Παναγ?α
Γενικ?? πληροφορ?ε?
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	???? (Αραμα?κ?) και ???? (Εβρα?κ?)
Γ?ννηση	1ο? αι?να? π.Χ. Σεπφωρ?δα  ?  Ιερουσαλ?μ
Θ?νατο?	1ο? αι?να? ? 48
Τ?πο? ταφ??	Τ?φο? τη? Παναγ?α?
Κατοικ?α	Ναζαρ?τ
Εθνικ?τητα	Εβρα?οι
Θρησκε?α	Ιουδα?σμ?? Χριστιανισμ??
Eορτασμ?? αγ?ου	15 Αυγο?στου
Εκπα?δευση και γλ?σσε?
Ομιλο?μενε? γλ?σσε?	Imperial Aramaic
Πληροφορ?ε? ασχολ?α?
Οικογ?νεια
Σ?ζυγο?	Ιωσ?φ ο Μν?στωρ [1]
Τ?κνα	Ιησο?? Χριστ?? Ι?κωβο? ο αδελφ?θεο? Simon, brother of Jesus Jude Joses
Γονε??	Ιωακε?μ [2] [1] και Αγ?α ?ννα [2] [1]
Αδ?λφια	Σαλ?μη Μαρ?α του Κλωπ?
Οικογ?νεια	Αγ?α Οικογ?νεια
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Η Παναγ?α , η οπο?α συχν? αναφ?ρεται με το πραγματικ? τη? ?νομα Μαρ?α ( Αραμα?κ? , Εβρα?κ? : ????, Μαρι?μ ) αλλ? και ω? Παρθ?νο? Μαρ?α ? Θεοτ?κο? , καταγ?ταν απ? τη Ναζαρ?τ τη? Γαλιλα?α? και σ?μφωνα με την Καιν? Διαθ?κη ε?ναι η μητ?ρα του Ιησο? Χριστο? . Οι Μουσουλμ?νοι αναφ?ρονται στο πρ?σωπ? τη? επ?ση? αποκαλ?ντα? την Παρθ?νο Μαρ?α αλλ? και χρησιμοποι?ντα? τον προσδιορισμ? Σα?ντ? που σημα?νει Κυρ?α . Η Παναγ?α κατ?χει ιδια?τερη θ?ση στην χριστιανικ? διδασκαλ?α και π?στη, εν? αποτελε? σεβ?σμιο πρ?σωπο και στον Μουσουλμανισμ? .

Οι αναφορ?? στο πρ?σωπο τη? Παναγ?α? απ? την Καιν? Διαθ?κη ξεκινο?ν με τον Ευαγγελισμ? τη? Θεοτ?κου , δηλαδ? την εμφ?νιση στη Μαρ?α του Αρχαγγ?λου Γαβρι?λ και την μεταφορ? τη? χαρμ?συνη? ε?δηση? ?τι ε?ναι η εκλεκτ? για να φ?ρει στον κ?σμο τον Υι? του Θεο? , τον Ιησο? Χριστ?. Οι αναφορ?? συνεχ?ζονται καθ' ?λη τη δι?ρκεια τη? περιγραφ?? τη? ζω?? του Χριστο?, απ? την Γ?ννηση μ?χρι τη Στα?ρωσ? του. Σ?μφωνα με την χριστιανικ? παρ?δοση, η Παναγ?α γενν?θηκε στην Ιερουσαλ?μ . ?ταν κ?ρη του κτηνοτρ?φου Ιωακε?μ και τη? ?ννα? , που καταγ?ταν απ? το βασιλικ? γ?νο? του Δαυ?δ . Η ?ννα ?ταν στε?ρα, ?μω? λ?νεται η στειρ?τητα τη? και γενν?ται η Παναγ?α. Η Ορθ?δοξη Εκκλησ?α εορτ?ζει το γεγον?? αυτ? τη? συλλ?ψεω? στι? 9 Δεκεμβρ?ου. Στα "απ?κρυφα" κε?μενα αναφ?ρονται τα Εισ?δια , η Κο?μηση αλλ? και η Αν?ληψ? τη? . ^[3]

Προσων?μια - επικλ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Δεκαπεντα?γουστο? για του? ?λληνε? ε?ναι το Π?σχα του καλοκαιριο? μια απ? τι? μεγαλ?τερε? γιορτ?? τη? Ορθοδοξ?α?. Οι ?λληνε? τιμο?ν με μεγαλοπρ?πεια, λαμπρ?τητα, αλλ? και ευλ?βεια την Κο?μηση τη? Θεοτ?κου σε ?λη τη χ?ρα. Αμ?τρητα τελετουργικ?, ?θη, ?θιμα και παραδ?σει? αναβι?νουν σε κ?θε γωνι? τη? Ελλ?δα?, ?που περισσ?τερα απ? 500 ≪Θεοτοκων?μια≫ δηλ?νουν τη λατρε?α στο πρ?σωπο τη? Παναγ?α? στο οπο?ο ?λοι αναγνωρ?ζουν ?τι πρ?κειται για την μητ?ρα ?λων των Χριστιαν?ν. Στον Ελληνικ? λα? η επ?κληση τη? Παναγ?α?, ε?ναι περισσ?τερο καθιερωμ?νη ω? Θεοτ?κο Μαρ?α, ? Μεγαλ?χαρη, ? Παναγ?α ? Μητ?ρα Μαρ?α και Αγ?α Μαρ?α για του? Δυτικο??, τι? περισσ?τερε? φορ?? ακολουθε?ται απ? προσων?μιο π.χ. η Κεχαριτωμ?νη, η Παντοβασ?λισσα, η Παντ?νασσα, κ.?. Τα προσων?μια αυτ? προ?ρχονται απ? δι?φορου? λ?γου? και αιτ?ε? π.χ. τρ?που αγιογραφ?α?, ? παρ?σταση?, (Βρεφοκρατο?σα, Γλυκοφιλο?σα, Θρηνο?σα κλπ.), ? υπ? τη θεολογικ? ιδι?τητα (Π?ντων Ελπ??, Ελεο?σα, Κυρ?, Μεγαλ?χαρη, κλπ.),? απ? τον κτ?τορα του ναο? ? τη? μον?? τη? (Καπνικαρ?α κλπ.), ? απ? την παλαι?τητα του εικον?σματ?? τη? (Μαυρι?τισσα, Γερ?ντισσα, κλπ.), ? απ? τον τρ?πο ε?ρεση? τη? εικ?να? τη? (Καμαριαν?, Θεοσκ?παστη?, Σπηλαι?τισσα?, Πλατανι?τισσα?, Πορτα?τισσα?, Μυρτιδι?τισσα?, Φανερωμ?νη?, Φιδο? κ.?.), καθ?? επ?ση? και απ? τον τ?πο προ?λευση? τη? εικ?να? (π.χ. Αθηνι?τισσα, Αργοκοιλι?τισσα (Ν?ξου), Βατοπεδιν?, Πολ?τισσα, Ψαριαν?, Κυρ?α τη? Ξηροκρ?νη? κ.?.), ? ακ?μη και απ? ιδι?ζοντα γνωρ?σματ? τη? (π.χ. Εικοσιφο?νισσα , Λογγοβ?ρδα, Παλατιαν?, Ολυμπι?τισσα κλπ.). Επ?ση? προσων?μια απαντ?νται και απ? τον κτ?τορα του αφιερωμ?νου ναο? (π.χ. Καλλιγο?, Λυκοδ?μου κλπ.). Τ?λο? απαντ?νται προσων?μια που δ?νονται αν?λογα τη? εποχ?? και των εργασι?ν που συμπ?πτει η εορτ? τη? π.χ. Φλεβαριαν?, Μεσοσπορ?τισσα, Ακαθ? (=εκ του Ακ?θιστου ?μνου) κλπ. Πολλ?? δε Μον??, χωρι?, χερσ?νησοι και νησ?δε? των χριστιανικ?ν χωρ?ν φ?ρουν το αυτ? ?νομα. ^[4]

Αγιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην χριστιανικ? εκκλησιαστικ? τ?χνη και ειδικ?τερα στην αγιογραφ?α ?χει αναπτυχθε? ιδια?τερο? κ?κλο? αγιογρ?φηση? εικ?νων τη? Παναγ?α? απ? τι? οπο?ε? οι πλ?ον καθιερωμ?νοι τ?ποι ε?ναι: η Θεοτ?κο? ω? αυτοτελ?? παρ?σταση ? μαζ? με το Θε?ο βρ?φο?: η Δεομ?νη η Πλατυτ?ρα , η Γαλακτοτροφο?σα , Οδηγ?τρια , Νικοποι?? , Ελεο?σα ? Γλυκοφιλο?σα , Αγιοσορ?τισσα , Παναγ?α η Σκ?πη , Βλαχερν?τισσα , Παναγ?α του Π?θου? (Αμ?λυντο?) , Παναγ?α με το πα?ζον παιδ?ον , Παναγ?α η ''Αγ?α Παρασκευ?'' . ^[5] Συναποκειν?ζεται με την Αγ?α Οικογ?νεια, ^[6] εν? θ?ματα του β?ου τη? εικονογραφο?νται, ?πω? ο Ασπασμ?? του Ιωαακε?μ και τη? ?ννη?, η Γ?ννηση τη? Θεοτ?κου , Η Αγ?α ?ννα θηλ?ζουσα την Θεοτ?κο , Βρεφοκρατο?σα Αγ?α ?ννα , Η Κολακε?α τη? Θεοτ?κου , Επταβηματ?ζουσα , Η Ευλογ?α τη? Θεοτ?κου υπ? των ιερ?ων , Εισ?δια τη? Θεοτ?κου , Η παραλαβ? τη? πορφ?ρα? υπ? τη? Θεοτ?κου , Η εξανθ?σασα ρ?βδο? του Ιωσ?φ , Η παραλαβ? τη? Θεοτ?κου απ? τον Ιωσ?φ ει? τα ?δια , Ευαγγελισμ?? τη? Θεοτ?κου παρ? το φρ?αρ , Ο Ευαγγελισμ?? τη? Θεοτ?κου , Ο ασπασμ?? τη? Θεοτ?κου και τη? Ελισ?βετ , οι υποψ?ε? και η θλ?ψη επ? τη εγκ?ω ? το ?νειρο του Ιωσ?φ , Το ?δωρ τη? ελ?γξεω? , η Θεοτ?κο? στο ταξ?δι προ? τη Βηθλε?μ, η Θεοτ?κο? στην απογραφ? του Κυρ?νιου, η Κο?μηση τη? Θεοτ?κου . ^[7]

Λαογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Παναγ?α ε?ναι το περισσ?τερο απ? κ?θε ?λλο ιερ? πρ?σωπο που τιμ? ο ελληνικ?? λα?? ?πω? αποδεικν?εται τ?σο στι? εκφρ?σει? επ?κληση? ?πω? ≪ Παναγ?α μου, Παναγ?α μου ≫ ? ≪ Παναγι? μου πρ?φθασε... ≫ κλπ. ?σο και απ? τη πλο?σια υμνολογ?α καθ?? και απ? το πλ?θο? των να?ν που ε?ναι αφιερωμ?νοι σ? εκε?νη, ?που σ?μφωνα με τη χριστιανικ? παρ?δοση παρακαλε? συν?χεια τον Ιησο? για τη σωτηρ?α του κ?σμου. Ιδια?τερα σ? ελληνικ? νησι? ?που βρ?σκονται εικ?νε? τη? αποτελο?ν σ?μερα πανελλ?νια προσκυν?ματα ?πω? η Παναγ?α τη? Τ?νου , η Παναγ?α η Εκατονταπυλιαν? στη Π?ρο , η Παναγ?α η Αργοκοιλι?τισσα και Παναγ?α η Δροσιαν? στη Ν?ξο και η Παναγ?α Ψαριαν? στα Ψαρ? . Μετ? τη Μικρασιατικ? Καταστροφ? πολλ?? εικ?νε? τη? Θεοτ?κου μεταφ?ρθηκαν απ? του? Μικρασι?τε? στον ελλαδικ? χ?ρο, ?πω? η Παναγ?α Φανερωμ?νη απ? τη Μηχανι?να τη? Μικρ?? Ασ?α? στην Ν?α Μηχανι?να Θεσσαλον?κη?, η Παναγ?α η Βουρλι?τισσα απ? τα Βουρλ? στον Μητροπολιτικ? Να? Κοιμ?σεω? Θεοτ?κου Ν?α? Φιλαδ?λφεια? Αττικ??, η Παναγ?α Παραβουνι?τισσα απ? τη Γαλλιμ? Προκονν?σου του Μαρμαρ? στην Ερ?τρια, η Παναγ?α Κορυφιν? απ? τη μικρασιατικ? ν?σο Καλ?λιμνο του Μαρμαρ? στα Ν?α Μουδανι? κ.?. ^[8]

Εορτολ?γιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?λε? οι εορτ?? προ? τιμ? τη? Παναγ?α? χαρακτηρ?ζονται ≪ Θεομητορικ?? εορτ?? ≫. Κυρι?τερη θ?ση κατ?χει η Κο?μηση τη? Θεοτ?κου στι? 15 Αυγο?στου που κατ?χει ιδια?τερη θ?ση στο λα?κ? καλαντ?ρι με νηστε?α και τι? ≪ παρακλ?σει? ≫ που προηγο?νται, ?που σε πολλ? νησι? στολ?ζουν και τον επιτ?φι? τη?. Σημαντικ? ακ?μη εορτ? ε?ναι και τα Εισ?δια τη? Θεοτ?κου στι? 21 Νοεμβρ?ου που λ?γεται και ≪ ημ?ρα τη? Παναγ?α? τη? Αρχισπορ?τισσα? ≫ ? ≪ Παναγ?α? τη? Μεσοσπορ?τισσα? ≫ ? και τη? ≪ Ξεσπορ?τισσα? "≫ ταυτιζ?μενη με τι? γεωργικ?? εργασ?ε?, ? ακ?μα και ≪ Πολυσπορ?τισσα? ≫ επειδ? την ημ?ρα αυτ? συνηθ?ζεται στα νησι? να βρ?ζουν πολυσπ?ρια, τη λεγ?μενη ≪ μαεργι? ≫. Επ?ση? ο Ευαγγελισμ?? τη? Θεοτ?κου στι? 25 Μαρτ?ου , που συνδυ?στηκε με τον Ευαγγελισμ? τη? ελληνικ?? εθνικ?? παλιγγενεσ?α? και που καθιερ?θηκε πρ?τη εθνικ? εορτ? απ? τον Βασιλ?α ?θωνα. Ακ?μη, στι? 31 Αυγο?στου γιορτ?ζεται η Κατ?θεση τη? Τιμ?α? Ζ?νη? τη? Θεοτ?κου (δηλαδ? η μεταφορ? τη? Ζ?νη? τη? Παναγ?α? στον να? τη? Θεοτ?κου των Χαλκοπρατε?ων, στην Κωνσταντινο?πολη το 395 μ.Χ. και το θα?μα τη? θεραπε?α? τη? αυτοκρ?τειρα? Ζω?? 410 χρ?νια αργ?τερα μ?σω τη? Ζ?νη?). Στι? 8 Σεπτεμβρ?ου εορτ?ζεται το Γεν?θλιον τη? Θεοτ?κου, στι? 9 Δεκεμβρ?ου η Σ?λληψη τη? Θεοτ?κου και στι? 26 του ?διου μ?να η Σ?ναξη (η συγκ?ντρωση των πιστ?ν για την απ?δοση τιμ?? στη Μητ?ρα του Σωτ?ρο?). Πολ? σημαντικ? εορτ? θεωρε?ται και η 28η Οκτωβρ?ου, η Αγ?α Σκ?πη τη? Θεοτ?κου, εορτ? η οπο?α το 1952 μεταφ?ρθηκε απ? την 1η Οκτωβρ?ου στην 28η ω? ?νδειξη ευγνωμοσ?νη? προ? την Παναγ?α για τη σκ?πη και την προστασ?α τη? κατ? τον Β' Παγκ?σμιο Π?λεμο. Η 29η Απριλ?ου ε?ναι η μ?νη κινητ? εορτ? τη? Παναγ?α?, και τιμ? την αποκ?λυψη μια? ιερ?? πηγ?? στην Κωνσταντινο?πολη απ? την Θεοτ?κο σε ?ναν στρατι?τη. Τ?λο? ιδια?τερη θ?ση κατ?χουν οι λεγ?μενοι ≪ χαιρετισμο? ≫ προ? την Παναγ?α που ψ?λλονται κατ? τη Μεγ?λη Τεσσαρακοστ?.

Υμνολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενικ? οι ?μνοι που αναφ?ρονται στη Θεοτ?κο ονομ?ζονται Θεοτοκ?α που ψ?λλονται ε?τε μεμονωμ?να ε?τε σε ιδια?τερε? ακολουθ?ε? στι? Θεομητορικ?? εορτ?? . Κυρ?αρχη θ?ση απ' ?λου? του? ?μνου? που γρ?φτηκαν για να τιμ?σουν τη Θεοτ?κο ε?ναι ο Ακ?θιστο? ?μνο? που ψ?λλεται στου? ναο?? την περ?οδο τη? Σαρακοστ?? , ο οπο?ο? και αναφ?ρεται στην ενσ?ρκωση του Ιησο? Χριστο?, τον?ζοντα? την απαρχ? τη? σωτηρ?α? των ανθρ?πων απ? του Ευαγγελισμο? τη? Θεοτ?κου.
?λλοι επ?ση? σημαντικο? ?μνοι ε?ναι οι περιλαμβαν?μενοι στον Μικρ? και Μεγ?λο Παρακλητικ? Καν?να, τα τροπ?ρια των οπο?ων τον?ζουν ιδια?τερα τον χαρακτ?ρα τη? μεσ?τρια? μεταξ? Θεο? και ανθρ?πων και ταυτ?χρονα την ευλ?βεια των Χριστιαν?ν, που ψ?λλονται στι? 14 πρ?τε? ημ?ρε? του Αυγο?στου, που προηγο?νται τη? εορτ?? τη? Κο?μηση τη? Θεοτ?κου.
Μεγ?λο? επ?ση? αριθμ?? ε?ναι οι δι?φορε? δε?σει? και ευχαριστ?ε? που ψ?λλονται στι? ιερ?? ακολουθ?ε? επ?ση? με χαρακτ?ρα μεσιτε?α? επικαλο?μενε? σε περιπτ?σει? θεραπε?α?, δοκιμασ?α?, παρηγορι??, καθ?? και για εν?σχυση τη? π?στη? αλλ? και ειρ?νη στην Εκκλησ?α γενικ?τερα, το περιεχ?μενο των οπο?ων θα μπορο?σε να συνοψιστε? στη φρ?ση - προσευχ? προ? τη Θεοτ?κο:

" Την π?σαν ελπ?δα μου ει? Σε ανατ?θημι, Μ?τερ του Θεο?, φ?λαξ?ν με υπ? την σκ?πην Σου ".

Μον?? και Ναο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σημαντικ?τερε? Ιερ?? Μον?? και Ιερο? Ναο? αφιερωμ?νοι στην Παναγ?α, εκ των πολλ?ν εκατοντ?δων Μον?ν και χιλι?δων Να?ν που αριθμο?νται τ?σο στην Ελληνικ? επικρ?τεια ?σο και στην ?λλοτε Ελληνικ? ανατολ? πλην εκε?νων στην ?λη ορθ?δοξη Ανατολ? και στη χριστιανικ? Δ?ση καθ?? και Ιερ?ν εικ?νων τη? Παναγ?α? ε?ναι (κατ' αλφαβητικ? σειρ?):

A1) Ιερ?? Μον?? Παναγ?α? (εντ?? Ελλ?δο?) - Α= ανδρικ?? (ανδρ?ε?), Γ= γυναικε?ε?

• κ.?. (υπ? συμπλ?ρωση).

Α2) Μον?? Παναγ?α? (εκτ?? Ελλ?δο?)

• κ.?. (υπ? συμπλ?ρωση).

Οι παραπ?νω Ιερ?? Μον?? εορτ?ζουν συνηθ?στερα την 15 Αυγο?στου ? 8 Σεπτεμβρ?ου , εν?οτε ?μω? και 25 Μαρτ?ου . Επ?ση? υπ?ρχει και η ελλην?ρυθμη Μον? τη? Παναγ?α? στη Κρυπτοφ?ρη (Γκρ?τα Φερ?τα) πλησ?ον τη? Ρ?μη? . (δε? επ?ση? Ελληνικ? μοναστ?ρια για πλ?ρη κατ?λογο μον?ν)

B) Σημαντικ?τεροι Ιερο? Ναο?

Επ?ση? και οι ναο? των ?λλοτε Μον?ν "Μεγ?λη Παναγι?" τη? Καισαριαν??, Δαφν?ου, τη? Παναγ?α? τη? "Αθηνι?τισσα?" που ε?χε μετατραπε? ο Παρθεν?να? και η Παναγ?α τη? Επισκοπ?? .

Τ?λο?, απ? του? αφιερωμ?νου? στη Παναγ?α Ιερο?? Ναο?? τη? Δ?ση? σημαντικ?τερο? ε?ναι η Παναγ?α των Παρισ?ων και τη? Ανατολ??, εκτ?? του Καθεδρικο? τη? Ναζαρ?τ, η Παναγ?α του Καζ?ν ( Αγ?α Πετρο?πολη ).

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Κωνσταντ?νο? Καλοκ?ρη? , Η Θεοτ?κο? ει? την εικονογραφ?αν ανατολ?? και δ?σεω?, εκδ. Πατριαρχικ?ν ?δρυμα Πατερικ?ν Μελετ?ν, Θεσσαλον?κη, 1972

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το Βικιλεξικ? ?χει σχετικ? λ?μμα:    Παναγ?α

Στα Βικιφθ?γματα υπ?ρχει υλικ? σχετικ? με το λ?μμα:    Παναγ?α

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Παναγ?α

• ΣΑΒΒΙΔΟΥ-ΓΙΟΥΛΤΣΗ, ΕΥΤΥΧΙΑ, Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕΩΣ,Αριστοτ?λειο Πανεπιστ?μιο Θεσσαλον?κη? (ΑΠΘ), Σχολ? Θεολογικ?, Τμ?μα Θεολογ?α?,1999
• Η Θεοτ?κο? στην Ορθ?δοξη Εκκλησ?α - του τ?τε Μητροπολ?του Δημητρι?δο? και νυν Αρχιεπισκ?που Χριστοδο?λου.
• Μελ?τη περ? τη? Μητρ?? του Κυρ?ου τη? Υπεραγ?α? Θεοτ?κου και Αειπαρθ?νου Μαρ?α? - του Αγ?ου Νεκταρ?ου.
• ?ρθρο ≪Θεοτ?κο?≫ (στο www.orthodoxwiki.gr , εγκυκλοπα?δεια για τον Ορθ?δοξο χριστιανισμ?).
• Χα?ρε Μαρ?α (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )
• Alexander Schmemann, The Celebration of Faith: The Virgin Mary,St Vladimir's Seminary Press, 1995 [1] ^{[ νεκρ?? σ?νδεσμο? ]}
• π. Ιω?ννη? Μ?γεντορφ ≪Η Παναγ?α στη βυζαντιν? σκ?ψη≫ [2]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]