Ν?μφε?

Οι Ν?μφε? κατ? την Ελληνικ? Μυθολογ?α ?ταν γυναικε?ε? ιδεατ?? μορφ?? θε?κ?? καταγωγ??, νεαρ?? στην ηλικ?α, που ζο?σαν μ?σα στην ?γρια φ?ση, και τριγ?ριζαν στα βουν?, συνοδε?οντα? την ?ρτεμη και πα?ζοντα? μαζ? τη?. ?ταν ?λε? του? παν?μορφε?, η ?ρτεμη ?μω? ξεχ?ριζε με τη θωρι? τη? αν?μεσ? του?. Τραγουδο?σαν και χ?ρευαν μαζ? με τον Π?να στα λιβ?δια και στι? πλαγι??, συν?θω? κοντ? στι? πηγ?? των οπο?ων και αποτελο?σαν στην πραγματικ?τητα την αλληγορικ? εκπροσ?πησ? του?. Υμνο?σαν με τι? γλυκ?? φων?? του?, του? Ολ?μπιου? θεο?? και ιδια?τερα τον πατ?ρα του Π?να, τον Ερμ? . Μαζ? του? χ?ρευε και η Αφροδ?τη , μαζ? με τι? Χ?ριτε? , ?πω? λ?ει ο ?μηρο? , στο βουν? ?δα, στην Τρο?α . ?λλοτε το χορ? του? τον οδηγε? ο ?διο? ο θε?? Απ?λλωνα? . Οι Ν?μφε? κατατ?σσονταν γενικ? μεταξ? θε?ν και θνητ?ν, ω? ημ?θεε?. Δεν ?ταν αθ?νατε?, ζο?σαν ?μω? π?ρα πολ? και τρ?φονταν με αμβροσ?α . Συγγ?νευαν με μεγ?λου? θεο??, εν? ο Ερμ?? θεωρο?ταν γιο? Ν?μφη?, τη? Μα?α? . Γενικ?, επικρατο?σε η αντ?ληψη πω? ?ταν κ?ρε? του Δ?α . ?λλοι, π?λι, τι? θεωρο?σαν κ?ρε? ποταμ?ν: ε?τε του μεγαλ?τερου ποταμο? που υπ?ρχε, του Ωκεανο? , ε?τε του Αχελ?ου, ε?τε κ?ρε? των τοπικ?ν ποταμ?ν εν?? τ?που. ?τσι, κ?θε περιοχ? ε?χε τα ποτ?μια τη? και καθ?να απ' αυτ? ε?χε τι? Ν?μφε? του, δηλαδ? τι? πηγ?? τη? περιοχ?? αυτ??. Λ.χ. ο ποταμ?? Πηνει?? ?ταν ο πατ?ρα? των Νυμφ?ν (των πηγ?ν) τη? Θεσσαλ?α? και ο ποταμ?? Ξ?νθο? ?ταν ο γενν?τορα? των Νυμφ?ν αντ?στοιχα τη? Τρο?α? . Πολ? συχν? εκε?νε? ?διναν τα ον?ματ? του? στι? κοντιν?? π?λει?, ?πω? ?γινε με τη Ν?μφη Σπ?ρτη, που ?ταν κ?ρη του ποταμο? Ευρ?τα . Υπ?ρχαν ?μω? και κ?ποιε? Ν?μφε?, οι οπο?ε? λ?γονταν Μελ?ε? και ε?χαν γεννηθε? απ? τι? σταγ?νε? του α?ματο? του Ουρανο? , και ?πεσαν στη Γη, ?ταν ο Κρ?νο? , ο γιο? του, του ?κοψε τα γεννητικ? του ?ργανα.

Η λ?ξη ν?μφη ?χει σχ?ση στα ελληνικ? με τη ν?ψη και αυτ? που ε?ναι καλυμμ?νη με π?πλο, κατ? συν?πεια νεαρ? κοπ?λα σε ηλικ?α γ?μου. ?λλοι μελετητ?? αν?γουν την λ?ξη (?πω? τη λατινικ? nubere και την γερμανικ? Knospe ) σε ρ?ζα που εκφρ?ζει την ιδ?α του φουσκ?ματο? (σ?μφωνα με τον Ησ?χιο μια απ? τι? σημασ?ε? τη? λ?ξη? ν?μφη ε?ναι "μπουμπο?κι τριαντ?φυλλου").

Η σχ?ση του? με τη φ?ση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν κατεξοχ?ν πνε?ματα του γλυκο? νερο? και βρ?σκονταν στα ποτ?μια, στι? πηγ?? και μ?σα στα βουν? απ? τα οπο?α π?γαζαν ποτ?μια. Συν?δευαν π?ντα το νερ?, τον?ζοντα? ?τσι τη μεγ?λη του σημασ?α για την ?παρξη ζω??. Χωρ?? αυτ? ο?τε βλ?στηση, ο?τε γονιμ?τητα υπ?ρχει. Μ?σω λοιπ?ν τη? ζωογ?νου δ?ναμη? του νερο? οι Ν?μφε? εξαπλ?θηκαν στα βουν? και στα δ?ση και συνδ?θηκαν με τη βλ?στηση. Αυτ?? ε?ναι και ο λ?γο? για τον οπο?ο θεωρο?νται κ?ρε? του Ωκεανο? ? ?λλων ποταμ?ν.

Τα ε?δη των νυμφ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?τσι οι Ν?μφε? κατ?ληξαν να ε?ναι τρι?ν ειδ?ν: 1) Να??δε? , δηλαδ? Ν?μφε? των ποταμ?ν, των πηγ?ν και των κρην?ν, που ε?ναι και οι πιο γνωστ??, 2) Ορεστι?δε? , που κατοικο?σαν στα βουν? ?που υπ?ρχουν πηγ?? και 3) Δρυ?δε? ? Αμαδρυ?δε?, δηλαδ? Ν?μφε? των μοναχικ?ν δ?ντρων και των λιβαδι?ν, που ταυτ?ζονταν με τι? Μελ?ε? και οι Νηρη?δε? που σχετ?ζονται με την θ?λασσα. Οι Να??δε? κατοικο?σαν μ?σα σε σπηλι??, που βρ?σκονταν κοντ? σε νερ? ? μ?σα σ' αυτ?, κ?τω απ? την επιφ?νεια των ποταμ?ν. Μ?σα στι? σπηλι?? του? απολ?μβαναν τι? χαρ?? του ?ρωτα με τον Ερμ? ? του? Σιληνο??. Ζο?σαν ?σο και οι πηγ??, κοντ? στι? οπο?ε? κατοικο?σαν. ?ταν στ?ρευαν εκε?νε?, οι Να??δε? ?σβηναν. Το ?διο συν?βαινε με τι? Αμαδρυ?δε?, που το ?νομ? του? σημα?νει ≪δ?ντρο και γυνα?κα ταυτ?χρονα≫. Τα πε?κα, τα ?λατα και οι δρ?ε? ?ρχιζαν να μεγαλ?νουν με το που ?ρχιζε η ζω? μια? Ν?μφη?. ?ταν δ?ντρα δυνατ? και ζο?σαν για πολλ? χρ?νια, εν? οι θνητο? απαγορευ?ταν να τα αγγ?ξουν με τσεκο?ρι.

Ο λ?γο? ?ταν ?τι θεωρο?νταν δ?ντρα ιερ? και τα ιερ? ?λση που σχημ?τιζαν ?ταν χ?ροι αφιερωμ?νοι στου? θεο??. ?ταν ερχ?ταν η ?ρα τη? Ν?μφη? να πεθ?νει, μαραιν?ταν πρ?τα το δ?ντρο τη? μ?σα στη γη. Κ?ποτε μια Ν?μφη, καθ?? χ?ρευε με τι? ?μοι?? τη?, χλ?μιασε παρατηρ?ντα? τη βελανιδι? τη? να κουνι?ται π?ρα δ?θε. ?φησε το χορ? γεμ?τη ανησυχ?α. Πολ? γρ?γορα χ?λασε η φλο?δα, ?πεσαν τα κλαδι? και ταυτ?χρονα η ψυχ? τη? Ν?μφη? π?ταξε, αποχαιρετ?ντα? το φω? του ?λιου. Οι Ν?μφε?, ?ταν βρ?χει, χα?ρονται, γιατ? τρ?φονται τα δ?ντρα, ? κλα?νε, ?ταν οι βελανιδι?? χ?νουν τα φ?λλα του?.

Ερωτικ?? περιπ?τειε? των Νυμφ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για τι? Να??δε?, ιδια?τερα, υπ?ρχουν πολλο? μ?θοι, που αφορο?ν τι? ερωτικ?? του? περιπ?τειε?. ?λεγαν ?τι κ?ποτε ο ?λα? , σ?ντροφο? του Ηρακλ? , πλησ?ασε σε μια πηγ?, για να γεμ?σει την υδρ?α του. Εκε? συν?θιζαν να μαζε?ονται οι Ν?μφε? και να τραγουδο?ν ?μνου? στην ?ρτεμη ολονυχτ??. Ο ?λα? ε?χε φτ?σει ακριβ?? την ?ρα που οι Ν?μφε? ?ρχισαν να συγκεντρ?νονται και μια απ' αυτ??, η Εφυδ?τια , που κατοικο?σε μ?σα στην πηγ?, σ?κωσε το κεφ?λι τη? και τον αντ?κρισε. Θαμπ?θηκε απ? τη θε?κ? του ομορφι? και τον ερωτε?τηκε. Εκε?νο?, σκυμμ?νο? ε?χε βουτ?ξει την υδρ?α του μ?σα στο νερ?, χωρ?? να υποπτε?εται πω? κ?ποιο? τον παρακολουθε? με προσοχ?. Η Ν?μφη θ?λησε ν' αρπ?ξει την ευκαιρ?α και να τον φιλ?σει. Τον αγκ?λιασε απ? το λαιμ? και τον τρ?βηξε μαζ? τη? στο βυθ?. Οι σ?ντροφο? του ?ψαξαν να τον βρουν, μα δεν μπορο?σαν με καν?να τρ?πο να εξηγ?σουν την εξαφ?νισ? του. Πολ? γνωστ?? επ?ση? ?ταν οι ιστορ?ε? των ερ?των των Νυμφ?ν με βοσκο??, που συν?θω? ?βοσκαν τα πρ?βατ? του? στι? ?χθε? των ποταμ?ν. ?πειτα οι Ν?μφε? ?φερναν στον κ?σμο γιου? θνητο??, αλλ? σοφο?? και γεννα?ου?.

Εξ?σου ονομαστ?? ?ταν οι ιστορ?ε? για του? ?ρωτε? του Απ?λλωνα με Ν?μφε? και ιδια?τερα η ιστορ?α τη? Δ?φνη? . Ο θε?? την πολιορκο?σε με μεγ?λη επιμον?, χωρ?? επιτυχ?α. Μ?λι? του δ?θηκε η κατ?λληλη ευκαιρ?α, ?ρχισε να την κυνηγ?ει. Τη στιγμ? που ?ταν ?τοιμο? να την αρπ?ξει, η Δ?φνη παρακ?λεσε απεγνωσμ?να τη μ?να τη?, τη Γα?α , να τη βοηθ?σει. Τ?τε ?νοιξε η γη και κατ?πιε τη Δ?φνη, εν? στη θ?ση τη? φ?τρωσε ?να φυτ? που π?ρε το ?νομ? τη?.

Δι?σημο? επ?ση? μ?θο? αφορ? τον ?ρωτα τη? Σαλμακ?δα? για τον Ερμαφρ?διτο .

Μια ?λλη Ν?μφη, η Ωκυρρ?η , κ?ρη εν?? ποταμο? τη? Σ?μου, επιχε?ρησε να φ?γει με μια β?ρκα απ? το νησ?, για να γλιτ?σει απ? τον ?ρωτα του θεο?. Μ?ταια ?μω? προσπαθο?σε, γιατ? ο Απ?λλωνα? μεταμ?ρφωσε το βαρκ?ρη που τη μετ?φερε σε ψ?ρι και τη β?ρκα τη? σε βρ?χο.

Σχ?ση των Νυμφ?ν με του? Θεο?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σ?μφωνα με την παρ?δοση, οι Ν?μφε? ?ταν γνωστ?? τροφο? πολλ?ν και σημαντικ?ν θε?ν ? ηρ?ων. ?ταν δηλαδ? εκε?νε? που αναλ?μβαναν την ανατροφ? του?, ?ταν βρ?σκονταν σε πολ? μικρ? ηλικ?α. Του? θ?λαζαν και αποτελο?σαν τι? αντικαταστ?τριε? των μαν?δων του?. Πρ?τα πρ?τα, ο ?διο? ο Δ?α? ανατρ?φηκε απ' αυτ?? στην Κρ?τη. Ακολουθο?ν η ?ρα, η Περσεφ?νη, ο Ερμ??, ο Π?να? και ο Δι?νυσο? . Απ? τ?τε οι Ν?μφε? αποτελο?ν μ?λη του Διονυσιακο? θι?σου, μαζ? με του? Σατ?ρου? . Ακ?μη, η θε? Αφροδ?τη ε?χε εμπιστευθε? τον Αινε?α , το γιο τη?, στι? Ν?μφε? του τρωικο? βουνο? ?δη. Στι? Να??δε? απ?διδαν δι?φορε? ιδι?τητε?: ?λεγαν πω? μπορο?σαν να κ?νουν τα νερ? μια? πηγ?? ιαματικ?, γι' αυτ? και συχν? πρ?σφεραν οι θνητο? θυσ?ε? προ? τιμ? του?. Οι πιο ονομαστ?? περιπτ?σει? Να??δων με παρ?μοιε? ικαν?τητε? βρ?σκονταν στην Πελοπ?ννησο και τη Σικελ?α · εκε?, στι? θερμ?? πηγ?? τη? Ιμ?ρα? , ?λεγαν ?τι π?γαινε ο Ηρακλ?? για ν' ανανεωθε? η δ?ναμ? του.

Π?στευαν ακ?μη πω? οι Να??δε? ε?χαν ιατρικ?? θεραπευτικ?? ικαν?τητε?, κυρ?ω? λ?γω τη? σχ?ση? του? με τον Απ?λλωνα, καθ?? και το χ?ρισμα να προφητε?ουν τα μελλο?μενα. Για την ακρ?βεια, επικρατο?σε η αντ?ληψη πω? ?ξεραν να ερμηνε?ουν τη θ?ληση τη? αν?τερη? θε?τητα?. Η Ερατ? τι? επιθυμ?ε? του Π?να ? η Δ?φνη αυτ?? τη? Γα?α?. Στο σπ?λαιο Σφραγ?διο του βουνο? Κιθαιρ?να? υπ?ρχε μαντε?ο των Νυμφ?ν, εν? πολλο? θνητο?, προικισμ?νοι με μαντικ?? ικαν?τητε?, ?λεγαν πω? τι? ικαν?τητ?? του? τι? ε?χαν λ?βει απ? κε?νε?. Επ?ση?, θεωρο?νταν μητ?ρε? πολλ?ν σοφ?ν θνητ?ν, μ?ντεων και γιατρ?ν, ?πω? η Χαρικλ? του Τειρεσ?α , η Φιλ?ρα του Χε?ρωνα και η Κορων?δα , μ?να του Ασκληπιο? . Οι Ν?μφε? λατρε?ονταν σε πολλ? μ?ρη σ' ?λη την Ελλ?δα, δεν υπ?ρχαν ?μω? ναο? αφιερωμ?νοι σ' αυτ??. Οι θυσ?ε? προ? τιμ? του? γ?νονταν κοντ? σε πηγ?? ? μ?σα σε σπηλι??. Ο Οδυσσ?α? και οι κ?τοικοι τη? Ιθ?κη? τι? τιμο?σαν με εκατ?μβη , δηλαδ? θυσ?α εκατ? βοδι?ν. Συχν? ?ταν και η ?παρξη των βωμ?ν του? μ?σα σε ιερ? ?λλων θε?ν. ?μω? οι Ν?μφε? δεν ε?χαν δρ?ση π?ντοτε ευεργετικ? για του? θνητο?? κι υπ?ρχαν φορ?? που προκαλο?σαν μεγ?λο κακ?. Αν, για παρ?δειγμα, τ?χαινε να δει κανε?? μια Ν?μφη την ?ρα που ?κανε το λουτρ? τη? μ?σα στην πηγ?, ?χανε τα λογικ? του. ?ταν, ?μω?, ο?τω? ? ?λλω? ικαν?? να προκαλ?σουν σ?γχυση του νου στου? θνητο?? και να του? κ?νουν τρελο??. Οι ?νθρωποι που καταλαμβ?νονταν απ? ?κσταση κι ενθουσιασμ?, ?φευγαν απ? τα σπ?τια του? και π?γαιναν στα βουν?, ?που κρ?βονταν μ?σα σε σπηλι??.

Στη λα?κ? παρ?δοση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι Ν?μφε? ?χουν επιζ?σει στη λα?κ? μα? παρ?δοση μ?χρι σ?μερα· ε?ναι οι γνωστ?? μα? νερ?ιδε? , που ζουν στα βουν?, στι? νερα?δοσπηλι?? και τι? νερα?δ?βρυσε?. Θεωρε?ται π?ντοτε επικ?νδυνο να τι? συναντ?σει κανε??, αφο? υπ?ρχουν ακ?μη οι μ?θοι για του? ≪νερα?δοπαρμ?νου?≫, ?πω? ?ταν ο ?λα? στην αρχαι?τητα. Μ?νο οι σαββατογεννημ?νοι και οι ≪αλαφρο?σκιωτοι≫ μπορο?ν να τι? αντιλαμβ?νονται και να τι? βλ?πουν να χορε?ουν.Τελει?νοντα?, αξ?ζει να τον?σουμε για μια ακ?μη φορ? ?τι οι Ν?μφε? λατρε?ονταν ω? στοιχε?α των πηγ?ν και των ποταμ?ν, δηλαδ? γενικ?τερα του νερο?. Η σημασ?α του νερο? ω? δ?ναμη ζω?? και γονιμ?τητα? ε?ναι μεγ?λη και ζωτικ? σε μια μεσογειακ? χ?ρα, ?πω? ε?ναι η Ελλ?δα. Το νερ? ε?ναι πηγ? ζω??. Βοηθ? την αν?πτυξη και αναζωογονε? κ?θε ζωνταν? οργανισμ?. Γι' αυτ? και η αντ?ληψη για τι? Ν?μφε? διευρ?νθηκε ακ?μη περισσ?τερο: ?φτασαν να τι? θεωρο?ν πνε?ματα τη? βλ?στηση?, θ?λοντα? ?τσι να συμβολ?σουν γενικ?τερα την οργιαστικ? δ?ναμη τη? φ?ση?. Κι ?πω? το νερ? τρ?φει τα π?ντα, ?τσι και οι Ν?μφε? θεωρο?νταν τροφο? των φυτ?ν, των ζ?ων και των ανθρ?πων.

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

wiktionary logo

Το Βικιλεξικ? ?χει σχετικ? λ?μμα:
ν?μφη

Οι θεο? τη? ?γρια? φ?ση? (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )