Οικολογ?α

Η οικολογ?α αποτελε? κλ?δο των φυσικ?ν επιστημ?ν . Θεωρε?ται κλ?δο? τη? βιολογ?α? , τη? γενικ?? επιστ?μη? που μελετ? του? ζωντανο?? οργανισμο?? . Ε?ναι η μελ?τη του μεγ?θου? και τη? δι?δοση? των πληθυσμ?ν των ζ?ντων οργανισμ?ν , καθ?? και του τρ?που ο οπο?ο? οι ιδι?τητε? του αυτ?? επηρε?ζονται απ? την αλληλεπ?δραση μεταξ? των οργανισμ?ν και του περιβ?λλοντ?? του?. Θ?ματα που παρουσι?ζουν ενδιαφ?ρον για του? οικολ?γου? αποτελο?ν τα: ποικιλ?τητα, κατανομ?, ποσ?τητα (βιομ?ζα), αριθμ?? των οργανισμ?ν (πληθυσμ??), ο ανταγωνισμ?? μεταξ? των οργανισμ?ν, αλλ? και εντ?? του οικοσυστ?ματο? και μεταξ? των οικοσυστημ?των. Το περιβ?λλον εν?? οργανισμο? αποτελε?ται τ?σο απ? τι? φυσικ?? ιδι?τητε?, οι οπο?ε? αποτελο?ν το σ?νολο των κατ? τ?που? αβιοτικ?ν παραγ?ντων ?πω? το κλ?μα και η γεωλογ?α , ?σο και απ? του? υπ?λοιπου? οργανισμο?? που μοιρ?ζονται το ?διο οικοσ?στημα . Η οικολογ?α ε?ναι ?να διεπιστημονικ? πεδ?ο που περιλαμβ?νει την επιστ?μη τη? βιολογ?α? και την επιστ?μη τη? Γη?. Ο ?ρο? okologie δημιουργ?θηκε στα 1866 απ? το Γερμαν? βιολ?γο Ερνστ Χ?κελ , απ? τι? ελληνικ?? λ?ξει? ο?κο? και λ?γο? που σημα?νει κυριολεκτικ? ≪μελ?τη του φυσικο? ο?κου≫. Οι αρχα?οι ?λληνε? φιλ?σοφοι, ?πω? ο Ιπποκρ?τη? και ο Αριστοτ?λη? , ?θεσαν τα θεμ?λια τη? επιστ?μη? τη? οικολογ?α? στι? μελ?τε? του? με θ?μα τη φυσικ? ιστορ?α . Η σ?γχρονη οικολογ?α μετατρ?πηκε σε μ?α πιο τυπικ? επιστ?μη στα τ?λη του 19ου αι?να. Οι εξελικτικ?? ?ννοιε? τη? προσαρμογ?? και τη? φυσικ?? επιλογ?? ?γιναν ακρογωνια?οι λ?θοι για τη σ?γχρονη οικολογικ? θεωρ?α. Η οικολογ?α δεν ε?ναι συν?νυμο του περιβ?λλοντο? , του περιβαλλοντισμο?, τη? φυσικ?? ιστορ?α?, ? τη? επιστ?μη? του περιβ?λλοντο?. Ε?ναι πιο στεν? συνδεδεμ?νη με την εξελικτικ? βιολογ?α, τη γενετικ? , και την ηθολογ?α . Η καταν?ηση του πω? η βιοποικιλ?τητα επηρε?ζει την οικολογικ? λειτουργ?α ε?ναι ?να? σημαντικ?? τ?πο? εστ?αση? στι? οικολογικ?? μελ?τε?. Οι οικολ?γοι επιζητο?ν να εξηγ?σουν:

βιολογικ?? διαδικασ?ε?, αλληλεπιδρ?σει? και προσαρμογ??
τη διακ?νηση των στοιχε?ων και τη? εν?ργεια? διαμ?σου των κοινοτ?των των ζωνταν?ν οργανισμ?ν
την επιτυχημ?νη εξ?λιξη των οικοσυστημ?των, και
την αφθον?α και την κατανομ? των οργανισμ?ν και τη? βιοποικιλ?τητα? στο πλα?σιο του περιβ?λλοντο?.

Η οικολογ?α ε?ναι, επ?ση?, μ?α ανθρωπιστικ? επιστ?μη. Υπ?ρχουν πολλ?? πρακτικ?? εφαρμογ?? τη? οικολογ?α? στην βιολογ?α διατ?ρηση?, τη διαχε?ριση των υγροτ?πων, τη διαχε?ριση των φυσικ?ν π?ρων (αγροοικολογ?α, γεωργ?α , δασοκομ?α , γεωργοδασοκομ?α, αλιε?α ), το σχεδιασμ? π?λεων (αστικ? οικολογ?α), την υγε?α τη? κοιν?τητα?, την οικονομ?α, τη βασικ? και εφαρμοσμ?νη επιστ?μη, και την ανθρ?πινη κοινωνικ? αλληλεπ?δραση (ανθρ?πινη οικολογ?α).

Αντικε?μενο τη? οικολογ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η οικολογ?α θεωρε?ται συν?θω? κλ?δο? τη? βιολογ?α? , τη? γενικ?? επιστ?μη? που μελετ? του? οργανισμο?? . Οι οργανισμο? μπορο?ν να μελετηθο?ν σε δι?φορα επ?πεδα: απ? το επ?πεδο των πρωτε?ν?ν και των νουκλε?κ?ν οξ?ων ( βιοχημε?α και μοριακ? βιολογ?α ), στο επ?πεδο των κυττ?ρων ( κυτταρικ? βιολογ?α ), στο επ?πεδο των ατ?μων ( βοτανικ? , ζωολογ?α , και ?λλοι αν?λογοι κλ?δοι), στο επ?πεδο των πληθυσμ?ν , των κοινοτ?των και των οικοσυστημ?των , μ?χρι και στο επ?πεδο του συν?λου τη? βι?σφαιρα? . Τα δ?ο τελευτα?α επ?πεδα αποτελο?ν τα κ?ρια γνωστικ? αντικε?μενα τη? οικολογ?α?.

Η οικολογ?α αποτελε? μια διακλαδικ? επιστ?μη ^[1]. Επειδ? επικεντρ?νεται στα υψηλ?τερα επ?πεδα οργ?νωση? τη? ζω?? και στι? αλληλεπιδρ?σει? μεταξ? των οργανισμ?ν και του περιβ?λλοντ?? του?, βασ?ζεται ?ντονα σε πολλο?? ?λλου? επιστημονικο?? κλ?δου?, ιδια?τερα στη γεωλογ?α , τη γεωγραφ?α , τη μετεωρολογ?α , την εδαφολογ?α , τη χημε?α και τη φυσικ? . Επομ?νω?, η οικολογ?α θεωρε?ται ολιστικ? επιστ?μη, καθ?? υπερκαλ?πτει παλαι?τερου? κλ?δου?, ?πω? η βιολογ?α, οι οπο?οι κατ' αυτ?ν την ?ννοια γ?νονται βοηθητικο? κλ?δοι και συμβ?λλουν στην οικολογικ? γν?ση.

Ω? επιστ?μη, η οικολογ?α δεν υπαγορε?ει ποιε? πρακτικ?? ε?ναι ≪σωστ??≫ ? ≪λανθασμ?νε?≫. Εντο?τοι?, η διατ?ρηση τη? βιοποικιλ?τητα? και ?λλοι αν?λογοι οικολογικο? στ?χοι αποτελο?ν την επιστημονικ? β?ση για την ?κφραση των στ?χων του οικολογικο? κιν?ματο? , εν? η οικολογικ? επιστ?μη βοηθ? στην αντιμετ?πιση των οικολογικ?ν προβλημ?των παρ?χοντα? επιστημονικ?? μεθοδολογ?ε?, μετρ?σει? και ορολογ?α. Επιπροσθ?τω?, η ολιστικ? θε?ρηση τη? φ?ση? αποτελε? κ?ριο πυλ?να τ?σο τη? οικολογικ?? επιστ?μη? ?σο και του οικολογικο? κιν?ματο?.

Κλ?δοι τη? οικολογ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η οικολογ?α μπορε? να διαχωριστε? σε με?ζονε? και ελ?σσονε? κλ?δου?. Οι κ?ριε? υποκατηγορ?ε? τη? ε?ναι (σε σειρ? κλ?μακα?, απ? τη μικρ?τερη στη μεγαλ?τερη):

Φυσιολογικ? οικολογ?α (? οικοφυσιολογ?α ), η οπο?α μελετ? την επ?δραση του βιοτικο? και αβιοτικο? περιβ?λλοντο? στη φυσιολογ?α του ατ?μου και την προσαρμογ? του ατ?μου στο περιβ?λλον.
Οικολογ?α τη? συμπεριφορ?? , η οπο?α μελετ? την οικολογικ? και εξελικτικ? β?ση τη? ζωικ?? συμπεριφορ?? και τη συνεισφορ? τη? συμπεριφορ?? στην επιβ?ωση των ζ?ων στου? τ?που? ?που ενδημο?ν.
Οικολογ?α των πληθυσμ?ν (? αυτοικολογ?α ), η οπο?α μελετ? τη δυναμικ? των πληθυσμ?ν στα πλα?σια κ?θε ε?δου? καθ?? και την αλληλεπ?δραση των πληθυσμ?ν με του? περιβαλλοντικο?? παρ?γοντε? .
Οικολογ?α των κοινοτ?των (? συνοικολογ?α ) η οπο?α μελετ? την αλληλεπ?δραση μεταξ? των ειδ?ν εντ?? μια? οικολογικ?? κοιν?τητα?.
Οικολογ?α των τοπ?ων , η οπο?α μελετ? την αλληλεπ?δραση μεταξ? διακριτ?ν στοιχε?ων εν?? τοπ?ου .
Οικολογ?α των οικοσυστημ?των , η οπο?α μελετ? τι? ρο?? ?λη? και εν?ργεια? εντ?? των οικοσυστημ?των .
Παγκ?σμια οικολογ?α , η οπο?α μελετ? τα οικολογικ? ζητ?ματα σε παγκ?σμιο ( μακροοικολογικ? ) επ?πεδο.

Α? αναλογιστο?με του? τρ?που? με του? οπο?ου? θα μπορο?σε ?να? βιολ?γο? να προσεγγ?σει τη μελ?τη τη? ζω?? των μελισσ?ν:

οι σχ?σει? συμπεριφορ?? μεταξ? των ατ?μων εν?? ε?δου? ε?ναι οικολογ?α τη? συμπεριφορ??. Για παρ?δειγμα, η μελ?τη τη? βασ?λισσα? μ?λισσα? και του τρ?που που σχετ?ζεται με του? εργ?τε? και του? κηφ?νε?.
η οργανωμ?νη δρ?ση εν?? ε?δου? ε?ναι οικολογ?α των κοινοτ?των. Για παρ?δειγμα, η δραστηρι?τητα των μελισσ?ν διασφαλ?ζει την γονιμοπο?ηση τη? γ?ρη? των ανθισμ?νων λουλουδι?ν. Επιπλ?ον οι κυψ?λε? παρ?γουν μ?λι το οπο?ο καταναλ?νεται απ? ?λλα ε?δη ?πω? η αρκο?δα .
η σχ?ση μεταξ? του περιβ?λλοντο? και των ειδ?ν ε?ναι οικολογ?α των οικοσυστημ?των. Για παρ?δειγμα, οι συν?πειε? των περιβαλλοντικ?ν αλλαγ?ν μετατρ?πονται απ? τη δραστηρι?τητα των μελισσ?ν. Οι μ?λισσε? μπορε? να εκλε?ψουν λ?γω περιβαλλοντικ?ν αλλαγ?ν (με?ωση τη? μεταφορ?? γ?ρη?). Το περιβ?λλον επηρε?ζεται ταυτ?χρονα και αυτ? ε?ναι μια συν?πεια αυτ?? τη? δραστηρι?τητα? και ?τσι εμπλ?κεται με την επιβ?ωση των ειδ?ν.

Η οικολογ?α μπορε? επ?ση? να διαχωριστε? αν?λογα με την οικογ?νεια των υπ? εξ?ταση οργανισμ?ν σε ζωοοικολογ?α , φυτοοικολογ?α ? εντομοοικολογ?α . Επ?ση?, αν?λογα με τι? υπ? εξ?ταση κλιματικ?? ζ?νε? , σε αρκτικ? οικολογ?α , τροπικ? οικολογ?α , οικολογ?α τη? ερ?μου και οικολογ?α τη? ε?κρατη? ζ?νη? (αν και η οικολογ?α γενικ? αναφ?ρεται συν?θω? στην ε?κρατη ζ?νη, οπ?τε η υποκατηγορ?α αυτ? μπορε? και να θεωρηθε? περιττ?).

Εφαρμοσμ?νοι κλ?δοι τη? οικολογ?α? ε?ναι η περιβαλλοντολογ?α και η δασολογ?α

Ιστορ?α τη? οικολογ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βασικ?? αρχ?? τη? οικολογ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βι?σφαιρα και βιοποικιλ?τητα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η οικολογ?α μπορε? να μελετηθε? σε δι?φορα επ?πεδα: πληθυσμο? , βιοκοιν?τητα? , οικοσυστ?ματο? , βι?σφαιρα? .

Το εξωτερικ? στρ?μα τη? Γη? μπορε? να διαχωριστε? σε δι?φορα τμ?ματα (σφα?ρε?): την υδατ?σφαιρα , τη λιθ?σφαιρα και την ατμ?σφαιρα . Η βι?σφαιρα αποτελε? μια τ?ταρτη τ?τοια "σφα?ρα" και αναφ?ρεται στο σ?νολο των ζωνταν?ν οργανισμ?ν του πλαν?τη και συγχρ?νω? στην περιοχ? του πλαν?τη που καταλαμβ?νεται απ? τη ζω?. Η βι?σφαιρα περιλαμβ?νει μεγ?λο μ?ρο? των ?λλων τρι?ν επιφανειακ?ν σφαιρ?ν. Σε σχ?ση με τον ?γκο τη? Γη?, η βι?σφαιρα αποτελε? ?να πολ? λεπτ? επιφανειακ? στρ?μα μεταξ? των 11000 μ. υπ? τη θ?λασσα και των 15000 μ. π?νω απ? αυτ?.

Η ζω? αναπτ?χθηκε αρχικ? στην υδατ?σφαιρα, σε μικρ? β?θη, στη φωτικ? ζ?νη . Πολυκ?τταροι οργανισμο? εμφαν?στηκαν στη συν?χεια και απο?κησαν τη βενθικ? ζ?νη . Η ζω? στην ξηρ? αναπτ?χθηκε αργ?τερα, ?πειτα απ? το σχηματισμ? του στρ?ματο? του ?ζοντο? , το οπο?ο προστατε?ει του? ζ?ντε? οργανισμο?? απ? την υπερι?δη ακτινοβολ?α. Η ποικιλ?α των ειδ?ν τη? ξηρ?? θεωρε?ται ?τι αυξ?θηκε λ?γω τη? μετατ?πιση? των ηπε?ρων . Η βιοποικιλ?τητα εκφρ?ζεται και αυτ? σε δι?φορα επ?πεδα: ω? ποικιλ?α του οικοσυστ?ματο? (στο επ?πεδο του οικοσυστ?ματο?), ω? ποικιλ?α ειδ?ν (επ?πεδο πληθυσμ?ν), ω? βιοποικιλ?τητα ε?δου? (επ?πεδο ε?δου?) και ω? γενετικ? βιοποικιλ?τητα.

Η βι?σφαιρα περιλαμβ?νει μεγ?λε? ποσ?τητε? ?νθρακα , αζ?του και οξυγ?νου . Σε μικρ?τερε? ποσ?τητε? περι?χει και ?λλα απαρα?τητα για την ?παρξη ζω?? στοιχε?α, ?πω? ε?ναι ο φ?σφορο? , το ασβ?στιο και το χλ?ριο . Σε επ?πεδο οικοσυστ?ματο? και βι?σφαιρα?, πραγματοποιε?ται διαρκ?? ανακ?κλωση των στοιχε?ων αυτ?ν, αν?μεσα στην ορυκτ? και την οργανικ? κατ?σταση.

Η κ?ρια ενεργειακ? πηγ? για τη λειτουργ?α του οικοσυστ?ματο? ε?ναι η ηλιακ? εν?ργεια , αν και υπ?ρχει και μια μικρ? συμβολ? τη? γεωθερμικ?? εν?ργεια? . Τα φυτ? και οι φωτοσυνθετικο? μικροοργανισμο? μετατρ?πουν το φω? σε χημικ? εν?ργεια μ?σω τη? χημικ?? διεργασ?α? που ονομ?ζεται φωτοσ?νθεση , κατ? την οπο?α παρ?γεται γλυκ?ζη (?να απλ? σ?κχαρο) και απελευθερ?νεται οξυγ?νο. Η γλυκ?ζη αποτελε? μια δευτερογεν? ενεργειακ? πηγ? για τη λειτουργ?α του οικοσυστ?ματο?. Μ?ρο? αυτ?? χρησιμοποιε?ται ?μεσα απ? ?λλου? οργανισμο?? για παραγωγ? εν?ργεια?. ?λλα μ?ρια σακχ?ρου μπορο?ν να μετασχηματιστο?ν σε δομικ? στοιχε?α, ?πω? τα αμινοξ?α . Ακ?μα και για αναπαραγωγικο?? λ?γου? χρησιμοποιο?νται απ? τα φυτ? τα σ?κχαρα, συγκεντρωμ?να σε ν?κταρ , για την προσ?λκυση επικονιαστ?ν.

Η κυτταρικ? αναπνο? ε?ναι η διεργασ?α με την οπο?α οι οργανισμο? (?πω? τα θηλαστικ? ) διασπο?ν τη γλυκ?ζη στα συστατικ? τη?, δηλαδ? νερ? και διοξε?διο του ?νθρακα , ανακτ?ντα? ?τσι την εν?ργεια που ε?χε αποθηκευθε? εκε? απ? τα φυτ?. Η ισορροπ?α τη? φωτοσυνθετικ?? δραστηρι?τητα? των φυτ?ν και ?λλων φωτοσυνθετ?ν στην αναπνο? των ?λλων οργανισμ?ν καθορ?ζουν την ιδια?τερη σ?νθεση τη? ατμ?σφαιρα? τη? Γη?, ιδια?τερα το επ?πεδο του οξυγ?νου. Ρε?ματα α?ρο? αναμειγν?ονται στην ατμ?σφαιρα και διατηρο?ν την ?δια σχεδ?ν ισορροπ?α στοιχε?ων τ?σο σε περιοχ?? ?ντονη? βιολογικ?? δραστηρι?τητα? ?σο και σε περιοχ?? περιορισμ?νη? βιολογικ?? δραστηρι?τητα?.

Το νερ? επ?ση? εναλλ?σσεται μεταξ? υδρ?σφαιρα?, λιθ?σφαιρα?, ατμ?σφαιρα? και βι?σφαιρα? σε σταθερο?? κ?κλου?. Οι ωκεανο? ε?ναι τερ?στιε? δεξαμεν??, που αποθηκε?ουν νερ?, εξασφαλ?ζοντα? τη θερμικ? και κλιματικ? σταθερ?τητα, ?πω? και τη μεταφορ? των χημικ?ν στοιχε?ων με τη βο?θεια των μεγ?λων θαλ?σσιων ρευμ?των .

Για την καλ?τερη καταν?ηση του τρ?που λειτουργ?α? τη? βι?σφαιρα?, και τι? ποικ?λε? δυσλειτουργ?ε? που σχετ?ζονται με την ανθρ?πινη δραστηρι?τητα, Αμερικ?νοι επιστ?μονε? προσομο?ωσαν την βι?σφαιρα σε ?να μικρ?? αναλογ?α? μοντ?λο που ονομ?ζεται Βι?σφαιρα II .

Η ?ννοια του οικοσυστ?ματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η βασικ? αρχ? τη? οικολογ?α? ε?ναι ?τι κ?θε ζωνταν?? οργανισμ?? ?χει μια προοδευτικ? και συνεχ?μενη σχ?ση με κ?θε ?λλο στοιχε?ο που απαρτ?ζει το περιβ?λλον του. Ω? οικοσ?στημα μπορε? να οριστε? κ?θε τοποθεσ?α στην οπο?α υπ?ρχουν αλληλεπιδρ?σει? μεταξ? των οργανισμ?ν και του περιβ?λλοντο?.

Το οικοσ?στημα αποτελε?ται απ? δ?ο τμ?ματα, το τμ?μα τη? ζω?? (ονομ?ζεται βιοκοιν?τητα (biocoenosis) ) και το περιβ?λλον στο οπο?ο υπ?ρχει αυτ? η ζω? (ο βι?τοπο? ). Στο οικοσ?στημα, τα ε?δη συνδ?ονται και εξαρτ?νται μεταξ? του? μ?σω τροφικ?ν αλυσ?δων , ανταλλ?σσοντα? εν?ργεια και ?λη μεταξ? του? αλλ? και με το περιβ?λλον στο οπο?ο ζουν (βλ?πε παραγωγο? , καταναλωτ?? ).

Η ?ννοια εν?? οικοσυστ?ματο? μπορε? να απευθ?νεται σε μον?δε? διαφ?ρων διαστ?σεων, ?πω? ε?ναι μια λιμνο?λα , ?να χωρ?φι, ? ?να κομμ?τι νεκρο? δ?ντρου. Η μον?δα μικρ?τερων τμημ?των ονομ?ζεται μικροοικοσ?στημα . Για παρ?δειγμα, ?να οικοσ?στημα μπορε? να ε?ναι μ?α π?τρα και η ζω? που υπ?ρχει κ?τω απ? αυτ?ν. ?να μεσοοικοσ?στημα μπορε? να ε?ναι ?να δ?σο? , και ?να μακροοικοσ?στημα μια ολ?κληρη οικοπεριοχ? με τη λεκ?νη απορρο?? τη?.

Οι κ?ριε? απορ?ε? ?ταν μελετ?με οικοσυστ?ματα ε?ναι:

Πω? θα μπορο?σε να πραγματοποιηθε? ο εποικισμ?? μια? ?νυδρη? περιοχ??;
Ποια ε?ναι η δυναμικ? και οι δυνατ?τητε? αλλαγ?? του οικοσυστ?ματο?;
Π?? αλληλεπιδρ? ?να οικοσ?στημα σε τοπικ?, επαρχιακ? και παγκ?σμια κλ?μακα;
Η τωριν? του κατ?σταση ε?ναι σταθερ?;
Ποια ε?ναι η αξ?α εν?? οικοσυστ?ματο?; Π?? η αλληλεπ?δραση των οικολογικ?ν συστημ?των παρ?χει οφ?λη στου? ανθρ?που?, κυρ?ω? με την παροχ? καθαρο? νερο?;

Τα οικοσυστ?ματα συχν? ταξινομο?νται αναφερ?μενα στου? βι?τοπου? που περιλαμβ?νουν. ?τσι τα οικοσυστ?ματα μπορε? να οριστο?ν :

ω? χερσα?α οικοσυστ?ματα, ?πω? ε?ναι τα δασικ? οικοσυστ?ματα ( δασικ? οικολογ?α ), τα λιβαδικ? οικοσυστ?ματα (λιβ?δια, στ?πε?, σαβ?νε?), ? τα γεωργικ? οικοσυστ?ματα (γεωργικ?? εκτ?σει?).
σαν οικοσυστ?ματα γλυκ?ν νερ?ν ?πω? ε?ναι τα οικοσυστ?ματα στ?σιμων νερ?ν (λ?μνε?, λιμνο?λε?) ? οικοσυστ?ματα ρε?ντων υδ?των (ποτ?μια)
σαν ωκε?νια οικοσυστ?ματα ( θ?λασσε? , ωκεανο? ).

?λλο ε?δο? ταξιν?μηση? μπορε? να γ?νει αναφορικ? με τι? κοιν?τητε? των οικοσυστημ?των (για παρ?δειγμα τα ανθρ?πινα οικοσυστ?ματα ).

Δυναμικ? και ευστ?θεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι οικολογικο? παρ?γοντε? που μπορο?ν να επηρε?σουν δυναμικ? του? πληθυσμο?? ? τα ε?δη σε ?να οικοσ?στημα συν?θω? χωρ?ζονται σε δ?ο κατηγορ?ε? : του? βιοτικο?? και του? αβιοτικο?? παρ?γοντε?.

Οι Αβιοτικο? παρ?γοντε? ε?ναι γεωλογικο?, γεωγραφικο? και κλιματολογικο? παρ?μετροι. ?να? βι?τοπο? ε?ναι μια συγκεκριμ?νη περιοχ? που χαρακτηρ?ζεται απ? ?να πλ?θο? αβιοτικ?ν παραγ?ντων. Συγκεκριμ?να στου? αβιοτικο?? παρ?γοντε? περιλαμβ?νονται:

το νερ? , το οπο?ο αποτελε? ταυτ?χρονα βασικ? συστατικ? τη? ζω?? και του ανθρ?πινου περιβ?λλοντο?
ο α?ρα? , ο οπο?ο? παρ?χει οξυγ?νο, ?ζωτο, και διοξε?διο του ?νθρακα στου? ζ?ντε? οργανισμο?? και επιτρ?πει το διασκορπισμ? τη? γ?ρη? και των σπορ?ων
το ?δαφο? , το οπο?ο συγχρ?νω? αποτελε? πηγ? θρ?ψη? και φυσικ? στ?ριξη
- το pH του εδ?φου?, η αλμ?ρα , το ?ζωτο και ο φ?σφορο? , η ικαν?τητα συγκρ?τηση? του νερο? και η πυκν?τητα, ?λα αυτ? ασκο?ν επιρρο?
η θερμοκρασ?α , που δεν θα πρ?πει να ξεπερν?ει κ?ποια ?κρα, παρ?λο που η αντοχ? στη ζ?στη ε?ναι χαρακτηριστικ? σε κ?ποιου? οργανισμο??
το φω? , που παρ?χει εν?ργεια στο οικοσ?στημα μ?σω τη? φωτοσ?νθεση?
οι φυσικ?? καταστροφ?? μπορο?ν επ?ση? να θεωρηθο?ν αβιοτικ??

Βιοκοιν?τητα ε?ναι μ?α ομ?δα απ? πληθυσμο?? φυτ?ν, ζ?ων ? μικροοργανισμ?ν. Κ?θε πληθυσμ?? προκ?πτει απ? την αναπαραγωγ? μεταξ? μελ?ν του ιδ?ου ε?δου? και απ? τη συμβ?ωση σε ?να δεδομ?νο τ?πο και για ?να δεδομ?νο χρονικ? δι?στημα. ?ταν ?να? πληθυσμ?? αποτελε?ται απ? ανεπαρκ? αριθμ? μελ?ν, τ?τε αυτ?? ο πληθυσμ?? απειλε?ται με αφανισμ?. Ο αφανισμ?? εν?? ε?δου? ε?ναι πιο πιθαν?? ?ταν ?λε? οι βιοκοιν?τητε? που απαρτ?ζονται απ? μ?λη του ε?δου? αυτο? βρ?σκονται σε παρακμ?. Σε μικρο?? πληθυσμο?? η αναπαραγωγ? μεταξ? συγγενικ?ν μελ?ν μπορε? να επιφ?ρει μειωμ?νη γενετικ? διαφοροπο?ηση , γεγον?? που σημα?νει περαιτ?ρω αποδυν?μωση τη? βιοκοιν?τητα?.

Βιοτικο? οικολογικο? παρ?γοντε? επ?ση? επηρε?ζουν τη βιωσιμ?τητα μια? βιοκοιν?τητα?. Αυτο? οι παρ?γοντε? ε?ναι ε?τε σχ?σει? μεταξ? του ιδ?ου ε?δου? ε?τε σχ?σει? αν?μεσα σε διαφορετικ? ε?δη.

Οι σχ?σει? μεταξ? των μελ?ν του ιδ?ου ε?δου? εν?? πληθυσμο? ε?ναι σχ?σει? συνεργασ?α? ? ανταγωνισμο?, με δια?ρεση των εδαφ?ν, και μερικ?? φορ?? με οργ?νωση σε ιεραρχικ?? κοινων?ε?.

Οι σχ?σει? αν?μεσα σε διαφορετικ? ε?δη - αλληλεπιδρ?σει? - ε?ναι πολλαπλ?? και συν?θω? περιγρ?φονται αν?λογα με την ευεργετικ?, καταστροφικ? ? ουδ?τερη επ?δρασ? του? (για παρ?δειγμα, συμβιωτικ? σχ?ση ? ανταγωνιστικ? σχ?ση). Η σημαντικ?τερη σχ?ση ε?ναι αυτ? μεταξ? αρπακτικο? και θηρ?ματο? , που οδηγε? σε μια βασικ? ?ννοια τη? οικολογ?α?, την ?ννοια τη? τροφικ?? αλυσ?δα? . Για παρ?δειγμα, το γρασ?δι καταναλ?νεται απ? το φυτοφ?γο ζ?ο, το οπο?ο καταναλ?νεται απ? ?να σαρκοφ?γο ζ?ο, το οπο?ο με τη σειρ? του καταναλ?νεται απ? ?να σαρκοφ?γο μεγαλ?τερου μεγ?θου?. Η υψηλ? αναλογ?α αρπακτικο? προ? θ?ραμα μπορε? να επηρε?σει αρνητικ? τι? βιοκοιν?τητε? και του αρπακτικο? και του θηρ?ματο?, καθ?? η ?λλειψη τροφ?? και η υψηλ? θνησιμ?τητα που προηγε?ται τη? αναπαραγωγικ?? ωριμ?τητα?, μπορε? να μει?σει (? να αποτρ?ψει την α?ξηση) των πληθυσμ?ν κ?θε ομ?δα?,αντ?στοιχα. ?να παρ?δειγμα υψηλ?? αναλογ?α? αρπακτικο? προ? θ?ραμα αποτελε? το επιλεκτικ? κυν?γι κ?ποιων ειδ?ν απ? του? ανθρ?που?, που οδηγε? σε με?ωση του πληθυσμο? των ειδ?ν αυτ?ν. ?λλε? σχ?σει? μεταξ? διαφορετικ?ν ειδ?ν ε?ναι ο παρασιτισμ?? , οι μολυσματικ?? ασθ?νειε? και ο ανταγωνισμ?? για του? περιορισμ?νου? π?ρου?, που μπορε? να συμβε? ?ταν δ?ο διαφορετικ? ε?δη μοιρ?ζονται την ?δια οικολογικ? περιοχ?.

Οι υπ?ρχουσε? αλληλεπιδρ?σει? αν?μεσα στου? δι?φορου? ζ?ντε? οργανισμο?? συνεχ?ζονται με μια διαρκ? με?ξη των μεταλλικ?ν και των οργανικ?ν στοιχε?ων, που απορροφ?νται απ? του? οργανισμο?? για την αν?πτυξ? του?, τη συντ?ρησ? του? και την αναπαραγωγ? του?, και που εντ?λει απορρ?πτονται ω? απ?βλητα. Αυτ?? οι διαρκε?? ανακυκλ?σει? των στοιχε?ων (κυρ?ω? του ?νθρακα , του οξυγ?νου και του αζ?του ), καθ?? και του νερο? ονομ?ζονται βιογεωχημικο? κ?κλοι . Εγγυ?νται την ευστ?θεια τη? βι?σφαιρα?, (τουλ?χιστον ?ταν δεν παρεμβα?νουν η ανεξ?λεγκτη ανθρ?πινη επ?δραση και τα ακρα?α καιρικ? ? γεωλογικ? φαιν?μενα). Αυτ? η αυτορ?θμιση, στηριζ?μενη απ? ελ?γχου? αρνητικ?? αν?δραση?, διασφαλ?ζει την αιωνι?τητα των οικοσυστημ?των. Το αποδεικν?ουν οι πολ? σταθερ?? συγκεντρ?σει? των περισσ?τερων στοιχε?ων του κ?θε τμ?ματο?.Αυτ? αναφ?ρεται ω? ομοι?σταση . Το οικοσ?στημα επ?ση? τε?νει να εξελ?σσεται σε μ?α κατ?σταση ιδανικ?? ισορροπ?α?, που επιτυγχ?νεται μετ? απ? μ?α διαδοχ? γεγον?των, την ?νωση κλ?μαξ .

Χωρικ?? σχ?σει? και υποδιαιρ?σει? τη? γη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα οικοσυστ?ματα δεν ε?ναι απομονωμ?να μεταξ? του?, αλλ? αλληλοσχετ?ζονται. Για παρ?δειγμα, το νερ? μπορε? να ρ?ει μεταξ? των οικοσυστημ?των με την ?ννοια του ποταμο? ? του θαλ?σσιου ρε?ματο? . Το νερ? απ? μ?νο του, ω? υγρ? μ?σο, προσδιορ?ζει τα οικοσυστ?ματα. Μερικ? ε?δη, ?πω? ο σολομ?? ? το χ?λι του γλυκο? νερο?, κινο?νται μεταξ? θαλ?σσιων συστημ?των και συστημ?των γλυκο? νερο?. Αυτ? η σχ?ση μεταξ? των οικοσυστημ?των οδηγε? στην αρχ? του βι?ματο? .

Το β?ωμα ε?ναι ?να? ομοιογεν?? οικολογικ?? σχηματισμ?? που καλ?πτει μ?α μεγ?λη περιοχ?, ?πω? η το?νδρα ? οι στ?πε? . Η βι?σφαιρα αποτελε?ται απ? ?λα τα βι?ματα τη? Γη? - το σ?νολο των τ?πων ?που η ?παρξη ζω?? ε?ναι δυνατ? - απ? τα υψηλ?τερα βουν? ω? τα β?θη του ωκεανο?.

Τα βι?ματα αντιστοιχο?ν σε υποδιαιρ?σει? που ε?ναι διανεμημ?νε? στα γεωγραφικ? πλ?τη, απ? τον ισημεριν? προ? του? π?λου? , με διαφορ?? που βασ?ζονται στο φυσικ? περιβ?λλον (για παρ?δειγμα, ωκεανο? ? οροσειρ??) και στο κλ?μα . Η διαφοροπο?ησ? του? συν?θω? σχετ?ζεται με τη διανομ? των ειδ?ν αν?λογα με την ικαν?τητ? του? να αντ?χουν τη θερμοκρασ?α και/? την ξηρασ?α. Για παρ?δειγμα, μπορο?με να συναντ?σουμε φωτοσυνθετικ? αν?τερα φυτ? (θαλ?σσια Αγγει?σπερμα ?πω? π.χ. λειμ?νε? Ποσειδων?α? - Posidonia ocenica ) μ?νο στη ε?φωτη ζ?νη του ωκεανο? (?που το φω? μπορε? να εισχωρ?σει), εν? τα κωνοφ?ρα δ?ντρα ευδοκιμο?ν κυρ?ω? στα βουν?.

Αν και αυτ? ε?ναι η απλο?στευση εν?? πιο περ?πλοκου σχεδ?ου, τα γεωγραφικ? μ?κη και πλ?τη αποτελο?ν μια καλ? αναπαρ?σταση κατ? προσ?γγιση τη? διανομ?? τη? βιοποικιλ?τητα? μ?σα στην βι?σφαιρα. Σε γενικ?? γραμμ??, ο πλο?το? τη? βιοποικιλ?τητα? (περισσ?τερο για τα ε?δη ζ?ων απ? ?τι για τα ε?δη φυτ?ν) μει?νεται ταχ?τατα κοντ? στον ισημεριν? (?πω? στη Βραζιλ?α ), και λιγ?τερο ταχ?ω? πλησι?ζοντα? στου? π?λου?.

Η βι?σφαιρα μπορε? επ?ση? να διαιρεθε? σε οικοζ?νε? , που ορ?ζονται με αρκετ? σαφ?νεια σ?μερα,και κυρ?ω? ακολουθο?ν τα σ?νορα των ηπε?ρων. Οι οικοζ?νε? με τη σειρ? του? χωρ?ζονται σε οικολογικ?? περιοχ??, αν και τα σ?νορα του? δεν ε?ναι σαφ?? καθορισμ?να.

Παραγωγικ?τητα του οικοσυστ?ματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σε ?να οικοσ?στημα, οι διασυνδ?σει? μεταξ? των ειδ?ν σχετ?ζονται κυρ?ω? με το φαγητ? και τον ρ?λο του? στην τροφικ? αλυσ?δα . Υπ?ρχουν τρει? κατηγορ?ε? οργανισμ?ν:

οι παραγωγο? - τα φυτ?, τα οπο?α φωτοσυνθ?τουν
οι καταναλωτ?? - τα ζ?α, που μπορε? να ε?ναι πρωτογενε?? καταναλωτ?? ( φυτοφ?γα ), ? δευτερογενε?? ? τριτογενε?? καταναλωτ?? ( σαρκοφ?γα ).
οι αποσυνθ?τε? (? αποικοδομητ??) - βακτ?ρια , μανιτ?ρια οι οπο?οι μετατρ?πουν την οργανικ? ?λη σε αν?ργανη για να ξαναχρησιμοποιηθε? απ? τι? προηγο?μενε? κατηγορ?ε?.

Αυτ?? οι σχ?σει? σχηματ?ζουν αλληλουχ?ε?, στι? οπο?ε? ο κ?θε οργανισμ?? καταναλ?νει τον προηγο?μενο και καταναλ?νεται απ? τον επ?μενο, στι? λεγ?μενε? τροφικ?? αλυσ?δε? ? τροφικ? δ?κτυο . Σε ?να τροφικ? δ?κτυο υπ?ρχουν λιγ?τεροι οργανισμο? σε κ?θε επ?πεδο, ανεβα?νοντα? προ? τα π?νω στην αλυσ?δα.

Οι ?ννοιε? αυτ?? οδηγο?ν στην ιδ?α τη? βιομ?ζα? (το σ?νολο των ζ?ντων οργανισμ?ν σε ?ναν δεδομ?νο τ?πο), τη? πρωτογενο?? παραγωγικ?τητα? (η α?ξηση τη? μ?ζα? των φυτ?ν σε ?να δεδομ?νο χρονικ? δι?στημα) και τη? δευτερογενο?? παραγωγικ?τητα? (το σ?νολο τη? ζωικ?? παραγωγ?? των καταναλωτ?ν και των αποσυνθετ?ν σε ?να δεδομ?νο χρονικ? δι?στημα).

Αυτ?? οι δ?ο τελευτα?ε? ιδ?ε? ε?ναι βασικ??, καθ?? καθιστο?ν δυνατ? την αξιολ?γηση τη? χωρητικ?τητα? φορτ?ου - των αριθμ? των οργανισμ?ν που μπορε? να υποστηρ?ξει ?να δεδομ?νο οικοσ?στημα. Σε οποιοδ?ποτε τροφικ? δ?κτυο, η εν?ργεια που περι?χεται στο επ?πεδο των παραγωγ?ν δεν μεταφ?ρεται ολοκληρωτικ? στου? καταναλωτ??. ?τσι,απ? ?ποψη εν?ργεια?, ε?ναι πιο αποδοτικ? για του? ανθρ?που? να ε?ναι πρωτογενε?? καταναλωτ?? (δηλαδ? να τρ?φονται απ? καρπο?? και λαχανικ?) απ? το να ε?ναι δευτερογενε?? καταναλωτ?? (δηλαδ? να τρ?φονται απ? φυτοφ?γα ζ?α - μοσχ?ρι, βοδιν?) και ακ?μη περισσ?τερο απ? το να ε?ναι τριτογενε?? καταναλωτ?? (δηλαδ? να τρ?φονται απ? σαρκοφ?γα ζ?α).

Η παραγωγικ?τητα των οικοσυστημ?των μερικ?? φορ?? υπολογ?ζεται συγκρ?νοντα? τρει? τ?που? χερσα?ων οικοσυστημ?των και το σ?νολο των θαλ?σσιων οικοσυστημ?των:

τα δ?ση (1/3 των χερσα?ων περιοχ?ν τη? Γη?) περι?χουν πυκν?? βιομ?ζε? και ε?ναι πολ? παραγωγικ?. Το σ?νολο τη? παγκ?σμια? δασικ?? παραγωγ?? αποτελε? τη μισ? πρωτογεν? παραγωγ?.
οι σαβ?νε?, τα λιβ?δια, και οι βαλτ?τοποι (1/3 των χερσα?ων περιοχ?ν τη? Γη?) περι?χουν λιγ?τερο πυκν?? βιομ?ζε?, αλλ? ε?ναι παραγωγικο?. Οι ?νθρωποι βασ?ζονται κατ? κ?ριο λ?γο στα οικοσυστ?ματα αυτ? για την κ?λυψη των αναγκ?ν του? σε τροφ?.
τα ακρα?α οικοσυστ?ματα σε περιοχ?? με πιο ακρα?ο κλ?μα - ?ρημοι και ημι?ρημοι, το?νδρα, αλπικ? λιβ?δια και στ?πε? - (1/3 τη? επιφ?νεια? τη? Γη?) ?χουν δι?σπαρτε? βιομ?ζε? και χαμηλ? παραγωγικ?τητα.
τ?λο?, τα θαλ?σσια οικοσυστ?ματα και τα οικοσυστ?ματα του γλυκο? νερο? (3/4 τη? επιφ?νεια? τη? Γη?) περι?χουν πολ? αραι?? βιομ?ζε? (εκτ?? απ? τι? παρ?κτιε? ζ?νε?).

Η ανθρ?πινη δραστηρι?τητα κατ? του? τελευτα?ου? αι?νε? ?χει μει?σει αισθητ? τι? εκτ?σει? τη? Γη? που καλ?πτονται απ? δ?ση ( αποψ?λωση ), και ?χει αυξ?σει τα αγροοικοσυστ?ματα ( γεωργ?α ). Τι? τελευτα?ε? δεκαετ?ε? ?χει παρατηρηθε? α?ξηση των εκτ?σεων των ακρα?ων οικοσυστημ?των ( ερημοπο?ηση ).

Οικολογικ? κρ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενικ?, μια οικολογικ? κρ?ση συμβα?νει ?ταν το περιβ?λλον τη? ζω?? εν?? ε?δου? ? εν?? πληθυσμο? αναπτ?σσεται με ?ναν δυσμεν? τρ?πο για την επιβ?ωση του.

Αυτ? ?σω? να οφε?λεται στην υποβ?θμιση τη? ποι?τητα? του περιβ?λλοντο? σε σχ?ση με τι? αν?γκε? του ε?δου?, μετ? απ? μ?α αλλαγ? εν?? αβιοτικο? οικολογικο? παρ?γοντα (για παρ?δειγμα, α?ξηση τη? θερμοκρασ?α?, λιγ?τερε? βροχοπτ?σει?).

Αυτ? σημα?νει ?τι το περιβ?λλον γ?νεται δυσμεν?? για την επιβ?ωση εν?? ε?δου? (? πληθυσμο?) οφειλ?μενο στη αυξαν?μενη π?εση που προκαλε?ται απ? τη δρ?ση των αρπακτικ?ν ειδ?ν (για παρ?δειγμα η υπεραλ?ευση). Τ?λο?, ε?ναι πιθαν? η κατ?σταση να αποβα?νει ει? β?ρο? τη? ποι?τητα? ζω?? του ε?δου? (? του πληθυσμο?) λ?γω τη? α?ξηση? των μελ?ν του ( υπερπληθυσμ?? ).

Οι οικολογικ?? κρ?σει? μπορε? να ε?ναι περισσ?τερο ? λιγ?τερο οξε??, με τη δι?ρκει? του? να κυμα?νεται μεταξ? λ?γων μην?ν και μερικ?ν εκατομμυρ?ων ετ?ν. Επ?ση? η προ?λευσ? του? μπορε? να ε?ναι φυσικ? ? ανθρ?πινη. Μπορε? να ?χουν σχ?ση με ?να μοναδικ? ε?δο? ?, αντιθ?τω?, με ?να μεγαλ?τερο αριθμ? ειδ?ν. Τ?λο?, μια οικολογικ? κρ?ση μπορε? να ε?ναι τοπικ?? εμβ?λεια? (?πω? η διαρρο? πετρελα?ου) ? παγκ?σμια?, (?πω? η ?νοδο? τη? στ?θμη? του νερο? που σχετ?ζεται με την πλανητικ? υπερθ?ρμανση ).

Αν?λογα με το βαθμ? ενδημισμο? τη?, μια τοπικ? κρ?ση μπορε? να ?χει περισσ?τερο ? λιγ?τερο σημαντικ?? επιπτ?σει?, απ? το θ?νατο πολλ?ν ατ?μων, ω? τον πλ?ρη αφανισμ? του ε?δου?. ?ποια και αν ε?ναι η προ?λευσ? τη?, η εξαφ?νιση εν?? ? περισσοτ?ρων ειδ?ν συχν? προκαλε? ρ?γμα στην τροφικ? αλυσ?δα , ?χοντα? ?τσι μεγαλ?τερο αντ?κτυπο στην επιβ?ωση των υπ?λοιπων ειδ?ν.

Στην περ?πτωση τη? παγκ?σμια? κρ?ση?, οι συν?πειε? μπορε? να ε?ναι πολ? πιο σημαντικ??. Σε κ?ποια περιστατικ? αφανισμο? εξαφαν?στηκε π?νω απ? το 90% των υπαρχ?ντων ειδ?ν τη? εποχ?? εκε?νη?. Ωστ?σο, η εξαφ?νιση κ?ποιων ειδ?ν, ?πω? οι δειν?σαυροι , επ?τρεψε την αν?πτυξη και τη διαφοροπο?ηση των θηλαστικ?ν, μ?σω τη? απελευθ?ρωση? μια? οικολογικ?? περιοχ??. ?τσι λοιπ?ν, μια οικολογικ? κρ?ση παραδ?ξω? ευν?ησε την βιοποικιλ?τητα.

Μερικ?? φορ?? μια οικολογικ? κρ?ση μπορε? να αποτελ?σει ?να συγκεκριμ?νο και αναστρ?ψιμο φαιν?μενο στην κλ?μακα του οικοσυστ?ματο?. Αλλ? γενικ?, ο αντ?κτυπο? των κρ?σεων ?χει δι?ρκεια. Πρ?γματι, συν?θω? ε?ναι μια αλληλουχ?α γεγον?των, που πραγματοποιε?ται μ?χρι ?να τελικ? σημε?ο. Απ? αυτ? το σημε?ο, η επιστροφ? στην προηγο?μενη σταθερ? κατ?σταση δεν ε?ναι δυνατ?, και μια ν?α σταθερ? κατ?σταση θα δημιουργηθε? σταδιακ?.

Τ?λο?, αν μια οικολογικ? κρ?ση μπορε? να προκαλ?σει αφανισμ?, μπορε? επ?ση?, απλ? να μει?σει την ποι?τητα ζω?? των ατ?μων που ?χουν απομε?νει. ?τσι, ακ?μα και αν η βιοποικιλ?τητα του ανθρ?πινου πληθυσμο? θεωρε?ται μερικ?? φορ?? απειλο?μενη (βλ?πε κυρ?ω? αυτ?χθονε? πληθυσμο? ), λ?γοι ?νθρωποι οραματ?ζονται την εξαφ?νιση των ανθρ?πων σε σ?ντομο χρονικ? δι?στημα. Ωστ?σο,οι επιδημ?ε? , οι λιμο?, ο αντ?κτυπο? στην υγε?α απ? τη μ?λυνση τη? ατμ?σφαιρα?, οι διατροφικ?? κρ?σει?, η με?ωση του ζωτικο? χ?ρου, α αφομο?ωση τοξικ?ν ? μη-διαλυτ?ν αποβλ?των, η απειλ? εξαφ?νιση? βασικ?ν ειδ?ν (γορ?λε?, π?ντα, φ?λαινε?), ε?ναι επ?ση? παρ?γοντε? που επηρε?ζουν την ευημερ?α των ανθρ?πων.

Κατ? τη δι?ρκεια των τελευτα?ων δεκαετι?ν, αυτ? η αυξαν?μενη ευθ?νη τη? ανθρωπ?τητα? σε κ?ποιε? οικολογικ?? κρ?σει?, ?χει ξεκ?θαρα παρατηρηθε?. Λ?γω τη? αν?πτυξη? τη? τεχνολογ?α? και τη? ταχε?α? πληθυσμιακ?? α?ξηση?, οι ?νθρωποι ?χουν περισσ?τερη επιρρο? στο δικ? του? περιβ?λλον απ? οποιοδ?ποτε ?λλο παρ?γοντα του οικοσυστ?ματο?.

Μερικ? συνηθισμ?να παραδε?γματα οικολογικ?ν κρ?σεων ε?ναι:

Ο αφανισμ?? κατ? την Π?ρμια - Τριασικ? περ?οδο , πριν απ? 250 εκατομμ?ρια χρ?νια
Ο αφανισμ?? κατ? την ?στερη Κρητιδικ? περ?οδο , πριν απ? 65 εκατομμ?ρια χρ?νια
Η πλανητικ? υπερθ?ρμανση που σχετ?ζεται με το φαιν?μενο του θερμοκηπ?ου . Η υπερθ?ρμανση θα μπορο?σε να προκαλ?σει πλημμ?ρε? στα Ασιατικ? δ?λτα (δημιουργ?α οικολογικ?ν προσφ?γων ),πολλαπλασιασμ? των ακρα?ων καιρικ?ν φαινομ?νων και αλλαγ?? στη φ?ση και την ποσ?τητα των τροφικ?ν π?ρων (βλ?πε πλανητικ? υπερθ?ρμανση και γεωργ?α ).
Η τρ?πα του ?ζοντο?
Η αποψ?λωση και η ερημοπο?ηση , με αφανισμ? πολλ?ν ειδ?ν.
Η πυρηνικ? καταστροφ? στο Τσ?ρνομπιλ το 1986 προκ?λεσε το θ?νατο πολλ?ν ανθρ?πων και ζ?ων απ? καρκ?νο και δημιο?ργησε μεταλλ?ξει? σε επ?ση? μεγ?λο αριθμ? ανθρ?πων και ζ?ων. Η περιοχ? γ?ρω απ? το εργοστ?σιο ε?ναι εγκαταλελειμμ?νη λ?γω τη? μεγ?λη? ποσ?τητα? ραδιεν?ργεια? που εκλ?θηκε κατ? την καταστροφ?.

Για την αντιμετ?πιση τη? οικολογικ?? κρ?ση? αρχ?ζουν να υψ?νονται δι?φορε? φων??, να ιδρ?ονται οικολογικ?? οργαν?σει? και να λαμβ?νονται κ?ποια μ?τρα για την προστασ?α τη? φ?ση? ?πω? ε?ναι η ανακ?κλωση και ο βιολογικ?? καθαρισμ?? λυμ?των .