|
Το λ?μμα παραθ?τει τι? πηγ?? του α?ριστα, χωρ??
παραπομπ??
.
Βοηθ?στε συνδ?οντα? το κε?μενο με τι? πηγ??
χρησιμοποι?ντα? παραπομπ??
, ?στε να ε?ναι
επαληθε?σιμο
.
Το πρ?τυπο τοποθετ?θηκε χωρ?? ημερομην?α. Για τη σημεριν? ημερομην?α χρησιμοποι?στε:
{{χωρ?? παραπομπ??|14|06|2024}}
|
Η περιοχ? στην οπο?α ζο?σε ο Νατο?φιο? πολιτισμ??.
Με τον ?ρο
Νατο?φιο?
πολιτισμ??
εννοο?με ?να σ?νολο ομ?δων μ?νιμα ? ημιμ?νιμα εγκατεστημ?νων ανθρ?πων που ζο?σαν στη Μ?ση Ανατολ? περ?που πριν απ? 13.000 χρ?νια. ?ταν
κυνηγο?-τροφοσυλλ?κτε?
και αν?μεσα στι? τροφ?? που συν?λεγαν ?ταν το δ?κοκκο σιτ?ρι, το κριθ?ρι και τα αμ?γδαλα, εν? κυνηγο?σαν γαζ?λε?, ελ?φια, βοοειδ? ?λογα, και αγρι?χοιρου?. Οι Νατο?φιοι ζο?σαν σε ημιυπ?γειε? κατοικ?ε?, ανασκ?πτοντα? εν μ?ρει στο χ?μα και χτ?ζοντα? το υπ?λοιπο με π?τρε? και ξ?λο. Κ?ποια στοιχε?α δε?χνουν ?τι οι Νατο?φιοι καλλιεργο?σαν κριθ?ρι και σιτ?ρι. Βεβα?ω?, οι ?μεσοι απ?γονο? του? (τη? προκεραμικ?? ? ακεραμικ?? νεολιθικ??) συγκαταλ?γονται μεταξ? των πρ?των αγροτ?ν στον πλαν?τη.
Οι
επιπαλαιολιθικ??
κοιν?τητε? τη? Ανατολ?? τη? περι?δου 10500 - 8000
Π.Κ.Ε.
, π?ραν το ?νομα Νατο?φιε? απ? τον
αρχαιολογικ?
τ?πο Γου?ντι εν-Νατο?φ στην
Παλαιστ?νη
. Ορισμ?νε? απ? τι? μεγαλ?τερε? εγκαταστ?σει? του?, αν?μεσα στι? οπο?ε? περιλαμβ?νεται η
Ιεριχ?
και ο οικισμ?? Σουκμπ?, περιλαμβ?νουν ?,τι θα μπορο?σε να χαρακτηριστε? ω? μ?νιμη
αρχιτεκτονικ?
κατασκευ?, αποθηκευτικο?? χ?ρου? τροφ?μων και καθορισμ?νο εξοπλισμ? επεξεργασ?α? τροφ?μων. Οι ταφικ?? πρακτικ?? οδηγο?ν στην υπ?θεση κ?ποιου βαθμο? κοινωνικ?? διαφοροπο?ηση?.
Ο Νατο?φιο? πολιτισμ?? καταλαμβ?νει μια ειδικ? θ?ση στην εξ?λιξη των
ανθρ?πινων
κοινωνι?ν στην
Εγγ?? Ανατολ?
, ω? σημε?ο ?ναρξη? τη? εμφ?νιση? καλλιεργητικ?ν κοινοτ?των. Η ιδ?α ?τι οι Νατο?φιοι ?ταν οι πρωιμ?τεροι καλλιεργητ?? ε?ναι τ?σο παλι?, ?σο και η αρχικ? ανακ?λυψη αυτο? του πολιτισμο? απ? τον Garrod. Αυτ? που θεωρε?το τ?τε διαισθητικ? υπ?θεση, θεωρε?ται σ?μερα ορθ? ερμηνε?α. Η μετ?βαση απ? το κυν?γι και την τροφοσυλλογ? σε μια αληθιν? γεωργικ?
οικονομ?α
στον Νατο?φιο πολιτισμ? φα?νεται ω? λογικ? συνεχ??.
Οι κατοικ?ε? των Νατο?φιων ε?ναι ημιυπ?γειε?, συχν? με ?να ξηρολιθικ? θεμ?λιο. Εντο?τοι? βρ?θηκαν σε δασικ?? ζ?νε?, εκε? ?που επικρατο?σε η βαλανιδι? και το φιστ?κι. Στη
χλωρ?δα
αυτ?? τη? ανοικτ?? δασ?δου? περιοχ?? απαντ?το συχν? το σιτ?ρι. Τα υψηλ? βουν? του Λιβ?νου και του αντι-Λιβ?νου, οι στ?ππε? του Νεγκ?β και του Σιν? και η Συροαραβικ? ?ρημο? στην ανατολ? οριοθετο?ν μια μικρ? περιοχ? αν?πτυξη? και εγκατ?σταση? των Νατο?φιων, πιθαν?? εξαιτ?α? τη? περιορισμ?νη? ικαν?τητα? μεταφορ?? σε μακριν?? αποστ?σει? ? εξαιτ?α? τη? εκμετ?λλευση? των γειτονικ?ν περιοχ?ν απ? ?λλε? ομ?δε?.
Η υπερκατασκευ? αυτ?ν των κατοικι?ν κατασκευαζ?ταν πιθαν?? απ? χαμ?κλαδα, εν? δεν ?χουν βρεθε? ?ω? τ?ρα ?χνη πλ?νθων. Οι κυκλικ?? κατοικ?ε? ?χουν συν?θω? δι?μετρο 3-6 μ, περι?χουν μια κεντρικ? στρογγυλ? ? τετραγωνικ? εστ?α. Στο Α?ν Μαλλαχ? ανακαλ?φθηκαν ?χνη απ? πασσαλ?τρυπε?. Οι π?σσαλοι πιθαν?? χρησιμοποιο?νταν για τελετουργικο?? σκοπο?? απ? τον ηγ?τη ? την ηγετικ? ομ?δα τη? κοιν?τητα?. Οι οικισμο? κ?λυπταν ?κταση περ?που 1 χλμ
2
. Μικρ?τεροι οικισμο? χαρακτηρ?στηκαν ω? ημιμ?νιμε? κατοικ?σει? (κατασκην?σει?). ?χνη επανοικοδ?μηση? σχεδ?ν σε ?λε? τι? ανασκαμμ?νε? περιοχ?? υποδεικν?ουν επανεντοπισμ? και επανακατο?κηση των χ?ρων για μακρ?? χρονικ?? περι?δου?, κ?τι β?βαια που προ?ποθ?τει -για δι?φορε? αιτ?ε?- προσωριν? εγκατ?λειψη του οικισμο?.
Το πιθαν?τερο ε?ναι πω? η μ?νιμη εγκατ?σταση και η εγκατ?λειψη τη? νομαδικ?? ζω?? στ?θηκε δυνατ?ν να πραγματοποιηθε? εξαιτ?α? των ?φθονων φυσικ?ν π?ρων τη? περιοχ??, του ευνο?κο? κλ?ματο? σε εκε?νη την περ?οδο. Στου? φυσικο?? αυτο?? π?ρου? περιλαμβ?νονται το κυν?γι, η αλιε?α και η τροφοσυλλογ?, καθ?? και η χρ?ση ?γριων δημητριακ?ν, γεγον?? που προ?ποθ?τει ανεπτυγμ?νε? τροφοπαρασκευαστικ?? ικαν?τητε?. Δι?θεταν δρεπ?νια κατασκευασμ?να απ? λεπ?δε?
πυριτ?λιθου
, που τι? συν?δεαν με οστ?ινε? λαβ?? για τη συγκομιδ? του σιταριο? και λ?θινου? χειρ?μυλου? για το ?λεσμα.
Ο τεχνολογικ?? πολιτισμ?? περιλαμβ?νει γεωμετρικο? σχ?ματο?
μικρ?λιθου?
, οστ?ινε? αιχμ?? και καμ?κια, αλιευτικ? ?γγιστρα, και μια σειρ? στοιχε?ων ?πω? οι δρεπανολεπ?δε?, γουδοχ?ρια, λ?θινοι μ?λοι και ακον?λιθοι που μαρτυρο?ν τη συγκομιδ? δημητριακ?ν. Στου?
γεωμετρικο??
μικρ?λιθου?, απαντ?νται μην?σκοι, τραπεζοειδ? και τρ?γωνα. Στην ?στερη Νατο?φια περ?οδο, η αιχμ? Χαρ?φ μια τυπικ? αιχμ? β?λου? κατασκευασμ?νη απ? κανονικ? λεπ?δα, ?γινε κοιν?? τ?πο? στο Νεγκ?β. Ορισμ?νοι μελετητ?? τη χρησιμοποιο?ν για να καθορ?σουν ?ναν διακριτ? πολιτισμ?, τον Χαρ?φιο.
Λ?θινη κεφαλ? απ? το Α?ν Μαλλαχ?
Ο αρχαιολογικ?? τ?πο? του Ε?ν?ν ? Α?ν Μαλλαχ?, αν?μεσα στου? λ?φου? τη? Γαλιλα?α? και τη? Λ?μνη? Χο?λα, κατοικ?θηκε απ? το 10,000 ?ω? το 8200 Π.Κ.Ε. κατ? τη δι?ρκεια τη? Νατο?φια? περι?δου. Το Ε?ν?ν (
Εβρα?κ?
) ? Α?ν Μαλλαχ? (
Αραβικ?
) ε?ναι ο σημαντικ?τερο? απ? του? εκατοντ?δε? οικισμο?? που ανακαλ?φθηκαν στην Ανατολικ?
Μεσ?γειο
σε ?,τι αφορ? στη δυναμικ? καλλιτεχνικ? παρ?δοση αυτο? του πολιτισμο?.
Η τ?χνη του Νατο?φιου πολιτισμο?, εν? ακολουθε? μερικ?? απ? τι? αντιπροσωπευτικ?? συμβ?σει? τη?
ευρωπα?κ??
παλαιολιθικ??
στη
νατουραλιστικ?
και ευα?σθητη απεικ?νιση των ζ?ων, απεικον?ζει και μια ν?α συνειδητοπο?ηση τη? ατομικ?? ταυτ?τητα? και τη? κοινωνικ?? ζω??, κ?τι που φα?νεται ιδια?τερα στι? ταφικ?? πρακτικ?? και τα κτερ?σματα, που ε?ναι συν?θω? κοσμ?ματα, καμωμ?να απ? οστ?, ?στρεα και λ?θο. Διαμορφωμ?να απ? επιδ?ξιου? τεχν?τε? χρησιμοποιο?νταν ω? ?νδειξη τη? κοινωνικ?? θ?ση? του ενταφιασμ?νου νεκρο?.
Οι ανθρ?πινε? αναπαραστ?σει? ε?ναι και σχηματικ?? και νατουραλιστικ??. Η λ?θινη κεφαλ? απ? το Α?ν Μαλλαχ? σκαλ?στηκε σε ασβεστ?λιθο με μαχα?ρια και σμ?λε? απ? πυριτ?λιθο. Τα ?χνη απ? τα εργαλε?α του καλλιτ?χνη ε?ναι ακ?μα ορατ?. Τα μ?τια, σχηματισμ?να απ? τρει? ομ?κεντρε? καμπ?λε?, κυριαρχο?ν στο κατ?τερο τμ?μα του προσ?που, που ?χει διχοτομηθε? απ? μια ευρε?α οριζ?ντια ζ?νη σε ολ?κληρο το κ?ντρο τη? π?τρα?. Η ?νω τμ?μα τη? κεφαλ??, ελαφρ?? κατεστραμμ?νο, ?χει χαραχθε? με διαγ?νιε? γραμμ??, που πιθαν?? σχηματοποιο?ν το τριχωτ? τη? κεφαλ??. Η β?ση ε?ναι επ?πεδη, δε?χνοντα? ?τι η κεφαλ? προοριζ?ταν να στ?κει ?ρθια.
Ενταφιασμο? ?χουν εντοπιστε? αρκετο? στι? περιοχ?? του Νατο?φιου πολιτισμο?, συν?θω? σε λακκοειδε?? τ?φου? σε εγκαταλειμμ?να σπ?τια, σε σπ?λαια του
?ρου? Κ?ρμηλο
και του? λ?φου? τη? Ιουδα?α?. Οι λ?κκοι επιχωματ?νονταν με απορρ?μματα, γεγον?? που καθιστ? δ?σκολο τον εντοπισμ? των κτερισμ?των. Σε ορισμ?νε? περιπτ?σει? οι τ?φοι καλ?πτονταν με ασβεστολιθικ?? πλ?κε?, γεγον?? που υποδεικν?ει κοινωνικ? διαστρωμ?τωση. Υπ?ρχουν ατομικο? και ομαδικο? ενταφιασμο?, ειδικ? στην πρ?ιμη Νατο?φια περ?οδο και διεσπαρμ?να ανθρ?πινα υπολε?μματα στου? οικισμο?? που στρ?φουν προ? την κατε?θυνση τη? διατ?ραξη? προγεν?στερων ταφικ?ν. Το ποσοστ? θνησιμ?τητα? παιδι?ν ε?ναι μ?λλον υψηλ?. Το 30% περ?που του συν?λου των ενταφιασμ?ν αν?κει σε παιδι? ηλικ?α? 5-7 ετ?ν. Αφα?ρεση του κραν?ου παρατηρ?θηκε στο σπ?λαιο Χαγιον?μ, στο Ναχ?λ Ορ?ν και το Α?ν Μαλλαχ?, εν? μερικ?? φορ?? τα κραν?α ε?ναι διακοσμημ?να με χ?ντρε? οστρ?ων (Ελ-Ου?ντ). Τα κτερ?σματα αφορο?ν κυρ?ω? σε προσωπικ? κοσμ?ματα, ?πω? χ?ντρε? κατασκευασμ?νε? απ? ?στρεα,
δ?ντια
απ? κ?κκινο ελ?φι, οστ? και λ?θου?. Ανακαλ?φθηκαν βραχι?λια, περιδ?ραια, σκουλαρ?κια, π?ρπε? και κρεμαστ? κοσμ?ματα.
Ενδιαφ?ρον παρουσι?ζουν οι περιπτ?σει? ενταφιασμο? ανθρ?που και σκ?λου, που πιθαν?? δε?χνουν προ? την κατε?θυνση τη? εξημ?ρωση? του σκ?λου, (Χαγιον?μ).
- O. Bar-Yosef/F. R. Valla (eds.),
The Natoufian culture in the Levant
(Ann Arbor 1991).
- D.V. Campana/P. J. Crabtree, "Communal hunting in the Natufian of the Southern Levant: The social and economic implications" στο
Journal of Mediterranean Archaeology
3/2, 1990, 233-243.
- Donald Redford,
Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times
, Princeton University (1992)
- Timothy Darvill, "Natufian culture", στο
The Concise Oxford Dictionary of Archaeology
, Oxford University Press, 2002.
- Anna Belfer-Cohen ≪The Natufian in the Levant≫ - Institute of Archaeology, Hebrew University (Jerusalem) στο
Annual Review of Anthropology
, Volume 20 1991 (167-186)