Το λ?μμα δεν περι?χει πηγ?? ? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν. Μπορε?τε να βοηθ?σετε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 10/11/2013.

Ο παρ?τυφο? ε?ναι οξε?α λοιμ?δη? ν?σο?, που προκαλε?ται απ? σαλμον?λε? ?λων των ομ?δων, εκτ?? απ? το ε?δο? S. typhoea που προκαλε? τον τ?φο . Οι πιο σημαντικ?? παρατυφικ?? λοιμ?ξει? οφε?λονται στη σαλμον?λα S. paratyphi Α και του S. paratyphi Β. Ο S. paratyphi Α επικρατε? στι? ασιατικ?? χ?ρε?, εν? ο S. paratyphi Β στην Ευρ?πη. Στην Ελλ?δα δεν εμφαν?ζεται ο S. paratyphi Α εδ? και πολλ? χρ?νια. Η πηγ? των παρατυφικ?ν σαλμονελ?ν ε?ναι τα κρεατοπαραγωγ? ζ?α, τα πουλερικ? και τα τρ?φιμα που προ?ρχονται απ? αυτ?. ^{[1] [2]}

Η παθογ?νεια του παρατ?φου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η τυφικ? σαλμον?λλωση, ευρ?τερα γνωστ? ω? τυφοειδ?? πυρετ?? , προκαλε?ται απ? τα βακτ?ρια: Salmonella typhi, Salmonella paratyphi A, Salmonella paratyphi B και Salmonella paratyphi C, μολ?νοντα? και αλλοι?νοντα? δι?φορα ?ργανα. Η τυφικ? σαλμον?λλωση επηρε?ζει ολ?κληρο τον οργανισμ? και ?χι απλ? το ?ντερο , ?πω? συμβα?νει με τον μη τυφικ? σαλμον?λλωση, κ?νοντα? την ασθ?νεια πολ? πιο επικ?νδυνη για τον οργανισμ?, ?ω? και θανατηφ?ρα.

Η μ?λυνση του ανθρ?που πραγματοποιε?ται με την κατ?ποση μολυσμ?νων τροφ?μων ? νερο?. Η μολυσματικ? δ?ση ε?ναι 103 ?ω? 106 ζωνταν?ν μικροοργανισμ?ν. Στη γαστρεντερ?τιδα οι σαλμον?λλε? διεισδ?ουν μ?σω των κυττ?ρων του βλεννογ?νου του λεπτο? και του παχ?ο? εντ?ρου στη βασικ? μεμβρ?νη με αποτ?λεσμα να εμφαν?ζεται φλεγμον? και δι?ρροια . Ο οργανισμ?? αντιδρ? με πολυμορφοπ?ρηνα λευκ? αιμοσφα?ρια για να περιορ?σει τη λο?μωξη στο ?ντερο και του? αντ?στοιχου? λεμφαδ?νε? . Ο αριθμ?? των σαλμονελλ?ν που απαιτε?ται για να εκδηλωθε? η εντερ?τιδα ε?ναι πολ? μεγαλ?τερο? απ? αυτ?ν που απαιτε?ται για την εκδ?λωση των συμπτωμ?των απ? λο?μωξη σιγκ?λλα?. ^{[1] [2]}

Οι κλινικ?? εκδηλ?σει? του παρατ?φου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι περισσ?τερε? λοιμ?ξει? που οφε?λονται σε σαλμον?λλε? περιορ?ζονται σε μη επιλεγμ?νε? γαστρεντερ?τιδε?, οι οπο?ε? σπ?νια απαιτο?ν αντιμικροβιακ? θεραπε?α. Στην πραγματικ?τητα, η αντιμικροβιακ? θεραπε?α δεν ελαττ?νει τη διαρκε? ? τη σοβαρ?τητα τη? γαστρεντερ?τιδα?, αντιθ?τω? μπορε? να επιμηκ?νει τον χρ?νο αποβολ?? των σαλμονελλ?ν με τα κ?πρανα και να δημιουργ?σει ανθεκτικ? στελ?χη. Εντο?τοι?, σοβαρ?? επιπλοκ??, ?πω? η βακτηριαιμ?α ? η μηνιγγ?τιδα , μπορε? να αναπτυχθο?ν σε ?να ποσοστ? 5-10% των ατ?μων που μολ?νονται με τυφοειδε?? σαλμον?λλε?. ^{[1] [2]}

Τα συμπτ?ματα τη? τυφικ?? σαλμον?λλωση? ε?ναι τα ?δια με αυτ? τη? μη τυφικ??, μ?νο που ο πυρετ?? ε?ναι υψηλ?τερο?, και εξαφαν?ζεται μετ? απ? τρει? εβδομ?δε?. Στη τυφικ? σαλμον?λλωση εμφαν?ζεται ναυτ?α, δι?ρροια, κοιλιακ?? κρ?μπε?, πονοκ?φαλο?, εμετο?, εντερικ? δι?τρηση, μηνιγγ?τιδα, οστεομυελ?τιδα , ηπατομεγαλ?α , σπληνομεγαλ?α , ελαττωμ?νη επιθυμ?α για φαγητ?, εντερικ? αιμορραγ?α, στομαχ?πονο?, εν? ε?κοσι με τρι?ντα ημ?ρε? μετ? την προσβολ? του οργανισμο?, ενδ?χεται να υπ?ρξουν π?νοι στι? αρθρ?σει?.

Η κλινικ? εικ?να του S. paratyphi A μοι?ζει με εκε?νη του τυφοειδο?? πυρετο? μ?τρια? βαρ?τητα?· εν? η κλινικ? εικ?να του S. paratyphi Β χαρακτηρ?ζεται περισσ?τερο απ? ?ντονη γαστρεντερ?τιδα με δι?ρροια, π?νου? στην κοιλι? και εμετο??. Ο εντερικ?? ? τυφοειδ?? πυρετ??, ο οπο?ο? οφε?λεται στην S. typhi, και οι ?λλοι εντερικο? πυρετο? που οφε?λονται στην S. paratyphi A, B, C ?χουν χρ?νο επ?αση? 10-12 μ?ρε?. Η εισβολ? τη? ν?σου ε?ναι βραδε?α, με πυρετ?, ρ?γη, παραλ?ρημα, δυσκοιλι?τητα, κοιλιακο?? π?νου?, σπηλομεγαλ?α και λευκοπεν?α . Ο πυρετ?? διαρκε? λ?γε? ημ?ρε? (σπαν?ω? περισσ?τερο απ? μ?α εβδομ?δα). Μπορε? επ?ση? να εμφανιστο?ν ερυθρ?? κηλ?δε? στον θ?ρακα και στην κοιλιακ? χ?ρα. Οι κλινικ?? εκδηλ?σει? των S. paratyphi A, B, C ε?ναι μικρ?τερη? βαρ?τητα?.

Ο τυφοειδ??/παρατυφοειδ?? πυρετ?? και η χολ?ρα συγκαταλ?γονται στα σπ?νια νοσ?ματα με τα περισσ?τερα δηλωθ?ντα κρο?σματα να ε?ναι σποραδικ? και εισαγ?μενα απ? χ?ρε? εκτ?? Ευρ?πη? . ^{[1] [2]}

Τρ?ποι προσβολ?? απ? παρ?τυφο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εφ?σον τα βακτ?ρια τη? σαλμον?λλα? υπ?ρχουν στα περιττ?ματα των ανθρ?πων, ε?ναι εξαιρετικ? ε?κολο να προσβληθε? κανε?? απ? αυτ?ν. Για τον λ?γο αυτ?, απαιτε?ται αυστηρ? τ?ρηση των βασικ?ν καν?νων υγιειν?? (σχολαστικ? πλ?σιμο των χερι?ν μετ? τη χρ?ση του μπ?νιου κλπ.). Σε αντ?θετη περ?πτωση, τα βακτ?ρια κατακ?θονται και ?στερα εγκαθ?στανται ολοκληρωτικ? στον οργανισμ?, ο οπο?ο? αποδυναμ?νεται και εν τ?λει, εξ αιτ?α? αυτο?, ο προσβεβλημ?νο? απ? την ασθ?νεια καταλ?γει στο κρεβ?τι.

Κ?ποια απ? τα τρ?φιμα, που μπορε? να ε?ναι φορε?? τη? σαλμον?λα? ε?ναι τα βατραχοπ?δαρα , οι καρ?δε? , οι σ?λτσε?, το φυστικοβο?τυρο , το κακ?ο , η σοκολ?τα , η ζ?μη, τα θαλασσιν? (ψ?ρια, γαρ?δε?), τα γαλακτοκομικ? προ??ντα, η ξηρ? ζελατ?νη , τα λαχανικ?, βοδιν? κρ?α?, το κοτ?πουλο, το γ?λα και τα αβγ?. Τα αβγ?, μ?λιστα, περι?χουν το βακτ?ριο Salmonella enteritis, στον κρ?κο του?, το οπο?ο καθιστ? ιδια?τερα επικ?νδυνη την καταν?λωσ? του?, ?ταν αυτ? ε?ναι ωμ?. Το Salmonella enteritis δεν εμπερι?χεται μ?νο στα αβγ?, αλλ? και σε ?λλα τρ?φιμα. Η προσβολ? εν?? φαγ?σιμου απ? σαλμον?λα δεν επιφ?ρει αλλαγ?? στην ?ψη και τη μυρωδι? του. Υπ?ρχουν, β?βαια, και ζωντανο? οργανισμο? - φορε?? τη? σαλμον?λλα?, ?πω? τα πουλερικ?, οι χο?ροι, τα βοοειδ?, τα ?λογα, οι σκ?λοι, οι γ?τε?, τα ?γρια θηλαστικ? και πτην?, τα ερπετ? και τα αμφ?βια.

Δι?γνωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η σαλμον?λα μπορε? να διαγνωσθε? με καλλι?ργειε? α?ματο? ? περιττωμ?των. Στον εντερικ? πυρετ? συνιστ?νται οι αιμοκαλλι?ργειε? κατ? τι? δ?ο πρ?τε? εβδομ?δε?. Η καλλι?ργεια α?ματο? ε?ναι θετικ? την πρ?τη εβδομ?δα σε ?να ποσοστ? ασθεν?ν περ?που 80%. Η απομ?νωση των σαλμονελλ?ν απ? τα κ?πρανα μπορε? να επιτευχθε? την πρ?τη εβδομ?δα αλλ? συχν?τερα σε ?να ποσοστ? 80% των περιστατικ?ν απομον?νεται την 2η και 3η εβδομ?δα. Η καλλι?ργεια ο?ρων ε?ναι θετικ? στο 2% περ?που των ασθεν?ν με εντερικ? πυρετ?, αλλ? ?χι πριν την 3η εβδομ?δα. Για τη δι?γνωση των τυφο-παρατυφικ?ν λοιμ?ξεων χρησιμοποιε?ται η αντ?δραση Widal. Η Widal ε?ναι μ?α συγκολλητινο-αντ?δραση με την οπο?α ανιχνε?εται η ?παρξη ? ?χι αντισωμ?των στον ορ? του ασθενο?? ?ναντι του σωματικο? (Ο) ? βλεφαριδικο? (Η) αντιγ?νου των S. typhi και S. paratyphi A, B. Τα αντισ?ματα ?ναντι του αντιγ?νου Ο ελαττ?νονται γρ?γορα μετ? την αποδ?μηση τη? λο?μωξη?, σε αντ?θεση με αυτ? του αντιγ?νου. Για τα αντιγ?να Η τα οπο?α παραμ?νουν σε υψηλ? τ?τλο για αρκετ? χρ?νο η Widal δεν θεωρε?ται πολ? αξι?πιστη εξ?ταση δι?τι δ?νει πολλ?? ψευδ?? θετικ??, και ψευδ?? αρνητικ?? αντιδρ?σει?. ^[1]

Διαγνωστικ?? εξετ?σει? για το παρ?τυφο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

1. Καλλι?ργεια βιολογικ?ν δειγμ?των.
2. Ορολογικ? ταυτοπο?ηση (serotyping) που βασ?ζεται στην ταξιν?μηση των μικροοργανισμ?ν σε ορ?τυπου? με β?ση την αντιγονικ?τητα του σωματικο? αντιγ?νου (Ο αντιγ?νο) του βλεφαριδικο? (Η αντιγ?νο) ? τη? κυτταρικ?? κ?ψα? (Κ αντιγ?νο).
3. Λυσιτυπ?α (phage typing) που στηρ?ζεται στην ιδι?τητα κ?θε μικροβιακο? κλ?νου να λ?εται απ? συγκεκριμ?νου? φ?γου?, ιδι?τητα που οφε?λεται στην παρουσ?α υποδοχ?ων, που επιτρ?πουν στο φ?γο να δεσμευτε? στην επιφ?νεια του βακτηριακο? κυττ?ρου. ^[2]

Θεραπε?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η λ?ψη φαρμ?κων, σε συνδυασμ? με την ιατρικ? παρακολο?θηση ε?ναι απαρα?τητη. Τα συμπτ?ματα τη? τυφικ?? σαλμον?λωση? γ?νονται ορατ? απ? ?ξι ?ρε?, ?ω? και δ?ο ημ?ρε? μετ? την προσβολ? του οργανισμο? απ? την ασθ?νεια και διαρκο?ν, συν?θω?, μ?α με δ?ο ημ?ρε? (εκτ?? του πυρετο?). Το βακτ?ριο Salmonella typhi, το οπο?ο ε?ναι το βασικ?τερο α?τιο του ξεσπ?σματο? τη? τυφικ?? σαλμον?λα?, απαντ?ται μ?νο στου? ανθρ?που?. Ο τυφοειδ?? πυρετ?? εμφαν?ζει ποσοστ? θνησιμ?τητα? 10%, ?ναντι 1% περ?που των υπολο?πων μορφ?ν σαλμον?λωση?. Υπ?ρχουν και ασθενε??, οι οπο?οι, αν και ?χουν υποβληθε? σε θεραπε?α, εξακολουθο?ν να ε?ναι φορε?? του μικροβ?ου αυτο?.

Στι? εντερ?τιδε? δεν χορηγε?ται αντιβ?ωση δι?τι αυξ?νει τον χρ?νο φορε?α? και συντελε? στην αν?πτυξη ανθεκτικ?ν στελεχ?ν, χωρ?? να ελαττ?νει τη δι?ρκεια τη? ν?σου και να περιορ?ζει τα συμπτ?ματα. Η αντιβ?ωση ενδε?κνυται μ?νο σε βρ?φη ? ?τομα με χρ?νιε? καταστ?σει? τα οπο?α ε?ναι επιρρεπ? σε σηψαιμ?α και επιρρεπ? σε αποστ?ματα. Για τη θεραπε?α του τυφοειδο?? πυρετο? χορηγε?ται κεφτριαξ?νη ? κιπροφλοξασ?νη. Τ?λο?, αμπικιλλ?νη ? κιπροφλοξασ?νη πρ?πει να χορηγε?ται στου? χρ?νιου? φορε??.

Τα αντιβιοτικ? δεν χρησιμε?ουν στην καταπολ?μηση τη? μη τυφικ?? σαλμον?λλωση?, εκτ?? αν υπ?ρξει εξ?πλωση τη? ασθ?νεια? εκτ?? του εντ?ρου και προσβληθο?ν τα οστ?, ? προκληθε? σηψαιμ?α. Η σηψαιμ?α σαλμον?λλα? ε?ναι ικαν? να μολ?νει ?λα τα συστ?ματα οργ?νων. Σε αυτ?ν την περ?πτωση, ο προσβεβλημ?νο? οργανισμ?? εμφαν?ζει σηπτικ? αρθρ?τιδα, μια πολ? επικ?νδυνη ασθ?νεια, η οπο?α δ?σκολα μπορε? να αντιμετωπισθε? και προκ?πτει, ε?τε ταυτ?χρονα, ε?τε ε?ναι επακ?λουθο τη? σηψαιμ?α?. Σε περ?που 2% των ασθεν?ν, εμφαν?ζονται αντιδραστικ? αρθρ?τιδα και σ?νδρομο Reiter, μετ? απ? τρει? εβδομ?δε?. Δεν υπ?ρχει εμβ?λιο για τη μη τυφικ? σαλμον?λα.

Τα αντιβιοτικ?, που μπορο?ν να καταπολεμ?σουν την τυφικ? σαλμον?λωση ε?ναι η χλωραμφαινικ?λη, η αμπικιλλ?νη και η τριμεθοπρ?μη, ? σουλφομεθοξαζ?λη. Στην κτηνοτροφ?α, χορηγο?νται αντιβιοτικ? στα ζ?α, μ?σω τη? τροφ?? του?, ?στε να αναπτυχθο?ν γρηγορ?τερα. Αυτ?, κ?νει τα βακτηρ?δια τη? σαλμον?λα?, τα οπο?α ≪ζουν≫ μ?σα στα ζ?α αυτ?, ανθεκτικ? στα αντιβιοτικ? αυτ?. ^[1]

Προφυλ?ξει? - πρ?ληψη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για την προφ?λαξη τροφιμογεν?ν σαλμονελλ?σεων, επιβ?λλονται μ?τρα ατομικ?? και δημ?σια? υγιειν??. Το πλ?σιμο των χερι?ν πριν τη λ?ψη τροφ??, το σωστ? δ?κτυο ?δρευση? και αποχ?τευση?, το επιμελ?? πλ?σιμο σκευ?ν και επιφανει?ν μετ? τον τεμαχισμ? πτην?ν και χοιρινο? κρ?ατο? και η αποφυγ? οστρακοειδ?ν στα οπο?α χ?νονται απ?βλητα, αποτελο?ν βασικ? μ?τρα προφ?λαξη?. ?τομα τα οπο?α ασχολο?νται με την παρασκευ? και διακ?νηση τροφ?μων θα πρ?πει να ελ?γχονται με καλλι?ργειε? κοπρ?νων για την αν?χνευση πιθαν?? φορε?α?.

Η αποφυγ? καταν?λωση? ωμ?ν τροφ?μων, (κρ?α?, κοτ?πουλο, γ?λα, λαχανικ?, αβγ?), το πλ?σιμο των χερι?ν μετ? το μαγε?ρεμα, η χρ?ση του μπ?νιου μετ? απ? επαφ? με οποιοδ?ποτε ζ?ο (κυρ?ω? με χελ?νε? ? κ?ποιο ερπετ?), το καλ? βρ?σιμο ? ψ?σιμο τη? τροφ??, πριν την καταν?λωσ? τη?, το τακτικ? πλ?σιμο των μαγειρικ?ν σκευ?ν και του π?γκου, η αποφυγ? επαφ?? μαγειρεμ?νων τροφ?μων με ακατ?ργαστα προ??ντα και η σωστ? συντ?ρηση των τροφ?ν, ε?ναι βασικο? καν?νε? για την αποφυγ? τη? προσβολ?? απ? τη σαλμον?λωση, αλλ? και ?λλων ασθενει?ν. Επ?ση?, το κρ?α? δεν πρ?πει να ε?ναι ροζ, ? κ?κκινο στο κ?ντρο του, το γ?λα πρ?πει να παστερι?νεται, εν? τα αβγ? δεν πρ?πει να ε?ναι υγρ?, πριν την καταν?λωσ? του?. Το βακτ?ριο τη? σαλμον?λα? εξουδετερ?νεται, ?ταν εκτεθε? σε θερμοκρασ?α 70°C.

Τα κατοικ?δια ζ?α, τα οπο?α ε?ναι δυνατ? να προσβληθο?ν επ?ση? απ? σαλμονελλ?σει?, μπορο?ν να προστατευθο?ν με την τ?ρηση των καν?νων τη? βιοασφαλε?α?, την καταν?λωση ζωοτροφ?ν απαλλαγμ?νων απ? σαλμον?λα, τον εμβολιασμ? του? και τον κτηνιατρικ? ?λεγχο.

Σε αντ?θεση με τη μη τυφικ?, η τυφικ? σαλμον?λα μπορε? να καταπολεμηθε? με εμβ?λιο, ?μω?, το υπ?ρχον δεν ε?ναι ιδια?τερα αποτελεσματικ?. ^[1]

Συχν?τητα εμφ?νιση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 2006 αναφ?ρθηκαν 160.649 επιβεβαιωμ?να κρο?σματα σαλμον?λλα? (ποσοστ? εμφ?νιση? 34,6 κρο?σματα αν? 100,000 ?τομα) στι? χ?ρε? τη? Ευρωπα?κ?? ?νωση?. Η πλειον?τητα των περιπτ?σεων αφορο?ν τα βακτ?ρια Salmonella typhimurium και Salmonella enteritis. Κυρ?ω? προσβλ?θηκαν ?τομα ?ω? 14 ετ?ν. ^{[1] [2]}

Ευπαθε?? ομ?δε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι ηλικιωμ?νοι αποτελο?ν την πιο ευπαθ? ομ?δα στη σαλμον?λα με ποσοστ? θνησιμ?τητα? 15%, ?ταν προσβ?λλονται απ? το βακτ?ριο Salmonella dublin και 3,6%, ?ταν προσβ?λλονται απ? το Salmonella enteritis. Ακολουθο?ν τα ν?πια και οι χρ?νιοι ασθενε??. Οι ασθενε?? του AIDS ε?ναι ε?κοσι φορ?? πιο ευ?λωτοι στην ασθ?νεια αυτ? απ' ?,τι ο γενικ?? πληθυσμ??, καθ?? προσβ?λλονται απ? την ασθ?νεια κατ' επαν?ληψη.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]