Το λ?μμα δεν περι?χει πηγ?? ? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν. Μπορε?τε να βοηθ?σετε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 03/11/2011.

Συντεταγμ?νε? : 39°54′7″N 22°32′56″E  /  39.90194°N 22.54889°E  / 39.90194; 22.54889

Ραψ?νη
Ραψ?νη Ραψ?νη
Διο?κηση
Χ?ρα	Ελλ?δα
Δ?μο?	Τεμπ?ν, Τοπικ? Κοιν?τητα Ραψ?νη?
Γεωγραφ?α
Νομ??	Λ?ρισα?
Υψ?μετρο	434 μ?τρα
Πληθυσμ??
Μ?νιμο?	400
?το? απογραφ??	2021
Πληροφορ?ε?
Ταχ. κ?δικα?	400 08
Τηλ. κωδικ??	2495
δεδομ?να

Η Ραψ?νη ε?ναι χωρι? του Νομο? Λ?ρισα? τη? Περιφ?ρεια? Θεσσαλ?α? . Αν?κει στην δημοτικ? εν?τητα Κ?τω Ολ?μπου του Δ?μου Τεμπ?ν . ^[1]

Πληροφορ?ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ραψ?νη βρ?σκεται στου? πρ?ποδε? του Κ?τω Ολ?μπου , σε υψ?μετρο 500 μ. απ? την θ?λασσα , επ?νω απ? την γραφικ? κοιλ?δα   των Τεμπ?ν , με πανοραμικ? θ?α στο Αιγα?ο Π?λαγο? .Ιδρ?θηκε ενδεχομ?νω? τον 10 ^ο αι. απ? την συν?νωση χωρι?ν με το ?νομα Ολυμπι?δε?. ^[2] Η Ραψ?νη ε?ναι ?να? ιστορικ?? οικισμ?? του Κ?τω Ολ?μπου, για τον οπο?ο οι γραπτ?? πηγ?? ξεκινο?ν απ? τον 15ο αι?να, με β?ση τα οθωμανικ? αρχε?α, ?πω? συμβα?νει με του? περισσ?τερου? οικισμο?? τη? ευρ?τερη? περιοχ??. Αναφ?ρεται για πρ?τη φορ? στην απογραφ? του 1425, χωρ?? αυτ? να σημα?νει ?τι ιδρ?εται την εποχ? αυτ?.Το πιθαν?τερο ε?ναι ?τι πρ?κειται για βυζαντιν? οικισμ?, ?πω? διαφα?νεται απ? την εξ?ταση του ον?ματ?? του, υπ?θεση στην οπο?α συνηγορο?ν τα αρχαιολογικ? στοιχε?α (κεραμικ? και μεσοβυζαντιν? θωρ?κιο) τα οπο?α βρ?θηκαν παλαι?τερα στη Μον? των Αγ?ων Θεοδ?ρων.Στου? επ?μενου? αι?νε? ο οικισμ?? γνωρ?ζει συνεχ?μενη αν?πτυξη, την οπο?α μπορο?με να παρακολουθ?σουμε απ? τα οθωμανικ? κατ?στιχα και ε?ναι ιδια?τερα εντυπωσιακ? τον 16ο αι?να, οπ?τε ο πληθυσμ?? του αυξ?νεται 5 φορ?? και φθ?νει απ? τα 31 νοικοκυρι? το 1466 σε 154 το 1570, εν? κοντε?ει τα 600 στα τ?λη του αι?να,τα οπο?α διατηρο?νται και στην μετ?πειτα περ?οδο. Αργ?τερα η οικονομικ? αν?πτυξη τεκμηρι?νεται επ?ση? απ? το κατ?στιχο του ναο? του Αγ?ου Αθανασ?ου του 18ου αι?να, μ?α σπ?νια μεταβυζαντιν? πηγ?. Με β?ση τι? παραπ?νω πηγ?? γνωρ?ζουμε ?τι η εξελικτικ? πορε?α του οικισμο? ?ταν συνεχ?? και ?φθασε στο απ?γειο τι? τελευτα?ε? δεκαετ?ε? του 18ου αι?να, τ?τε ακριβ?? που επανιδρ?εται η σημαντικ? Μον? των Αγ?ων Θεοδ?ρων. ^[3] Π?ρε το ?νομ? τη? απ? την ρ?ψ(ι)α (=αρβαν?τικη λ?ξη, που σημα?νει μαλακ? π?τρωμα). ^[4] Η αναδρομ? στο ιστορικ? παρελθ?ν τη? Ραψ?νη?  ε?ναι δ?σκολη υπ?θεση , μια? και τα περισσ?τερα χωρι? τη? Θεσσαλ?α? υπ?στησαν πολλαπλ?? επιδρομ?? και καταστροφ?? στην μακρ?χρονη ιστορ?α του?. Κατ? τον μ?θο η Ραψ?νη ?ταν μια παν?μορφη και δυναμικ? γυνα?κα, που πρωτοστ?τησε στη συν?νωση των χωρι?ν.  Η αρχαι?τερη  επιγραφ? τη? Ραψ?νη? βρ?σκεται στο εξωκκλ?σι του Αγ?ου Ιω?ννη το 1547. Οι 6 νερ?μυλοι τη? Ραψ?νη? που χρονολογο?νται απ? το 12 ^ο ω? τον 13 ^ο αι?να, αποδεικν?ουν ?τι η Ραψ?νη υπ?ρξε μια ακμ?ζουσα βυζαντιν? π?λη με περισσ?τερα απ? 900 χρ?νια ιστορ?α. Τον 17 ^ο και 18 ^ο αι?να , η σηροτροφ?α, η υφαντουργ?α (αλατζ?δε?) και η αμπελουργ?α κ?νουν τη Ραψ?νη την πιο λαμπρ? και την πιο εμπορικ? π?λη του Ολ?μπου. Την ?δια εποχ? ιδρ?εται (1767) η περ?φημη σχολ? τη? Ραψ?νη? απ? τον Επ?σκοπο Πλαταμ?νο? και Λυκοστομ?ου Διον?σιο ^[5] . Η Ραψ?νη φημ?ζονταν για τι? πλο?σιε? βιβλιοθ?κε? τη? που πυρπολ?θηκαν το 1878, στην επαν?σταση του Ολ?μπου. Απ? την καταστροφ? μ?νο ?να χειρ?γραφο ?χει διασωθε? το Κατ?στιχο του Αγ?ου Αθανασ?ου 1778-1889. Γεν?τειρα του λ?γιου  Δ. Γοβδελ?, και του Νεομ?ρτυρα Αγ?ου Γεωργ?ου εκ Ραψ?νη?. Τον 19 ^ο αι?να το οικονομικ? ενδιαφ?ρον στρ?φεται αποκλειστικ? στην αμπελουργ?α. ?πω? μαρτυρε? και ο Λ. Λεον?ρδο? (1836) ≪Τα?την περικυκλ?σι καλλιεργημ?νοι αγρο? και επιμελημ?ναι ?μπελοι με εξα?ρετα σταφ?λια≫. Η φ?μη του ο?νου τη? Ραψ?νη? οδηγε? το Ελληνικ? κρ?το? το 1932 στην επ?σημη αναγν?ριση του ω? Ονομασ?α? προ?λευση?, εποχ? κατ? την οπο?α το 53 τοι? εκατ? του εισοδ?ματο? των Ραψανιωτ?ν προ?ρχεται απ? την αμπελουργ?α. ^[6]

Απ? τι? αρχ?? του 20ου αι?να η Ραψ?νη ?ταν φημισμ?νο? τ?πο? παραθερισμο? για Λαρισα?ου? λ?γω του καλο? τη? κλ?ματο?. ^[7] Η πλατε?α του χωριο? ε?ναι στα 550 μ?τρα υψ?μετρο. Σχεδ?ν κ?θε γειτονι? ?χει και τρεχο?μενο νερ? απ? τι? πηγ?? του Ολ?μπου. ^[8] Παρ?λληλα στα δρομ?κια ?ρεε νερ? σε αυλ?κι που κατ?ληγε στα ρ?ματα και τ?λο? στον ποταμ? Πηνει?.

Δημοτικ? Βιβλιοθ?κη Ραψ?νη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Επαναλειτουργε? απ? το 2004, και ιδρ?θηκε το 1970 με προεδρικ? δι?ταγμα.Στεγ?ζεται στη σοφ?τα του κοινοτικο?  καταστ?ματο?  Ραψ?νη? και λειτουργε? καθημεριν? ω? δανειστικ? απ? Τρ?τη ?ω? Σ?ββατο απ? 8:00π.μ. - 3:30 μ.μ . Περιλαμβ?νει π?νω απ? 20.000 βιβλ?α στη συλλογ? τη? , και ?χει 1070 ενεργο?? χρ?στε? και ο αριθμ?? αυτ?? αυξ?νεται συνεχ??. Το υλικ? τη? αποτελε?ται απ? βιβλ?α, περιοδικ?, χειρ?γραφα , χαρτογραφικ? και οπτικοαουστικ? υλικ?. Η βιβλιοθ?κη ?χει συμβ?λει στη δημιουργ?α πολλ?ν παραρτημ?των στα υπ?λοιπα χωρι? του Δ?μου Τεμπ?ν , εξοπλ?ζοντα? με βιβλ?α απ? τη συλλογ? τη? τι? μικρ?? βιβλιοθ?κε? του Μακρυχωρ?ου, Συκουρ?ου (ε?χε και πολλο?? τ?τλου? απ? παλι?) και Αμπελακ?ων καθ?? και τι? σχολικ?? του Καλοχωρ?ου , Γ?ννων και Πυργετο?. Εποπτε?ει την λειτουργ?α του? , συντον?ζει μια σειρ? απ? δρ?σει? και ευελπιστε? στη δημιουργ?α εν?? δικτυο? βιβλιοθηκ?ν για την περιοχ? του Δ. Τεμπ?ν.Η βιβλιοθ?κη ?χει στη συλλογ? τη? το μοναδικ? γραπτ? σωζ?μενο κε?μενο που αφορ? την ιστορ?α τη? Ραψ?νη? και το δε?τερο κατ?στιχο τη? Θεσσαλ?α? , ≪Το κατ?στιχο του Αγ?ου Αθανασ?ου, 1778-1889≫ , και ?να μεγ?λο αριθμ? εκδ?σεων του 18ου αι?να .Σε μια περιοχ? κατ? β?ση αγροτικ? ,κοντ? σε μεγ?λα αστικ? κ?ντρα αλλ? και με τουριστικ? κ?νηση κυρ?ω? του? καλοκαιρινο?? μ?νε?  , η βιβλιοθ?κη προσ?ρμοσε τι? υπηρεσ?ε? που προσφ?ρει προ? την κατε?θυνση τη? εξυπηρ?τηση? σχεδ?ν ?λων των αναγκ?ν των κατο?κων του χωριο?, αποτελ?ντα? το κ?ντρο τη? τοπικ?? κοινων?α? .

Μουσε?ο Ο?νου και Αμπ?λου Ραψ?νη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ραψ?νη ε?ναι γνωστ? για την παραγωγ? κρασιο? και τσ?πουρου. Στη Ραψ?νη βρ?σκεται το Μουσε?ο Ο?νου κ Αμπ?λου Ραψ?νη? που λειτουργε? απ?  το 2012 (διαθ?τει α?θουσα που διαμορφ?νεται για γευσιγν?στε? και εξωτερικ? π?τρινο θεατρ?κι 100 ατ?μων). Παρουσι?ζει την ιστορ?α τη? αμπελοκαλλι?ργεια? και τη? οινοπο?ηση? στη περιοχ? τη? Ραψ?νη? απ? τον 17 ^ο -18 ^ο αι?να ?ω? τι? μ?ρε? μα?. Ο στ?χο? του μουσε?ου ε?ναι η  αν?δειξη τη? τοπικ?? ιστορ?α? τη? Ραψ?νη? που συνδ?εται του? τελευτα?ου? τρε?? αι?νε? αλληλ?νδετα με την καλλι?ργεια του αμπελιο? και την παραγωγ? του περ?φημου ραψανι?τικου μπρο?σκου . Ο χαρακτ?ρα? του μουσε?ου ε?ναι εκπαιδευτικ?? και απευθ?νεται σε ?λου? ?σου? ενδιαφ?ρονται να μ?θουν για το αμπ?λι και το κρασ? τη? Ραψ?νη?. Τα αντικε?μενα που εκτ?θενται ε?ναι παλι? αντικε?μενα αμπελοκαλλι?ργεια? και οινοπο?ηση? απ? την περιοχ? τη? Ραψ?νη?. Η ?κθεση ολοκληρ?νεται με την παρουσ?αση πληροφορι?ν που αφορο?ν γενικ? το κρασ? και το αμπ?λι , σε μια προσπ?θεια να ενημερ?σουμε το κοιν? ευρ?τερα για την αμπελοκαλλι?ργεια στην Ελλ?δα και τον κ?σμο. Παρ?λληλα γ?νεται και μια παρουσ?αση των οινοποιε?ων τη? περιοχ?? τη? Ραψ?νη?, παρ?χοντα? ?τσι  μια σαφ? εικ?να στον επισκ?πτη  για την ιστορ?α αλλ? και την συν?χιση τη? αμπελοκαλλι?ργεια? στη περιοχ? τη? Ραψ?νη?.

Το Μουσε?ο εκπονε? δ?ο εκπαιδευτικ? προγρ?μματα , Το  εκπαιδευτικ? πρ?γραμμα ≪ Ραψ?νη: ιστορ?α , πολιτισμ?? και ο?νο? στου? πρ?ποδε? του Ολ?μπου≫ διαρκε?α?  2 ωρ?ν απευθ?νεται σε παιδι?  κ?θε ηλικ?α? και προσαρμ?ζεται αν?λογα με τι? απατ?σει? κ?θε σχολε?ου και περιλαμβ?νει εκτο? απ? την επ?σκεψη στο μουσε?ο,  περι?γηση στο μνημε?ο του μεγ?λου λογοτ?χνη Μ. Καραγ?τση και στη Δημοτικ? βιβλιοθ?κη Ραψ?νη?, που τα παιδι?  απασχολο?νται δημιουργικ?. Και τα 50 βαρελ?κια τη? νηπιαγωγο? Κ. Ζησ?κη.

Μον? των Αγ?ων Θεοδ?ρων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τρ?α χιλι?μετρα ?ξω απ? το χωρι?, συναντο?με το εξωκλ?σι των Αγ?ων Θεοδ?ρων. ^[9] Στην ?δια εποχ? του δραστ?ριου επισκ?που Διονυσ?ου ανεγ?ρθη εκ β?θρων η Μον? των Αγ?ων Θεοδ?ρων, Τ?ρωνο? και Στρατηλ?του, σε δασ?δη πλαγι? στα ν?τια του χωριο?, εν? συνυπ?ρχε επ?ση? η Μον? Μεταμορφ?σεω?,18 η οπο?α αργ?τερα ανακαιν?σθηκε.Δεν ε?ναι γνωστ?? ο αρχικ?? χρ?νο? ?δρυση? τη? μον??, θεωρε?ται ?μω? πολ? πιθαν? η ?παρξ? τη? την παλαιολ?γεια περ?οδο, σ?μφωνα με τα ευρ?ματα που προ?κυψαν κατ? την επισκευ? του μνημε?ου απ? την αρχαιολογικ? υπηρεσ?α το 1971-72. Για την ιστορικ? παρουσ?α τη? μον?? επ?ση? τα στοιχε?α ε?ναι λιγοστ? και σχεδ?ν περιορ?ζονται στι? πληροφορ?ε? των κτητορικ?ν επιγραφ?ν του ναο?. Ε?ναι γνωστ? μ?νον η παρουσ?α του μοναχο?-βιβλιοδ?τη Διονυσ?ου το 1778, που δεν αποκλε?εται να ε?ναι ο ?διο? με τον αναφερ?μενο στην κτητορικ? επιγραφ? τη? μον??.Το σημεριν? καθολικ? κτ?σθηκε το 1778, ?πω? μαρτυρε? η κτητορικ? επιγραφ? στον κυρ?ω? να? και τοιχογραφ?θηκε την ?δια περ?οδο απ? τον ιερομ?ναχο Δαμιαν? και τον συνεργ?τη του Ιω?ννη, οι οπο?οι αναφ?ρονται στην επιγραφ? του ν?ρθηκα . Και στι? δ?ο επιγραφ?? μνημονε?εται ο ≪σοφολογι?τατο?≫ Ραψανι?τη? επ?σκοπο? Πλαταμ?νο? Διον?σιο? (1763-1794), γνωστ?? για την προστασ?α των γραμμ?των, καθ?? και οι ηγο?μενοι Διον?σιο? (στην επιγραφ? του κυρ?ω? ναο?) και Παρθ?νιο? (σ’ εκε?νη του ν?ρθηκα), εν? τα ?ξοδα αναλ?φθηκαν απ? του? κατο?κου? τη? Ραψ?νη?.

Μ.Καραγ?τση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην Ραψ?νη παραθ?ριζε ο Μ. Καραγ?τση? ?να? απ? του? σημαντικ?τερου? συγγραφε?? τη? γενι?? του 1930. Το ψευδ?νυμο Καραγ?τση? προ?λθε απ? το δ?ντρο πτελ?α η καραγ?τσι στο εξοχικ? τη? οικογ?νεια? του στο χωρι?. Στην εκκλησ?α του Αγ?ου Αθανασ?ου υπ?ρχει προτομ? του συγγραφ?α, Μ. Καραγ?τση .

Ο Κοσμ?? Ο Αιτωλ?? στη Ραψ?νη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο ?το? 1765 ?φτασε στην Ραψ?νη ο Κοσμ?? ο Αιτωλ?? γιατ? η Ραψ?νη ?ταν ?να απ? τα πιο γνωστ? χωρι? τη? Λ?ρισα? στην περ?οδο τη? τουρκοκρατ?α? . Οι Ραψανι?τε? τ?μησαν τον ?γιο Κοσμ? για την διδαχ? του και ο σ?λλογο? Γυναικ?ν Ραψ?νη? του χωριο? ?χτισε εκκλησ?α προ? τιμ? του . Λ?γο παραπ?ρα στο σημε?ο που μ?λησε στου? ανθρ?που? του χωριο? υπ?ρχει ?να καντ?λι να μοιρ?ζει το φω? του δ?πλα στον γ?ρο πλ?τανο που το δροσ?ζει και το προσ?χει απ? την βοριν? πλευρ? του.

?γιο? Γε?ργιο? ο Νεομ?ρτυρα? εκ Ραψ?νη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

^[10] Ο ?γιο? Νεομ?ρτυ? Γε?ργιο? αν?κε σε αν?τερη κοινωνικ? και οικονομικ? οικογ?νεια τη? Ραψ?νη?. Ο πατ?ρα? του ονομαζ?ταν Χατζηλ?σκαρη? και ?ταν υι?? του Αναστασ?ου Ψ?λτου. Δεν ε?ναι γνωστ? ?μω? αν το Ψ?λτου ε?ναι επ?νυμο ? ιδι?τητα του Αναστασ?ου. Η μητ?ρα του Νεομ?ρτυρα ε?χε το ?νομα Σμαρ?γδα και ?ταν θυγατ?ρα του Θε?δωρου Σακελλαρ?δου. Σε κωνικ? π?μα παλαι?? - πριν το 1900 - αργυρ?? λειψανοθ?κη?, η οπο?α αντικατ?στησε ακ?μη παλαι?τερη πρ?χειρη και απλ? κατασκευ?, ε?ναι χαραγμ?να με κεφαλα?α γρ?μματα ακριβ?? τα εξ??:≪Ο ΕΝΔΟΞΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΘΛΗΣΑΣ ΕΝ ΤΥΡΝΑΒΩ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1818 ΕΠΙ ΒΑΛΗ ΠΑΣΙΑ ΥΙΟΥ ΑΛΗ ΠΑΣΙΑ ΗΤΟΝ ΥΙΟΣ ΧΑΤΖΗ ΛΑΣΚΑΡΕΩΣ ΥΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΕΙΟΥ ΨΑΛΤΟΥ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΣ ΣΜΑΡΑΓΔΑΣ ΘΥΓΑΤΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΟΥ≫.Δεν ε?ναι γνωστ? αν ε?χε ? ?χι αδ?λφια ο Νεομ?ρτυ?. ?μω? η παρ?δοση ομ?φωνα παρουσι?ζει τον Γε?ργιο να συνδ?εται συγγενικ? με το λογι?τατο κληρικ? τη? Ραψ?νη? ≪παπ? κυρ Χριστ?δουλον≫ Καραζ?ση, που ?ταν οικον?μο?.

' ?να πωλητ?ριο ?γγραφο του 1852 μ.Χ., το οπο?ο βρ?θηκε μαζ? με ?λλα ?γγραφα στην παλαι? βιβλιοθ?κη που φυλασσ?ταν στην παλαι? και αρχοντικ? οικ?α Καραβασ?λη, ε?ναι αρκετ? διαφωτιστικ?. Σε αυτ? παρουσι?ζεται ≪? ?λ?χιστο? ?ερε?? κα? ο?κον?μο? (Χριστ?δουλο?) υ??? Χατζηβασιλε?ου Καραζ?ση κα? Κερασ?νη? θυγατρ?? παπ? ?θανασ?ου Γεροπασχ?λη≫ να πωλε? ≪πρ?? ?νεψι?ν α?το? Βασ?λειον Χαδο?λη Γογο?ρα≫ κτ?ματα, τα οπο?α στο εξ?? ≪?π?ρχουσιν… ?διοκτησ?αι το? ρηθ?ντο? ?νεψιο? α?το? Βασιλε?ου ?ναπ?σπαστοι τ? κα? ?ναφα?ρετοι παρ? παντ?? ?τ?ρου κληρον?μου α?το? κα? τ?? μακαρ?τιδο? συζ?γου α?το? Μαρ?α? Α. Χατζηλασκ?ρεω?…≫.Απ? αυτ? συνεπ?γεται το συμπ?ρασμα ?τι ο Νεομ?ρτυ? ε?χε τουλ?χιστον μ?α αδελφ?, τη Μαρ?α, τον δε παπ? κυρ Χριστ?δουλο Καραζ?ση, γαμπρ? απ? την αδελφ? του. Αξ?ζει να υπογραμμισθε? ?τι την εξ αγχιστε?α? αυτ? συγγ?νεια συμπλ?ρωσε η πνευματικ?, γιατ? ο Χριστ?δουλο? υπ?ρξε διδ?σκαλο? του Γεωργ?ου. Μ?νο δεν γνωρ?ζουμε ακριβ?? ποια υπ?ρξε πρ?τη ? ε?ν η μ?α συγγ?νεια προκ?λεσε την ?λλη.Ο Γε?ργιο? παρουσι?ζεται απ? την παρ?δοση ω? τρ?φιμο? και απ?φοιτο? τη? ανωτ?ρου επιπ?δου Σχολ?? Ραψ?νη?, στην οπο?α χρημ?τισε διδ?σκαλο? και ο κυρ Χριστ?δουλο? Καραζ?ση?. Σ?μφωνα με τι? υπ?ρχουσε? πληροφορ?ε?, η ορειν? κωμ?πολη τη? Ραψ?νη? ?κμαζε οικονομικ? τον 18ο μ.Χ. αι?να, ?πω? και ο Τ?ρναβο? και τα Αμπελ?κια. Ε?χε βιομηχαν?α, ?κανε εξαγωγ? εξα?ρετου κρασιο? και αποτελο?σε π?λο ?λξεω? για τα γ?ρω χωρι? του κ?τω Ολ?μπου.Εν? λοιπ?ν υπ?ρχαν οι οικονομικ?? προ?ποθ?σει?, ο λογι?τατο? και ιδια?τερα δραστ?ριο? Επ?σκοπο? Πλαταμ?νο? και Λυκοστομ?ου Διον?σιο?, ο οπο?ο? θεμελ?ωσε και προστ?τευσε και τη σπουδα?α Σχολ? στα Αμπελ?κια, προ?βη στην ?δρυση και τη? εν λ?γω Σχολ?? στη Ραψ?νη το ?το? 1767 μ.Χ. Ονομαστ? υπ?ρξε το πνευματικ? αυτ? ?δρυμα. Στην ακμ? του συγκριν?ταν με τι? Σχολ?? των Μηλ?ων, τη? Ζαγορ??, των Αμπελακ?ων, του Τυρν?βου κ.α. Σε αυτ? μαθ?τευσαν και ο Βασ?λειο? ο Ραψανι?τη?, ?να? απ? του? ?ριστου? μαθητ?? στην Αθωνι?δα Ακαδημ?α (1753 - 1758 μ.Χ.) του Ευγεν?ου Βο?λγαρη και ο Ιων?? Σπερμι?τη?, ?να? απ? του? διακεκριμ?νου? δασκ?λου? εκε?νη? τη? εποχ?? και περιζ?τητο? γι' αυτ? στη Μακεδον?α και στη Θεσσαλ?α και ?λλοι. Κατ? την Επαν?σταση και λ?γο πριν απ? αυτ?, σταμ?τησε να λειτουργε? η Σχολ? και επαναλειτο?ργησε το 1830 μ.Χ.Με το δεδομ?νο ?τι ο Νεομ?ρτυ? ?θλησε το 1818 μ.Χ., θα πρ?πει να συμπερ?νουμε με ασφ?λεια ?τι αποφο?τησε απ? τη Σχολ? το 1815 - 16 μ.Χ. Αφο? αποφο?τησε ο Γε?ργιο? απ? τη Σχολ?, ασκο?σε στην γεν?τειρ? του το επ?γγελμα του γραμματοδιδασκ?λου με ζ?λο ?νθεο και νεανικ? σφρ?γο?, εμπν?οντα? του? νεαρο?? μαθητ?? του και δημιουργ?ντα? στι? αδιαμ?ρφωτε? ψυχ?? του? ζωηρ? ιερ? και εθνικ? βι?ματα.'

 ' Αναφ?ραμε πριν ?τι η Ραψ?νη αποτελο?σε π?λο ?λξεω? για τα χωρι? του κ?τω Ολ?μπου. Αυτ? συν?βαινε για πολλ?? δεκαετ?ε? μ?χρι και τι? αρχ?? του 20ου μ.Χ. αι?να. Και β?βαια ?χι μ?νο για την υλικ? ευπορ?α και την εμπορικ? και βιομηχανικ? τη? κ?νηση, αλλ? και για την πνευματικ? τη? ?νθηση και καλλι?ργεια των γραμμ?των, ?πω? ελ?χθη. Αποτελο?σε αφορμ? καυχ?σεω? για ?να γον?α να αποστ?λλει για σπουδ?? τον υι? του στη Ραψ?νη. Την εποχ? εκε?νη, για την οπο?α κ?νουμε λ?γο, τα παραποτ?μια χωρι? τη? περιοχ?? κατοικο?νταν ω? επ? το πλε?στον απ? Οθωμανο??, που συναλλ?σσονταν, μ?χρι και συνδ?ονταν ακ?μη σε περιορισμ?νη β?βαια κλ?μακα, με ?λληνε? Χριστιανο??.'

' ?να? απ? του? Οθωμανο??, κ?τοικο? τη? κωμοπ?λεω? Δερελ? (Γ?ννοι) και οικογενει?ρχη?, επιθυμ?ντα? ο υι?? του να τ?χει αξι?λογη? παιδε?α?, τον απ?στειλε οικ?τροφο σε φ?λο του που δι?μενε στη Ραψ?νη. ?ρχισε ?τσι το τουρκ?πουλο να παρακολουθε? και να μαθα?νει τα στοιχει?δη γρ?μματα μαζ? με τα ελλην?πουλα, στα π?δια του γραμματοδιδ?σκαλου Γεωργ?ου.Ο μικρ?? Αγαρην?? προσαρμ?στηκε σ?ντομα στο κλ?μα του σχολε?ου και συναγωνιζ?ταν του? συμμαθητ?? του, ενθαρρυν?μενο? και απ? τον διδ?σκαλ? του, ?σω? τυγχ?νοντα? απ? εκε?νον και ιδια?τερη? φροντ?δα?.Με το δεδομ?νο ?τι αι?νε? πριν η Ελληνικ? παιδε?α με δυσκολ?α διαχωριζ?ταν απ? τη χριστιανικ? κατ?χηση, ο μικρ?? αλλοεθν??, συγχρ?νω? προ? την ελληνικ? εκπα?δευση, λ?γο - λ?γο αλλ? σταθερ? επηρεαζ?ταν απ? τη χριστιανικ? π?στη και ζω?. Σε αυτ? ασφαλ?? και αποφασιστικ? συν?βαλε και η προσωπικ?τητα του δασκ?λου του. Συν?βαλε ?μω? και η γοητε?α των εκκλησιαστικ?ν Ακολουθι?ν, τι? οπο?ε? ω? αυτοπρ?βλητο? κατηχο?μενο? παρακολουθο?σε.Αλλ? η σημειο?μενη αλλαγ? του μικρο? Αγαρηνο?, στα φρον?ματα, τι? πεποιθ?σει? και τα ?θη, δεν ?ταν δυνατ?ν να με?νει απαρατ?ρητη. Αρχικ? στο οικογενειακ? του περιβ?λλον, κ?θε φορ? που μετ?βαινε για διακοπ?? στο Δερελ?, και στη συν?χεια στο συγγενικ? και ευρ?τερο κ?κλο γιν?ταν αισθητ? η μεταβολ?, κ?τι που δημιουργο?σε ανησυχ?ε? και ερ?θιζε του? Οθωμανο??. Αλλ? η πρ?κληση ?γινε μεγαλ?τερη και η δυσφορ?α των Αγαρην?ν αφ?ρητη, ?ταν με τον καιρ? ο μικρ?? και αυθ?ρμητο? προσ?λυτο? ?χι μ?νο εκφραζ?ταν με εκτ?μηση για τα ιερ? των Ρωμι?ν, αλλ? και, αντιδιαστ?λλοντα? αυτ? προ? τα αντ?στοιχα των ομοεθν?ν του, υποτιμο?σε τα ιερ? των Μωαμεθαν?ν και τα περιφρονο?σε.?πω? ?ταν επ?μενο, ?σοι εξοργ?σθηκαν αναζ?τησαν τον ?νοχο τη? ≪προσβολ??≫. Τον εντ?πισαν στο σχολε?ο τη? Ραψ?νη?. Τον ?συραν δ?σμιο για τα περαιτ?ρω στον Τ?ρναβο, ?που απ? το 1811 μ.Χ. ε?χε ?δρα του ο διορισμ?νο? Σατρ?πη? τη? Θεσσαλ?α?, Βελ? Πασ??, υι?? του Αλ? Πασ? του Τεπελενλ?, αφο? η Υψηλ? Π?λη τον μετ?θεσε εκε? απ? την Πελοπ?ννησο.'

 ' Η κατηγορ?α εναντ?ων του κατηγορουμ?νου ?ταν συγκεκριμ?νη, σαφ?? και, σ?μφωνα με ?σα ?σχυαν στου? Οθωμανο??, βαρ?τατη: απ?πειρα εκχριστιανισμο? μουσουλμαν?παιδο?. Αυτ? και μ?νο, ανεξ?ρτητα του αποτελ?σματο? τη? προσπ?θεια?, συνεπαγ?ταν ανελ?ητη καταδ?κη σε μαρτυρικ? θ?νατο.Στον Τ?ρναβο ε?χε την ?δρα του Στρατοδικε?ο. Δεν ε?ναι, εν το?τοι?, γνωστ? αν τον Γε?ργιο τον δ?κασε στρατοδ?κη?, προσωπικ? ο Βελ? Πασ??, κ?ποιο? ?λλο? μουλ?? (δικαστ??) ? δικαστ?ριο με πολυμελ? σ?νθεση, ?πω? και στην περ?πτωση του Γεδε?ν, που μαρτ?ρησε το ?διο ?το? στον Τ?ρναβο.Γνωστ? ε?ναι ?τι η διαδικασ?α ?ταν σ?ντομη και τελεσ?δικη. Η απ?φαση δεν ?ταν η προβλεπ?μενη και η συνηθισμ?νη σε παρ?μοιε? αφορμ??: εκτ?λεση δι? βασανισμο?. Συγκεκριμ?να ο Νεομ?ρτυ? Γε?ργιο? αποκεφαλ?σθηκε, αφο? προηγουμ?νω? υπ?στη πολλ? και ποικ?λα οδυνηρ?τατα μαρτ?ρια.Τον ?κλεισαν σε πυρακτωμ?νο λουτρ?, γυμν? απ? το κεφ?λι μ?χρι τα π?δια. Τον τρ?πησαν με σιδερ?νια ν?χια. Του κ?ρφωσαν τα π?δια σε π?ταλα. Τον διαπ?μπευσαν σε ?λο τον Τ?ρναβο. Τον κ?ρφωσαν σε τετρ?γωνο στ?λο ?σο στο ?ψο? με τον Μ?ρτυρα και αφο? τον περιτ?λιξαν με σχοινι? βουτηγμ?να στην π?σσα, στη ν?φθα (ακ?θαρτο πετρ?λαιο) και σε ?λλα ελαι?δη και οινοπνευματ?δη υγρ?, τον παρ?δωσαν στη φωτι?. ?μω? με τη Χ?ρη του Θεο?, προ? εν?σχυση του Αγ?ου, ο Μ?ρτυρα? δεν ?παθε τ?ποτα.Στι? ιστορ?σει? των εικ?νων παρουσι?ζονται συμπληρωματικ? και ?λλε? σκην?? βασανισμ?ν. Στραγγαλισμο?, εξαρθρ?σει?, κτυπ?ματα με το σπαθ?, μ?χρι και τοποθ?τηση πυρακτωμ?νου σιδερ?νιου στεφανιο? π?νω στο γυμν? σ?μα του Νεομ?ρτυρο?.'

 ' Στι? ιστορ?σει? των εικ?νων, επ?ση?, παρουσι?ζεται ο αθλητ?? τη? π?στεω? Γε?ργιο?, ?χοντα? το κεφ?λι στου? ?μου?, να μεταφ?ρεται προ? ενταφιασμ?, παρουσ?α κ?ποιου ιερ?α ον?ματι Δημητρ?ου που θυμι?ζει και ο οπο?ο? ε?χε προσκληθε? και διαταχθε? ειδικ? για το λ?γο αυτ?. Σ?μφωνα με ?λλη παρ?δοση ο Νεομ?ρτυ? αποκεφαλ?ζεται προτο? προλ?βει να πεθ?νει απ? τα μαρτ?ρια που ?δη ε?χαν γ?νει. Σε αυτ? συνηγορε? και το γεγον?? ?τι μεταξ? των ιερ?ν λειψ?νων του Αγ?ου δεν υπ?ρχει η αγ?α του κ?ρα, αφο? εξαφαν?σθηκε απ? του? Αγαρηνο??.Το ?το? τη? αθλ?σεω? του Νεομ?ρτυρα Γεωργ?ου ε?ναι το 1818 μ.Χ. Τ?τε ο ?γιο? βρισκ?ταν στο εικοστ?, τουλ?χιστον, ?το? τη? ηλικ?α? του.' ^[11]

 ' Απ? τα υπ?ρχοντα στοιχε?α υποδηλ?νεται ?τι η αρχ? του μαρτυρ?ου ?γινε σε κ?ποιο διοικητικ? κτ?ριο στον Τ?ρναβο. ?σω?, ?πω? και του Οσιομ?ρτυρα Γεδε?ν, ≪ε?? τ? το? ?γεμ?νο? Παλ?τιον≫. Ακολο?θω? και ≪?πειδ? το?? ?νωτ?ρω βασ?νοι? ο?κ ?ν?δωκε (? Γε?ργιο?), δι’ ?πιταγ?? το? Βαλ? πασι?, δι’ ?λου το? Τυρν?βου πομπευθε?? κα? το? ποταμο? (Τιταρησ?ου) περαιωθε??…≫, οδηγ?θηκε στη δε?τερη και σκληρ?τερη φ?ση των βασανιστηρ?ων του. Γι' αυτ? και ?ταν ?λλοι δ?μιοι εκε?, ο Αγ? Σεβρ?νι και κ?ποιο? Φρ?γκο?.Απ? τα παλαι?τατα χρ?νια μ?χρι και σ?μερα, απ? τη μερι? του Τιταρησ?ου (? Σαλαμπρι? αποκαλο?μενου) ποταμο?, υπ?ρχαν στρατ?νε?. Εκε? λοιπ?ν και κοντ? στη μακρ? γ?φυρα, ?θλησε και ενταφι?σθηκε ο Νεομ?ρτυ? Γε?ργιο?. Η ?ποψη αυτ? ενισχ?εται και απ? το λ?γο ?τι και στι? δ?ο ιστορ?σει? στι? ?γιε? εικ?νε?, στα π?δια του Αγ?ου εικον?ζεται η εν λ?γω γ?φυρα.Την πρ?τη ?δη εκε?νη ν?χτα ε?δαν οι Το?ρκοι σκοπο? των στρατ?νων ≪ο?ρανομ?κη≫ στ?λη φωτ??, που σημ?δευε τον τ?φο του Νεομ?ρτυρα. Την επ?μενη ενημ?ρωσαν γι' αυτ? του? προ?σταμ?νου? του?. Εκε?νοι και με τα ?δια τα μ?τια του? διαπ?στωσαν την φωτοφ?νεια και κατ? την δε?τερη ν?χτα και αν?φεραν σχετικ? την επ?μενη στον Βελ? πασ?, τον οπο?ο και προκαλο?σαν, ε?ν επιθυμο?σε, να διαπιστ?σει και προσωπικ? το εξα?σιο φαιν?μενο.Εκε?νο? ο υπερφ?αλο?, αφο? απαξ?ωσε να ασχοληθε? με το συγκεκριμ?νο γεγον??, δι?ταξε να προσκληθο?ν το συντομ?τερο στη Ραψ?νη οι συγγενε?? του Νεομ?ρτυρα, να ξεθ?ψουν και να παραλ?βουν το ιερ? σκ?νωμ? του, πρ?γμα το οπο?ο και ?γινε.'

' Μετ? απ? λ?γο καιρ?, με πολλ? ευλ?βεια και κατ?νυξη, τα ?για λε?ψανα μετακομ?σθηκαν απ? το κοιμητ?ριο τη? Ραψ?νη?, το οπο?ο ?ταν στο χ?ρο γ?ρω απ? το να? τη? Κοιμ?σεω? τη? Θεοτ?κου, στην ευρ?χωρη αρχοντικ? οικ?α Καραζ?ση που βρισκ?ταν κοντ?.?Αργ?τερα μεταφ?ρθηκαν στομ Ιερ? Να? τη? Κοιμ?σεω? τη? Θεοτ?κου Ραψ?νη? , και η μν?μη του εορτ?ζεται πανυγυρικ? κ?θε 5 Μαρτ?ου .' ^[12]   

Μεταφορ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην ?δια απ?σταση, βρ?σκεται και ο ομ?νυμο? σιδηροδρομικ?? σταθμ?? του προαστιακο? Θεσσαλον?κη? απ? το 2008, ο οπο?ο? συνδ?ει το χωρι? με τη Θεσσαλον?κη και τη Λ?ρισα .

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Μορφωτικ?? Σ?λλογο? Ραψ?νη?

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]