Νιλ? Φ?νσεν
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	Niels Ryberg Finsen (Δανικ?)
Γ?ννηση	15  Δεκεμβρ?ου 1860 [1] [2] [3] Τ?ρσχαβν [4]
Θ?νατο?	24  Σεπτεμβρ?ου 1904 [1] [2] [3] Κοπεγχ?γη [4]
Υπηκο?τητα	Βασ?λειο τη? Δαν?α?
Σπουδ??	Πανεπιστ?μιο τη? Κοπεγχ?γη?
Σ?ζυγο?	Ingeborg Balslev
Τ?κνα	Valgerda Finsen
Γονε??	Hannes Finsen
Βραβε?σει?	βραβε?ο Ν?μπελ Ιατρικ?? και Φυσιολογ?α? (1903) και Βραβε?ο Κ?μερον του Πανεπιστημ?ου του Εδιμβο?ργου
Επιστημονικ? σταδιοδρομ?α
Ερευνητικ?? τομ?α?	φωτοθεραπε?α
Ιδι?τητα	ιατρ?? , διδ?σκων πανεπιστημ?ου και επιστ?μονα?
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Ο Νιλ? Ρ?μπεργκ Φ?νσεν ( Niels Ryberg Finsen , 15 Δεκεμβρ?ου 1860 ? 24 Σεπτεμβρ?ου 1904 ) ?ταν Δαν?? ιατρ?? και ερευνητ?? που γενν?θηκε στι? Ν?σου? Φερ?ε? απ? γονε?? ισλανδικ?? καταγωγ?? . Βραβε?θηκε με το Βραβε?ο Ν?μπελ Φυσιολογ?α? και Ιατρικ?? το 1903 ≪σε αναγν?ριση τη? συνεισφορ?? του στη θεραπε?α ασθενει?ν, και ειδικ?τερα του κοινο? ερυθηματ?δου? λ?κου , με συγκεντρωμ?νη φωτειν? ακτινοβολ?α , με την οπο?α ?νοιξε ?νοιξε ν?ο δρ?μο στην ιατρικ? επιστ?μη.≫ ^[5]

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Νιλ? Φ?νσεν γενν?θηκε στο Τ?ρσχαβν ω? το δε?τερο απ? τα 4 παιδι? των γον?ων του, Χ?νε? Στ?ινγκριμ Φ?νσεν (Hannes Steingrim Finsen) και Γιοχ?νε Φρ?μαν (Johanne Froman) ^[6] . Η οικογ?νεια ε?χε εγκατασταθε? στο Torshavn απ? την Ισλανδ?α το 1858, ?ταν ο πατ?ρα? του διορ?σθηκε Landfoged, δηλαδ? συλλ?κτη? φ?ρων για ?λο το αρχιπ?λαγο? ? θησαυροφ?λακα? και επικεφαλ?? τη? αστυνομ?α? ^[7] (στα ισλανδικ? landfogeti , στα δανικ? landfoged , στα φερο?κ? (land)futi ). Ο Νιλ? ?χασε τη μητ?ρα του σε ηλικ?α 4 ετ?ν, οπ?τε ο πατ?ρα? του νυμφε?θηκε την αδελφ? τη?, την Μπιργκ?τε Κιρστ?νε (Birgitte Kirstine Formann), με την οπο?α απ?κτησαν ?λλα ?ξι παιδι?. Το 1871 ο πατ?ρα? του ?γινε περιφερει?ρχη? ( Amtmand ) των Ν?σων.

Ο Νιλ? Φ?νσεν ολοκλ?ρωσε τη στοιχει?δη εκπα?δευσ? του στο Τ?ρσχαβν και το 1874 στ?λθηκε στο κολ?γιο Herlufsholm, κοντ? στην Κοπεγχ?γη, ?που ?ταν μαθητ?? και ο μεγαλ?τερο? αδελφ?? του ?λαφ. Αντ?θετα με τον ?λαφ, ο Νιλ? φα?νεται ?τι ε?χε δυσκολ?α εκε?, καθ?? ο διευθυντ?? ?γραψε ?τι ?ταν ≪?να καλ?καρδο παιδ?, αλλ? με μικρ?? δεξι?τητε? και εν?ργεια≫. ^[8] Ω? συν?πεια των χαμηλ?ν βαθμ?ν του, συν?χισε στο σχολε?ο που ε?χε π?ει και ο πατ?ρα? του, το Lærði skolinn στο Ρ?ικιαβικ , το 1876. Η βαθμολογ?α του εκε? βελτι?θηκε εντυπωσιακ?.

Σπουδ?? και ?ργο στην ιατρικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1882 ο Φ?νσεν επ?στρεψε στη Δαν?α για να σπουδ?σει ιατρικ? στο Πανεπιστ?μιο τη? Κοπεγχ?γη? , απ? το οπο?ο απεφο?τησε το 1890. Στη συν?χεια εργ?σθηκε στο εργαστ?ριο ανατομ?α? του πανεπιστημ?ου. Τρ?α χρ?νια αργ?τερα, παραιτ?θηκε για να αφοσιωθε? πλ?ρω? στην επιστημονικ? ?ρευνα και το 1898 ?γινε καθηγητ?? στο πανεπιστ?μιο.

Το Ινστιτο?το Φ?νσεν ιδρ?θηκε το 1896 και ο Φ?νσεν διετ?λεσε ο πρ?το? του πρ?εδρο?. Αργ?τερα συγχωνε?θηκε με το Πανεπιστημιακ? Νοσοκομε?ο τη? Κοπεγχ?γη? (Rigshospitalet) και σ?μερα αποτελε? ?να ερευνητικ? εργαστ?ριο για τον καρκ?νο που ειδικε?εται στην πρωτε?λυση .

Ο Φ?νσεν υπ?φερε απ? τη ν?σο Niemann-Pick , κ?τι που του ?δωσε την ιδ?α τη? ηλιοθεραπε?α? και τη? διερευν?σεω? των επιδρ?σεων του φωτ?? στου? ζωντανο?? οργανισμο?? ^[9] . Με τον τρ?πο αυτ? ?γινε γνωστ?? για τη θεωρ?α του τη? φωτοθεραπε?α? , κατ? την οπο?α συγκεκριμ?να μ?κη κ?ματο? φωτ?? μπορο?ν να ?χουν ιαματικ?? ιδι?τητε?. Τα πλ?ον αξι?λογα συγγρ?μματ? του ε?ναι τα Finsen Om Lysets Indvirkninger paa Huden (≪Ο Φ?νσεν επ? των επιδρ?σεων του φωτ?? στο δ?ρμα≫, 1893) και το Om Anvendelse i Medicinen af koncentrerede kemiske Lysstraaler (≪Η χρ?ση των συγκεντρωμ?νων ακτ?νων χημικο? φωτ?? στην ιατρικ?≫, 1896). Οι εργασ?ε? αυτ?? μεταφρ?σθηκαν και εκδ?θηκαν γρ?γορα στη γερμανικ? και τη γαλλικ? γλ?σσα. Τα τελευτα?α χρ?νια τη? ζω?? του διερε?νησε τι? επιδρ?σει? του χλωριο?χου νατρ?ου , καταγρ?φοντα? τα αποτελ?σματα μια? δ?αιτα? φτωχ?? σε ν?τριο , τα οπο?α εξ?δωσε το 1904 υπ? τον τ?τλο En Ophobning af Salt i Organismen (≪Συγκ?ντρωση ?λατο? στον οργανισμ?≫) ^[6] .

Προσωπικ? ζω? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Φ?νσεν νυμφε?θηκε την ?νγκεμποργκ Μπ?λσλεφ (Ingeborg Balslev, 1868-1963) στι? 29 Δεκεμβρ?ου 1892 .

Η υγε?α του ?ρχισε να χειροτερε?ει ?δη απ? τα μ?σα τη? δεκαετ?α? του 1880. Ε?χε καρδιακ? προβλ?ματα και υπ?φερε απ? κοιλιακ? υδρωπικ?α (ασκ?τη) και γενικ? αδυναμ?α. Ο νου? του ωστ?σο παρ?μεινε ανεπηρ?αστο? και συν?χισε να εργ?ζεται ακ?μα και ?ταν βρισκ?ταν σε αναπηρικ? αμαξ?διο. Απεβ?ωσε στην Κοπεγχ?γη σε ηλικ?α 44 ετ?ν.

Τιμητικ?? διακρ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Το 1899 ο Φ?νσεν ?γινε ιππ?τη? του Τ?γματο? του Ντ?νεμπρογκ .
• Με τη βρ?βευσ? του με το Βραβε?ο Ν?μπελ Φυσιολογ?α? και Ιατρικ?? το 1903 ?γινε ο πρ?το? Δαν?? και γενικ?τερα Σκανδιναβ?? που το κ?ρδισε ποτ? και ο μοναδικ?? γεννημ?νο? στι? Ν?σου? Φερ?ε? που ?χει π?ρει ποτ? Βραβε?ο Ν?μπελ μ?χρι σ?μερα.
• Μεγ?λο μνημε?ο προ? τιμ? του, σχεδιασμ?νο απ? τον Ρο?ντολφ Τ?γκνερ , τοποθετ?θηκε το 1909 ?ξω απ? το Πανεπιστημιακ? Νοσοκομε?ο τη? Κοπεγχ?γη? (το μεγαλ?τερο νοσοκομε?ο τη? χ?ρα?). Παριστ?νει τρει? γυμν?? ανθρ?πινε? μορφ?? που δε?χνουν προ? τον ουραν? και ?χει τ?τλο Mod lyset (≪Προ? το φω?≫). Συμβολ?ζει την κ?ρια επιστημονικ? θεωρ?α του Φ?νσεν ?τι το φω? μπορε? να ?χει ιαματικ?? ιδι?τητε? ^[10] .

Ονομ?σθηκαν προ? τιμ? του [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Το ≪Εργαστ?ριο Φ?νσεν≫ του Πανεπιστημιακο? Νοσοκομε?ου τη? Κοπεγχ?γη? (βλ. και παραπ?νω)
• Η οδ?? Finsensvej στο Φρ?ντερικσμπεργκ
• Ο Σταθμ?? Ηλεκτροπαραγωγ?? Φ?νσεν στο β?ρειο ?κρο του παραπ?νω δρ?μου.
• Μ?α απ? τι? κεντρικ?? οδο?? του Τ?ρσχαβν , ?που υπ?ρχει επ?ση? μνημε?ο προ? τιμ? του.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Νιλ? Φ?νσεν

• Βιογραφ?α απ? το `Ιδρυμα Nobel
• Ο Φ?νσεν στο ≪engines of our ingenuity≫
• Λεπτομερ?? βιογραφ?α (μ?νο στη δανικ? γλ?σσα)
• Ιστ?τοπο? του Εργαστηρ?ου (αρχικ?? Ινστιτο?του) Φ?νσεν Αρχειοθετ?θηκε 2009-04-09 στο Wayback Machine . στο Πανεπιστημιακ? Νοσοκομε?ο τη? Κοπεγχ?γη?
• ≪Ο φ?λο? μα? ο Ηλιο?≫: Εικ?νε? φωτοθεραπε?α? απ? τη συλλογ? τη? Βιβλιοθ?κη? Osler, περ. 1901-1944 , ψηφιακ? ?κθεση στο Πανεπιστ?μιο ΜακΓκιλ