τη? ελληνικ?? οικονομικ?? ιστορ?α? απ? τον 14ο ?ω? και τον 19ο αι?να. Ενδιαφ?ρθηκε, επ?ση?, για την τοπικ? ιστορ?α των Επταν?σων , το φεουδαλισμ? στην Κ?ρκυρα , την Ενετοκρατ?α και την ιστορ?α τη? Ακαρναν?α?.

Σημε?ο αναφορ?? στο ?ργο του Ασχδραχ? υπ?ρξε η ≪ιστορ?α των αφαν?ν≫, η ?ρευνα και αν?δειξη τη? ιστορ?α? των ταπειν?ν, απλ?ν ανθρ?πων και των ομ?δων που δεν βρ?σκονταν στην κορυφ? τη? κοινωνικ?? και οικονομικ?? πυραμ?δα? (αγγλ.: people's history , history from below · λα?κ? ιστορ?α, ιστορ?α απ? τα κ?τω ). ≪Προσωπικ?≫, ε?χε δηλ?σει, ≪ποτ? δεν θ?λησα να ασχοληθ? με τι? μεγ?λε? προσωπικ?τητε? ?βασιλι?δε?, μεγ?λου? πολιτικο??, μεγ?λου? οικονομικο?? συντελεστ??? αλλ? με κε?νου? που επιτρ?πουν την αν?δειξη αυτ?ν των μεγ?λων. Πρ?κειται για τα ?φωνα πρ?σωπα τη? Ιστορ?α?, τα οπο?α, μ?σα απ? τι? διαδρομ?? του επαναστατικο?, ?ρα απελευθερωτικο?, κιν?ματο? απ?κτησαν ταξικ? αυτοσυνειδησ?α. ^[12]

Εργογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Απομνημονε?ματα Μακρυγι?ννη [επιμ?λεια] (Α. Καραβ?α?, 1957).
• Βιβλιογραφ?α μονοφ?λλων απ? το Αρχειοφυλ?κειον Λευκ?δο? [επιμ?λεια, σε συνεργασ?α με τον Βασ. Παναγιωτ?πουλο] (Εθνικ? ?δρυμα Ερευν?ν/Κ?ντρο Νεοελληνικ?ν Ερευν?ν, 1966).
• Patmos entre l'Adriatique et la Mediterranee orientale pendant la seconde moitie du XVIIIe siecle d'apres les registres de Pothitos Xenos (Παρ?σι, 1972).
• Μηχανισμο? τη? αγροτικ?? οικονομ?α? στην Τουρκοκρατ?α (ιε??ιστ? αι?να?) ( Θεμ?λιο , 1978).
• Οικονομικ? δομ? των βαλκανικ?ν χωρ?ν (ιε?-ιθ? αι.) [επιμ?λεια] (Μ?λισσα, 1979).
• Ελληνικ? κοινων?α και οικονομ?α, ιη?-ιθ? αι. Υποθ?σει? και προσεγγ?σει? ( Ερμ?? , 1982).
• Ιστορικ? ?ρευνα και ιστορικ? παιδε?α: πραγματικ?τητε? και προοπτικ?? ( Εταιρε?α Μελ?τη? Ν?ου Ελληνισμο? - Μν?μων, 1982).
• Ιστορ?α τη? Ι?νια? Ακαδημ?α? Γεωργ?ου Τυπ?λδου-Ιακωβ?του, [επιμ?λεια] (Ερμ??, 1982).
• Ζητ?ματα ιστορ?α? (Θεμ?λιο, 1983).
• Χ?ρτε? και χαρτογρ?φοι του Αιγα?ου Πελ?γου? [ω? συνεργ?τη? των Βασ?λη Σφυρ?ερα και ?ννα? Αβραμ?α] (Ολκ??, 1985).
• Οικονομ?α και νοοτροπ?ε? (Ερμ??, 1988).
• Σχ?λια ( Αλεξ?νδρεια , 1993).
• Ιστορικ? απεικ?σματα . ( Θεμ?λιο , 1995).  
• Ελληνικ? οικονομικ? ιστορ?α, ΙΕ'-ΙΘ' αι?να? , 2 τ?μ. [επικεφαλ?? ομ?δα? συνεργατ?ν] ( Πολιτιστικ? ?δρυμα Ομ?λου Πειραι?? , 2003 & 2007) [και αγγλικ?: Greek Εconomic Ηistory: 15th-19th Centuries ].
• Πατριδογραφ?ματα . ( Εταιρε?α Λευκαδικ?ν Μελετ?ν , 2003).  
• Β?ωση και καταγραφ? του οικονομικο?: η μαρτυρ?α τη? απομνημ?νευση?. Κ?κλο? σεμιναρ?ων [εκδοτικ? φροντ?δα: Ευτυχ?α Λι?τα, Αννα Ματθα?ου και Π?πη Πολ?μη] (Εθνικ? ?δρυμα Ερευν?ν/Ινστιτο?το Νεοελληνικ?ν Ερευν?ν, 2007).
• Υπομν?σει?: Ιστορικ?τροπα σημει?ματα . (Θεμ?λιο, 2014).  

Επ?ση?, προλ?γισε πολλ?? εκδ?σει? ?λλων ιστορικ?ν και συλλογικο?? τ?μου?, ?πω?: ^[15] Τιμ?? και αγαθ? στην Αθ?να, 1839-1846: μ?α μαρτυρ?α απ? το κατ?στιχο του εμπ?ρου Χριστοδο?λου Ευθυμ?ου (τη? Ευτυχ?α? Δ. Λι?τα· Μορφωτικ? ?δρυμα Εθνικ?? Τραπ?ζη? , 1984), Η Θεσσαλον?κη του 18ου αι?να: τα πριν και τα μετ?. Η φων? των εικ?νων (?κδοση του Οργανισμο? Πολιτιστικ?? Πρωτε?ουσα? τη? Ευρ?πη? 1997· Θεμ?λιο 1996), Πεθα?νοντα? στη Σ?ρο τον 19ο αι?να: οι μαρτυρ?ε? των διαθηκ?ν (του Χρ?στου Λο?κου · Πανεπιστημιακ?? Εκδ?σει? Κρ?τη? , 2000), Οθωμανικ?? πηγ?? για τη νε?τερη ιστορ?α τη? Λευκ?δα? (επιμ?λεια: Ηλ?α? Κολοβ??· Πανεπιστημιακ?? Εκδ?σει? Κρ?τη?, 2013) κ.?λ.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• ≪Σπ?ρο? Ι. Ασδραχ??≫ Αρχειοθετ?θηκε 2016-11-15 στο Wayback Machine . (?που και εκτεν?? εργογραφ?α). historiography.gr ( Πανεπιστ?μιο Πελοπονν?σου : Η ελληνικ? ιστοριογραφ?α στον 20? αι?να. Η συγκρ?τηση των νεοελληνικ?ν σπουδ?ν ). Ανακτ?θηκε στι? 14-01-2018.
• Τα Σεμιν?ρια του Σπ. Ι. Ασδραχ? στο ΕΙΕ (1994?2007) .
• Σπ?ρο? Ασδραχ?? στον Πανδ?κτη , του Εθνικο? Ιδρ?ματο? Ερευν?ν .
• ≪Σκεφθε?τε, ζο?με και μετ? τον θ?νατ? μα? ...≫ (συν?ντευξη του Σπ?ρου Ασδραχ? στου? Ν?κο Γ. Ξυδ?κη και ?λγα Σελλ? ). Η Καθημεριν? , 24 Νοεμβρ?ου 2002. Ανακτ?θηκε στι? 14-12-2017.
• ≪Σπ?ρο? Ασδραχ??≫ (συνομιλ?α με του? Βαγγ?λη Καραμανωλ?κη και Αντ?νη Λι?κο · σκηνοθεσ?α: Ηλ?α? Γιαννακ?κη? ), youtube . Ανακτ?θηκε στι? 14-12-2017.