Με τον ?ρο Σπαρτιατικ? αγωγ? εννοο?με τη στρατιωτικ? (κυρ?ω?) εκπα?δευση των αγορι?ν στην αρχα?α Σπ?ρτη , η οπο?α ξεκινο?σε στην ηλικ?α των 7 ετ?ν και ολοκληρων?ταν με την ενηλικ?ωση του?. Η εκπα?δευση των αγορι?ν στην αρχα?α Σπ?ρτη χαρακτηρ?στηκε απ? σκληρ? πειθαρχ?α και υπακο? στου? ν?μου?.

Πρ?τη δοκιμασ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Πλο?ταρχο? , στο βιβλ?ο ≪ Λυκο?ργο? ≫ απ? τη συλλογ? ≪ Β?οι Παρ?λληλοι ≫, αναφ?ρει πω? το νεογ?ννητο εξεταζ?ταν απ? τη μητ?ρα του, η οπο?α το ?πλυνε με κρασ? αντ? με νερ? για να ελ?γξει την κρ?ση του ^[1] . Αργ?τερα, ο πατ?ρα? οδηγο?σε το παιδ? στη Λ?σχη, η οπο?α αποτελε?το απ? του? γ?ροντε? τη? π?λη?. Εκε?, οι γ?ροντε? ?λεγχαν προσεκτικ? το παιδ? και αν το ?κριναν αδ?ναμο, το ?ριχναν στον Και?δα, μια σχισμ? στο βουν? Τα?γετο , η οπο?α ?γινε γνωστ? με τον ?ρο αποθ?τε? ^[2] . Αν το νεογ?ννητο ε?χε κριθε? υγι?? απ? τη Λ?σχη, τ?τε ?μενε μαζ? με την οικογ?νεια του μ?χρι την ηλικ?α των 7 ετ?ν. Ο Πλο?ταρχο? αναφ?ρει πω? οι γονε?? και οι τροφο? ?φηναν τα παιδι? να κυκλοφορο?ν γυμν?, εν? του? μ?θαιναν να ε?ναι λιτοδ?αιτα, να μην φοβο?νται το σκοτ?δι ? αν με?νουν μ?να του?, να μην κλα?νε και να μην ?χουν καπρ?τσια ^[3] . Επ?ση?, οι πατ?ρε? φρ?ντιζαν να πα?ρνουν μαζ? του? τα αγ?ρια στα φειδ?τια, τα οπο?α ?ταν κοιν?? τρ?πεζε? των Σπαρτιατ?ν, ?τσι ?στε τα αγ?ρια να συνηθ?σουν τον λιτ? τρ?πο ζω?? των Σπαρτιατ?ν ^[4] .

Εκπα?δευση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην ηλικ?α των 7 ετ?ν, η πολιτε?α αναλ?μβανε την ανατροφ? των αγορι?ν. Τα αγ?ρια χωρ?ζονταν σε ομ?δε?, γνωστ?? ω? αγ?λε? , οι οπο?ε? ?ταν χωρισμ?νε? σε ?λε? (64 αγ?ρια). Οι αγ?λε? ?ταν υπ? την εποπτε?α του παιδον?μου , ο οπο?ο? κατε?χε υψηλ? θ?ση στη σπαρτιατικ? κοινων?α. Βοηθο? του ?ταν οι μαστιγοφ?ροι , σκοπ?? των οπο?ων ?ταν να επιβ?λουν σκληρ? πειθαρχ?α στα παιδι? ^[5] . ?σον αφορ? την αγ?λη (? αλλι?? βο?α ), αρχηγ?? ?ταν ο αγελ?ρχη? , δηλαδ? ?να? ν?ο? που ε?χε επιδε?ξει περισσ?τερη καταν?ηση και περισσ?τερο θ?ρρο? κατ? τη δι?ρκεια των ασκ?σεων ^[6] . Σ?μφωνα με τον Πλο?ταρχο, τα υπ?λοιπα παιδι? ?πρεπε να μιμηθο?ν τον αγελ?ρχη, να εκτελο?ν τι? διαταγ?? του και να τιμωρο?νται απ' αυτ?ν ^[7] . Επ?ση?, σ?μφωνα με σ?γχρονου? μελετητ??, στην εκπα?δευση των νεαρ?ν συμμετε?χε και ?να? ε?ρενα? , συνετ?? και γεννα?ο? ν?ο?, ο οπο?ο? ε?χε συμπληρ?σει το 20ο ?το? τη? ηλικ?α? του ^{[8] [9]} . Ο ε?ρενα? παρακολουθο?σε τι? μ?χε? των αγορι?ν και τα χρησιμοποιο?σε ω? δο?λου? στο σπ?τι του, τα μεγαλ?τερα αγ?ρια αναλ?μβαναν να φ?ρνουν ξ?λα, εν? τα μικρ?τερα ?φερναν λαχανικ? ^[10] .

Η στρατιωτικ? θητε?α των Σπαρτιατ?ν ξεκινο?σε ?ταν ?κλειναν το 20ο ?το? τη? ηλικ?α? του?. Μ?χρι τ?τε, τα αγ?ρια γυμν?ζονταν συνεχ?? και μ?θαιναν να ζο?ν λιτ?. Η γυμναστικ? περιλ?μβανε τρ?ξιμο, π?δημα, π?ταγμα ακοντ?ου και δ?σκου. Επ?ση?, τα αγ?ρια ?πρεπε να αντ?χουν στον π?νο, στι? ελλε?ψει? φαγητο? και νερο?, στο κρ?ο και στην ?λλειψη ?πνου ^[11] . Κατ? τον Πλο?ταρχο, μετ? το 12ο ?το?, οι νεαρο? απαλ?σσονταν απ? τον χιτ?να και φορο?σαν ?να μανδ?α που του? χορηγο?σε η π?λη για ολ?κληρη τη χρονι?. Τα αγ?ρια δεν μπορο?σαν να κ?νουν ζεστ? μπ?νιο και κοιμο?νταν π?νω σε καλαμι??, τι? οπο?ε? συγκ?ντρωναν στον Ευρ?τα ^[12] . Στην εκπα?δευση των νεαρ?ν συμμετε?χαν και γ?ροντε?, οι οπο?οι οργ?νωναν αγ?νε? μεταξ? των νεαρ?ν και σκ?πιμα του? μ?λωναν, ?τσι ?στε να μ?θουν αν ε?ναι θαρραλ?οι ? ?χι ^[13] . ?σον αφορ? τα γρ?μματα και τι? τ?χνε?, οι Σπαρτι?τε? μ?θαιναν να μιλ?νε λ?γο, αλλ? επ? τη? ουσ?α? - αυτ? η τεχνικ? ?γινε γνωστ? ω? λακωνιζε?ν . Επιπλ?ον, τα αγ?ρια μ?θαιναν στρατιωτικ? ποι?ματα, πολεμικ? τραγο?δια, αποσπ?σματα απ? τα ?ργα του Ομ?ρου και χορο?? ^[14] .

Η κ?ρια τροφ? των Σπαρτιατ?ν ?ταν ο μ?λανα? ζωμ?? και το μ?λι. Χαρακτηριστικ? παρ?δειγμα ?ταν ο μ?να? του μ?λιτο? : ?να μ?να πριν να τελει?σουν τα γυμν?σια, τα παιδι? ?τρωγαν αποκλειστικ? μ?λι ^[15] . Ωστ?σο, τα νεαρ? αγ?ρια ενθαρρ?νονταν απ? του? μεγαλ?τερου? να κλ?βουν τροφ?, ?τσι ?στε να συμπληρ?σουν την ελ?χιστη τροφ? που λ?μβαναν. Κατ? τον Πλο?ταρχο, τα αγαθ? που ?φερναν τα παιδι? στον ε?ρενα ?ταν κλεμμ?να - ο ε?ρενα? ?στελνε τα παιδι? στου? κ?που? και στα συσσ?τια, με σκοπ? να ελ?γξει την πονηρι? και την προσοχ? του? ^[16] . Αν ?μω? τα παιδι? γ?νονταν αντιληπτ? απ? του? μεγαλ?τερου? κατ? τη δι?ρκεια τη? κλοπ??, τ?τε τα περ?μενε μαστ?γωμα με τη δικαιολογ?α ?τι ?ταν κακο? κλ?φτε? ^[17] . Επιπλ?ον, τα παιδι? μ?θαιναν απ? του? δασκ?λου? του? να επιτ?θενται στου? αδ?ναμο? και κοιμισμ?νου? φρουρο?? ^[18] . Κ?θε χρ?νο, οι νεαρο? Σπαρτι?τε? δοκιμ?ζονταν μπροστ? στον βωμ? τη? Ορθ?α? Αρτ?μιδο?: τα παιδι? ?κλεβαν τυρ?α και οι μεγαλ?τεροι τα μαστ?γωναν με σκοπ? να ελ?γξουν την αντοχ? του?. Αρκετ? παιδι? ?χασαν τη ζω? του? στην προσπ?θεια να περ?σουν με επιτυχ?α την εξ?ταση, εν? ?λλα παιδι? λ?μβαναν στεφ?νι αν ?ντεχαν το μαστ?γωμα χωρ?? κλ?μα ^[19] .

Μ?λι? τα αγ?ρια ?κλειναν το 20ο ?το? τη? ηλικ?α? του?, η Αγωγ? ολοκληρων?ταν. Μετ? την Αγωγ? ακολουθο?σε η στρατιωτικ? θητε?α, η οπο?α ε?χε δι?ρκεια δ?κα ετ?ν. Κατ? τη δι?ρκεια τη? στρατιωτικ?? θητε?α?, τα αγ?ρια γ?νονταν μ?λη των συσσιτ?ων (τα οπο?α αποτελο?νταν απ? 15 ?τομα), των κοιν?ν γευμ?των των Σπαρτιατ?ν. Τα μ?λη των συσσιτ?ων ζο?σαν και δειπνο?σαν μαζ? σε κοιν? καταυλισμ? μ?χρι τα εξ?ντα (τ?τε ολοκληρ?νονταν και οι στρατιωτικ?? υποχρε?σει? του?) ^[20] . Οι Σπαρτι?τε? θεωρο?νταν πολ?τε? με πλ?ρη δικαι?ματα μ?λι? ?κλειναν το 30ο ?το? τη? ηλικ?α? του?: μπορο?σαν να λ?βουν μ?ρο? και να ψηφ?ζουν στην Απ?λλα (δημ?σια συν?λευση στη Σπ?ρτη), καθ?? επ?ση? και να ασκο?ν δημ?σια αξι?ματα ^[21] .

Τα κορ?τσια συμμετε?χαν και αυτ? στην Αγωγ? και ?ταν χωρισμ?νε? σε ομ?δε?, ωστ?σο, η εκπα?δευση του? δεν χαρακτηριζ?ταν απ? την σκληρ?τητα και την αυστηρ?τητα τη? εκπα?δευση? των αγορι?ν και ολοκληρων?ταν αμ?σω? μετ? τον γ?μο του? ^[22] . Κ?ριο καθ?κον των γυναικ?ν, σ?μφωνα με τη σπαρτιατικ? εκπα?δευση, ?ταν η γ?ννηση υγι?ν αγορι?ν, τα οπο?α θα υπερασπ?ζονταν τη Σπ?ρτη. Επ?ση?, οι γυνα?κε? δεν ?πρεπε να επιδε?ξουν μαλθακ?τητα, γι' αυτ? και μ?θαιναν να παραδ?δουν στου? ?νδρε? την ασπ?δα με τη φρ?ση ≪? ταν ? επ? τα?≫ ( ≪? να επιστρ?ψει? νικητ?? μ' αυτ? ? να σε φ?ρουν νεκρ? π?νω σ' αυτ?≫ ) ^[23] .

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στη Βικιθ?κη υπ?ρχει υλικ? που ?χει σχ?ση με το θ?μα:    Β?οι Παρ?λληλοι/Λυκο?ργο?

• Η καθημεριν? ζω? στην αρχα?α Σπ?ρτη , τη? Αμαλ?α? Κ. Ηλι?δη
• Η Αγωγ? των Ν?ων , τη? Ελ?νη? Παπακυρι?κου/Αναγν?στου

π   ?   σ   ?   ε Αρχα?α Σπ?ρτη Ιστορ?α Ιστορ?α τη? Σπ?ρτη? Κ?θοδο? των Δωρι?ων Πρ?το? Μεσσηνιακ?? Π?λεμο? Δε?τερο? Μεσσηνιακ?? Π?λεμο? Σπαρτιατικ? Συμμαχ?α Σεισμ?? του 464 π.Χ. Μηδικο? Π?λεμοι Συνωμοσ?α του Κιν?δωνα Πελοποννησιακ?? Π?λεμο? Σπαρτιατικ? ηγεμον?α Κορινθιακ?? Π?λεμο? Χρεμων?δειο? Π?λεμο? Κοιν? των Ελευθερολακ?νων Πολιτε?α Μεγ?λη Ρ?τρα Βασιλε?? ?φοροι Γερουσ?α Απ?λλα Κοινων?α ?μοιοι Περ?οικοι Ε?λωτε? Νεοδαμ?δει? Μ?θακε? Τρ?φιμοι Υπομε?ονε? Κοινωνικ? θ?ση γυναικ?ν Στρατ?? Αγωγ? Κρυπτε?α Φ?λαγγα Μ?ρα Οπλ?τη? Πολιτισμ?? Λακωνικ? τ?χνη Μ?λανα? ζωμ?? Συσσ?τια Παιδεραστ?α Ξενηλασ?α Και?δα? Β?βασι? Λακωνοφιλ?α Λακωνισμ?? Αθλητισμ?? Αγ?νε? σφαιροβολ?α? Θρησκε?α Δι?σκουροι Μεν?λαο? Ωρα?α Ελ?νη Ηρακλ?? Ιερ? Ορθ?α? Αρτ?μιδο? Κ?ρνεια Γυμνοπαιδ?ε? Υακ?νθια Διαβατ?ρια Λεων?δεια Ταιν?ρια Τιθην?δια Αποικ?ε? Θ?ρα Λ?παθο? Σ?λγη Τ?ρα? Πρ?σωπα Λυκο?ργο? Χ?λων Λεων?δα? Λ?σανδρο? Ευρυβι?δη? Κλεομ?νη? Α' Δημ?ρατο? Κλεομ?νη? Γ' Παυσαν?α? Αγησ?λαο? Β' ?γι? Β? Ν?βι? Τυρτα?ο? Πλειστο?ναξ Γ?λιππο?