Αυτ? το λ?μμα τεκμηρι?νεται κυρ?ω? με πρωτογενε?? πηγ?? . Παρακαλο?με βελτι?στε το προσθ?τοντα? δευτερογενε?? ? τριτογενε?? πηγ?? .

Περσικο? Π?λεμοι
?λληνα? οπλ?τη? και Π?ρση? πολεμιστ?? μονομαχο?ν
Χρονολογ?α	502-449 π.Χ [Σημ. 1]
Τ?πο?	Ηπειρωτικ? Ελλ?δα , Θρ?κη , Αιγα?ο , Μικρ? Ασ?α , Κ?προ? και Α?γυπτο?
?κβαση	Ν?κη των Ελλ?νων [1]
Αντιμαχ?μενοι
?λληνε? Π?ρσε?
Ηγετικ? πρ?σωπα
Μιλτι?δη? Θεμιστοκλ?? Λεων?δα?   † Παυσαν?α? Κ?μωνα?   † Περικλ?? Αρταφ?ρνη? Δ?τη? Αρταφ?ρνη? (γιο? του πρ?του Αρταφ?ρνη) Ξ?ρξη? Μαρδ?νιο?   † Υδ?ρνη? Αρτ?βαζο? Μεγ?βυζο?
Απολογισμ??
?γνωστο?

Οι Περσικο? Π?λεμοι , διεξ?χθησαν στο πρ?το μισ? του 5ου αι?να π.Χ., μεταξ? των Ελλ?νων και των Περσ?ν . Οι διαμ?χε? αυτ?? ξεκ?νησαν απ? την κατ?κτηση τη? Ιων?α? απ? τον Κ?ρο Β´ . Την πρ?τη φ?ση των πολ?μων, η οπο?α ?ταν και η αιτ?α μετ?πειτα συγκρο?σεων, αποτ?λεσε η Ιωνικ? Επαν?σταση , η οπο?α ξεκ?νησε μετ? την αποτυχημ?νη πολιορκ?α τη? Ν?ξου απ? του? Π?ρσε?.

Μετ? την Ιωνικ? Επαν?σταση , ο Π?ρση? βασιλι?? Δαρε?ο? αποφ?σισε να εκδικηθε? την Αθ?να και την Ερ?τρια , επειδ? βο?θησαν τι? ιωνικ?? π?λει?. Το 492 π.Χ, ο Μαρδ?νιο? κατ?λαβε τη Θρ?κη και τη Μακεδον?α , ωστ?σο ο στ?λο? του ναυ?γησε στο ?ρο? ?θω? . Δ?ο χρ?νια αργ?τερα, ο Δ?τη? και ο Αρταφ?ρνη? κατ?φεραν να κατακτ?σουν τι? Κυκλ?δε? , τη Ν?ξο και την Ερ?τρια, ωστ?σο υπ?στησαν βαρι? ?ττα στον Μαραθ?να. Μετ? τον θ?νατο του Δαρε?ου, την ηγεσ?α των Περσ?ν αν?λαβε ο Ξ?ρξη? , ο οπο?ο? επιτ?θηκε στην Ελλ?δα, το 480 π.Χ, με σκοπ? να την κατακτ?σει ολ?κληρη. Αν και αρχικ? ο στρατ?? του ε?χε επιτυχ?ε? (Θερμοπ?λε?, Αρτεμ?σιο), οι ?λληνε? κατ?φεραν να νικ?σουν του? Π?ρσε? στη ναυμαχ?α τη? Σαλαμ?να? και το επ?μενο ?το? στην μ?χη των Πλαται?ν και στη ναυμαχ?α τη? Μυκ?λη?.

Μετ? τι? τελευτα?ε? δ?ο αναφερ?μενε? μ?χε?, οι ?λληνε? επιτ?θηκαν στη Μικρ? Ασ?α . Τ?τε ιδρ?θηκε η Δηλιακ? Συμμαχ?α , η οπο?α συν?χισε τον π?λεμο με του? Π?ρσε? για ακ?μα τρι?ντα ?τη. Οι ?λληνε? πολ?μησαν του? Π?ρσε? στη Θρ?κη , στην Α?γυπτο , στη Μικρ? Ασ?α και στην Κ?προ . Μετ? τι? συγκρο?σει? αυτ??, υπεγρ?φη η Ειρ?νη του Καλλ?α , κ?τι που σ?μαινε τη λ?ξη των πολ?μων και τη ν?κη των Ελλ?νων.

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?ρια πηγ? για του? Περσικο?? πολ?μου? αποτελε? ο ?λληνα? ιστορικ?? Ηρ?δοτο? . Ο Ηρ?δοτο?, γνωστ?? ω? ≪Πατ?ρα? τη? Ιστορ?α?≫, ^[2] γενν?θηκε το 484 π.Χ. στην Αλικαρνασσ? τη? Μικρ?? Ασ?α? , η οπο?α εκε?νη την περ?οδο βρισκ?ταν υπ? περσικ? κατοχ?. ?γραψε το ?ργο ≪Ιστορ?αι≫ γ?ρω στα 440-430 π.Χ, προσπαθ?ντα? να ανακαλ?ψει τι? πραγματικ?? αιτ?ε? των Περσικ?ν πολ?μων ^[3] , οι οπο?οι ολοκληρ?θηκαν το 450 π.Χ. ^[4] Η μ?θοδο? του Ηρ?δοτου αποτελο?σε καινοτομ?α και σ?μφωνα με μερικο?? ιστορικο??, ο Ηρ?δοτο? ?χει εφε?ρει την ιστορ?α που ξ?ρουμε. ^[4] Κατ? τον Παπαρρηγ?πουλο: ≪Ο Ηρ?δοτο? ε?ναι ο δημιουργ?? τη? αληθο?? ιστορικ?? τ?χνη?...πρ?το? εν?ησεν ?τι η ιστορ?α δεν ε?ναι απλο?? πραγμ?των κατ?λογο?, αλλ? και η τεχνικ? των πραγμ?των το?των συναρμολ?γηση και η εξ?γησι? του χαρακτ?ρο? αυτ?ν≫. ^[5] Κατ? τον Τομ Χ?λλαντ: ≪Για πρ?τη φορ?, ?να? ιστορικ?? αποφ?σισε να αποκαλ?ψει τα α?τια εν?? πολ?μου, ο οπο?ο? ?ληξε πρ?σφατα, χωρ?? να καταγρ?φει μ?θου?, αλλ? αιτ?ε?, τι? οπο?ε? θα μπορο?σαμε να ελ?γξουμε προσωπικ?≫ ^[4]

Ο Θουκυδ?δη? ε?χε αμφισβητ?σει το ?ργο του Ηροδ?του, καθ?? η προσωπικ? ?ποψη του τελευτα?ου εμφανιζ?ταν συχν? στο ?ργο του. ^{[6] [7]} Παρ?λα αυτ?, ο Θουκυδ?δη? αποφ?σισε να ξεκιν?σει το ?ργο του εκε? ?που ο Ηρ?δοτο? σταμ?τησε (στην πολιορκ?α τη? Σηστο?) αλλ? σταμ?τησε την προσπ?θεια, επειδ? π?στευε ?τι το ?ργο του Ηροδ?του δεν χρειαζ?ταν εκ ν?ου συγγραφ? ? διορθ?σει?, γιατ? ?ταν ακριβ??. ^[7] Η αξιοπιστ?α του Ηροδ?του ?χει αμφισβητηθε? και απ? ?λλου? ιστορικο??. Ο Παυσαν?α? , στα Φωκικ? , αναφ?ρεται στην περιγραφ? του Ηροδ?του για τη μ?χη των Θερμοπυλ?ν, ?που ο δε?τερο? καταγρ?φει ?τι οι Θηβα?οι παραδ?θηκαν, ?πω? και 80 Μυκηνα?οι . ^[8] Ο Πλο?ταρχο? , στο ?ργο Περ? τη? Ηροδ?του κακο?θεια? (αν ?ντω? το ?γραψε αυτ??), κατηγορε? τον Ηρ?δοτο επειδ? ο τελευτα?ο? ζ?τησε χρ?ματα απ? του? Θηβα?ου?, και επειδ? δεν τα ?λαβε, ?γραψε ?τι οι Θηβα?οι δε?λιασαν και παραδ?θηκαν ^[9] . Οπωσδ?ποτε οι κατηγορ?ε? που εκτοξε?ει το σ?γγραμμα αυτ? κατ? του Ηροδ?του κ?θε ?λλο παρ? σοβαρ?? ε?ναι. ^[10] Την περ?οδο τη? Αναγ?ννηση? , παρ? το γεγον?? ?τι οι ?νθρωποι συν?χιζαν να διαβ?ζουν το ?ργο του Ηροδ?του, ο ιστορικ?? ε?χε κακ? φ?μη. ^[11] Παρ´?λα αυτ?, τα αρχαιολογικ? ευρ?ματα επιβεβα?ωσαν τα γραφ?μενα του Ηροδ?του και αποκατ?στησαν τη φ?μη και την αξιοπιστ?α του, ειδικ? ω? προ? τα γεγον?τα που εξ?τασε αυτοπροσ?πω?. ^{[12] [13]} Οι σ?γχρονοι ιστορικο? θεωρο?ν το ?ργο του αξι?πιστο, αλλ? ?χουν αμφιβολ?ε? για του? αριθμο?? των νεκρ?ν και τι? ημερομην?ε? των μαχ?ν. ^{[13] [14]}

Δυστυχ??, η στρατιωτικ? ιστορ?α τη? Ελλ?δα? απ? το τ?λο? τη? δε?τερη? περσικ?? εισβολ?? στην Ελλ?δα μ?χρι τον Πελοποννησιακ? Π?λεμο (479-431 π.Χ) περιγρ?φεται ελ?χιστα απ? τι? αρχα?ε? πηγ??. Αυτ? η περ?οδο?, μερικ?? φορ?? αναφερ?μενη και ω? πεντηκονταετ?α απ? του? αρχα?ου? μελετητ??, ?ταν μια περ?οδο? ειρ?νη? και ευημερ?α? στην Ελλ?δα. ^{[15] [16]} Η πλουσι?τερη πηγ? τη? περι?δου, και η πιο σ?γχρονη, ε?ναι η Ιστορ?α του Πελοποννησιακο? Πολ?μου του Θουκυδ?δη , η οπο?α γενικ? θεωρε?ται απ? του? σ?γχρονου? ιστορικο?? ω? αξι?πιστη πρωτογεν?? πηγ?. ^{[17] [18] [19]} Ο Θουκυδ?δη? αναφ?ρει αυτ? την περ?οδο σε μια παρ?κβαση σχετικ? με την αν?πτυξη τη? αθηνα?κ?? δ?ναμη? στην πορε?α προ? τον Πελοποννησιακ? Π?λεμο. Η αναφορ? ε?ναι σ?ντομη και στερε?ται β?βαιων χρονολογι?ν. ^{[20] [21]} Παρ' ?λα αυτ?, η ιστορ?α του Θουκυδ?δη χρησιμοποιε?ται απ? του? ιστορικο?? για να καταρτ?σουν ?να χρονολογικ? σκελετ? για τη συγκεκριμ?νη περ?οδο, στον οπο?ο υπ?ρχουν στοιχε?α και απ? ?λλε? αρχα?ε? πηγ?? και συγγραφε??. ^[20]

Περισσ?τερε? πληροφορ?ε? για αυτ? την περ?οδο δ?νει ο Πλο?ταρχο? , στο ?ργο του Β?οι Παρ?λληλοι για τον Αριστε?δη και για τον Κ?μωνα. Ο Πλο?ταρχο? ?γραψε 600 χρ?νια μετ? τα γεγον?τα, και θεωρε?ται δευτερογεν?? πηγ?, αλλ? αναφ?ρει ρητ?? τι? δικ?? του πηγ??, οι οπο?ε? μα? επιτρ?πουν να ελ?γξουμε τα γραφ?μενα. ^[22] Στι? βιογραφ?ε? του, αντλε? πληροφορ?ε? απ? αρχα?ε? πηγ?? οι οπο?ε? δεν ?χουν διασωθε?, και συχν? καταγρ?φονται πληροφορ?ε?, τι? οπο?ε? παραλε?πει ο Θουκυδ?δη? απ? την Ιστορ?α του. Η τελευτα?α σημαντικ? πηγ? για την περ?οδο ε?ναι η παγκ?σμια ιστορ?α ( Βιβλιοθ?κη Ιστορικ? ) του ιστορικο? του 1ου αι?να π.Χ, Δι?δωρου Σικελι?τη . Κ?ρια πηγ? του Δι?δωρου για αυτ? την περ?οδο φα?νεται να ε?ναι ο ?λληνα? ιστορικ?? ?φορο? ο Κυμα?ο? , ο οπο?ο? επ?ση? ?γραψε παγκ?σμια ιστορ?α. ^[23] Ωστ?σο, απ? τα λ?γα που ε?ναι γνωστ? για τον ?φορο, οι ιστορικο? υποτιμο?ν την ιστορ?α του - για αυτ? την περ?οδο φα?νεται να αντλε? απλ? πληροφορ?ε? απ? τον Θουκυδ?δη, αλλ? οδηγε?ται σε εντελ?? διαφορετικ? συμπερ?σματα. ^[19] Τα γραφ?μενα του Δι?δωρου, αμφισβητο?νται απ? του? σ?γχρονου? ιστορικο?? ^[24] και συνεπ?? δεν θεωρε?ται ιδια?τερα αξι?πιστη πηγ? για αυτ? τη χρονικ? περ?οδο. ^[25]

Περαιτ?ρω δι?σπαρτε? περιγραφ?? μπορο?ν να βρεθο?ν στο Ελλ?δο? περι?γησι? του Παυσαν?α , εν? στο βυζαντιν? λεξικ? του Σο?δα (10ο? αι?να? μ.Χ) παρουσι?ζονται μερικ? αν?κδοτα που δεν βρ?σκονται πουθεν? αλλο?. Μικρ?τερε?, σε σημασ?α, πηγ?? για αυτ? την περ?οδο αποτελο?ν τα ?ργα του Πομπ?ιου Τρ?γου (επιτομ?θηκε απ? τον Ιουστ?νο ), του Κορν?λιου Ν?που και του Κτησ?α (επιτομ?θηκε απ? τον Φ?τιο ), που δεν ε?ναι στην αρχικ? μορφ? του?. Αυτ? τα ?ργα δεν θεωρο?νται ιδια?τερα αξι?πιστα (ειδικ? ο Κτησ?α?) και χρ?σιμα για την ανακατασκευ? τη? ιστορ?α? αυτ?? τη? περι?δου. ^{[26] [27]}

Υπ?βαθρο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? την κατ?ρρευση του μυκηνα?κο? πολιτισμο? , οι ?λληνε? μετακ?μισαν στη Μικρ? Ασ?α, ^{[28] [29]} χωρισμ?νοι σε τρει? φυλ??: του? ?ωνε? , του? Αιολε?? και του? Δωριε?? . ^[28] Οι ?ωνε? εγκαταστ?θηκαν στα παρ?λια τη? Μικρ?? Ασ?α?, ?που ?χτισαν 12 π?λει? ( Μ?λητο? , Μυο?? , Πρι?νη , ?φεσο? , Κολοφ?να , Λ?βεδο? , Τ?ω , Κλαζομεν?? , Φ?καια , Ερυθρα? , Σ?μο? και Χ?ο? ). ^[28] Αν και οι ιωνικ?? π?λει? ?ταν ανεξ?ρτητε?, συμμετε?χαν ?λε? στο Πανι?νιο . ^{[30] [31]} Η ανεξαρτησ?α των ιωνικ?ν π?λεων ?ληξε μετ? την επ?θεση των Λυδ?ν , οι οπο?οι ?δωσαν αυτονομ?α στη Μ?λητο , αλλ? υποχρ?ωσαν του? ?ωνε? να του? ακολουθο?ν στι? εκστρατε?ε?. ^[32] Παρ?λληλα, οι Λυδο? βρ?σκονταν σε π?λεμο με του? Μ?δου?, αλλ? υπ?γραψαν ειρ?νη, ορ?ζοντα? τον ?λυ ποταμ? ω? σ?νορο των βασιλε?ων του?. ^[33] Την ηγεσ?α των Λυδ?ν αν?λαβε ο Κρο?σο? , ο οπο?ο? σκ?πευε να καταλ?βει ?λε? τι? ελληνικ?? περιοχ?? στη Μ. Ασ?α - την ηγεσ?α των Περσ?ν αν?λαβε ο Κ?ρο?, ο οπο?ο? επ?κτεινε το βασ?λειο του. ^[34] Ο Κρο?σο? ?βλεπε την ευκαιρ?α να επεκταθε? χ?ρη στο χ?ο? που επικρατο?σε στην Περσ?α . Ο Ηρ?δοτο? αναφ?ρει ?τι προτο? επιτεθε?, ο Κρο?σο? επισκ?φθηκε την Πυθ?α , η οπο?α του ε?πε ?τι αν περ?σει τα σ?νορα θα καταστρ?ψει μια μεγ?λη αυτοκρατορ?α (εννο?ντα? τη Λυδ?α ). Ο Κρο?σο?, ο οπο?ο? δεν κατ?λαβε το ν?ημα τη? προφητε?α?, επιτ?θηκε στου? Π?ρσε?, αλλ? νικ?θηκε και αιχμαλωτ?στηκε. ^[35]

Ο Κ?ρο? ζ?τησε τη βο?θεια των Ι?νων ?ταν πολεμο?σε του? Λυδο?? , αλλ? οι ?ωνε? αρν?θηκαν να βοηθ?σουν. ^[36] ?ταν, ?μω?, ο Κ?ρο? κατ?λαβε του? Λυδο??, οι ?ωνε? προθυμοποι?θηκαν να γ?νουν υποτελε?? των Περσ?ν και να ζουν ?πω? οι Λυδο?. Ο Κ?ρο? αρν?θηκε, λ?γοντα? ?τι οι ?ωνε? δεν τον ε?χαν βοηθ?σει. Δι?ταξε τον ?ρπαγο να επιτεθε? στην Ιων?α. ^[37] Ο ?ρπαγο? επιτ?θηκε στη Φ?καια, αλλ? οι κ?τοικοι τη? π?λη? μετακ?μισαν στη Σικελ?α ^[38] - το παρ?δειγμα του? ακολο?θησαν και οι κ?τοικοι τη? Τ?ω?. Οι υπ?λοιποι ?ωνε?, οι οπο?οι ?μειναν στι? π?λει? του?, υποδουλ?θηκαν. ^[39] Οι Π?ρσε? τοποθ?τησαν στην ηγεσ?α των ιωνικ?ν π?λεων δι?φορου? τυρ?ννου?, με του? οπο?ου? οι ?ωνε? δεν ε?χαν καλ?? σχ?σει?.

Πολεμικ?? συγκρο?σει? στην αρχα?α Μεσ?γειο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? τη δι?ρκεια των πολ?μων, οι Π?ρσε? και οι ?λληνε? χρησιμοποιο?σαν στρατε?ματα με δ?ρατα και τ?ξα. Οι ?λληνε? φορο?σαν βαρι?? πανοπλ?ε?, περικνημ?δε? και ε?χαν μεγ?λη ορειχ?λκινη ασπ?δα και σιδερ?νιο ξ?φο?. Απ' την ?λλη, οι ?νδρε? του περσικο? πεζικο? φορο?σαν κυρ?ω? δερμ?τινε? πανοπλ?ε?, ε?χαν ξ?λινη ασπ?δα και κοντ? δ?ρυ - αυτ?? ο εξοπλισμ?? ?ταν κατ?τερο? απ? τον ελληνικ?, γι' αυτ? και οι Π?ρσε? ε?χαν αποτ?χει στι? σ?μα-με-σ?μα μ?χε? με του? ?λληνε?. ^[40] Κ?ρια δ?ναμη των Περσ?ν ?ταν το ιππικ? και μον?χα αυτ? μπορο?σε να νικ?σει την ελληνικ? οπλιτικ? φ?λαγγα, ?πω? φ?νηκε στην Ιωνικ? Επαν?σταση . Οι δ?ο στ?λοι αποτελο?νταν απ? τρι?ρει? και κ?ρια τακτικ? του? ?ταν ο εμβολισμ??. Ο περσικ?? στ?λο? αποτελο?νταν απ? πλο?α των Φοιν?κων , των Αιγυπτ?ων , των Κιλικ?ων και των Κυπρ?ων. ^[41]

Ιωνικ? Επαν?σταση (500 ? 499-494 π.Χ) [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ιωνικ? Επαν?σταση ξεκ?νησε το 500 ? 499 π.Χ. και ?ληξε το 494 π.Χ. Η εξ?γερση ξεκ?νησε μετ? την αποτυχημ?νη πολιορκ?α τη? Ν?ξου ^[42] - ο Μιλ?σιο? τ?ραννο?, Αρισταγ?ρα?, κ?ρυξε την π?λη του δημοκρατ?α και ζ?τησε τη βο?θεια τη? Ελλ?δο?. Μον?χα η Αθ?να και η Ερ?τρια προσφ?ρθηκαν να βοηθ?σουν και ?στειλαν 25 τρι?ρει?. ^[43] Οι ?λληνε? πυρπ?λησαν τι? Σ?ρδει? ^[44] , ωστ?σο, ηττ?θηκαν στη μ?χη τη? Εφ?σου ^[45] . Μετ? τη μ?χη τη? Εφ?σου , οι Π?ρσε? ανακατ?λαβαν τι? ιωνικ?? π?λει? και συν?τριψαν τον ιωνικ? στ?λο στη ναυμαχ?α τη? Λ?δη? . ^[46] Η Μ?λητο?, ?που ξεκ?νησε η εξ?γερση, ε?χε καταστραφε? και πολλο? κ?τοικοι τη? υποδουλ?θηκαν. Αφο? κατ?λαβαν ?λε? τι? ελληνικ?? π?λει? στα δυτικ? παρ?λια τη? Μικρ?? Ασ?α?, οι Π?ρσε? υπ?γραψαν ειρ?νη με του? ?ωνε?. Η Ιωνικ? Επαν?σταση αποτ?λεσε αφορμ? για την πρ?τη περσικ? εισβολ? στην Ελλ?δα και τι? μετ?πειτα συγκρο?σει? Ελλ?νων και Περσ?ν.

Α? Περσικ?? Π?λεμο? (492-490 π.Χ) [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

492 π.Χ: Η εκστρατε?α του Μαρδον?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Την ?νοιξη του 492 π.Χ, ο Μαρδ?νιο? συγκ?ντρωσε στρατ? και στ?λο ^[47] , με σκοπ? να καταστρ?ψει την Αθ?να και την Ερ?τρια. ^{[47] [48]} Ο Μαρδ?νιο? αναχ?ρησε με τον στ?λο απ? την Κιλικ?α , εν? δι?ταξε τον στρατ? του να περ?σει τον Ελλ?σποντο. Στον δρ?μο του, ο Μαρδ?νιο? απομ?κρυνε του? τυρ?ννου? απ? την Ιων?α και ?δωσε την εξουσ?α σε δημοκρατικο??. ^[47] Απ? την Ιων?α, ο στ?λο? κιν?θηκε προ? τον Ελλ?σποντο , εν? ο στρατ?? π?ρασε στα ευρωπα?κ? εδ?φη και κατ?φερε να ανακτ?σει τη Θρ?κη (αν?κε στου? Π?ρσε? απ? το 512 π.Χ) - επ?ση? αν?γκασε τη Μακεδον?α να συμμαχ?σει με του? Π?ρσε?. ^[48] Παρ?λληλα, ο περσικ?? στ?λο? κατ?λαβε τη Θ?σο και μετ? κιν?θηκε στην ?κανθο, αλλ? ?ταν ?φτασε στο ?ρο? ?θω? διαλ?θηκε λ?γω θαλασσοταραχ?? - κατ? τον Ηρ?δοτο, οι Π?ρσε? ?χασαν τριακ?σια πλο?α και ε?κοσι χιλι?δε? ?νδρε?. ^[48] Χ?ρη στην καταστροφ? αυτ? και καθ?? ο περσικ?? στρατ?? βρισκ?ταν στη Μακεδον?α, οι Βρ?γοι επιτ?θηκαν στο περσικ? στρατ?πεδο, σκοτ?νοντα? αρκετο?? Π?ρσε? και τραυματ?ζοντα? τον Μαρδ?νιο ^[49] - ωστ?σο, οι Βρ?γοι ηττ?θηκαν. Ο περσικ?? στρατ?? και στ?λο? επ?στρεψαν στην Ασ?α. ^[49] Μετ? την εκστρατε?α του 492 π.Χ, ο Δαρε?ο? ?στειλε πρεσβευτ?? σ' ?λη την Ελλ?δα για να ζητ?σει την υποταγ? των π?λεων. ^[50] ?λε? οι π?λει? δ?χτηκαν την προσφορ? του Δαρε?ου πλην τη? Αθ?να? και τη? Σπ?ρτη?, οι οπο?ε? συμμ?χησαν παρ? τι? διαφορ?? του?.

490 π.Χ: Η εκστρατε?α του Δ?τη και του Αρταφ?ρνη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι Π?ρσε?, αφο? συγκ?ντρωσαν πολλο?? ?νδρε?, επιτ?θηκαν στη Λ?νδο, αλλ? δεν κατ?φεραν να την καταλ?βουν. ^[51] Ο περσικ?? στ?λο? κιν?θηκε στη Σ?μο ^[52] και μετ? επιτ?θηκε στη Ν?ξο, με σκοπ? να τιμωρ?σει την π?λη για την αποτυχημ?νη πολιορκ?α , η οπο?α διεξ?χθη ενν?α χρ?νια νωρ?τερα. Οι Π?ρσε? κατ?φεραν να καταλ?βουν την π?λη, καταστρ?φοντα? πολλο?? ναο??. ^[53] Οι Π?ρσε? πλησ?ασαν τη Δ?λο , γι' αυτ? και οι κ?τοικοι τη? π?λη? ?φησαν τα σπ?τια του? ^[54] . Για να πε?σει του? κατο?κου? τη? Δ?λου, ο Δ?τη? ?καψε τριακ?σια τ?λαντα απ? λιβ?νι στον βωμ? του Απ?λλωνα. Τ?τε, ο στ?λο? ?ρχισε να κινε?ται προ? την Ερ?τρια, κατακτ?ντα? κ?θε π?λη στον δρ?μο του και αναγκ?ζοντα? του? κατο?κου? να του δ?νουν ομ?ρου? και στρατε?ματα. Ωστ?σο, οι κ?τοικοι τη? Καρ?στου αρν?θηκαν να κ?νουν κ?τι τ?τοιο, γι' αυτ? και οι Π?ρσε? επιτ?θηκαν και κατ?λαβαν την π?λη, αναγκ?ζοντα? του? κατο?κου? να παραδοθο?ν. ^[55]

Οι Π?ρσε? ?φτασαν στην Ερ?τρια ^[56] - κατ? τον Ηρ?δοτο, οι Ερετριε?? χωρ?στηκαν σε τρ?α στρατ?πεδα: οι πρ?τοι ?θελαν να φ?γουν απ' την π?λη, οι δε?τεροι να αντισταθο?ν και οι τρ?τοι ?θελαν να παραδοθο?ν στου? Π?ρσε?, ωστ?σο οι περισσ?τεροι αποφ?σισαν να με?νουν στην π?λη. ^[57] Οι Π?ρσε? για ?ξι μ?ρε? πολιορκο?σαν την π?λη, μ?χρι που δ?ο Ερετριε?? ?νοιξαν τι? π?λε? τη? π?λη? και επ?τρεψαν στου? Π?ρσε? να εισ?λθουν στην π?λη. Οι τελευτα?οι κατ?στρεψαν την π?λη, ?καψαν του? ναο?? και υποδο?λωσαν ?σου? Ερετριε?? παρ?μειναν στην π?λη. ^[57]

Μ?χη του Μαραθ?να [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι Π?ρσε?, μετ? απ? συμβουλ? του Ιππ?α, στρατοπ?δευσαν στον Μαραθ?να, περ?που 25 χιλι?μετρα απ? την Αθ?να. ^[58] Οι Αθηνα?οι παρατ?χθηκαν στον Μαραθ?να μαζ? με χ?λιου? Πλαταιε??, εν? παρ?λληλα ?στειλαν τον Φειδιππ?δη στη Σπ?ρτη για να ζητ?σει βο?θεια. Ωστ?σο, οι Σπαρτι?τε? αρν?θηκαν, λ?γοντα? ?τι γι?ρταζαν τα Κ?ρνεια - αυτ? σ?μαινε ?τι οι Αθηνα?οι θα ?μεναν χωρ?? ενισχ?σει? για δ?κα μ?ρε?. ^[59] Μετ? απ? π?ντε μ?ρε?, οι Αθηνα?οι αποφ?σισαν να επιτεθο?ν και κατ?φεραν να διαλ?σουν τι? πτ?ρυγε? των Περσ?ν. Κατ? τον Ηρ?δοτο, στη μ?χη σκοτ?θηκαν 6.400 Π?ρσε? ^[60] , 192 Αθηνα?οι ^[60] και 11 Πλαταιε??. ^[61] Αμ?σω? μετ? τη μ?χη, ο περσικ?? στ?λο? ?πλευσε απ? το Σο?νιο για να επιτεθε? στην Αθ?να ^[62] , αλλ? οι Αθηνα?οι κατ?φεραν να φθ?σουν εγκα?ρω? στην π?λη, αναγκ?ζοντα? του? Π?ρσε? να υποχωρ?σουν. ^[63] Οι Σπαρτι?τε? ?φθασαν στην Αθ?να την επ?μενη μ?ρα και ?ταν ε?δαν τα πτ?ματα των Περσ?ν στον Μαραθ?να αναγν?ρισαν τη μεγ?λη ν?κη των Αθηνα?ων. ^[64] Μ' αυτ? τον τρ?πο ?ληξε η πρ?τη περσικ? εισβολ? στην Ελλ?δα.

490-480 π.Χ: Στο μεσοδι?στημα των δ?ο εκστρατει?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Περσικ? Αυτοκρατορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Δαρε?ο? ?ρχισε να συγκεντρ?νει μεγ?λο στρατ? για να επιτεθε? ξαν? στην Ελλ?δα, αλλ? τα σχ?δια του αναβλ?θηκαν λ?γω τη? εξ?γερση? στην Α?γυπτο, ?που και π?θανε. Στον θρ?νο αν?βηκε ο Ξ?ρξη? Α'. ^{[65] [66] [67]} Ο Ξ?ρξη? ανακατ?λαβε την Α?γυπτο ^[68] και ?ρχισε ξαν? τι? προετοιμασ?ε? για εισβολ? στην Ελλ?δα. ^[69] Καθ?? θα αποτελο?σε μεγ?λη? κλ?μακα? εισβολ?, ο Ξ?ρξη? χρειαζ?ταν πολ? χρ?νο για συγκεντρ?σει στρατ? και υλικ? αγαθ?. ^[69] Ο Ξ?ρξη? αποφ?σισε ?τι ο Ελλ?σποντο? πρ?πει να γεφυρωθε? για να επιτρ?ψει στον στρατ? του να διασχ?σει την Ευρ?πη, και ?τι ?να καν?λι πρ?πει να περν? δια μ?σου του ισθμο? του ?ρου? ?θω? . ^[70] Η εκπλ?ρωση αυτ?ν των στ?χων ?ταν π?ρα πολ? δ?σκολη, ?πω? ε?ναι και για τα σ?γχρονα κρ?τη. ^[70] Η εκστρατε?α καθυστ?ρησε λ?γω εξεγ?ρσεων στην Α?γυπτο και στη Βαβυλ?να. ^[68]

Οι Π?ρσε? ε?χαν τη στ?ριξη αρκετ?ν ελληνικ?ν π?λεων, ?πω? το ?ργο? , ^[71] η Λ?ρισα , η Θεσσαλ?α ^[72] και η Θ?βα (αν και δεν ?χει αποδειχθε? ποτ?). Ο Ξ?ρξη? ?ρχισε να μεταφ?ρει τον στρατ? του στην Ευρ?πη κατ? το 481 π.Χ.. Ο στρατ?? του, κατ? τον Ηρ?δοτο, αποτελε?το απ? 46 φυλ?? ? ?θνη τη? Περσικ?? Αυτοκρατορ?α?. ^[73] Τα στρατε?ματα απ? τι? ανατολικ?? σατραπε?ε? συναθρο?στηκαν στα Κρ?ταλα και π?ρασαν τον χειμ?να στι? Σ?ρδει? , ^[74] εν? την ?νοιξη εν?θηκαν με τα σ?ματα των δυτικ?ν σατραπει?ν στην ?βυδο. ^[75] Ο περσικ?? στρατ?? δι?σχισε τον Ελλ?σποντο σε δ?ο σχεδ?ε? γ?φυρε?. ^[76]

Μ?γεθο? των περσικ?ν δυν?μεων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για περαιτ?ρω πληροφορ?ε? δε? το μ?γεθο? των περσικ?ν δυν?μεων

Το μ?γεθο? του περσικο? στρατο? ?γινε θ?μα μεγ?λων διαφωνι?ν μεταξ? των ιστορικ?ν. Κατ? τον Ηρ?δοτο, οι Π?ρσε? ε?χαν 2,5 εκατομμ?ρια ?νδρε? πεζικ?, συμπεριλαμβανομ?νων βοηθητικ?ν σωμ?των. ^[77] Ο Σιμων?δη? ο Κε?ο? αναφ?ρει την παρουσ?α 4 εκατομμυρ?ων στρατιωτ?ν, εν? ο Κτησ?α? δηλ?νει ?τι οι Π?ρσε? ε?χαν 800.000 ?νδρε?. ^[78] Κατ? του? σ?γχρονου? ιστορικο??, ο Ηρ?δοτο? και οι ?λλοι αρχα?οι ιστορικο? παραθ?τουν απ?στευτου? και μη αληθε?? αριθμο??, εν? υπολογ?ζεται ?τι οι Π?ρσε? ε?χαν 200 με 250 χιλι?δε? ?νδρε?. ^{[79] [80]}

Σ?μφωνα με τον Ηρ?δοτο, ο περσικ?? στ?λο? ε?χε 1.207 τρι?ρει?. ^[41] Ωστ?σο, απ? αυτ? τα πλο?α, το 1/3 χ?θηκε στη Μαγνησ?α , λ?γω καταιγ?δα?, ^[81] περισσ?τερα απ? 200 χ?θηκαν στην Ε?βοια ^[82] , εν? τουλ?χιστον 50 πλο?α καταστρ?φηκαν κατ? τη δι?ρκεια τη? ναυμαχ?α? του Αρτεμισ?ου. ^{[82] [83]} Ο Ηρ?δοτο? ισχυρ?ζεται ?τι αυτ?? οι απ?λειε? αντικαταστ?θηκαν στο σ?νολο του?, ^[84] αλλ? νωρ?τερα αναφ?ρει ?τι οι κ?τοικοι τη? Θρ?κη? (και των κοντιν?ν περιοχ?ν) πρ?σφεραν στου? Π?ρσε? 120 πλο?α. ^[85] Ο Αισχ?λο? συμφωνε? με τον Ηρ?δοτο, και αναφ?ρει ?τι 207 πλο?α ?ταν γρ?γορα. ^[86] Ο Δι?δωρο? Σικελι?τη? ^[87] και ο Λυσ?α? ^[88] ισχυρ?ζονται ?τι 1.200 πλο?α του περσικο? στ?λου συναθρο?στηκαν στον Δορ?σκο, την ?νοιξη του 480 π.Χ. Ο αριθμ?? των 1.207 (μ?νο για την αρχ?) δ?νεται επ?ση? απ? τον ?φορο , ^[89] καθ?? ο δ?σκαλο? του Ισοκρ?τη? ισχυρ?ζεται ?τι συναθρο?στηκαν 1.300 πλο?α στη Δορ?σκο και 1.200 στη Σαλαμ?να. ^{[90] [91]} Ο Κτησ?α? δ?νει ?λλο αριθμ?, χ?λια πλο?α, ^[78] καθ?? ο Πλ?τωνα? αναφ?ρει ?τι οι Π?ρσε? ε?χαν χ?λια πλο?α και περισσ?τερα. ^[92] Αυτο? οι αριθμο? ?χουν γ?νει αποδεκτο? απ? κ?ποιου? ιστορικο?? ^{[93] [94] [95]} , εν? ?λλοι του? απ?ρριψαν, παραπ?μποντα? στον αριθμ? του ελληνικο? στ?λου στην Ιλι?δα . ^{[95] [96] [97]}

Ελληνικ?? π?λει?-κρ?τη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αθ?να [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?να χρ?νο μετ? τη ν?κη στον Μαραθ?να, ο Μιλτι?δη? τραυματ?στηκε σε σ?γκρουση, κ?τι που εκμεταλλε?τηκε η παραδοσιακ? ισχυρ? οικογ?νεια των Αλκμεων?δων για να τον δι?ξει απ? την π?λη. Ο Μιλτι?δη? εξορ?στηκε και π?θανε λ?γω του τραυματισμο? του. ^[98] Ο Θεμιστοκλ?? αν?λαβε την πολιτικ? ηγεσ?α τη? Αθ?να? και προσπ?θησε να πε?σει του? Αθηνα?ου? να επικεντρωθο?ν στι? θαλ?σσιε? δυν?μει? - αυτ? δεν ?ρεσε στον Αριστε?δη , ο οπο?ο? ?ταν αρχηγ?? των οπλιτ?ν. ^[99] Τρ?α χρ?νια πριν τη δε?τερη περσικ? εισβολ?, στο Λα?ριο , βρ?θηκε μεγ?λη ποσ?τητα αργ?ρου, την οπο?α ο Θεμιστοκλ?? πρ?τεινε να χρησιμοποιο?σουν για να φτι?ξουν ?να ν?ο στ?λο απ? τρι?ρει? ^[100] . Το επ?μενο ?το?, ο Αριστε?δη? εξοστρακ?ζεται. Σ?μφωνα με μ?α εκδοχ?, ο στ?λο? προοριζ?ταν αρχικ? να πολεμ?σει του? Αιγιν?τε? , που αποτελο?σαν εμπ?δια στα φιλ?δοξα εμπορικ? σχ?δια των Αθηνα?ων, εν? ?λλοι θεωρο?ν ?τι ο Θεμιστοκλ?? ε?χε απ? νωρ?? προβλ?ψει ?τι ο αγ?να? των Ελλ?νων εναντ?ον των Περσ?ν θα κριν?ταν στη θ?λασσα. ?γινε, ωστ?σο, αμ?σω? κατανοητ? ?τι η απ?φαση του Θεμιστοκλ? να αναπτ?ξει τον αθηνα?κ? στ?λο ε?χε αντ?κτυπο στα εσωτερικ? τη? π?λη?, καθ?? εν?σχυε αισθητ? την πολιτικ? κυριαρχ?α των κατ?τερων κοινωνικ?ν τ?ξεων τη? Αθ?να?, των θητ?ν, που επ?νδρωσαν τα πλο?α ω? κωπηλ?τε?.

Σπ?ρτη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Δημ?ρατο? δι?χθηκε απ? τον θρ?νο και τη θ?ση του βασιλι? αν?λαβε ο Λεωτυχ?δα? . Τ?τε, ο Δημ?ρατο? κατευθ?νθηκε στα Σο?σα και ?γινε σ?μβουλο? του Π?ρση βασιλι? στα ελληνικ? θ?ματα. ^[101] Ο Ηρ?δοτο?, στο τ?λο? του βιβλ?ου Πολ?μνια , αναφ?ρει ?τι ο Δημ?ρατο? ?στειλε στου? Σπαρτι?τε? ?να δ?πτυχον κ?ρινο δελτ?ο, στο οπο?ο αν?φερε τα σχ?δια του Ξ?ρξη. ^[102] Ωστ?σο, αυτ? η ιστορ?α δεν θεωρε?ται αληθ?? απ? του? σ?γχρονου? ιστορικο??. ^[103]

Ελληνικ? Συμμαχ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 481 π.Χ, ο Ξ?ρξη? ?στειλε πρεσβευτ?? σε ?λε? τι? ελληνικ?? π?λει?-κρ?τη, με εξα?ρεση την Αθ?να και τη Σπ?ρτη, ζητ?ντα? γη και ?δωρ. ^[104] Η Σπ?ρτη και Αθ?να ?λαβαν την υποστ?ριξη μερικ?ν ελληνικ?ν π?λεων, και το ?διο ?το?, στην Κ?ρινθο, συγκλ?θηκε συν?δριο, ^[105] ?που και δημιουργ?θηκε η ελληνικ? συμμαχ?α. Το κ?θε μ?λο? τη? συμμαχ?α? ε?χε τη δυνατ?τητα να στ?λνει αγγελιοφ?ρου? στι? υπ?λοιπε? π?λει?-μ?λη, ζητ?ντα? στρατ? για αμυντικο?? σκοπο??. Σ?μφωνα με του? σ?γχρονου? ιστορικο??, αυτ? αποτελε? αξιοσημε?ωτο, καθ?? οι εμφ?λιε? συρρ?ξει? μεταξ? των Ελλ?νων, εκε?νη την περ?οδο, συνεχ?ζονταν. ^{[106] [107]}

Β? Περσικ?? Π?λεμο? (480-479 π.Χ) [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

480 π.Χ: Θρ?κη, Μακεδον?α και Θεσσαλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο περσικ?? στρατ??, μετ? απ? τρει? μ?νε?, π?ρασε απ? τον Ελλ?σποντο στη Θ?ρμη και σταμ?τησε για λ?γο στη Δορισκ? για να αναδιοργανωθο?ν τα εθνικ? σ?ματα σε τακτικ? στρατε?ματα. ^[108] Το 480 π.Χ, συγκλ?θηκε ν?ο συν?δριο. Μια αντιπροσωπε?α απ? τη Θεσσαλ?α πρ?τεινε στου? ?λληνε? να σταματ?σουν τον Ξ?ρξη στα Στεν? των Τεμπ?ν . ^{[108] [109]} Ωστ?σο, ?ταν αγγελιοφ?ροι του Αλεξ?νδρου Α' τη? Μακεδον?α? ενημ?ρωσαν του? ?λληνε? ?τι οι Π?ρσε? βαδ?ζουν ?δη εναντ?ον του? κυκλωτικ? παρακ?μπτωντα? την κοιλ?δα των Τεμπ?ν μ?σω του περ?σματο? του Σαρανταπ?ρου ^[110] και λ?γω του μεγαλ?τερου μεγ?θου? του περσικο? στρατο?, οι ?λληνε? οπισθοχ?ρησαν. ^[111] Τ?τε, ο Θεμιστοκλ?? πρ?τεινε μια διαφορετικ? στρατηγικ? στου? συμμ?χου?. Ο Ξ?ρξη? θα αναγκαζ?ταν να περ?σει απ? τι? Θερμοπ?λε? για να φτ?σει στη Ν?τια Ελλ?δα. Για αυτ?, ο Θεμιστοκλ?? πρ?τεινε στου? ?λληνε? να κλε?σουν το στεν? π?ρασμα των Θερμοπυλ?ν, ?που οι Π?ρσε? δεν θα μπορο?σαν να χρησιμοποι?σουν την αριθμητικ? υπεροχ? του?. Παρ?λληλα, οι Αθηνα?οι θα αντιμετ?πιζαν τον περσικ? στ?λο στο Αρτεμ?σιο. Αυτ? το σχ?διο ?γινε δεκτ? απ? του? ?λληνε?. ^[112] Ωστ?σο, οι π?λει? τη? Πελοπονν?σου, σε περ?πτωση αποτυχ?α? του σχεδ?ου, σχεδ?αζαν να υπερασπιστο?ν τον Ισθμ? τη? Κορ?νθου , εν? οι γυνα?κε? και τα παιδι? των Αθηνα?ων θα ?φευγαν μαζικ? στην Τροιζ?να . ^[113]

Α?γουστο? 480 π.Χ: Μ?χε? των Θερμοπυλ?ν και του Αρτεμισ?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν οι ?λληνε? ?μαθαν ?τι οι Π?ρσε? απ? τον ?λυμπο β?διζαν στι? Θερμοπ?λε?, οι Σπαρτι?τε? γι?ρταζαν τα Κ?ρνεια , εν? παρ?λληλα διεξ?γονταν οι Ολυμπιακο? Αγ?νε?. Ωστ?σο, οι Σπαρτι?τε? ?στειλαν 300 ?νδρε? με τον βασιλι? Λεων?δα . Ο Λεων?δα? δι?ταξε του? Φωκε?? να ανεγε?ρουν ?να αμυντικ? τε?χο? και περ?μενε την ?φιξη των Περσ?ν.

Οι Π?ρσε? περ?μεναν τ?σσερι? μ?ρε? την υποχ?ρηση των Ελλ?νων, ωστ?σο, ?ταν κατ?λαβαν ?τι οι ?λληνε? θα πολεμο?σαν, αποφ?σισαν να επιτεθο?ν. ^[114] Οι ?λληνε? απωθο?σαν τι? περσικ?? επιθ?σει? για δ?ο μ?ρε?, αλλ? ο Εφι?λτη? ?δειξε στου? Π?ρσε? ?να μονοπ?τι και του? οδ?γησε π?σω απ? του? ?λληνε?. Ο Λεων?δα? αποφ?σισε να με?νει στο πεδ?ο τη? μ?χη? με του? 300 Σπαρτι?τε?, 400 Θηβα?ου?, 700 Θεσπιε?? και ακ?μα λ?γου? ?λληνε? ^[115] , ωστ?σο, ο ελληνικ?? στρατ?? εκμηδεν?στηκε. ^[116] Παρ?λληλα, ο ελληνικ?? στ?λο? αντιμετ?πισε του? Π?ρσε? στο Αρτεμ?σιο. ^[117] Οι Π?ρσε? ε?χαν χ?σει πολλ? πλο?α στη Μαγνησ?α λ?γω καταιγ?δα? και προσπ?θησαν να κλε?σουν ?λε? τι? εξ?δου? απ? τα στεν?. Μετ? την πρ?τη μ?ρα, οι ?λληνε? κατ?στρεψαν τρι?ντα περσικ? πλο?α, εν? η καταιγ?δα κατ?στρεψε τον περσικ? στ?λο στην Ε?βοια. ^[118]

Οι ?λληνε?, τη δε?τερη μ?ρα, επιτ?θηκαν στα πλο?α απ? την Κιλικ?α και τα κατ?στρεψαν. ^[119] Την επ?μενη μ?ρα, οι Π?ρσε? επιτ?θηκαν. Κατ? τη δι?ρκεια τη? μ?χη? καταστρ?φηκαν πολλ? ελληνικ? και περσικ? πλο?α. ^{[120] [121]} Το απ?γευμα, οι ?λληνε? ?μαθαν για την ?ττα στι? Θερμοπ?λε? και επειδ? δεν υπ?ρχε πλ?ον αν?γκη να υπερασπ?ζονται τι? Θερμοπ?λε? και, επιπλ?ον, εξαιτ?α? των μεγ?λων απωλει?ν, οι ?λληνε? υποχ?ρησαν στη Σαλαμ?να . ^[122]

Σεπτ?μβριο? 480 π.Χ: Ναυμαχ?α τη? Σαλαμ?να? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι Π?ρσε?, μετ? τη ν?κη του? στι? Θερμοπ?λε?, ισοπ?δωσαν τη Βοιωτ?α , τι? Πλαται?? και τι? Θεσπι?? , εν? αργ?τερα κιν?θηκαν για να καταλ?βουν την ?δεια απ? ανθρ?που? Αθ?να ^[123] . Στη Σαλαμ?να ο Σπαρτι?τη? να?αρχο? Ευρυβι?δη? και οι υπ?λοιποι Πελοπονν?σιοι επ?μεναν να προστατε?σουν τον Ισθμ? τη? Κορ?νθου, καταστρ?φοντα? τον μοναδικ? δρ?μο που οδηγο?σε εκε? και χτ?ζοντα? τε?χο? γ?ρω απ? αυτ? ^[124] . Εν? οι Λακεδαιμ?νιοι και οι στενο? του? σ?μμαχοι αποφ?σισαν την επ?μενη ημ?ρα να αναχωρ?σουν για τον Ισθμ?, ο Θεμιστοκλ?? ?στειλε κ?ποιον απ? το στρατ?πεδο των Ελλ?νων να υποκριθε? τον αποστ?τη και να πει στου? Π?ρσε? ?τι οι ?λληνε? σκ?πευαν να φ?γουν απ? το στεν? την επ?μενη ημ?ρα, οπ?τε οι Π?ρσε? θα μπορο?σαν την ?δια ν?χτα να του? φρ?ξουν τον δρ?μο με τα μεγ?λα πλο?α του?. Η αριθμητικ? υπεροχ? ?μω? των Περσ?ν του? επ?φερε μ?νο προβλ?ματα ^[125] . Στη ναυμαχ?α, οι ?λληνε? κατ?στρεψαν διακ?σια περσικ? πλο?α και απ?τρεψαν την κ?θοδο των Περσ?ν στην Πελοπ?ννησο . Ο Ξ?ρξη?, φοβο?μενο? ?τι οι ?λληνε? μετ? τη ν?κη του? στη Σαλαμ?να θα κατ?στρεφαν τη γ?φυρα του Ελλησπ?ντου, αποφ?σισε να υποχωρ?σει με το μεγαλ?τερο μ?ρο? του στρατο? του ^[126] . Ο Μαρδ?νιο? ?μεινε με του? στρατι?τε? που δι?λεξε ^[127] . Π?ρασε τον χειμ?να στη Βοιωτ?α και στη Θεσσαλ?α εν? οι Αθηνα?οι επ?στρεψαν στην π?λη του?.

27 Αυγο?στου 479 π.Χ: Μ?χε? των Πλαται?ν και τη? Μυκ?λη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι σχ?σει? μεταξ? των Ελλ?νων χειροτ?ρευσαν, καθ?? οι Πελοπονν?σιοι αρν?θηκαν να στε?λουν στρατ? στα β?ρεια για να βοηθ?σουν του? Αθηνα?ου?· οι Αθηνα?οι απ?συραν τον στ?λο του? και την ηγεσ?α του ελληνικο? στ?λου αν?λαβε ο Λεωτυχ?δα? ^[128] . Ο ελληνικ?? στ?λο? βρ?σκονταν στη Δ?λο εν? ο περσικ?? στη Σ?μο. Αμφ?τερε? οι πλευρ?? απ?φευγαν την σ?γκρουση, εν? ο Μαρδ?νιο? αποφ?σισε να μην επιτεθε? στον Ισθμ?. Ο Μαρδ?νιο? με τη βο?θεια του Αλ?ξανδρου Α' προσπ?θησε να πε?σει του? Αθηνα?ου? να συγκατανε?σουν σε ειρ?νη, αλλ? οι τελευτα?οι, αφο? εξασφ?λισαν τη βο?θεια των Σπαρτιατ?ν, αρν?θηκαν και σ?μφωνα με τον Ηρ?δοτο απ?ντησαν τα εξ??: κα? α?το? το?τ? γε ?πιστ?μεθα ?τι πολλαπλησ?η ?στ? τ? Μ?δ? δ?ναμι? ? περ ?μ?ν, ?στε ο?δ?ν δ?ει το?τ? γε ?νειδ?ζειν. ?λλ? ?μω? ?λευθερ?η? γλιχ?μενοι ?μυνε?μεθα ο?τω ?κω? ?ν κα? δυν?μεθα (μετ. ≪αν και ξ?ρουμε ?τι οι Μ?δοι ε?ναι περισσ?τεροι απ? εμ??, εμε?? ?μω? θα αμυνθο?με καθ?? αγαπο?με την ελευθερ?α μα?≫). ^[129] Οι Αθηνα?οι εκκ?νωσαν την π?λη του? και την κατ?λαβε ο Μαρδ?νιο?, ο οπο?ο? επαν?λαβε την προσφορ? που ε?χε κ?νει στη Σαλαμ?να. Οι Αθηνα?οι ζ?τησαν την ?μεση βο?θεια τη? Σπ?ρτη? ^[130] , αλλ? η Σπ?ρτη γι?ρταζε τα Υακ?νθια και ?ργησε να δ?σει απ?ντηση. Ωστ?σο, ο Τεγε?τη? Χ?λεο? ?πεισε του? Σπαρτι?τε? να στε?λουν στρατ?, τον?ζοντα? τα αρνητικ? αποτελ?σματα που θα ε?χε η παρ?δοση τη? Αθ?να? στου? Π?ρσε?. Οι Αθηνα?οι ?μειναν ?κπληκτοι ?ταν ?μαθαν για τον προ?λαση του σπαρτιατικο? στρατο? ^[131] .

Μαθα?νοντα? για τι? κιν?σει? των Ελλ?νων, ο Μαρδ?νιο? κιν?θηκε προ? τι? Πλαται?? με σκοπ? να δελε?σει του? ?λληνε? σε σ?γκρουση που θα γιν?ταν σε ανοικτ? πεδ?ο ?στε να χρησιμοποι?σει το ιππικ? του. Οι ?λληνε?, υπ? την ηγεσ?α του Παυσαν?α, ?μειναν στα υψ?ματα. Αυτ?? ?ταν ο λ?γο? που ο Μαρδ?νιο? δι?ταξε επ?θεση του ιππικο?, ^[132] η οπο?α αποκρο?στηκε απ? του? ?λληνε?. ^[133] Οι ?λληνε? ?ρθαν πιο κοντ? στο περσικ? στρατ?πεδο με αποτ?λεσμα το ?νοιγμα των γραμμ?ν του? και την επ?θεση των Περσ?ν στη μοναδικ? πηγ? νερο? των Ελλ?νων. ^[134] Ο Παυσαν?α? δι?ταξε νυχτεριν? υποχ?ρηση η οπο?α ?πω? π?γε στραβ?, οπ?τε οι Αθηνα?οι με του? Σπαρτι?τε? και του? Τεγε?τε? ?μειναν για να καλ?πτουν την υποχ?ρηση των Ελλ?νων. Αυτ? ?θησε τον Μαρδ?νιο σε επ?θεση. ^[135] Στη μ?χη που ακολο?θησε οι ?λληνε? δι?λυσαν τον περσικ? στρατ? και σκ?τωσαν τον Μαρδ?νιο. ^[136] Απ' του? Π?ρσε?, μ?νο 40.000 ?νδρε? ?μειναν ζωντανο?, ^[137] εν? οι ?λλοι σφ?χθηκαν απ? του? ?λληνε?. ^[138] Την ?δια μ?ρα ο ελληνικ?? στ?λο? επιτ?θηκε εναντ?ον του περσικο? στι? ακτ?? τη? Μυκ?λη?. ^[139] Ο αθηνα?κ?? στ?λο? υπ? τι? διαταγ?? του Ξ?νθιππου εν?θηκε με την υπ?λοιπη ελληνικ? ναυτικ? δ?ναμη και ?πλευσε κοντ? στη Σ?μο. ^[140] Μην επιθυμ?ντα? την εμπλοκ? του σε ναυμαχ?α με του? ?λληνε?, οι Π?ρσε? υποχ?ρησαν στη Μυκ?λη. Εκε? ο Ξ?ρξη? ?φησε στρατ? 60.000 ανδρ?ν ο οπο?ο? εν?θηκε με τον στ?λο. ^[140] Οι ?λληνε?, παρ? την αριθμητικ? υπεροχ? των Περσ?ν, επιτ?θηκαν και κατ?στρεψαν ?να μεγ?λο μ?ρο? του περσικο? στ?λου πετυχα?νοντα? μια σπουδα?α ν?κη και τερματ?ζοντα? ουσιαστικ? τη δε?τερη περσικ? εισβολ? στην Ελλ?δα.

Ελληνικ? αντεπ?θεση (479-478 π.Χ) [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μυκ?λη και Ιων?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αυτ?? οι μ?χε? ?βαλαν τ?λο? στην περσικ? εισβολ?, και τ?τε ξεκ?νησε η ν?α φ?ση των Περσικ?ν Πολ?μων, με την ελληνικ? αντεπ?θεση. ^[141] Μετ? τη Μυκ?λη, οι ελληνικ?? π?λει? τη? Μικρ?? Ασ?α? εξεγ?ρθηκαν ξαν?, με του? Π?ρσε? να αδυνατο?ν να αντιμετωπ?σουν την εξ?γερση. ^{[142] [143]}

Σηστ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? την επιτυχ?α του? στη Μυκ?λη, οι ?λληνε? κατευθ?νθηκαν στον Ελλ?σποντο για να καταστρ?ψουν τι? περσικ?? γ?φυρε?, αλλ? τι? βρ?καν ?δη κατεστραμμ?νε?. ^[144] Οι Πελοπονν?σιοι επ?στρεψαν στην πατρ?δα του?, αλλ? οι Αθηνα?οι και οι υπ?λοιποι ?λληνε? επιτ?θηκαν στη Θρακικ? Χερσ?νησο , αναγκ?ζοντα? του? Π?ρσε? να υποχωρ?σουν στη Σηστ? . ^[144] Ο Π?ρση? κυβερν?τη? Αρτα?κτη? δεν ?ταν ?τοιμο? για πολιορκ?α ^[145] , ωστ?σο, οι Αθηνα?οι δεν μπορο?σαν να καταλ?βουν την π?λη για αρκετο?? μ?νε? ^[146] - στο τ?λο?, οι Π?ρσε? υποχ?ρησαν και οι Αθηνα?οι κατ?λαβαν την π?λη. ^[147] Οι Αθηνα?οι κατ?φεραν να αιχμαλωτ?σουν τον Π?ρση κυβερν?τη ^[148] , τον θαν?τωσαν. ^[149] και επ?στρεψαν στην π?λη του?. ^[150] Εδ? τελει?νει το ?ργο του ο Ηρ?δοτο?.

Κ?προ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 478 π.Χ. οι Σ?μμαχοι, σ?μφωνα με τον Θουκυδ?δη, εκστρ?τευσαν στην Κ?προ και κατ?στρεψαν το μεγαλ?τερο μ?ρο? του νησιο?. ^[151] Τι ακριβ?? εννοο?σε ο Θουκυδ?δη? με αυτ? δεν ε?ναι σαφ??. Ο Σ?αλι (αγγ. Sealey) θεωρε? ?τι ?ταν ουσιαστικ? μια επιδρομ? για να συγκεντρωθο?ν ?σα περισσ?τερα λ?φυρα ?ταν δυνατ? απ? τα περσικ? σ?ματα στην Κ?προ. ^[152] Δεν υπ?ρχει καμ?α ?νδειξη ?τι οι Σ?μμαχοι προσπ?θησαν να καταλ?βουν το νησ?, και λ?γο αργ?τερα ?πλευσαν για το Βυζ?ντιο . ^[151] Βεβα?ω?, το γεγον?? ?τι η Δηλιακ? Συμμαχ?α επανειλημμ?νω? εκστρ?τευε στην Κ?προ σημα?νει ?τι το νησ? δεν ?ταν υπ? την κατοχ? των Συμμ?χων το 478 π.Χ ? ?τι οι συμμαχικ?? δυν?μει? συχν? εκδι?κονταν.

Βυζ?ντιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι ?λληνε? ?πλευσαν στο Βυζ?ντιο και το κατ?λαβαν ^[151] - η κατ?ληψη τη? Σηστο? και του Βυζαντ?ου επ?τρεψαν στου? ?λληνε? να ελ?γχουν το εμπ?ριο στον Ε?ξεινο Π?ντο . ^[153] Οι Σ?μμαχοι δεν ?ταν ευχαριστημ?νοι με τον Σπαρτι?τη στρατηγ? Παυσαν?α, γι' αυτ? και ανακλ?θηκε απ? τη Σπ?ρτη - οι ?ωνε? και οι υπ?λοιποι ?λληνε? ζ?τησαν απ? του? Αθηνα?ου? να αναλ?βουν την ηγεσ?α των ελληνικ?ν δυν?μεων. ^[154] Γι' αυτ? τον λ?γο, η Σπ?ρτη αποφ?σισε να σταματ?σει τι? εκστρατε?ε?. ^[154]

Π?λεμοι τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? (477-449 π.Χ) [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Δηλιακ? Συμμαχ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? το Βυζ?ντιο, η Σπ?ρτη αποφ?σισε να μην συνεχ?σει τον π?λεμο, ^[154] επειδ? δεν υπ?ρχε πια κ?νδυνο? για την ελευθερ?α τη? Ελλ?δα? και των ελληνικ?ν π?λεων τη? Μικρ?? Ασ?α?. ?σω? ?μω? να θε?ρησε η Σπ?ρτη ?τι ?ταν απ?θανο να διαρκ?σει η ελευθερ?α των ελληνικ?ν π?λεων τη? Μικρ?? Ασ?α? για μεγ?λο χρονικ? δι?στημα. ^[155] Μετ? τη μ?χη στη Μυκ?λη, ο Σπαρτι?τη? βασιλι?? Λεωτυχ?δα? πρ?τεινε να μεταφ?ρουν ?λου? του? ?λληνε? απ? τη Μικρ? Ασ?α στην Ευρ?πη ω? τη μοναδικ? μ?θοδο απ?λυτη? ελευθερ?α? απ? την περσικ? κυριαρχ?α. Ο Ξ?νθιππο? , ο Αθηνα?ο? διοικητ?? στη Μυκ?λη, αρν?θηκε κατηγορηματικ? - οι ιωνικ?? π?λει? ?ταν αθηνα?κ?? αποικ?ε?, επομ?νω? οι Αθηνα?οι θα προστ?τευαν του? ?ωνε? . ^[155] Αυτ? σ?μαινε ?τι η ηγεσ?α στην ελληνικ? συμμαχ?α περι?λθε στου? Αθηνα?ου? - με τη σπαρτιατικ? αποχ?ρηση μετ? το Βυζ?ντιο, η ηγεσ?α των Αθηνα?ων ?γινε σαφ??. ^{[154] [155]}

Η συμμαχ?α των π?λεων-κρατ?ν που ε?χε αποκρο?σει την εισβολ? του Ξ?ρξη ε?χε επικεφαλ?? τη Σπ?ρτη και την Πελοποννησιακ? Συμμαχ?α . Με την αποχ?ρηση αυτ?ν των π?λεων-κρατ?ν, στο ιερ? νησ? τη? Δ?λου συγκλ?θηκε συν?δριο για ?δρυση ν?α? συμμαχ?α?, η οπο?α θα συν?χιζε τον αγ?να κατ? των Περσ?ν. Αυτ? η συμμαχ?α, η οπο?α τ?ρα συμπεριλ?μβανε και πολλ? νησι? του Αιγα?ου, ονομ?στηκε ≪Πρ?τη Αθηνα?κ? Συμμαχ?α≫, γνωστ? επ?ση? ω? Δηλιακ? Συμμαχ?α. Σ?μφωνα με τον Θουκυδ?δη, κ?ριο? σκοπ?? τη? συμμαχ?α? ?ταν η λεηλασ?α τη? επικρ?τεια? του Π?ρση βασιλι? ω? αντ?ποινα για ?σα υπ?στησαν. ^[156] Στην πραγματικ?τητα, αυτ?? ο σκοπ?? χωρ?ζονταν σε τρ?α κ?ρια μ?ρη - να ετοιμαστο?ν για μια μελλοντικ? εισβολ?, να εκδικηθο?ν του? Π?ρσε? και να κανον?σουν τα τη? διανομ?? των λαφ?ρων. Τα μ?λη ε?χαν την ευκαιρ?α να διαλ?ξουν αν ?θελαν να προσφ?ρουν στρατ? ? φ?ρο στο κοιν? ταμε?ο - τα περισσ?τερα μ?λη δι?λεξαν τον φ?ρο. ^[157] Τα μ?λη τη? συμμαχ?α? ορκ?στηκαν να ?χουν του? ?διου? φ?λου? και εχθρο?? και ?ριξαν κομμ?τια σιδ?ρου στη θ?λασσα για να συμβολ?σουν τη μονιμ?τητα τη? συμμαχ?α? του?. Ο Αθηνα?ο? πολιτικ?? Αριστε?δη? θα περ?σει την υπ?λοιπη ζω? του με το να ασχολε?ται με τι? υποθ?σει? τη? συμμαχ?α?, πεθα?νοντα? (σ?μφωνα με τον Πλο?ταρχο) λ?γα χρ?νια αργ?τερα στον Π?ντο , εν? προσδι?ριζε τι φ?ρο θα πλ?ρωναν τα μ?λη. ^[158]

Εκστρατε?ε? κατ? τη? Περσ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? τη δι?ρκεια τη? δεκαετ?α? του 470 π.Χ, τα μ?λη τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? οργ?νωναν επιθ?σει? στη Θρ?κη και στο Αιγα?ο για να απομακρ?νουν τι? περσικ?? φρουρ?? απ? την περιοχ?, υπ? την ηγεσ?α του Αθηνα?ου πολιτικο? και στρατηγο? Κ?μωνα . ^[159] Στα πρ?τα χρ?νια τη? επ?μενη? δεκαετ?α?, ο Κ?μωνα? ?ρχισε εκστρατε?ε? στη Μικρ? Ασ?α , προσπαθ?ντα? να ενισχ?σει την ελληνικ? θ?ση εκε?. ^[160] Στη μ?χη του Ευρυμ?δοντα , ο αθηνα?κ?? και ο συμμαχικ?? στ?λο? π?τυχαν διπλ? ν?κη, καταστρ?φοντα? τον περσικ? στ?λο και τον περσικ? στρατ?. Μετ? τη μ?χη, οι Π?ρσε? αν?λαβαν παθητικ? ρ?λο, αποφε?γοντα? να αντιμετωπ?σουν σε μ?χη του? Αθηνα?ου?. ^[161]

Στα τ?λη τη? δεκαετ?α? του 460 π.Χ, οι Αθηνα?οι π?ραν την απ?φαση να υποστηρ?ξουν την Α?γυπτο στην επαν?σταση τη? κατ? τη? Περσ?α?. Αν και τα ελληνικ? σ?ματα ε?χαν επιτυχ?ε?, δεν κατ?φεραν να καταλ?βουν την περσικ? φρουρ? στη Μ?μφιδα , παρ? την πολιορκ?α 3 ετ?ν. ^[162] Τ?τε, οι Π?ρσε? αντεπιτ?θηκαν, και η αθηνα?κ? δ?ναμη πολιορκ?θηκε για 18 μ?νε?, πριν εξολοθρευτε?. ^[163] Αυτ? η καταστροφ?, σε συνδυασμ? με τι? συγκρο?σει? στην Ελλ?δα, δεν επ?τρεψε στου? Αθηνα?ου? να συνεχ?σουν τι? συγκρο?σει? με του? Π?ρσε?. ^[164] Το 451 π.Χ, υπογρ?φτηκε ανακωχ? στην Ελλ?δα, και ο Κ?μωνα? ?ταν ει? θ?σιν να οδηγ?σει στρατ? στην Κ?προ . Ωστ?σο, καθ?? πολιορκο?σε το Κ?τιον , ο Κ?μωνα? π?θανε απ? ασθ?νεια ? σκοτ?θηκε και η πολιορκ?α λ?θηκε. Κατ? την αποχ?ρησ? τη? η αθηνα?κ? δ?ναμη π?τυχε διπλ? (κατ? ξηρ? και θ?λασσα) ν?κη στη Σαλαμ?να τη? Κ?πρου . ^[165] Αυτ? η εκστρατε?α ?βαλε τ?λο? στι? εχθροπραξ?ε? μεταξ? τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? και τη? Περσ?α?, και αρχα?οι ιστορικο? (Ηρ?δοτο?, Δι?δωρο?, Πλο?ταρχο?) υποστηρ?ζουν ?τι μια συνθ?κη ειρ?νη?, η ειρ?νη του Καλλ?α, ε?χε υπογραφε? για να εδραι?σει το οριστικ? τ?λο? των Περσικ?ν Πολ?μων. ^[166]

Ειρ?νη με την Περσ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? τι? μ?χε? τη? Σαλαμ?να? τη? Κ?πρου, ο Θουκυδ?δη? δεν κ?νει αναφορ?? για συγκρο?σει? με του? Π?ρσε?, λ?ει απλ? ?τι οι ?λληνε? επ?στρεψαν στην πατρ?δα του?. ^[165] Ο Δι?δωρο?, απ? την ?λλη πλευρ?, υποστηρ?ζει ?τι μετ? τη μ?χη στη Σαλαμ?να, υπογρ?φτηκε συνθ?κη ειρ?νη? (η Ειρ?νη του Καλλ?α) με του? Π?ρσε?. ^[167] Ο Δι?δωρο? ?σω? ακολο?θησε την ιστορ?α του ?φορου σε αυτ? το σημε?ο, ο οπο?ο? με τη σειρ? του επηρε?στηκε απ? τον δ?σκαλο του, Ισοκρ?τη - ο οπο?ο? ?ταν ο πρ?το? που αν?φερε την προτειν?μενη ειρ?νη, το 380 π.Χ. ^[23] Ακ?μα και κατ? τη δι?ρκεια του 4ου αι?να π.Χ η ?παρξη τη? συνθ?κη? ?ταν αμφιλεγ?μενη, και δ?ο συγγραφε?? αυτ?? τη? περι?δου, ο Καλλισθ?νη? και ο Θε?πομπο? ο Χ?ο? φα?νεται να την απορρ?πτουν. ^[168]

Ε?ναι πιθαν?ν ?τι οι Αθηνα?οι προσπ?θησαν να διαπραγματευτο?ν με του? Π?ρσε? στο παρελθ?ν. Ο Πλο?ταρχο? θεωρε? ?τι μετ? τη ν?κη στον Ευρυμ?δοντα, ο Αρταξ?ρξη? συμφ?νησε να υπογρ?ψει ειρ?νη με του? ?λληνε?, ονομ?ζοντ?? την ≪Ειρ?νη του Καλλ?α≫ ?πω? ονομαζ?ταν ο Αθηνα?ο? πρ?σβη?. Ωστ?σο, ?πω? τον?ζει ο Πλο?ταρχο?, ο Καλλισθ?νη? καταγρ?φει ?τι τ?τοια ειρ?νη υπογρ?φτηκε αυτ? τον καιρ? (περ?που το 466 π.Χ). ^[161] Ο Ηρ?δοτο? επ?ση? αναφ?ρει, εν παρ?δω, μια αθηνα?κ? πρεσβε?α υπ? την ηγεσ?α του Καλλ?α , η οπο?α στ?λθηκε στα Σο?σα για να διαπραγματευτε? με τον Αρταξ?ρξη. ^[169] Αυτ? η πρεσβε?α συμπεριλ?μβανε και αντιπροσ?που? απ? το ?ργο? και μπορε? να χρονολογε?ται περ?που το 461 π.Χ (μετ? τη συμφων?α για συμμαχ?α μεταξ? τη? Αθ?να? και του ?ργου?). ^[23] Η πρεσβε?α δημιουργ?θηκε με σκοπ? να επιτευχθε? κ?ποιου ε?δου? συμφων?α ειρ?νη?, και μ?λιστα ?χει διατυπωθε? η ?ποψη ?τι η αποτυχ?α αυτ?ν των υποθετικ?ν διαπραγματε?σεων οδ?γησαν στην απ?φαση των Αθηνα?ων να υποστηρ?ξουν την αιγυπτιακ? εξ?γερση. ^[170] Οι αρχα?ε? πηγ?? συνεπ?? διαφωνο?ν ω? προ? το αν ?ταν επ?σημη ειρ?νη ? ?χι, και αν ?ταν, π?τε συμφων?θηκε.

Οι σ?γχρονοι ιστορικο? επ?ση? δεν συμφωνο?ν μεταξ? του? - για παρ?δειγμα, ο Φ?ιν αποδ?χεται την ?ννοια τη? Ειρ?νη? του Καλλ?α, ^[23] αλλ? ο Σ?αλι ?χι. ^[171] Ο Χ?λλαντ αποδ?χεται ?τι υπ?ρχε συμφων?α μεταξ? Αθ?να? και Περσ?α?, αλλ? ?χι την ?δια τη συνθ?κη. ^[172] Ο Φ?ιν ισχυρ?ζεται ?τι η ?ρνηση του Καλλισθ?νη ?τι η συνθ?κη υπογρ?φτηκε μετ? τον Ευρυμ?δοντα δεν αποκλε?ει την πιθαν?τητα υπογραφ?? συμφων?α? αργ?τερα. Επιπλ?ον, θεωρε? ?τι ο Θε?πομπο? στην πραγματικ?τητα αναφ?ρει μια συνθ?κη που υπογρ?φτηκε με την Περσ?α το 423 π.Χ. ^[23] Αν αυτ?? οι θεωρ?ε? ε?ναι σωστ??, θα εκλε?ψει ?να σημαντικ? εμπ?διο για την αποδοχ? τη? ?παρξη? τη? συνθ?κη?. ?να επιπλ?ον επιχε?ρημα για την ?παρξη τη? συμφων?α? ε?ναι η ξαφνικ? αποχ?ρηση των Αθηνα?ων απ? την Κ?προ το 450 π.Χ, γεγον?? που δ?νει περισσ?τερο ν?ημα σε κ?ποιο ε?δο? συμφων?α? ειρ?νη?. ^[173] Απ? την ?λλη πλευρ?, ε?ν υπ?ρχε κ?ποιο ε?δο? συμφων?α?, φα?νεται παρ?ξενο το γεγον?? ?τι δεν αναφ?ρεται στην Ιστορ?α του Θουκυδ?δη. Σε παρ?θεση του για την πεντηκονταετ?α , στ?χο? του ε?ναι να εξηγ?σει την α?ξηση τη? δ?ναμη? τη? Αθ?να?, και μια τ?τοια συμφων?α, και το γεγον?? ?τι τα μ?λη τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? δεν απαλλ?χθηκαν απ? τι? υποχρε?σει? του? μετ? απ? αυτ?, θα σηματοδοτο?σε ?να σημαντικ? β?μα στην αθηνα?κ? υπεροχ?. ^[174] Αντιθ?τω?, θεωρε?ται ?τι μερικ? σημε?α στην ιστορ?α του Θουκυδ?δη ερμηνε?ονται καλ?τερα με συμφων?α ειρ?νη?. ^[23] Επομ?νω?, δεν υπ?ρχει σαφ?? συνα?νεση μεταξ? των ιστορικ?ν για την ?παρξη τη? συμφων?α?.

Οι αρχα?ε? πηγ?? που δ?νουν πληροφορ?ε? για τη συμφων?α ε?ναι συνεπε?? ω? προ? την περιγραφ? των ?ρων: ^{[23] [167] [168]}

• ?λε? οι ελληνικ?? π?λει? τη? Ασ?α? θα ζουν με του? καν?νε? του? ? θα ε?ναι αυτ?νομε? (σ?μφωνα με τη μετ?φραση).
• Οι Π?ρσε? σατρ?πε? (και οι στρατο? του?) δεν θα ταξ?δευαν δυτικ? του ?λυ (Ισοκρ?τη?) ? κοντ? σε μια μ?ρα? ταξ?δι με ?λογα στο Αιγα?ο Π?λαγο? (Καλλισθ?νη?) ? κοντ? σε τρι?μερο ταξ?δι με τα π?δια στο Αιγα?ο Π?λαγο? (?φορο? και Δι?δωρο?)
• Καν?να περσικ? πολεμικ? πλο?ο δεν θα ?πλεε δυτικ? τη? Φασ?λιδα? (στη ν?τια ακτ? τη? Μικρ?? Ασ?α?), ? δυτικ? απ? τι? Κυαν?ε? Π?τρε? (πιθαν?? ανατολικ? του Βοσπ?ρου, ? β?ρεια)
• Αν οι ?ροι τηρηθο?ν απ? τον βασιλι? και του? στρατηγο??, τ?τε οι Αθηνα?οι δεν θα στ?λνουν στρατ? στι? περιοχ?? υπ? περσικ? κατοχ?.

Αποτελ?σματα και μετ?πειτα συγκρο?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Προ? το τ?λο? των συγκρο?σεων με την Περσ?α, η διαδικασ?α με την οπο?α η Δηλιακ? Συμμαχ?α ?γινε Αθηνα?κ? Ηγεμον?α ?φθασε στο τ?λο? τη?. ^[175] Οι σ?μμαχοι τη? Αθ?να? δεν απαλλ?χθηκαν απ? τι? υποχρε?σει? του? στην παροχ? χρημ?των ? πλο?ων, παρ? την πα?ση των εχθροπραξι?ν. ^[174] Στην Ελλ?δα, ο Πρ?το? Πελοποννησιακ?? Π?λεμο? μεταξ? τη? Αθ?να? και τη? Σπ?ρτη? και των συμμ?χων τη?, ο οπο?ο? συνεχ?στηκε απ? το 460 π.Χ, τελικ? ?ληξε το 445 π.Χ, με ανακωχ? τρι?ντα ετ?ν. ^[176] Ωστ?σο, η αυξαν?μενη εχθρ?τητα μεταξ? τη? Σπ?ρτη? και τη? Αθ?να? θα οδηγ?σει, δεκατ?σσερα χρ?νια αργ?τερα, στο ξ?σπασμα του Δε?τερου Πελοποννησιακο? Πολ?μου. ^[177] Αυτ? η καταστροφικ? σ?γκρουση, η οπο?α δι?ρκεσε 27 χρ?νια, θα ?χει ω? αποτ?λεσμα την ολοκληρωτικ? καταστροφ? τη? αθηνα?κ?? δ?ναμη?, την κατ?λυση τη? Αθηνα?κ?? Ηγεμον?α? και την αν?πτυξη τη? σπαρτιατικ?? ηγεμον?α? σε ολ?κληρη την Ελλ?δα. ^[178] Ωστ?σο, δεν ε?ναι μ?νο η Αθ?να που υπ?στη μεγ?λε? απ?λειε? - ο π?λεμο? αποδυν?μωσε ?λη την Ελλ?δα. ^[179]

Επανειλημμ?νω? νικημ?νοι στι? μ?χε? απ? του? ?λληνε?, και εξαντλημ?νοι απ? τι? εσωτερικ?? διαμ?χε?, ο Αρταξ?ρξη? και οι δι?δοχοι του διατ?πωσαν μετ? το 450 π.Χ. την πολιτικ? του ≪δια?ρει και βασ?λευε≫. ^[179] Αποφε?γοντα? οι Π?ρσε? να αντιμετωπ?σουν οι ?διοι σε μ?χη του? ?λληνε?, προσπ?θησαν ν'αντιπαρατ?ξουν την Αθ?να στη Σπ?ρτη, δωροδοκ?ντα? τακτικ? του? πολιτικο?? για να πετ?χουν του? στ?χου? του?. Με αυτ? τον τρ?πο, εξασφαλ?στηκε ?τι οι ?λληνε? θα συν?χιζαν του? εμφ?λιου? πολ?μου? του?, και δεν θα ?ταν σε θ?ση να στρ?ψουν την προσοχ? του? στην Περσ?α. ^[179] Μ?χρι το 396 π.Χ δεν υπ?ρχαν ανοικτ?? συγκρο?σει? μεταξ? των Ελλ?νων και τη? Περσ?α?, ?ταν ο Σπαρτι?τη? βασιλι?? Αγησ?λαο? εξεστρ?τευσε στη Μικρ? Ασ?α, για ?να μικρ? χρονικ? δι?στημα - ?πω? επισ?μανε ο Πλο?ταρχο?, οι ?λληνε? ?ταν π?ρα πολ? απασχολημ?νοι με του? εμφ?λιου? πολ?μου? του? για να πολεμ?σουν κατ? των ≪β?ρβαρων≫. ^[166]

Αν οι π?λεμοι τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? ?λλαξαν την ισορροπ?α δυν?μεων μεταξ? Ελλ?δα? και Περσ?α? υπ?ρ των Ελλ?νων, τ?τε οι π?λεμοι του επ?μενου μισο? του αι?να ?καναν πολλ? για να αποκατασταθε? η ισορροπ?α δυν?μεων στην Περσ?α. Το 387 π.Χ. η Σπ?ρτη, μπροστ? απ? μια συμμαχ?α τη? Κορ?νθου, τη? Θ?βα? και τη? Αθ?να? κατ? τη δι?ρκεια του Κορινθιακο? Πολ?μου , ζ?τησε τη βο?θεια τη? Περσ?α? για να ενισχ?σει τη θ?ση τη?. Χ?ρη στη γνωστ? Ειρ?νη του Βασιλ?ω? , η οπο?α ?φερε τ?λο? στον π?λεμο, ο Αρταξ?ρξη? Β' απα?τησε και π?τυχε την επιστροφ? των π?λεων τη? Μικρ?? Ασ?α? απ? του? Σπαρτι?τε?, και σε αντ?λλαγμα υποσχ?θηκε ?τι η Περσ?α θα κ?ρυσσε π?λεμο σε οποιαδ?ποτε ελληνικ? π?λη που δεν θα δεχ?ταν την ειρ?νη. ^[180] Με αυτ? την ταπεινωτικ? συνθ?κη, η οπο?α αν?τρεψε ?λα τα ελληνικ? κ?ρδη του προηγο?μενου αι?να, θυσι?στηκαν οι ?λληνε? τη? Μικρ?? Ασ?α? ?στε οι Σπαρτι?τε? να μπορ?σουν να διατηρ?σουν την ηγεμον?α του? στην Ελλ?δα. ^[181] Μετ? την υπογραφ? αυτ?? τη? συνθ?κη? οι ?λληνε? ρ?τορε? ?ρχισαν να παραπ?μπουν στην Ειρ?νη του Καλλ?α (ε?τε πραγματικ? ε?τε ?χι), ω? αντ?στιξη για τη ντροπ? τη? Ειρ?νη? του Βασιλ?ω?, και ω? ?να λαμπρ? παρ?δειγμα των ≪καλ?ν παλι?ν ημερ?ν≫ ?ταν οι ?λληνε? του Αιγα?ου και τη? Μικρ?? Ασ?α? απελευθερ?θηκαν απ? την περσικ? κατοχ? απ? τη Δηλιακ? Συμμαχ?α. ^[23]

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αρχα?ε? πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Ηρ?δοτο? , Ιστορ?αι .
• Θουκυδ?δη? , Ιστορ?α του Πελοποννησιακο? Πολ?μου .
• Ξενοφ?ν , Ελληνικ? .
• Δι?δωρο? Σικελι?τη? , Βιβλιοθ?κη Ιστορικ? .
• Πλο?ταρχο? , Β?οι Παρ?λληλοι - Αριστε?δη? , Κ?μων , Θεμιστοκλ?? .
• Κορν?λιο? Ν?πω? , Περ? επιφαν?ν ανδρ?ν ( Μιλτι?δη? ).

Σ?γχρονε? πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Boardman J.· Bury J.B.· Cook S.A.· Adcock F.A.· και ?λλοι. (1988). The Cambridge Ancient History, vol. 5 . Cambridge University Press. ISBN   0521228042 .  
• Burn, A.R. (1985). ≪Persia and the Greeks≫. Στο: Ilya Gershevitch. The Cambridge History of Iran, Volume 2: The Median and Achaemenid Periods The Cambridge Ancient History, vol. 5 . Cambridge University Press. ISBN   0521228042 .  
• Dandamaev, M.A. (1989). A political history of the Achaemenid empire (translated by Willem Vogelsang) . BRILL. ISBN   9004091726 .  
• Philip de Souza (2003). The Greek and Persian Wars, 499-386 BC . Osprey Publishing. ISBN   1-84176-358-6 .  
• Farrokh, Keveh (2007). Shadows in the Desert: Ancient Persia at War . Osprey Publishing. ISBN   1846031087 .  
• Fine, John Van Antwerp (1983). The ancient Greeks: a critical history . Harvard University Press. ISBN   0674033140 .  
• Finley, Moses (1972). ≪Introduction≫. Thucydides – History of the Peloponnesian War (translated by Rex Warner) . Penguin. ISBN   0140440399 .  
• Garland, Robert: (2018). Η Αθ?να στι? φλ?γε? . Μτφρ. Χρ?στο? Καψ?λη?. Αθ?να: Ψυχογι??. ISBN   978-618-01-2566-5 .  
• Green, Peter (2006). Diodorus Siculus – Greek history 480–431 BC: the alternative version (translated by Peter Green) . University of Texas Press. ISBN   0292712774 .  
• Green, Peter (1996). The Greco-Persian Wars . University of California Press. ISBN   0520205731 .  
  • ελληνικ? μετ?φραση: Οι ελληνοπερσικο? π?λεμοι . Μτφρ. Αρι?δνη Αλαβ?νου. Γ?ρακα?: Τουρ?κη. 2004. ISBN   978-960-87875-4-4 .  
• Hall, Jonathon (2002). Hellenicity: between ethnicity and culture . University of Chicago Press. ISBN   0226313298 .  
• Higbie, Carolyn (2003). The Lindian Chronicle and the Greek Creation of their Past . Oxford University Press. ISBN   0-19-924191-0 .  
• Holland, Tom (2006). Persian Fire: The First World Empire and the Battle for the West . Abacus. ISBN   0385513119 .  
• Kagan, Donald (1989). The Outbreak of the Peloponnesian War . Cornell University Press. ISBN   0801495563 .  
• Koster, A.J. (1934). ≪Studien zur Geschichte des Antikes Seewesens≫. Klio Belheft 32 .  
• Lazenby, JF (1993). The Defence of Greece 490–479 BC . Aris & Phillips Ltd. ISBN   0856685917 .  
• Osborne, Robin (1996). Greece in the making, 1200-479 BC . Routledge. ISBN   9780415469920 .  
• Roebuck, R. (1987). Cornelius Nepos – Three Lives . Bolchazy-Carducci Publishers. ISBN   0865162077 .  
• Rung, Eduard (2008). ≪Diplomacy in Graeco-Persian relations≫. Στο: de Souza, P.· France, J. War and peace in ancient and medieval history . University of California Press. ISBN   052181703X .  
• Sealey, Raphael (1976). A history of the Greek city states, ca. 700-338 B.C. . University of California Press. ISBN   0520031776 .  
• Snodgrass, Anthony (1971). The dark age of Greece: an archaeological survey of the eleventh to the eighth centuries BC . Routledge. ISBN   9780415936361 .  
• Carol G. Thomas· Craig Conant (2003). Citadel to City-State: The Transformation of Greece, 1200-700 B.C.E . Indiana University Press. ISBN   0253216028 .  
• Traver, Andrew (2002). From polis to empire, the ancient world, c. 800 B.C.-A.D. 500: a biographical dictionary . Greenwood Publishing Group. ISBN   0313309426 .  
• Γαρουφαλ??, Δημ?τριο? Ν. (2003). Περσικο? π?λεμοι, 490-479 π.Χ . Αθ?να: Περισκ?πιο. ISBN   978-960-8345-09-6 .  

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Περσικο? Π?λεμοι

• Persian Wars ? Ancient History Encyclopedia
• The Persian Wars at History of Iran on Iran Chamber Society
• Article in Greek about Salamis, includes Marathon and Xerxes's campaign
• EDSITEment Lesson 300 Spartans at the Battle of Thermopylae: Herodotus' Real History

π   ?   σ   ?   ε Μ?χε? των Ελληνοπερσικ?ν Πολ?μων Προο?μιο Ν?ξο? Ιων?α Λ?δη Α' εισβολ? Μαραθ?να? Ερ?τρια Β' εισβολ? Θερμοπ?λε? Αρτεμ?σιο Σαλαμ?να Πλαται?? Μυκ?λη Σχετιζ?μενα Π?λεμοι τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? Κορινθιακ?? Π?λεμο?

π   ?   σ   ?   ε Π?λεμοι στην Αρχα?α Ελλ?δα Π?λεμοι στην Μυκηνα?κ? Ελλ?δα Τρωικ?? Π?λεμο? Π?λεμοι στην Αρχα?κ? Ελλ?δα Πρ?το? Μεσσηνιακ?? Π?λεμο? Ληλ?ντιο? Π?λεμο? Δε?τερο? Μεσσηνιακ?? Π?λεμο? Μελιακ?? Π?λεμο? Μιλησιακ?? Π?λεμο? Πρ?το? Ιερ?? Π?λεμο? Π?λεμοι τη? Σικελ?α? Π?λεμοι στην Κλασσικ? Ελλ?δα Ιωνικ? Επαν?σταση Περσικο? Π?λεμοι Π?λεμοι τη? Δηλιακ?? Συμμαχ?α? Πρ?το? Πελοποννησιακ?? Π?λεμο? Δε?τερο? Ιερ?? Π?λεμο? Σαμιακ?? Π?λεμο? Δε?τερο? Πελοποννησιακ?? Π?λεμο? Κορινθιακ?? Π?λεμο? Θηβα?κο? Π?λεμοι Πρ?το? Συμμαχικ?? Π?λεμο? Τρ?το? Ιερ?? Π?λεμο? Τ?ταρτο? Ιερ?? Π?λεμο? Π?λεμοι του Μεγ?λου Αλεξ?νδρου Π?λεμοι στην Ελληνιστικ? Ελλ?δα Λαμιακ?? Π?λεμο? Π?λεμοι των Διαδ?χων και των Επιγ?νων του Μεγ?λου Αλεξ?νδρου Εκστρατε?α του Π?ρρου Χρεμων?δειο? Π?λεμο? Δημητριακ?? Π?λεμο? Κλεομ?νειο? Π?λεμο? Δε?τερο? Συμμαχικ?? Π?λεμο? Πρ?το? Μακεδονικ?? Π?λεμο? Πρ?το? Κρητικ?? Π?λεμο? Δε?τερο? Μακεδονικ?? Π?λεμο? Λακωνικ?? Π?λεμο? Αιτωλικ?? Π?λεμο? Τρ?το? Μακεδονικ?? Π?λεμο? Δε?τερο? Κρητικ?? Π?λεμο? Τ?ταρτο? Μακεδονικ?? Π?λεμο? Πενταστρ?τειο? Π?λεμο? Επαν?σταση των Μακκαβα?ων

π   ?   σ   ?   ε Αρχα?α Σπ?ρτη Ιστορ?α Ιστορ?α τη? Σπ?ρτη? Κ?θοδο? των Δωρι?ων Πρ?το? Μεσσηνιακ?? Π?λεμο? Δε?τερο? Μεσσηνιακ?? Π?λεμο? Σπαρτιατικ? Συμμαχ?α Σεισμ?? του 464 π.Χ. Μηδικο? Π?λεμοι Συνωμοσ?α του Κιν?δωνα Πελοποννησιακ?? Π?λεμο? Σπαρτιατικ? ηγεμον?α Κορινθιακ?? Π?λεμο? Χρεμων?δειο? Π?λεμο? Κοιν? των Ελευθερολακ?νων Πολιτε?α Μεγ?λη Ρ?τρα Βασιλε?? ?φοροι Γερουσ?α Απ?λλα Κοινων?α ?μοιοι Περ?οικοι Ε?λωτε? Νεοδαμ?δει? Μ?θακε? Τρ?φιμοι Υπομε?ονε? Κοινωνικ? θ?ση γυναικ?ν Στρατ?? Αγωγ? Κρυπτε?α Φ?λαγγα Μ?ρα Οπλ?τη? Πολιτισμ?? Λακωνικ? τ?χνη Μ?λανα? ζωμ?? Συσσ?τια Παιδεραστ?α Ξενηλασ?α Και?δα? Β?βασι? Λακωνοφιλ?α Λακωνισμ?? Αθλητισμ?? Αγ?νε? σφαιροβολ?α? Θρησκε?α Δι?σκουροι Μεν?λαο? Ωρα?α Ελ?νη Ηρακλ?? Ιερ? Ορθ?α? Αρτ?μιδο? Κ?ρνεια Γυμνοπαιδ?ε? Υακ?νθια Διαβατ?ρια Λεων?δεια Ταιν?ρια Τιθην?δια Αποικ?ε? Θ?ρα Λ?παθο? Σ?λγη Τ?ρα? Πρ?σωπα Λυκο?ργο? Χ?λων Λεων?δα? Λ?σανδρο? Ευρυβι?δη? Κλεομ?νη? Α' Δημ?ρατο? Κλεομ?νη? Γ' Παυσαν?α? Αγησ?λαο? Β' ?γι? Β? Ν?βι? Τυρτα?ο? Πλειστο?ναξ Γ?λιππο?