Αυτ? το λ?μμα χρει?ζεται μορφοπο?ηση ?στε να ανταποκρ?νεται στι? προδιαγραφ?? μορφοπο?ηση? τη? Βικιπα?δεια?. Αυτ? μπορε? να σημα?νει την δημιουργ?α εσωτερικ?ν συνδ?σμων, επικεφαλ?δων, παραγρ?φων κλπ. Για περαιτ?ρω βο?θεια, δε?τε τι? σελ?δε? Π?? να επεξεργαστε?τε μια σελ?δα και Βικιπα?δεια:Οδηγ?? μορφοπο?ηση? ?ρθρων .

Αυτ? το λ?μμα τεκμηρι?νεται κυρ?ω? με πρωτογενε?? πηγ?? . Παρακαλο?με βελτι?στε το προσθ?τοντα? δευτερογενε?? ? τριτογενε?? πηγ?? .

Ν?κο? Ζαχαρι?δη?
Ο Ν?κο? Ζαχαρι?δη? μεταξ? το 1928 και το 1938.
Γενικ?? Γραμματ?α? του ΚΚΕ
Περ?οδο? 1931 – 1956
Προκ?τοχο?	Ανδρ?νικο? Χα?τ??
Δι?δοχο?	Απ?στολο? Γκρ?ζο?
Προσωπικ? στοιχε?α
Γ?ννηση	27 Απριλ?ου 1903 ( 1903-04-27 ) , Αδριανο?πολη , Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α
Θ?νατο?	1 Αυγο?στου 1973 (70 ετ?ν) Σουργκο?τ Χαντιμανσ?α? , Σοβιετικ? ?νωση
Εθν?τητα	Ελληνικ?
Πολιτικ? κ?μμα	Κομμουνιστικ? Κ?μμα Ελλ?δα?
Σπουδ??	Διεθν?? Σχολ? Λ?νιν Κομμουνιστικ? Πανεπιστ?μιο Εργαζομ?νων τη? Ανατολ??
Επ?γγελμα	πολιτικ??
Υπογραφ?
Σχετικ? πολυμ?σα
δεδομ?να

Ο Ν?κο? Ζαχαρι?δη? ( Αδριανο?πολη , Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α , 27 Απριλ?ου 1903 - Σουργκο?τ Χαντιμανσ?α? , Σοβιετικ? ?νωση , 1 Αυγο?στου 1973) ?ταν ?λληνα? εργ?τη? και πολιτικ?? . Υπ?ρξε ιστορικ?? ηγ?τη? του ελληνικο? κομμουνιστικο? κιν?ματο? , γενικ?? γραμματ?α? του ΚΚΕ και μ?λο? τη? Εκτελεστικ?? Γραμματε?α? τη? Κομμουνιστικ?? Διεθνο?? .

Ω? φανατικ?? υποστηρικτ?? του Ιωσ?φ Στ?λιν , ε?χε καθοριστικ? ρ?λο στη σταλινοπο?ηση του ΚΚΕ, του οπο?ου και αν?λαβε χρ?η γενικο? γραμματ?α μετ? απ? επ?μβαση τη? Σοβιετικ?? ?νωση? το 1931. Κατ? τη δι?ρκεια του Εμφυλ?ου πολ?μου , διετ?λεσε πρωθυπουργ?? τη? Προσωριν?? Δημοκρατικ?? Κυβ?ρνηση? . Θεωρε?ται ω? μ?α απ? τι? πιο αμφιλεγ?μενε? φιγο?ρε? τη? νεοελληνικ?? πολιτικ?? σκην??.

Οι περιπλαν?σει? των πρ?των χρ?νων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενν?θηκε στι? 27 Απριλ?ου του 1903 στην Αδριανο?πολη τη? Ανατολικ?? Θρ?κη? , γιο? του Παναγι?τη Ζαχαρι?δη με καταγωγ? απ? Φθι?τιδα και τη? Ερατ?? Πρωτοπαπ? απ? τα ?δανα τη? Μικρ?? Ασ?α? . Ο πατ?ρα? του εργαζ?ταν ω? υπ?λληλο? - πραγματογν?μων - στο γαλλικ? Μονοπ?λιο Καπνο? (Ρεζ?) στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α, κι ?τσι αναγκαζ?ταν να μετακομ?ζει σε πολλ?? π?λει? τη? Αυτοκρατορ?α? με την οικογ?νει? του. Αρχικ?, Δημοτικ? π?γε στα Σκ?πια και το ολοκλ?ρωσε στο επτατ?ξιο τη? Νικομ?δεια? , εν? αποφο?τησε απ? το Γυμν?σιο τη? Αδριανο?πολη?. Απ? τα 15 του χρ?νια, αναγκ?στηκε να δουλ?ψει στη Ρεζ? στη Νικομ?δεια και το 1919 ξεκ?νησε εργασ?α στο λιμ?νι τη? Κωνσταντινο?πολη? , αρχικ? ω? λιμενεργ?τη? φορτοεκφορτωτ?? και στη συν?χεια ω? πλ?ρωμα σε ρυμουλκ? . Εκε? ?ρθε σε επαφ? με του? αναρχοσυνδικαλιστικο?? κ?κλου? τη? Πανεργατικ?? που ιδεολογικ? επηρεαζ?ταν απ? την οργ?νωση Industrial Workers of the World (IWW). Την περ?οδο εκε?νη, 1919 - 1921, ?κανε ταξ?δια στη μετεπαναστατικ? Ρωσ?α ?που και εντ?χθηκε στη σοσιαλιστικ? Διεθν? Πανεργατικ? ?νωση, που αποτελε?το κυρ?ω? απ? ?λληνε?. ^[1]

Το 1921, ?γινε μ?λο? τη? Ομοσπονδ?α? Κομμουνιστικ?ν Νεολαι?ν τη? Σοβιετικ?? ?νωση? , εν? ?να χρ?νο μετ?, το 1922, ?γινε μ?λο? και του Κ?μματο? των Μπολσεβ?κων . Το 1923, ευρισκ?μενο? και π?λι στη Σοβιετικ? Ρωσ?α , σπο?δασε στο Κομμουνιστικ? Πανεπιστ?μιο Εργαζομ?νων τη? Ανατολ?? . ^[1]

Εγκατ?σταση στην Ελλ?δα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1924, κατ? του? διωγμο?? του ελληνικο? στοιχε?ου στην Τουρκ?α, η οικογ?νεια Ζαχαρι?δη εγκαταστ?θηκε στην Ελλ?δα, περ?οδο που η χ?ρα βρισκ?ταν ?δη σε ?ντονη πολιτικ?, οικονομικ? και κοινωνικ? κρ?ση. Ο Ν?κο? Ζαχαρι?δη? ?ρθε μυστικ? στην Ελλ?δα ακτοπλο?κ?? το καλοκα?ρι του 1924 απ? τη Σοβιετικ? ?νωση και αν?λαβε καθοδηγητικ? δουλει? στην Ομοσπονδ?α Κομμουνιστικ?ν Νεολαι?ν Ελλ?δα? (ΟΚΝΕ) στην Αθ?να , ?που σ?ντομα ?γινε γραμματ?α? τη?. ^[2] Το Σεπτ?μβριο του 1924 μετ?βη στη Θεσσαλον?κη για την εκε? οργ?νωση. Στη δικτατορ?α του Παγκ?λου παρ?μεινε στη Θεσσαλον?κη συμμετ?χοντα? στην εκε? κομματικ? οργ?νωση, εν? για ?να δι?στημα ?ταν γραμματ?α? και τη? Περιφερειακ?? οργ?νωση? Θεσσαλ?α? στον Β?λο.

Τον Μ?ιο του 1926 με εντολ? τη? Κεντρικ?? Επιτροπ?? του ΚΚΕ αν?λαβε γραμματ?α? τη? κομματικ?? οργ?νωση? του Πειραι? και τον επ?μενο χρ?νο στην κομματικ? οργ?νωση Β?λου. Το 1927, σε ηλικ?α 24 χρον?ν μεταφρ?ζει το βιβλ?ο του ?νγκελ? , Ο Λουδοβ?κο? Φ?υερμπαχ και το τ?λο? τη? γερμανικ?? κλασικ?? ιδεολογ?α? εν? και με ?λλη αρθρογραφ?α του στον Ριζοσπ?στη, δε?χνει το ενδιαφ?ρον του για τη φιλοσοφ?α.

Σε ?λο αυτ? το δι?στημα (1924 - 1929) ο Ν?κο? Ζαχαρι?δη? συνελ?φθη π?ντε φορ?? δραπετε?οντα? ισ?ριθμε?. ^[3] Το 1929 μ?λιστα δραπ?τευσε κατ? τη μεταγωγ? του με τον ηλεκτρικ? σιδηρ?δρομο απ? τον Πειραι? στην Αθ?να με τη βο?θεια του Θαν?ση Κλ?ρα (μετ?πειτα ?ρη Βελουχι?τη), ?ντα? προφυλακισμ?νο? ω? ?ποπτο? για τη δολοφον?α του αρχειομαρξιστ? Ηλ?α Γεωργοπαπαδ?κου . ^{[4] [5]} Ο Γεωργοπαπαδ?κο? σκοτ?θηκε σε συμπλοκ? ?ξω απ? τα γραφε?α του ≪ Ριζοσπ?στη≫ τον Δεκ?μβριο του 1927 και καταδικ?στηκαν για τον θ?νατ? του τα μ?λη του ΚΚΕ Δημ?τρη? Σακαρ?λο? , Δ. Φαρδ?? και Τζ. Φλαρ?κο?. ?ταν η κυβ?ρνηση Ε. Βενιζ?λου ?θεσε σε ισχ? τον ιδι?νυμο ν?μο (N. 4229), το 1929, ο Ν. Ζαχαρι?δη? ?ταν ο πλ?ον καταζητο?μενο? ?λληνα? κομμουνιστ??.

?τσι το 1929, η ηγεσ?α του ΚΚΕ αποφ?σισε να στε?λει τον Ζαχαρι?δη στη Σοβιετικ? ?νωση , αφεν?? για να χαθο?ν τα ?χνη του και αφετ?ρου για σπουδ?? στην Αν?τατη Κομματικ? Σχολ? τη? Μ?σχα? το Διεθν?? Πανεπιστ?μιο Λ?νιν . ^{[6] [7]}

Στην ηγεσ?α του ΚΚΕ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η πολιτικ? ενηλικ?ωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? τη Μ?σχα επ?στρεψε το 1931, την περ?οδο τη? κορ?φωση? τη? λεγ?μενη? ≪ φραξιονιστικ?? π?λη? χωρ?? αρχ?? ≫, που ταλαιπ?ρησε αφ?νταστα το ΚΚΕ τη διετ?α 1929-1931. Τ?τε η Εκτελεστικ? Επιτροπ? τη? Κομμουνιστικ?? Διεθνο?? (ΚΔ) απε?θυνε ?κκληση, που δημοσιε?τηκε στον ≪Ριζοσπ?στη≫, στι? 2 και 3 Νοεμβρ?ου 1931 ^{[8] [9]} , ζητ?ντα? να τερματιστε? η διαμ?χη και προκρ?νοντα? ταυτ?χρονα ν?α ηγεσ?α με τον Ζαχαρι?δη επικεφαλ?? τη? τριμελο?? καθοδ?γηση? του ΚΚΕ (Ζαχαρι?δη?, Μιχαηλ?δη?, Κωνσταντιν?δη?).

Τον Ιανου?ριο του 1934, κατ? την 6η Ολομ?λεια του Κ?μματο?, ο Ζαχαρι?δη? εκλ?χτηκε Γενικ?? Γραμματ?α? τη? Κεντρικ?? Επιτροπ?? του ΚΚΕ.

Την περ?οδο 1931-1936 επιτε?χθηκε σημαντικ? αν?πτυξη του ΚΚΕ στην αναδιοργ?νωση και τη μαζικοπο?ησ? του, σε μια περ?οδο αν?πτυξη? εργατικ?ν και ?λλων κοινωνικ?ν αγ?νων. Στι? εκλογ?? του 1932 το ΚΚΕ, ω? Ενια?ο Μ?τωπο Εργατ?ν Αγροτ?ν (ΕΜΕΑ), εξ?λεξε 10 βουλευτ??, εν? στι? εκλογ?? του 1936 σαν Παλλα?κ? Μ?τωπο 15 βουλευτ??.

Η πολιτικ? του Ζαχαρι?δη ω? ηγ?τη του προπολεμικο? ΚΚΕ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Ζαχαρι?δη? διαμ?ρφωσε πρωτ?τυπα στοιχε?α σε ζητ?ματα ?πω? η νεολα?α, η γυνα?κα και οι αγρ?τε?. Παρ?λο που στηρ?χθηκε στην Κομμουνιστικ? Διεθν?, η ηγεσ?α του ε?χε δυναμικ? και ανεξαρτησ?α. Εισ?γαγε στοιχε?α ?πω? η μεταπολεμικ? συμμαχ?α αγροτιστ?ν και ΚΚΕ, ?που μεταξ? ?λλων θα διαλ?ονταν οι κομματικ?? οργαν?σει? του ΚΚΕ στην επαρχ?α και θα εντ?σσονταν στο ενια?ο αγροτικ? κ?μμα και ακ?ρωσε τη θ?ση για ανεξ?ρτητη Μακεδον?α-Θρ?κη. Το ΚΚΕ ?ρχισε να βλ?πει τη σοσιαλιστικ? επαν?σταση ω? περαιτ?ρω εξ?λιξη τη? αστικ?? ^[10] , θ?ση για την οπο?α επικρ?θηκε απ? πρ?ην στελ?χη ^[11] . Σε σ?γκριση με την περ?οδο 1927-1931 η εσωκομματικ? δημοκρατ?α ?ταν σχετικ? καλ?τερη αν και μεταγεν?στερα επικρ?θηκε και για αυτ? το θ?μα, καθ?? και οι διαγραφ?? εσωκομματικ?ν αντιπ?λων στι? οπο?ε? προχ?ρησε δεν ?ταν ακρα?ε?. ^[12]

Το ΚΚΕ μαζ? με το Αγροτικ? Κ?μμα του Απ?στολου Βογιατζ? δημιο?ργησαν τον Ιανου?ριο του 1936 το Παλλα?κ? Μ?τωπο , που κατ?βηκε τ?τε στι? εκλογ?? λαμβ?νοντα? 15 ?δρε?. Το ?διο λ?γο αργ?τερα, τον Φεβρου?ριο του 1936, ?ρθε σε συμφων?α με τον αρχηγ? των Φιλελευθ?ρων Θεμιστοκλ? Σοφο?λη , στο λεγ?μενο Σ?μφωνο Σοφο?λη-Σκλ?βαινα . ?μω?, αυτ? η συμφων?α δεν μακροημ?ρευσε γιατ? αθετ?θηκαν ?ροι τη? απ? την πλευρ? των Φιλελευθ?ρων. Η χ?ρα ?μω? ?δευε προ? τον ολοκληρωτισμ?, ο οπο?ο? και εγκαθιδρ?θηκε τον Α?γουστο του ?διου ?του? με τη συνα?νεση του βασιλι? Γεωργ?ου Β', αλλ? και των ?γγλων. Με την κ?ρυξη τη? Δικτατορ?α? τη? 4η? Αυγο?στου ο Ζαχαρι?δη? π?ρασε στην παρανομ?α.

Στην Ακτ?να Θ' των φυλακ?ν τη? Κ?ρκυρα? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 17 Σεπτεμβρ?ου 1936, εν?μισυ μ?να μετ? την εγκαθ?δρυση τη? δικτατορ?α? του Μεταξ? , συνελ?φθη στην Αθ?να στο τ?ρμα τη? οδο? Ιπποκρ?του? -μετ? απ? προδοσ?α- απ? τη Γενικ? Ασφ?λεια Πειραι?. Προσ?χθη σε δ?κη για παρ?βαση του Ιδι?νυμου ν?μου ≪Περ? προστασ?α? του κοινωνικο? καθεστ?το?≫ και καταδικ?στηκε σε φυλ?κιση 4,5 ετ?ν και εκτ?πιση 2 ετ?ν. ^[13]

≪Υπ? οργ?νων τη? Γενικ?? Ασφαλε?α? Πειραι?? συνελ?φθη χθε? την 8.30 μ.μ παρ? το τ?ρμα τη? οδο? Ιπποκρ?του? ο αρχηγ?? του ΚΚΕ Νικ?λαο? Ζαχαρι?δη? ? Ζ?ρδη? ? Κο?τβη? ? Κοντ?? ? Κ?λλια? Νικ?λαο? του Παναγι?του ? Κατρ?? Κυρι?κο?. Ο?το? κατ? το 1925 εδραπ?τευσε εκ των φυλακ?ν Γεντ? Κουλ? Θεσσαλον?κη?, συλληφθε?? δε κατ? το ?διον ?το? απ?δρασε και π?λιν τραυματ?σα? ει? τον π?δα τον συνοδ?ν χωροφ?λακα. Κατ? το ?διον ?το? εφ?νευσε ει? τα? Αθ?να? τον αρχειομαρξιστ?ν Γεωργοπαπαδ?κον. Δια τον φ?νον ο?τον κατεδικ?σθη ει? 18 ετ?ν πρ?σκαιρα δεσμ?. Το ?το? 1928 μεταφερ?μενο? εκ του κακουργιοδικε?ου Πειραι?? ει? τα? φυλακ??, εδραπ?τευσε δι? τρ?την φορ?ν και μετ?βη ει? Ρωσ?αν. Εκε? εσπο?δασε τον Μαρξισμ?ν ει? την Σχολ? ≪Κο?τβ≫ τη? Μ?σχα?, χρησιμοποιηθε?? αργ?τερον υπ? τη? Κ.Δ ω? αντιπρ?σωπο? αυτ?? ει? τα? Βαλκανικ?? χ?ρα?. Σημειωτ?ον ?τι εκτ?? των ?λλων, ?το και Εκτελεστικ?? Επ?τροπο? τη? Κ.Δ. Ο Ζαχαρι?δη? καταζητε?το απ? του 1928 χωρ?? ?κτοτε να καταστε? δυνατ? η σ?λληψ?? του≫.

Η ανακο?νωση τη? Ασφ?λεια? για τη σ?λληψη του Ζαχαρι?δη στι? 17/9/1936 [14]

Στι? 22 Νοεμβρ?ου μεταφ?ρθηκε στι? φυλακ?? Κ?ρκυρα? και στι? 12 Δεκεμβρ?ου δικ?στηκε και π?λι απ? το Κακουργιοδικε?ο Πειραι? για τη δολοφον?α του αρχειομαρξιστ? Γεωργοπαπαδ?κου τον Δεκ?μβριο του 1926 ?που του επιβλ?θηκε 9 χρ?νια ειρκτ?. ^[15] Στη συν?χεια κλε?στηκε σε απομ?νωση στι? φυλακ?? Κ?ρκυρα?, στην Ακτ?να Θ ?. ^[16]

Απ? την Κ?ρκυρα, μ?σω εν?? δικτ?ου, προσπ?θησε να καθοδηγε? το ΚΚΕ σε συνθ?κε? ?μω? εξαιρετικ? δ?σκολε? (απ?λυτη απομ?νωση, τρομοκρατ?α που ?φτασε μ?χρι και τον θ?νατο απ? βασανιστ?ρια του γραμματ?α τη? ΟΚΝΕ Χρ?στου Μαλτ?ζου ).

Απ? την Κ?ρκυρα ο Ζαχαρι?δη? ?δωσε σε ?λου? του? φυλακισμ?νου? κομμουνιστ?? το σ?νθημα: ≪ Αγ?πα το κελ? σου, τρ?γε το φα? σου, δι?βαζε πολ? ≫. ^[17] Μ?σα στη φυλακ?, σε κομμ?τια χαρτιο? και λευκ? παν?, συν?γραψε τα βιβλ?α ≪Ο Αληθιν?? Παλαμ??≫ ^[18] και ≪Θ?σει? για την Ιστορ?α του ΚΚΕ≫ ^[19] .

Απ? τι? πρ?τε? μ?ρε? τη? δικτατορ?α? η Ασφ?λεια εξαπ?λυσε κ?μα συλλ?ψεων κατ? μελ?ν και στελεχ?ν του ΚΚΕ και μ?χρι τα μ?σα του 1939 ε?χε εξαρθρ?σει σχεδ?ν ?λη την ηγεσ?α του. Την καθοδ?γηση του ΚΚΕ απ? τα μ?σα του 1938 (μετ? τη σ?λληψη των Νεφελο?δη - Παρτσαλ?δη - Σκλ?βαινα ) ε?χαν αναλ?βει τα ασ?λληπτα στελ?χη Σι?ντο? , Πλουμπ?δη? , Θ?ο? , Σκαφ?δα? , Μιχελ?δη? , Δαμασκ?πουλο? , Μ?θεση? και Παπαγι?ννη? . Στα τ?λη Νοεμβρ?ου του 1939 τα μ?να ασ?λληπτα μ?λη τη? ΚΕ ?ταν οι Παπαγι?ννη? και Μ?θεση?. Για τον Μ?θεση υπ?ρχαν υποψ?ε? ?τι ε?ναι χαφι?? τη? Ασφ?λεια?, οπ?τε ο Παπαγι?ννη? με την προσθ?κη των στελεχ?ν του ΚΚΕ Καν?κη , Κτιστ?κη και Βιτσαρ? συγκρ?τησαν τη λεγ?μενη Παλι? Κεντρικ? Επιτροπ? του ΚΚΕ (ΠΚΕ), υπ? την πολιτικ? καθοδ?γηση του ?γκλειστου λ?γω φυματ?ωση? Πλουμπ?δη στην πτ?ρυγα πολιτικ?ν κρατουμ?νων του Σανατ?ριου Σωτηρ?α. ^[20]

?μω?, κ?ποια φυλακισμ?να ? εξ?ριστα στελ?χη του ΚΚΕ ?χι μ?νο ε?χαν υπογρ?ψει δ?λωση μετανο?α? , αλλ? και ε?χαν περ?σει στην υπηρεσ?α τη? Ασφ?λεια? ( Τυρ?μο? , Μανωλ?α? , Μ?τλα? , κ.α). Στο κ?μμα απ? τα τ?λη του 1938 λ?γω των πολλ?ν και απροσδ?κητων συλλ?ψεων που ?φτασαν μ?χρι τα αν?τατα κλιμ?κια επικρατο?σε η καχυποψ?α και χαφιεδοφοβ?α. ^[21]

Το, Μ?ιο του 1939, ο Ζαχαρι?δη?, με σ?μφωνη γν?μη των επ?ση? ?γκλειστων στην Ακτ?να Θ' Νεφελο?δη- Παρτσαλ?δη , ?δωσε εντολ? στο μ?λο? του Π.Γ του ΚΚΕ Γι?ννη Μιχαηλ?δη (αργ?τερα φα?νεται ?τι ?ντω? συνεργ?στηκε με τι? αστυνομικ?? αρχ??) να κ?νει ψευδ? δ?λωση μετανο?α? ?στε να ελευθερωθε?, να συνδεθε? με τα ασ?λληπτα μ?λη του ΚΚΕ και να ξεκαθαρ?σει την κατ?σταση μ?σα στο κ?μμα που ε?χε διαβρωθε? απ? την Ασφ?λεια. ^[22] Πληροφορ?ε? που ε?χαν φθ?σει στην φυλακ? αν?φεραν ?τι κ?ποια στελ?χη του ΚΚΕ ε?χαν γ?νει ?ργανα τη? Ασφ?λεια?, ?πω? ο Μιχ?λη? Τυρ?μο? και ο Δαμιαν?? Μ?θεση? . Αυτο? ?διναν πληροφορ?ε? στην Ασφ?λεια για συντρ?φου? του? με αποτ?λεσμα να συλληφθο?ν, πρ?διδαν ≪γι?φκε?≫ που ανακαλ?πτονταν και ?φθασαν μ?χρι του σημε?ου να εκδ?δουν πλαστ?? ανακοιν?σει? και αργ?τερα ακ?μη και πλαστ? Ριζοσπ?στη . ^[23]

?δρυση τη? Προσωριν?? Διο?κηση? του ΚΚΕ - Μεταφορ? στα κρατητ?ρια τη? Γενικ?? Ασφ?λεια? Αθην?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ασφ?λεια, τον Δεκ?μβριο του 1939, εκμεταλλε?τηκε το κεν? απ? την εξ?ρθρωση, λ?γω συλλ?ψεων, τη? καθοδ?γηση? του ΚΚΕ (Σι?ντο?, Σκαφ?δα?, Θ?ο?, Δαμασκ?πουλο?, Πλουμπ?δη?) και κατασκε?ασε την Προσωριν? Διο?κηση του ΚΚΕ (ΠΔ) με πρ?ην ηγετικ? στελ?χη του ΚΚΕ (Τυρ?μο?, Κουτσογι?ννη? , Μανωλ?α?, Μιχελ?δη?, Μ?τλα? κ.α). Σκοπ?? ?ταν να αδρανοποι?σει πλ?ρω? την πραγματικ? καθοδ?γηση του ΚΚΕ, την Παλι? Κεντρικ? Επιτροπ? υπ? τον Πλουμπ?δη (που ?ταν ?γκλειστο? στο σανατ?ριο Σωτηρ?α ) και να θ?σει το ΚΚΕ υπ? την κηδεμον?α του Μανιαδ?κη . Ο εντολοδ?χο? του Ζαχαρι?δη, Μιχαηλ?δη?, μπλ?χτηκε στα δ?χτυα τη? Ασφ?λεια? και αναγκ?στηκε και αυτ?? να συμμετ?χει στην Προσωριν? Διο?κηση. ^[24]

Απ? τι? αρχ?? του 1940 οι δ?ο καθοδηγ?σει? του ΚΚΕ, η ΠΚΕ και η ασφαλ?τικη ΠΔ, βρ?θηκαν σε σφοδρ? αντιπαρ?θεση κατηγορ?ντα? η μια την ?λλη για χαφιεδισμ?. Η σ?γχυση που προκλ?θηκε στου? κ?λπου? των κομμουνιστ?ν, ειδικ? αυτ?ν που παρ?μεναν ασ?λληπτοι, ?ταν απ?λυτη.
[25]
 

Τον Ιανου?ριο του 1940 ο Ζαχαρι?δη? μεταφ?ρθηκε απ? την Κ?ρκυρα στα κρατητ?ρια τη? Γενικ?? Ασφ?λεια? Αθην?ν γιατ? το καθεστ?? φοβ?ταν μ?πω? δραπετε?σει ? π?σει στα χ?ρια των Ιταλ?ν σε ενδεχ?μενη κατ?ληψη του νησιο? απ? αυτο??. ^[26] Επ?ση? ο Μανιαδ?κη? ?θελε να ?χει τον Ζαχαρι?δη υπ? τη συνεχ? επ?βλεψ? του ?στε να τον κατευθ?νει να στηρ?ξει την ΠΚΕ που μ?λι? ε?χε συγκροτηθε?. ^[27] Απ? τα κρατητ?ρια τη? Γενικ?? Ασφ?λεια? στ?ριξε για ?να δι?στημα την Προσωριν? Διο?κηση του ΚΚΕ, χωρ?? να ξ?ρει ?τι ?ταν ?ργανο του Μανιαδ?κη, εν? κατ?γγειλε την καθαρ? Παλι? Κεντρικ? Επιτροπ? του ΚΚΕ, ω? χαφι?δικη σφηκοφωλι?. ^[28] Ο Ζαχαρι?δη? κατ?λαβε τον ρ?λο τη? ΠΔ στι? αρχ?? του 1941, ?ταν ο Ριζοσπ?στη? που εξ?διδε ?ρχισε να υμνε? τον Μεταξ? και να αποκτ? ?ντονο εθνικιστικ? και φιλοκαθεστωτικ? λ?γο. ^[29]

Τον Μ?ρτιο του 1941 μεταφ?ρθηκε σε ειδικ? κρατητ?ριο στο Τμ?μα Αλλοδαπ?ν στην Ανωτ?τη Εμπορικ? Σχολ?, σε ολοκληρωτικ? απομ?νωση και υπ? τη συνεχ? επ?βλεψη του αν?τατου αξιωματικο? τη? Γενικ?? Ασφ?λεια? Αθην?ν Σπ?ρου Παξινο? , απ' ?που τον παρ?δωσαν στην Γκεστ?πο στι? 27 Απριλ?ου 1941. ^[30]

Δρ?ση κατ? τον Β' Παγκ?σμιο Π?λεμο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τρει? επιστολ?? για τον ελληνο?ταλικ? π?λεμο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τρει? ημ?ρε? μετ? την εισβολ? των Ιταλ?ν , στι? 31 Οκτωβρ?ου 1940, κρατο?μενο? στη Γενικ? Ασφ?λεια Αθην?ν, απη?θυνε τη γνωστ? ανοικτ? επιστολ? προ? τον ελληνικ? λα? η οπο?α δημοσιε?τηκε στον ημερ?σιο τ?πο στι? 2 Νοεμβρ?ου, με την οπο?α τον καλο?σε να αντισταθε? τον?ζοντα? μεταξ? ?λλων:

≪Ο Λα?? τη? Ελλ?δα? διεξ?γει σ?μερα ?ναν π?λεμο απελευθερωτικ? εν?ντια στο Φασισμ? του Μουσολ?νι [...] Στον π?λεμο αυτ?, που τον διευθ?νει η κυβ?ρνηση Μεταξ?, ?λοι μα? πρ?πει να δ?σουμε ?λε? μα? τι? δυν?μει?, δ?χω? επιφ?λαξη. [...] ?λοι στον αγ?να, ο καθ?να? στη θ?ση του και η ν?κη θ?ναι ν?κη τη? Ελλ?δα? και του λαο? τη?≫. ^[31]

Ακολο?θησαν δυο ακ?μη επιστολ?? ^[32] στι? 22 Νοεμβρ?ου 1940 και 15 Ιανουαρ?ου 1941, μετ?, δηλαδ?, την εκδ?ωξη των Ιταλ?ν απ? το ελληνικ? ?δαφο?. Στη δε?τερη αν?φερε ?τι, αν και ≪[γ]ια τον εργαζ?μενο λα? τη? Ελλ?δα? ο π?λεμο? εν?ντια στο Μουσολ?νι ε?ναι π?λεμο? ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ≫, εντο?τοι?, ≪ο Μεταξ??, ?πω? τον κ?νει τον π?λεμο σ?μερα, πα?ζει το παιχν?δι τη? ελληνικ?? πλουτοκρατ?α? και του εγγλ?ζικου ιμπεριαλισμο?≫. Στην τρ?τη αν?φερε ?τι ≪εν?, αφο? δι?ξαμε του? Ιταλο?? απ? την Ελλ?δα, βασικ? προσπ?θει? μα? ?πρεπε να ε?ναι να κ?νουμε μια ξεχωριστ? ?ντιμη και δ?χω? παραχωρ?σει? ελληνο?ταλικ? ειρ?νη, πρ?γμα που μπορο?σε να γ?νει με τη μεσολ?βηση τη? ΕΣΣΔ, η μοναρχοφασιστικ? δικτατορ?α συν?χισε τον π?λεμο για λογαριασμ? ?χι του λαο? τη? Ελλ?δα? μα τη? πλουτοκρατ?α? και του αγγλικο? ιμπεριαλισμο?. Μετ? το δι?ξιμο δε των Ιταλ?ν απ? την Ελλ?δα, το α?μα των φαντ?ρων μα? χ?νεται ?δικα, σ?μερα δε ο εγγλ?ζικο? ιμπεριαλισμ?? εισπρ?ττει σε α?μα των παιδι?ν τη? Ελλ?δα?, του? τ?κου? των κεφαλα?ων που δι?θεσε στα 1935-’36 για την παλιν?ρθωση του Γεωργ?ου και την εγκαθ?δρυση τη? μοναρχοφασιστικ?? δικτατορ?α? του Μεταξ?. Αφο? δε ο Μεταξ?? αρνι?ται να αποκαταστ?σει τι? ελευθερ?ε? του λαο?, να εξασφαλ?σει την ειρ?νη τη? Ελλ?δα? και κ?νει π?λεμο κατακτητικ? ιμπεριαλιστικ?, που ?λα του τα β?ρη τα πληρ?νει ο λα??, παραμ?νει (ο Μεταξ??) κ?ριο? εχθρ?? του λαο? και τη? χ?ρα?≫. Η μεταξικ? δικτατορ?α απ?φυγε τη δημοσ?ευσ? του?.

Η πρ?τη επιστολ? του Ζαχαρι?δη καταγγ?λθηκε απ? κ?ποια στελ?χη του ΚΚΕ ω? πλαστ? και προ??ν τη? Ασφ?λεια?, μεταξ? αυτ?ν και η Παλι? Κεντρικ? Επιτροπ? του ΚΚΕ , γιατ? απ?κλινε απ? τη γραμμ? τη? Κομμουνιστικ?? Διεθνο??, απευθυν?ταν στον Μανιαδ?κη και ?χι στον ελληνικ? λα? και υπ?γραφε ω? Γραμματ?α? τη? ΚΕ (θ?ση που κατε?χε ο Νεφελο?δη?) και ?χι ω? Γενικ?? Γραμματ?α? του ΚΚΕ που ?ταν ο ?γκυρο? τ?τλο? του. ^[33]

Στι? 10-1-1941 η Κομμουνιστικ? Διεθν?? απ?στειλε επιστολ? υποδε?ξεων προ? το ΚΚΕ (Πρωτ?κολλο Β Νο 683, παρ. 1449, 10.1.1941) ^[34] ?που κατ?κρινε τη στ?ριξη του Ζαχαρι?δη στην κυβ?ρνηση Μεταξ?:

≪Ε?ναι, ωστ?σο εσφαλμ?νο και επιζ?μιο να αποκαλε?ται ο παρ?ν, απ? την πλευρ? τη? Ελλ?δα?, π?λεμο? εθνικοαπελευθερωτικ??, π?λεμο? τη? κυβ?ρνηση? Μεταξ? εναντ?ον του φασισμο? του Μουσολ?νι, ?πω? ?γινε στην επιστολ? του σ. Ζαχαρι?δη προ? τον υφυπουργ? Δημοσ?α? Τ?ξεω?. [...] Το?το θα παρασ?ρει τον ελληνικ? λα? να στηρ?ξει στον παρ?ντα π?λεμο την κυβ?ρνηση Μεταξ?, αντ? να την καταπολεμ? για την εγκληματικ? εσωτερικ? πολιτικ? τη?.≫ ^[35]

Παρ?δοση του Ζαχαρι?δη στου? Γερμανο?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Με την εισβολ? των γερμανικ?ν στρατευμ?των στην Ελλ?δα ο Ζαχαρι?δη?, που κρατε?το στην ΑΣΟΕΕ στο Κ?ντρο Αλλοδαπ?ν που υπαγ?ταν στη Διε?θυνση Γενικ?? Ασφαλε?α? Αθην?ν, παραδ?θηκε στη Γκεστ?πο στι? 27 Απριλ?ου, ?πω? και εκατοντ?δε? ?λλοι πολιτικο? κρατο?μενοι που κρατο?νταν σε φυλακ?? ? ?ταν εξ?ριστοι. Ο Ζαχαρι?δη? μεταφ?ρθηκε αρχικ? στο Τατ?ι και απ? εκε? αεροπορικ?? στη Θεσσαλον?κη, στο Βελιγρ?δι και τ?λο? στη Βι?ννη στι? φυλακ?? ≪Λ?ζελ≫. ^[36]

Στο στρατ?πεδο συγκ?ντρωση? Νταχ?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ξι μ?νε? αργ?τερα, στι? 30 Νοεμβρ?ου του 1941 μεταφ?ρθηκε στο στρατ?πεδο συγκ?ντρωση? του Νταχ?ου , ?που ?μεινε κρατο?μενο? μ?χρι τη λ?ξη του πολ?μου. Τον Μ?ιο του 1945 οι Αμερικανο? ?φθασαν στο Νταχ?ου και απελευθ?ρωσαν του? κρατο?μενου? μεταξ? των οπο?ων βρισκ?ταν και ο Ζαχαρι?δη?. Μετ? απ? ιατρικ?? φροντ?δε? επ?στρεψε στην Ελλ?δα αεροπορικ?? μ?σω Παρισιο? στι? 29 Μα?ου του 1945. ^[37] Ο Ζαχαρι?δη? στο στρατ?πεδο εκτελο?σε χρ?η μεταφραστ? γιατ? γν?ριζε γερμανικ?, εν? παρ?λληλα διατηρο?σε σχ?σει? με την κρυφ? διο?κηση των κρατουμ?νων δ?νοντ?? του? πληροφορ?ε? και συμβουλ??. ^[38]

Ο Ζαχαρι?δη? κατηγορ?θηκε απ? του? πολιτικο?? του αντιπ?λου? και για συνεργ?τη? των Γερμαν?ν (κ?πο) στο στρατ?πεδο συγκ?ντρωση?, και μ?λιστα ω? αποδεικτικ? στοιχε?ο υπ?ρχε πλαστογραφημ?νο γρ?μμα του συγκρατο?μενο? του, Κοσμ? Τζ?φου. ^[39] Η ιστορικ? ?ρευνα δεν ?χει αποδε?ξει κ?ποια μορφ? συνεργασ?α? με του? Γερμανο??. Μ?λιστα, υπ?ρχουν πολλ?? μαρτυρ?ε? ?γκλειστων στο Νταχ?ου ^{[40] [41] [42] [43] [44]} που αναφ?ρουν το αντ?θετο, ?πω? ο συγκρατο?μεν?? του Παναγι?τη? Καραπιπ?ρη? που αναφ?ρει ?τι σ?θηκε χ?ρη στον Ζαχαρι?δη ^[45] .

Επιστροφ? στην Ελλ?δα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Την Πρωτομαγι? του 1945, με ?κτακτη ?κδοση, ο Ριζοσπ?στη? πληροφορο?σε του? αναγν?στε? του ?τι ο Ν. Ζαχαρι?δη? ?ταν ζωνταν?? και επ?στρεφε απ? το Νταχ?ου. Με την επιστροφ? του αν?λαβε και π?λι τη θ?ση του Γενικο? Γραμματ?α τη? ΚΕ του ΚΚΕ, το οπο?ο βρισκ?ταν υπ? δι?λυση μετ? τη Συμφων?α τη? Β?ρκιζα? και με τα μ?λη του κατ? χιλι?δε? να δι?κονται. Συν?βαλε, ωστ?σο, στη γρ?γορη ανασ?νταξη των κομματικ?ν δυν?μεων.

Ξαν? στην ηγεσ?α του ΚΚΕ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? 31 Μα?ου 1945 ε?χε δηλ?σει ?τι η συμφων?α τη? Β?ρκιζα? ?πρεπε να εκτελεστε? κατ? γρ?μμα ^[46] και μια βδομ?δα αργ?τερα δ?λωσε ≪ ε?μαι ?τοιμο?, για τη Δημοκρατ?α, να πολεμ?σω σαν απλ?? στρατι?τη? κ?τω απ? τι? διαταγ?? του στρατηγο? Πλαστ?ρα ≫. ^[47] Ακ?μα δ?λωσε ?τι σε περ?πτωση που η δημοκρατικ? πλειοψηφ?α αποφ?σιζε την ?νοπλη κατ?ληψη τη? Β?ρεια? Ηπε?ρου , το κ?μμα, παρ? τι? διαφων?ε? του, θα υποτασσ?ταν. ^[48] Ο Ζαχαρι?δη?, επ?ση?, ?λαβε τη δ?σκολη πολιτικ? απ?φαση να δημοσιοποιηθε? η απ?φαση τη? 11η? Ολομ?λεια? τη? Κεντρικ?? Επιτροπ?? του ΚΚΕ, η οπο?α ε?χε συγκληθε? τον Απρ?λιο του 1945, προτο? επιστρ?ψει ο ?διο?, για τη διαγραφ? του ?ρη Βελουχι?τη , λ?γο πριν ο τελευτα?ο? αυτοκτον?σει διωκ?μενο?, ?στε να π?ψει ?λλο ?να πρ?σχημα για τη δ?ωξη των δημοκρατικ?ν πολιτ?ν.

Επ?ση? διατ?πωσε τη θεωρ?α των δ?ο π?λων , λ?γοντα? ?τι η Ελλ?δα λ?γω τη? γεωγραφικ?? τη? θ?ση? βρ?σκεται μεταξ? τη? σφα?ρα? επιρρο?? τη? θαλασσοκρ?τειρα? Μεγ?λη? Βρεταν?α? και αυτ?? τη? Σοβιετικ?? ?νωση?, οπ?τε ε?ναι υποχρεωμ?νη να τηρε? ?σε? αποστ?σει? απ? τι? δ?ο αυτ?? μεγ?λε? δυν?μει?. Για τη θ?ση του αυτ? κατηγορ?θηκε ?τι εξομο?ωνε την ιμπεριαλιστικ? πολιτικ? τη? Μεγ?λη? Βρεταν?α? με αυτ? τη? Σοβιετικ?? ?νωση?. ^[49] Αργ?τερα, ?ταν το πρ?το κομμουνιστικ? κ?μμα, πριν καν και απ? το σοβιετικ?, που απ?ρριψε το Σχ?διο Μ?ρσαλ .

Προσπ?θειε? συμβιβασμο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Λ?γο μετ? την αν?ληψη τη? ηγεσ?α? ο Ζαχαρι?δη? ?κανε συνεχ?μενε? προτ?σει? για πραγματοπο?ηση Δημοκρατικο? Μετ?που με τα κ?μματα του Κ?ντρου, καθ?? και υπαγωγ? στην κυβ?ρνηση Σοφο?λη, ^[50] εν? συν?βαλε στη βελτ?ωση τη? κομματικ?? σ?νθεση? του ΚΚΕ, με χιλι?δε? μ?λη του κ?μματο? σε αγροτικ?? περιοχ?? να εντ?σσονται στο Αγροτικ? κ?μμα ^[51] . Μετ? τα γεγον?τα τη? Καλαμ?τα? με τον Μαγγαν?, στι? 7 Μαρτ?ου 1946, ο Ζαχαρι?δη? πρ?τεινε στον Θεμιστοκλ? Σοφο?λη την κατανομ? του 50% των βουλευτικ?ν εδρ?ν μεταξ? ΕΑΜ και του σχετικ? μικρο? κ?μματο? των Φιλελευθ?ρων που αυτ?? ηγε?το, με κοιν? ψηφοδ?λτιο, καθ?? και σε περ?πτωση ν?κη? την πρωθυπουργοπο?ηση του Σοφο?λη και εκλογ? καθαρ? υπουργικο? συμβουλ?ου τη? αρεσκε?α? του, με δ?σμευση για στ?ριξη 4 ετ?ν. ^[50]

Το ΚΚΕ, μαζ? με τα περισσ?τερα κ?μματα του κ?ντρου, απε?χε στι? 31 Μαρτ?ου απ? τι? εκλογ?? του 1946 , παρ? την προσωπικ? θ?ση του Ζαχαρι?δη, εν? συμμετε?χε κανονικ? στο δημοψ?φισμα τη? 1η? Σεπτεμβρ?ου για την επιστροφ? του Βασιλι?, το οπο?ο θεωρ?θηκε κατ? του? επικριτ?? του νομιμοπο?ηση τη? αν?μαλη? εσωτερικ?? κατ?σταση? τη? χ?ρα?. ^[52]

Επιπλ?ον, με πρωτοβουλ?α του Ζαχαρι?δη, διοργαν?θηκαν ιδι?τυπα δημ?σια debate με τροτσκιστικ? κ?μματα τον Οκτ?βριο και Νο?μβριο του 1946. ^[53]

Προ? τον εμφ?λιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? παραμον?? των εκλογ?ν του 1946 ο Ζαχαρι?δη? ?φυγε για τι? ανατολικ?? χ?ρε?, ?που ?ρχισε επαφ?? για τη διερε?νηση του ?νοπλου αγ?να, με ενδι?μεσο σταθμ? τη Θεσσαλον?κη. Απ? εκε? φα?νεται ?τι ?δωσε την εντολ? για το χτ?πημα στο Λιτ?χωρο τη μ?ρα των εκλογ?ν, ^[37] το οπο?ο ιστορικ? θεωρε?ται ω? η ?ναρξη του εμφυλ?ου. Στη Μ?σχα, οι ηγ?τε? τη? ΕΣΣΔ του ?καναν κριτικ? για την αποχ? απ? τι? εκλογ?? ^[54] εν? ο ηγ?τη? τη? ΣΟΔ Γιουγκοσλαβ?α? , Γι?σιπ Μπροζ Τ?το , ?ταν ενθαρρυντικ?? για τη δημιουργ?α ?νοπλου κιν?ματο?. ^[55]

Στον Εμφ?λιο π?λεμο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? την κηδε?α του δολοφονημ?νου Γι?ννη Ζ?βγου , αναπληρωματικο? μ?λου? του Π.Γ. του ΚΚΕ τον Μ?ρτιο του 1947, ο Ζαχαρι?δη? μετ?βη μυστικ? στη Γιουγκοσλαβ?α στι? αρχ?? Απριλ?ου, απ? ?που διακ?ρυξε τη γεν?κευση των πολεμικ?ν επιχειρ?σεων με το σχ?διο ≪Λ?μνε?≫. ?ταν, λ?γου? μ?νε? μετ?, επ?στρεψε στην Ελλ?δα εγκαταστ?θηκε στον ορειν? ?γκο τη? β?ρεια? Π?νδου και κατ? τη δι?ρκεια του Εμφυλ?ου πολ?μου (1946-1949) , συμμετε?χε στη διε?θυνση του Δημοκρατικο? Στρατο? Ελλ?δα? (ΔΣΕ), μετ? τη φυγ? του Μ?ρκου Βαφει?δη και τη συγκρ?τηση Πολεμικο? Συμβουλ?ου.

Μετ? τον εμφ?λιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ττα και υπερορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? την ?ττα του ΔΣΕ τον Α?γουστο του 1949 ο Ζαχαρι?δη? υποχ?ρησε μαζ? με του? μαχητ?? και τα στελ?χη σε π?ντε ευρωπα?κ?? Λα?κ?? Δημοκρατ?ε?, τη ΓΛΔ και την ΕΣΣΔ, με πρ?το σταθμ? την ΛΔ Αλβαν?α? . Αν και ο ΔΣΕ ?παυσε ουσιαστικ? να υπ?ρχει στην Ελλ?δα, ιστορικ? ?μεινε η σιβυλλικ? φρ?ση που χρησιμοπο?ησε στο τ?λο? ραδιοφωνικο? του διαγγ?λματο?, το ≪ ?πλο παρ? π?δα ≫ ^[56] .

Διαγραφ? απ? το ΚΚΕ, εξορ?α και θ?νατο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1956, ω? αποτ?λεσμα και τη? αποσταλινοπο?ηση? στην ΕΣΣΔ και μετ? απ? αντικαταστατικ? παρ?μβαση του ΚΚΣΕ και ?λλων κομμουνιστικ?ν και εργατικ?ν κομμ?των τη? ανατολικ?? Ευρ?πη? στην 6η Πλατι? Ολομ?λεια τη? ΚΕ και τη? ΚΕΕ του ΚΚΕ, χωρ?? τη συμμετοχ? του, ο Ζαχαρι?δη? καθαιρ?θηκε απ? την ηγεσ?α του ΚΚΕ ω? ≪ σεχταριστ?? ≫ και εθνικιστ??.

7η Πλατι? Ολομ?λεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η 7η Πλατι? Ολομ?λεια δι?γραψε απ? μ?λο? του ΚΚΕ τον Ζαχαρι?δη ω? αντικομματικ?, φραξιονιστικ?, αντιδιεθνιστικ?, εχθρικ? στοιχε?ο. Επ?ση?, απ? τη μια, του χρ?ωνε κλ?μα χαφιεδοφοβ?α?, εν?, απ? την ?λλη, τον κατηγορο?σε για την υπ?θεση Γουσ?πουλου, ^[57] εν?? στελ?χου? του ΚΚΕ, που π?γε στην Ελλ?δα, πι?στηκε και ?σπασε απ? την ασφ?λεια, αλλ? στην επιστροφ? του στην ΕΣΣΔ το αν?φερε στον Ζαχαρι?δη και αυτ?? του πρ?τεινε να πα?ξει τον ρ?λο του διπλο? πρ?κτορα. ^[58] Παρ?λληλα, ?γινε κριτικ? για τι? εκτελ?σει? μαχητ?ν στο Μπο?λκε? , παρ?τι αυτ? ε?χε λυθε? το 1951 μετ? απ? ενδελεχ? ?ρευνα ^[59] , καθ?? και για αν?λογα γεγον?τα στην 7η Μεραρχ?α του ΔΣΕ. Πολιτικ? του χρ?ωνε ?τι δικα?ωνε την επ?μβαση των ?γγλων στην Ελλ?δα το 1945, παρ?τι ο ?διο? ?κανε λ?γο για αγγλικ? κατοχ? ^[60] , εν? χρ?ωνε αποκλειστικ? στον Ζαχαρι?δη την ευθ?νη για την αποχ? απ? τι? εκλογ?? του 1946, η σημασ?α τη? οπο?α? απολυτοποι?θηκε, ?σον αφορ? στη β?θιση τη? χ?ρα? στον εμφ?λιο π?λεμο. Επιπλ?ον, η Ολομ?λεια του χρ?ωνε, απ? τη μια, σοβινισμ? για το θ?μα τη? Βορε?ου Ηπε?ρου, εν?, απ? την ?λλη, απομ?νωση του ΚΚΕ λ?γω τη? αναγν?ριση? του δικαι?ματο? αυτοδι?θεση? των Σλαβομακεδ?νων. Τ?λο?, του χρ?ωνε αν?μαλο εσωκομματικ? καθεστ??, παρ?τι ε?χαν δημοσιευτε? οι πλατφ?ρμε? των Καραγι?ργη, Παρτσαλ?δη και Βαφει?δη στον κομματικ? Τ?πο. ^[61] Μ?λιστα, συγκρ?τησε επιτροπ? για τη διερε?νηση πιθανο? ρ?λου του ω? πρ?κτορα.

Εξορ?στηκε αρχικ? στο Μποροβ?τσι , τη? ΕΣΣΔ , κοντ? στο Ν?βγκοροντ , ?που μ?χρι το 1962 εργ?στηκε σε δασικ? επιχε?ρηση, συνεχ?ζοντα? μυστικ? την πολιτικ? του δραστηρι?τητα και τι? επαφ?? με τα διαγραμμ?να μ?λη του ΚΚΕ, που αποτελο?σαν την πλειοψηφ?α των μελ?ν του ενια?ου μ?χρι τ?τε ΚΚΕ. Τ?τε μετ?βη μυστικ? στη Μ?σχα και ζ?τησε απ? την Ελληνικ? Πρεσβε?α να γυρ?σει στην Ελλ?δα και να δικαστε? αναλαμβ?νοντα? την πλ?ρη ευθ?νη τη? πολιτικ?? του ΚΚΕ κατ? τη δι?ρκεια του εμφυλ?ου πολ?μου ^[62] . Η κ?νηση αυτ? του Ζαχαρι?δη ?γινε γνωστ? στι? σοβιετικ?? αρχ??, που εκτ?μησαν ?τι με την επιστροφ? του στην Ελλ?δα, θα αποκαθ?στατο ω? επικεφαλ?? του ΚΚΕ, και τον εκτ?πισαν στο Σουργκο?τ τη? Σιβηρ?α? . Την ?δια εποχ?, στην ΕΣΣΔ και τι? ευρωπα?κ?? λα?κοδημοκρατικ?? χ?ρε?, εξορ?στηκαν δεκ?δε? μ?λη του ΚΚΕ που παρ?μεναν στο πλευρ? του.

Εξορ?α στο Σουργκο?τ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο Σουργκο?τ , ο Ζαχαρι?δη?, ζ?ντα? υποχρεωτικ? με ψευδ?νυμο ( Νικολ?ι Νικολ?γιεβιτ? Νικολ?γιεφ ) και υπ? 24ωρη επιτ?ρηση, προ?βη σε 3 απεργ?ε? πε?να? ζητ?ντα? την αποκατ?σταση τη? φ?μη? του και την απελευθ?ρωσ? του. Το 1963 ζ?τησε να του επιτραπε? να φ?γει για την ΛΔ Κ?να? . Τον Σεπτ?μβριο του 1964 δημιουργ?θηκε απ? δηλωμ?νου? οπαδο?? του και ?λλα μ?λη και στελ?χη του ΚΚΕ, στη ΛΔ Ρουμαν?α?, το ΚΚΕ (μαρξιστ?ν-λενινιστ?ν), το οπο?ο ?ρχισε αμ?σω? προσπ?θειε? για επαφ?? με του? οπαδο?? του Ζαχαρι?δη στι? ?λλε? λα?κοδημοκρατικ?? χ?ρε? και την ΕΣΣΔ. Αντιδρ?ντα?, η ΚGB , τον Οκτ?βρη του 1964, με σκοπ? την πρ?κληση ιδεολογικ?? σ?γχυση? στου? οπαδο?? του Ζαχαρι?δη, καθ?? ?ταν επ? αυτο? που δημοσιε?τηκαν πολλ? βιβλ?α του Μ?ο Τσε Τουνγκ , τη θεωρ?α του οπο?ου ο Ζαχαρι?δη?, στο βιβλ?ο του ≪Τα προβλ?ματα καθοδ?γηση? στο ΚΚΕ≫ (1952) χαρακτ?ριζε πηγ? ?μπνευση? για την αν?πτυξη του ΔΣΕ, διακ?νησε απ?σπασμα επιστολ?? που απ?διδε στον εξ?ριστο, στην οπο?α αυτ?? φερ?ταν να καταφ?ρεται εν?ντια στον Μ?ο . Το 1967, μ?λιστα, με προφαν? σκοπ? να μην επωφεληθο?ν οι οπαδο? του απ? την επικε?μενη δι?σπαση στην ηγεσ?α του ΚΚΕ, εν μ?σω Χο?ντα? στην Ελλ?δα, η KGB ?ρχισε να διακινε? ολ?κληρε? επιστολ??. Τα γρ?μματα αυτ? απ? του? οπαδο?? του Μ?ο και του Ζαχαρι?δη θεωρ?θηκαν πλαστ?, ^[63] αν και στο τ?λο? οδ?γησαν σε δι?σπαση των οπαδ?ν του. Ο ?μπειρο? π?ντω? Ζαχαρι?δη? ε?χε προειδοποι?σει για ≪παρ?σιτα≫ στι? επικοινων?ε? με του? οπαδο?? του ^[64] . Το 1968 ?στειλε επιστολ? σε αυτο??, καλ?ντα? του? να προχωρ?σουν στην περαιτ?ρω οργανωτικ? συγκρ?τησ? του? με τη δημιουργ?α τη? ≪Οργ?νωση? ΚΚΕ(κουκου?)≫ ^[64] .

Θ?νατο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? διαμαρτυρ?ε? του Ζαχαρι?δη για τα περιοριστικ? μ?τρα εναντ?ον του που, μετ? απ? ?λα αυτ? εντε?νονταν, το ΚΚΣΕ το 1972, του απ?ντησε ?τι την πλ?ρη και αποκλειστικ? ευθ?νη για ?,τι του συμβε? θα ?χει ο ?διο? ^[65] .

Την 1η Αυγο?στου του 1973, εν μ?σω εντειν?μενων επαφ?ν του αστικο? πολιτικο? κ?σμου με την ηγεσ?α του Χαρ?λαου Φλωρ?κη και την ΕΣΣΔ, λ?γω των διαφαιν?μενων πολιτικ?ν αλλαγ?ν στην Ελλ?δα με τι? οπο?ε? δημιουργο?ταν νομικ? ζ?τημα για το ποιο? ε?ναι γραμματ?α? του ΚΚΕ, ο Ζαχαρι?δη? ? ο Χαρ?λαο? Φλωρ?κη?, ανακοιν?θηκε ?τι ο Ζαχαρι?δη? π?θανε απ? καρδιολογικ? α?τια. Το 1989, ανακοιν?θηκε ν?α εκδοχ? θαν?του του: η αυτοκτον?α, ^[66] η οπο?α αμφισβητ?θηκε και αμφισβητε?ται απ? του? οπαδο?? του. ^{[67] [68]} Μ?λιστα, το ΚΚΣΕ κυκλοφ?ρησε ?λλη μια επιστολ? που φ?ρεται να γρ?φτηκε απ? τον Ζαχαρι?δη, στην οπο?α αυτ?? εμφαν?ζεται να απειλε? ?τι, ω? διαμαρτυρ?α στη συν?χιση των περιοριστικ?ν μ?τρων εναντ?ον του, θα αυτοκτονο?σε. ^[69]

Η τελευτα?α επιστολ? που ?φησε, με ημερομην?α 1η Αυγο?στου 1973, τελε?ωνε με το υστερ?γραφο ≪Το κουφ?ρι μου το κληροδοτ? στου? Μπρ?ζνιεφ, Κολιγι?ννη, Φλωρ?κη και Σ?α. Χαλ?λι του?≫. ^[70]

Η σορ?? του Ν?κου Ζαχαρι?δη μεταφ?ρθηκε στην Ελλ?δα το 1991 και τ?φηκε στο Πρ?το Νεκροταφε?ο Αθην?ν , μετ? απ? παραχ?ρηση τ?φου απ? τον Δ?μο Αθηνα?ων . Στην τελετ? ^[71] παραβρ?θηκαν πλ?θο? οπαδ?ν του, εκ μ?ρου? των οπο?ων οι συνεξ?ριστο? του, Π?τρο? Τουλο?δη? και Γι?ννη? Καραστ?θη?, εκφ?νησαν αποχαιρετιστ?ριου? λ?γου?. ^{[72] [73]} Παραβρ?θηκε η ηγεσ?α του ΚΚΕ, υπ? τον Χαρ?λαο Φλωρ?κη, εν? εκφ?νησαν λ?γο τα στελ?χη του κ?μματο?, Σπ?ρο? Χαλβατζ?? και Ν?κανδρο? Κεπ?ση? , με τον τελευτα?ο να εκδ?δει το 2006 βιβλ?ο ^[74] στο οπο?ο παραδεχ?ταν ?τι ο Ν?κο? Ζαχαρι?δη? δολοφον?θηκε ≪γιατ? σε λ?γου? μ?νε?, θα υποχρεων?ταν να απολ?σει (σ.σ.: η ηγεσ?α του ΚΚΣΕ) απ’ τη φυλακ? τον Ν. Ζαχαρι?δη που κρατι?ταν χωρ?? καμ?α δικαστικ? απ?φαση π?ρα για π?ρα παρ?νομα. Θα απολυ?ταν και θα αναλ?μβανε την ηγεσ?α του ΚΚΕ≫.

Αποκατ?σταση απ? το ΚΚΕ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το ΚΚΕ αποκατ?στησε και επισ?μω? το Ν?κο Ζαχαρι?δη, τον Ιο?λιο του 2011, με την ?γκριση απ?φαση? τη? Κ.Ε. απ? την Πανελλαδικ? Συνδι?σκεψη του κ?μματο?. Με την συγκεκριμ?νη απ?φαση ακυρ?θηκαν ?λε? οι αποφ?σει? τη? 6η? και τη? 7η? Ολομ?λεια? (1956 και 1957) σε β?ρο? του Ν?κου Ζαχαρι?δη, καθ?? και τα πορ?σματα του 1964 και του 1967 και αποφ?σισε την πλ?ρη αποκατ?στασ? του στο ΚΚΕ. Ε?χε προηγηθε? η μεταφορ? και ταφ? τη? σορο? στην Ελλ?δα και ακολο?θησε, το 2014, η επ?σκεψη τη? γ.γ. του ΚΚΕ, Αλ?κα? Παπαρ?γα , στο Σουργκο?τ (τ?πο εξορ?α? του) για τα αποκαλυπτ?ρια τη? τιμητικ?? πλ?κα? στη μν?μη του. ^{[75] [76]}

Οικογενειακ? κατ?σταση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν παντρεμ?νο? δυο φορ?? και ε?χε τρ?α παιδι?. Ε?χε παντρευτε? στη Μ?σχα τη Μ?νια Νοβ?κοβα, Τσ?χα κομμουν?στρια που δο?λευε ω? γραμματ?α? στην Κομιντ?ρν , με την οπο?α απ?κτησε δυο παιδι?, τον Κ?ρο (1934) και την ?λγα (1947). Στη δι?ρκεια του εμφυλ?ου, παντρε?τηκε, σε τελετ? με ιερ?α του ΔΣΕ, τη Ρο?λα Κουκο?λου , μ?λο? του ΚΚΕ, με την οπο?α απ?κτησε ?να γιο, τον Ιωσ?φ (Σ?φη) το 1950.

Φ?κελοι Ζαχαρι?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Φ?κελο? με στοιχε?α για τον Ν?κο Ζαχαρι?δη υπ?ρχει στην Ελλ?δα και ε?ναι απ?ρρητο? μ?χρι το 2029. ^[77] Αντ?στοιχο? απ?ρρητο? φ?κελο? υπ?ρχει και στη Ρωσ?α. Σ?μφωνα με τη Ναταλ?α Τομ?λινα, διευθ?ντρια των ρωσικ?ν κρατικ?ν αρχε?ων το 2000, δεν ?χουν δημοσιευθε? ?λα τα στοιχε?α για τον Ζαχαρι?δη και ειδικ?τερα αυτ? που αφορο?ν τι? συνθ?κε? θαν?του του ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]} .

?μνοι για τον Ζαχαρι?δη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πολλο? ?μνοι ?χουν γραφε? για τον Ζαχαρι?δη, ?πω? του Γι?ννη Ρ?τσου , του Ναζ?μ Χικμ?τ και ?λλων. ^[78]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Σωτ?ρη? Γκουντουβ??, Το ΚΚΕ κατ? την περ?οδο 1939-41. Η Παλι? Κεντρικ? Επιτροπ? και η Προσωριν? Διο?κηση Διπλωματικ? Εργασ?α, Π?ντειο Πανεπιστ?μιο, Αθ?να 2019.
• Πα?λο? Νεφελο?δη? ≪ Στι? πηγ?? τη? κακοδαιμον?α?. Τα βαθ?τερα α?τια τη? δι?σπαση? του ΚΚΕ 1918-1968≫, 4η ?κδοση Gutenberg, Αθ?να 1974.
• Γ. Πετρ?πουλο? ≪ Η καθα?ρεση του Ν?κου Ζαχαρι?δη≫ (επ?μβαση του ΚΚΣΕ στο ΚΚΕ), Εκδ. Προσκ?νιο - Αθ?να 2003.
• Περικλ?? Ροδ?κη?, ≪ Ν?κο? Ζαχαρι?δη? ≫, εκδ. Επικαιρ?τητα, Αθ?να 1987.

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ-Α? ΜΕΡΟΣ (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )
• ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ, ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ-Β? ΜΕΡΟΣ (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )

π   ?   σ   ?   ε Γενικο? Γραμματε?? τη? ΚΕ του Κομμουνιστικο? Κ?μματο? Ελλ?δα? ΣΕΚΕ ?ριστο? Αρβαν?τη?  · Ν?κο? Δημητρ?το?  · Γι?ννη? Κορδ?το?  · Ν?κο? Σαργολ?γο?  · Θωμ?? Αποστολ?δη? ΚΚΕ Παντελ?? Πουλι?πουλο?  · Ελευθ?ριο? Σταυρ?δη?  · Παστι?? Γιατσ?πουλο?  · Ανδρ?νικο? Χα?τ??  · Ν?κο? Ζαχαρι?δη?  · Ανδρ?α? Τσ?πα?  · Γι?ργη? Σι?ντο?  · Απ?στολο? Γκρ?ζο?  · Κ?στα? Κολιγι?ννη?  · Χαρ?λαο? Φλωρ?κη?  · Γρηγ?ρη? Φαρ?κο?  · Αλ?κα Παπαρ?γα  · Δημ?τρη? Κουτσο?μπα? Η μετονομασ?α του ΣΕΚΕ σε ΚΚΕ αποφασ?στηκε στο 3ο Συν?δριο του ΣΕΚΕ το Νο?μβριο του 1924, ?ταν ?ταν γενικ?? γραμματ?α? ο Παντελ?? Πουλι?πουλο?.

Π?λη:Βιογραφ?ε?

Καθιερωμ?νοι ?ροι WorldCat VIAF : 54946518 ΕΒΕ : 18559 AA : 61827 BiblioNet : 98612 LCCN : n82046965 ISNI : 0000 0000 6667 7445 GND : 11889949X SUDOC : 145518965 NLA : 36103746 NKC : jo20191030992