|
Το λ?μμα δεν περι?χει
πηγ??
? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν.
Μπορε?τε να βοηθ?σετε
προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?.
Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 11/06/2015.
|
Η
Σερβικ? γλ?σσα
ε?ναι μ?α απ? τι? πρ?τυπε? εκδοχ?? του Κεντρικο?-Νοτ?ου
Σλαβικο?
διασυστ?ματο?, αποκαλο?μενη παλι?τερα (και σ?μερα συχν?)
Σερβοκροατικ?
και βασισμ?να στην στοκαβικ? δι?λεκτο. Τα Σερβικ? χρησιμοποιο?νται βασικ? στη
Σερβ?α
και το
Μαυροβο?νιο
, στη
Σερβικ? Δημοκρατ?α
και απ? Σ?ρβου? παγκοσμ?ω?.
Η Σερβικ? γλ?σσα ε?ναι μια
ινδοευρωπα?κ? γλ?σσα
και αν?κει στη δυτικ? ομ?δα των
ν?τιων σλαβικ?ν γλωσσ?ν
. Αν?κει επ?ση? στο
βαλκανικ? γλωσσικ? δεσμ?
.
Η Σερβικ? γλ?σσα διαθ?τει ?να σπ?νιο χαρακτηριστικ?, κατ? το οπο?ο οι λ?ξει? γρ?φονται ?πω? προφ?ρονται και κ?θε γρ?μμα αντιπροσωπε?ει ?ναν ?χο. Η φωνητικ? αυτ? αρχ? αντιπροσωπε?εται στη φρ?ση
≪Γρ?ψε ?πω? μιλ?? και δι?βασε ?πω? ε?ναι γραμμ?νο
≫, αρχ? που χρησιμοποι?θηκε απ? τον
Βουκ Στεφ?νοβιτ? Κ?ρατζιτ?
(
Vuk Stefanovi? Karad?i?
) ?ταν αναμ?ρφωσε την Κυριλλικ? γραφ? των Σ?ρβικων τον 19ο αι?να.
?να ?λλο σπ?νιο χαρακτηριστικ? τη? Σερβικ?? γλ?σσα? ε?ναι η παρουσ?α δ?ο αλφαβ?των: του
Κυριλλικο?
και του
Λατινικο?
. Τα δ?ο αλφ?βητα ε?ναι σχεδ?ν ισοδ?ναμα. Αυτ? οφε?λεται σε ιστορικο?? λ?γου?, καθ?? μ?ρο? του πληθυσμο? που μιλο?σε τη γλ?σσα ?ταν υπ? τη δυτικ? ( νε?τερη ) επιρρο? τη?
Αυστροοουγγαρ?α?
και το υπ?λοιπο υπ? την ανατολικ? (παλαι?τερη) επιρρο? τη?
Βυζαντιν?? Αυτοκρατορ?α?
. ?λοι οι μορφωμ?νοι κ?τοικοι ε?ναι εξοικειωμ?νοι και με τα δ?ο αλφ?βητα. Η δι?δοση του λατινικο? αλφαβ?του ε?ναι π?ντω? τ?σο μεγ?λη, που απ? το μ?ρο? τη? κυβ?ρνηση? γ?νονται προσπ?θειε? διατ?ρηση? του κυριλλικο?.
[1]
[2]
Πριν το 1400, οι Σερβικ?? δι?λεκτοι ε?χαν δ?ο προφορ??, τη βραχ?α και τη μακρ?. Αυτ?? ε?ναι και ο λ?γο? για τον οπο?ο αποκαλο?νται "αρχα?ε? προφορ??". Προ? το 1500, οι παλι?? προφορ?? κιν?θηκαν κατ? μ?α συλλαβ? προ? την αρχ? των λ?ξεων. Για παρ?δειγμα, η λ?ξη
γιουν?κ
(
junak
,?ρωα?) ?γινε
γιο?νακ
. ?σε? λ?ξει? τον?ζονταν ?δη στην πρ?τη συλλαβ? απ? παλι?, κρ?τησαν την παλι? προφορ? του?. Οι δι?λεκτοι που εξελ?χθηκαν κατ'αυτ?ν τον τρ?πο ονομ?ζονται νεο
στοκαβικ??
. Το μ?ρο? απ'?που ?ρχισε να εξαπλ?νεται η ν?α δι?λεκτο? ?ταν η ανατολικ?
Ερζεγοβ?νη
. Απ? τον 16ο αι?να μεταν?στευαν λαο? απ? τη συγκεκριμ?νη περιοχ?, προ? την περιοχ? των Πολεμικ?ν Συν?ρων (Σερβικ?:
Vojna krajina
) και αργ?τερα προ? τι? περι?κτιε? περιοχ?? (
Δαλματ?α
,
?στρια
και
Ντουμπρ?βνικ
. Το 1920 και το 1930 το βασιλικ? καθεστ?? προσπ?θησε να "φυτ?ψει" πληθυσμ? απ? την Ερζεγοβ?νη στο
Κοσσυφοπ?διο
. Η
Βο?βοντ?να
δ?χτηκε μεταναστευτικ? ρε?ματα μετ? τον Β' Παγκ?σμιο Π?λεμο.
?ταν ?λε? οι προφορ?? κιν?θηκαν κατ? μια συλλαβ? προ? την αρχ? τη? λ?ξη?, συν?βησαν τα εξ??:
- Σε λ?ξει? με δ?ο ? περισσ?τερε? συλλαβ??, η τελευτα?α συλλαβ? δεν μπορε? να τονιστε?.
- Στι? πολυσ?λλαβε? λ?ξει?, αν μια συλλαβ? μ?σα στη λ?ξη τονιστε?, τ?τε ο τ?νο? θα μεταφερθε? μπροστ? κατ? μια συλλαβ?.
- Σε λ?ξει? με δ?ο ? περισσ?τερε? συλλαβ??, αν η πρ?τη συλλαβ? τον?ζεται, τ?τε μπορο?με να ?χουμε οποιαδ?ποτε απ? τι? τ?σσερι? προφορ??.
Η Σερβικ? λογοτεχν?α αναδ?θηκε τον
Μεσα?ωνα
και συμπεριελ?μβανε ?ργα ?πω? το
Miroslavljevo jevandjelje
(
Ευαγγ?λιο του Μ?ροσλαβ
) το
1192
και τον
Du?anov zakonik
(
Κ?δικα? του Δουσ?ν
) το
1349
. Λ?γη μη εκκλησιαστικ? μεσαιωνικ? λογοτεχν?α ?χει διατηρηθε?, αλλ? ?,τι υπ?ρχει δε?χνει πω? ?ταν σ?μφωνη με την εποχ? τη?. Παραδε?γματο? χ?ριν η Σερβικ? Αλεξανδρι?δα, ?να βιβλ?ο για τον
Μ?γα Αλ?ξανδρο
, και μ?α μετ?φραση του Τριστ?νο? και Ιζ?λδη στα Σερβικ?.
Στα μ?σα του 15ου αι?να η Σερβ?α κατελ?φθη απ? την
Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α
και για τα επ?μενα 400 χρ?νια δεν υπ?ρχαν ευκαιρ?ε? για δημιουργ?α κοσμικ?? γραπτ?? λογοτεχν?α?. Ωστ?σο, μερικ? απ? τα σπουδαι?τερα λογοτεχνικ? ?ργα στα Σερβικ? ?ρχονται απ? εκε?νη την περ?οδο, με τη μορφ? προφορικ?? λογοτεχν?α?, με προεξ?ρχουσα μορφ? την Σερβικ? επικ? πο?ηση. Ε?ναι γνωστ? πω? ο Γκα?τε ?μαθε Σερβικ? για να διαβ?σει απ? το αυθεντικ? κε?μενο Σερβικ? επικ? πο?ηση. Η γραπτ? λογοτεχν?α παρ?χθη μ?νο για θρησκευτικ? χρ?ση σε εκκλησ?ε? και μοναστ?ρια και διατ?ρησε τα Παλαι? Εκκλησιαστικ? Σλαβονικ?. Μ?χρι το τ?λο? του 18ου αι?να η γραπτ? λογοτεχν?α ε?χε αποξενωθε? απ? την ομιλουμ?νη γλ?σσα. Στο δε?τερο μισ? του 18ου αι?να εμφαν?στηκε η ν?α γλ?σσα, αποκαλο?μενη Σλαβονικ?-Σ?ρβικα. Στι? αρχ?? του 19ου αι?να ο Βουκ Στεφ?νοβιτ? Κ?ρατζιτ?, ακολουθ?ντα? το ?ργο του Σ?βα Μρκ?λι (
Sava Mrkalj
), αναμ?ρφωσε το Κυριλλικ? αλφ?βητο εισ?γοντα? την φωνητικ? αρχ?, καθ?? και προωθ?ντα? την ομιλουμ?νη γλ?σσα των ανθρ?πων ω? λογοτεχνικ? ν?ρμα.
Το πρ?το τυπωμ?νο βιβλ?ο στα Σ?ρβικα, το
Οκτ?ιχ
εκδ?θηκε στην Κετ?γνη (
Cetinje
) το
1494
, μ?λι? 40 χρ?νια μετ? την ανακ?λυψη τη? τυπογραφ?α? απ? τον Γουτεμβ?ργιο.
Αριθμο? ομιλητ?ν αν? χ?ρα:
Μ?α γνωστ? Σερβικ? λ?ξη σε χρ?ση σε πολλ?? γλ?σσε? παγκοσμ?ω? ε?ναι η λ?ξη βαμπ?ρ.