Συντεταγμ?νε?
:
42°32′49.0″N
20°15′59.0″E
/
42.546944°N 20.266389°E
/
42.546944; 20.266389
Το
Μοναστ?ρι του Β?σοκι Ντ?τσανι
(
σερβικ?
:
Високи Дечани
) ε?ναι σερβικ? Μον? που βρ?σκεται στο
Κ?σοβο
(Κοσσυφοπ?διο) στο χωρι? Ντ?τσανι. Την ?κτισε ο Σ?ρβο? βασιλι??
Στ?φανο? Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι
το 1335.Το Καθολικ? τη? Μον?? ε?ναι αφιερωμ?νο στον Χριστ? Παντοκρ?τορα και την Αν?ληψη του Κυρ?ου. Το καθολικ? τη? Μον?? ε?ναι πεντ?κλιτο και αν?κει στην τεχνοτροπ?α τη? Ρ?σκα?. Η Μον? βρ?σκεται σε μια κοιλ?δα, δ?πλα στον μικρ? ποταμ? Ντ?τσανσκα Μπ?στριτσα και νοτιοδυτικ? τη? π?λη? Π?τ?, στου? πρ?ποδε? τη? οροσειρ?? Προκλ?τιε. Ολ?κληρο το συγκρ?τημα τη? Μον?? θεωρε?ται εξαιρετικ? πολιτιστικ? μνημε?ο και βρ?σκεται, απ? το 2004, υπ? την προστασ?α τη?
UNESCO
.
Η αν?γερση του Καθολικο? τη? Μον?? που αφιερ?θηκε στον
Χριστ?
Παντοκρ?τορα
ξεκ?νησε το 1327 απ? τον βασιλι?
Στ?φανο Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι
. Αρχιμ?στορα? ορ?στηκε ο καθολικ?? μοναχ??
Φρα Β?τα
απ? το
Κ?τορ
τη?
Δαλματ?α?
, εν? τι? εργασ?ε? επ?βλεπε ο Αρχιεπ?σκοπο? τη? Σερβ?α? Δανι?λ Β? ο οπο?ο? κ?λεσε μεγ?λο αριθμ? καλλιτεχν?ν και επιδ?ξιων τεχνιτ?ν. Ο ?διο? ο Στ?φανο? Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι τοποθ?τησε την τελευτα?α π?τρα στον να? τη? Μον?? και εξ?δωσε το 1330, το καταστατικ? τη? ?δρυση? με το οπο?ο τη? χ?ρισε μεγ?λη περιουσ?α. Μετ? τον θ?νατο του, ο γιο? του
Στ?φανο? Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν
ολοκλ?ρωσε την αν?γερση τη? Μον??. το 1335. Κατ? την δι?ρκεια τη? τουρκοκρατ?α? κατ?φερε να διατηρηθε? η Μον?, σε εξαιρετικ? δ?σκολε? συνθ?κε?.
Οι ?διε? οι διαστ?σει? του Καθολικο? τη? Μον??, ?ταν εξαιρετικ? ασυν?θιστε? (μ?κο? 36 μ?τρα και ?ψο? 30 μ?τρα) για την τ?τε εποχ? και αυτ?? ?ταν και ο λ?γο? τη? μετονομασ?α? τη? Μον?? σε “Βισ?κι Ντ?τσανι” (Υψηλο? Ντ?τσανι). Αριστοκρατικ? απλ? κατασκευ?, με αρμονικ?? γραμμ?? η Μον? αυτ? θεωρε?ται το σημαντικ?τερο σερβικ? μεσαιωνικ? μνημε?ο. Σ?μφωνα με την παρ?δοση ο Στ?φανο? Ο?ρο? Γ?Ντ?τσανσκι επ?λεξε την τοποθεσ?α για την αν?γερση τη? Μον?? στην οπο?α σ?μερα βρ?σκεται, μετ? απ? επ?μονη αναζ?τηση και ?ταν ανακ?λυψε την τοποθεσ?α αυτ?, μαγε?τηκε απ? το φυσικ? ομορφι? τη? περιοχ??.
Ο Παντοκρ?τωρ στον τρο?λο
Η περ?οδο? επαναλειτουργ?α? του Σερβικο? Πατριαρχε?ου στο Π?τ?, (στο δε?τερο μισ? του 16ου αι?να ), ?ταν ευνο?κ? για την Μον?. Απ? εκε?νη την περ?οδο ?ω? το τ?λο? του 17ου αι?να, το θησαυροφυλ?κιο του μοναστηριο?, η βιβλιοθ?κη και τα ?λλα κτ?ρια εμπλουτ?στηκαν με πολ?τιμου? θησαυρο?? . Ιδια?τερα σημαντικ? ?ταν η εργασ?α αντιγραφ?? στη Μον? λειτουργικ?ν και θεολογικ?ν βιβλ?ων. Την εποχ? που ακολο?θησε μετ? την μεγ?λη μεταν?στευση των Σ?ρβων απ? την Ν?τια Σερβ?α και το
Κοσσυφοπ?διο
προ? την Β?ρεια Σερβ?α και τα εδ?φη τη? Αυστροουγγαρ?α? υπ? την καθοδ?γηση του σ?ρβου Πατρι?ρχη Αρσ?νιου Τσαρν?γεβιτ?, το μοναστ?ρι απροστ?τευτο λεηλατ?θηκε απ? του? Το?ρκου?. Οι δ?σκολε? στιγμ?? επ?στρεψαν στα επ?μενα χρ?νια για το μοναστ?ρι Βισ?κι Ντ?τσανι και την αδελφ?τητ? του.
Ο Πρ?γκιπα?
Μ?λο? Ομπρ?νοβιτ?
κτ?ζει το 1836 ?να κον?κι στο μοναστ?ρι εν? ο πρ?γκιπα? Αλ?ξανδρο? Καραγε?ργεβιτ? το 1849 χαρ?ζει μια λ?ρνακα για τα λε?ψανα του βασιλι? Στεφ?νου Ο?ρο? Γ?Ντ?τσανσκι που αγιοποι?θηκε. Στα λε?ψανα του Αγ?ου ?λλαξαν για τελευτα?α φορ? φορεσι? το 1964 που την ε?χε ρ?ψει ο τ?τε Επ?σκοπο?, και μετ?πειτα
Σ?ρβο? Πατρι?ρχη? Πα?λο?
. Κατ? τη δι?ρκεια του 19ου αι?να, ανακαιν?στηκαν τα κτ?ρια του μοναστηριο?.
Η κ?τοψη του Καθολικο? τη? Μον??
Σχετικ? με την αρχιτεκτονικ? τη? Μον?? Βισ?κι Ντ?τσανι, αναφ?ρει ?να? ?γνωστο? περιηγητ?? του 15ου αι?να, ο οπο?ο? ε?χε την ευκαιρ?α να την επισκεπτε? και θεωρε?ται πω? ?γραψε ?σω? την πιο ?μορφη σημε?ωση που ?χει γραφτε? ποτ? απ? περιηγητ??, για τo ιερ? αυτ? μνημε?ο και λ?ει τα εξ??: “Η ομορφι? καλ?πτει κ?θε σκ?ψη μ?λι? αντικρ?ζει? το μ?ρμαρο, το μ?γεθο? και τι? δι?φορε? μορφ??, που δεν αρκε? ο?τε ?να? ολ?κληρο? χρ?νο? για να την περιγρ?ψει?, εν? στη θ?α του ναο? η ματι? θαμπ?νεται απ? τη δυνατ? λ?μψη του μ?ρμαρου λε? και κοιτ?? ?να φωτειν? ?στρο που λ?μπει την ημ?ρα “.
Αν?γλυφο κιον?κρανο στο εσωτερικ? του ναο?
Απ? ?λα τα αρχικ? κτ?ρια που υπ?ρχαν και πλαισ?ωναν τον κεντρικ? να? σ'αυτ? το υπ?ροχο μοναστηριακ? συγκρ?τημα και διατηρ?θηκαν μ?χρι σ?μερα ε?ναι ο μοναδικ?? π?ργο? τη? εισ?δου και η τραπεζαρ?α στο δυτικ? μ?ρο?. ?λα τα ?λλα κτ?ρια που βλ?πουμε ?χουν κτιστε? αργ?τερα . Η Αρχιτεκτονικ? τη? Μον?? Βισ?κι Ντ?τσανι, αν?κει στη σερβικ? τεχνοτροπ?α τη? Ρ?σκα? και ε?ναι
πεντ?κλιτη βασιλικ? σταυροειδ?? με τρο?λο
και ε?ναι ?να απ? τα μεγαλ?τερα κτ?ρια τη? μεσαιωνικ?? Σερβ?α?.Ο κυρ?ω? να?? ε?ναι αφιερωμ?νο? στον Χριστ? Παντοκρ?τορα και ε?ναι κτισμ?νο? με μαρμ?ρινε? κυβοειδε?? πλ?κε? δ?ο χρωμ?των. Στην αρχιτεκτονικ? του συνδυ?ζει αρμονικ?, στοιχε?α τη? ρωμανικ?? και γοτθικ?? τ?χνη?.
Αν?γλυφη διακ?σμηση σε παρ?θυρο
Ο λ?γο? για τον οπο?ο η Μον? Ντετσ?νι, ονομ?στηκε "Visoki"(σερβικ?:υψηλ??) ε?ναι ?τι το ?ψο? του ναο? ε?ναι 30 μ?τρα. Το κεντρικ? κλ?το? χωρ?ζεται σε π?ντε μ?ρη, και π?νω απ? αυτ? υψ?νεται ?να? τρο?λο? που στηρ?ζεται σε τ?σσερι? πεσσο??. Στη δυτικ? πλευρ? του ?ταν κ?ποτε το βαπτιστ?ριο.Υπ?ρχουν επ?ση? δ?ο παρεκκλ?σια. Το ?να που βρ?σκεται στη ν?τια πλευρ? του ναο? ε?ναι αφιερωμ?νο στον
?γιο Νικ?λαο
, και το ?λλο που βρ?σκεται στο β?ρειο τμ?μα του, στον
?γιο Δημ?τριο
.
Ο κ?ριο? να?? τη? Μον??, μπορε? ?νετα να θεωρηθε? ολ?κληρο? ?να αριστο?ργημα τη? γλυπτικ??, επειδ? ε?ναι πλο?σια διακοσμημ?νο? με γλυπτ? συνδυ?ζοντα? αρμονικ? ρωμανικ? και γοτθικ? στοιχε?α, αν και πρ?πει να παραδεχτο?με ?τι τα ρωμανικ? στοιχε?α ε?ναι περισσ?τερο εμφαν?.
Αυτ? που ιδια?τερα προσελκ?ει την προσοχ?, ?σον αφορ? την αρχιτεκτονικ? του μνημε?ου αυτο?, εκτ?? απ? την ασυν?θιστη διακοσμημ?νη πρ?σοψη του ε?ναι σ?γουρα και το εσωτερικ? δ?πεδο του κυρ?ω? ναο?. Οι οικοδ?μοι ?κοψαν τετρ?γωνε? πλ?κε? απ? διαφορετικ? ε?δη π?τρα? τα ?δια με τα οπο?α ?γινε και η κ?ρια πρ?σοψη του ναο?.
Ο Παντοκρ?τωρα? στον θρ?νο του
Οι τοιχογραφ?ε? τη? Μον?? θεωρο?νται οι πιο καλ? διατηρημ?νε? και πλουσι?τερε? τοιχογραφ?ε? τη? σερβικ?? μεσαιωνικ?? ζωγραφικ?? και γενικ?τερα τη? βυζαντιν?? μεσαιωνικ?? εκκλησιαστικ?? ζωγραφικ??. ?να? πραγματικ?? θησαυρ?? τη? ορθ?δοξη? αγιογραφ?α?. Αποτελε?ται απ? π?νω απ?
1.000 συνθ?σει?
με χιλι?δε? χαρακτ?ρε?, τα περιεχ?μενα των οπο?ων αντιπροσωπε?ουν το σ?νολο τη? γν?ση? και τη? π?στη? του μεσαιωνικο? ανθρ?που. Το πνε?μα που επικρατο?σε στην τ?χνη του 14ου αι?να απαιτο?σε ?να μεγ?λο αριθμ? απ? σκην??, μ?σω των οπο?ων θα ?ταν δυνατ? να απεικονισθε? οτιδ?ποτε μπορο?σε να ζητηθε? απ? του? ζωγρ?φου? κατ? την δι?ρκεια τη? εργασ?α? του? και ζητ?θηκε να εικονογραφηθε? σχεδ?ν ?λη η
Αγ?α Γραφ?
δ?νοντα? εγκυκλοπαιδικ? χαρακτ?ρα στην τοιχογρ?φηση αυτ?.
Η Στα?ρωση
Η τοιχογρ?φηση του ναο? δι?ρκεσε απ? το 1335 μ?χρι το 1350 και εργ?στηκαν αρκετ?? ομ?δε? απ? του? καλ?τερου? ζωγρ?φου?-αγιογρ?φου? τη? αυτοκρατορ?α? του Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν αλλ? ο?τε ?να? απ? αυτο?? δεν ?φησε την υπογραφ? του, εκτ?? απ? τον
Σρτζα του αμαρτωλο?
( Ср?а Грешног ) στο παρεκκλ?σιο του Αγ?ου Δημητρ?ου. Πραγματοποιο?νται σε μια περ?οδο 15 ετ?ν, πολλ?? τοιχογραφ?ε? που απεικον?ζουν πιστ? τι? απ?ψει? του ισχυρο? σ?ρβου αυτοκρ?τορα Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν, του Αρχιεπισκ?που τη? Σερβ?α? και των ηγουμ?νων τη? Μον?? ανθρ?πων υψηλο? μορφωτικο? επιπ?δου σχετικ? με την εκκλησιαστικ? τ?χνη.
Το γενεαλογικ? δ?ντρο τη? δυναστε?α? των Νεμανιδ?ν
Ο κτ?τορα? Στ?φανο? Ο?ρο? Γ?Ντ?τσανσκι προσφ?ρει την μον? στον Χριστ?
Στο ν?ρθηκα, στο κ?τω μ?ρο? βρ?σκονται τα πιο σημαντικ? πορτρ?τα: του αυτοκρ?τορα Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν,τη? γυνα?κα? και του γιο? του, στον β?ρειο το?χο του ?ρχοντα Τζ?τζα Π?πκαλα, τον οπο?ο οδηγε? ο ?γιο? Γε?ργιο? ω? ευεργ?τη προ? στο Χριστ?. Στον ανατολικ? το?χο εικον?στηκε το γενεαλογικ? δ?ντρο τη? δυναστε?α? των Νεμανιδ?ν για να τιμ?σει τη δ?ναμη και τη δ?ξα του? εν? πολλο? απ? αυτο?? αγιοποι?θηκαν. Το γενεαλογικ? δ?ντρο τη? δυναστε?α? των Νεμανιδ?ν περιλαμβ?νει 22 φιγο?ρε?, ξεκιν?ντα? απ? τον
Στ?φανο Νεμ?νια
ε?? τον Στ?φανο Ο?ρο? Ε?,που ?ταν γι?? του Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν. Κοντ? στ?ν μεγ?λη κεντρικ? ε?σοδο στο να? υπ?ρχουν οι τοιχογραφ?ε? των μεγ?λων δωρητ?ν τη? Μον?? του βασιλι? Στ?φανου Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι και του αυτοκρ?τορα Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν.
Οι ζωγρ?φοι των τοιχογραφι?ν γν?ριζαν τ?λεια την τεχνικ? τη?
νωπογραφ?α?
( al fresco ) αφο? οι τοιχογραφ?ε? του? ?χουν ενσωματωθε? τ?σο τ?λεια στο υπ?στρωμα - ασβεστοκον?αμα. Τα χρ?ματα ε?ναι σταθερ? και ?χουν κρατ?σει την ?νταση και τη φρεσκ?δα του?, μ?σα στο π?ρασμα των αι?νων, ?τσι ?στε σε σ?γκριση με ?λλα σημαντικ? και νε?τερα μνημε?α οι τοιχογραφ?ε?-νωπογραφ?ε? ?δειξαν το μεγαλ?τερο βαθμ? διατ?ρηση?. Αυτ?? ε?ναι ?να? λ?γο? για τον οπο?ο εντυπωσι?ζεται σε μ?γιστο βαθμ? ο παρατηρητ?? του?. Πουθεν? σε ?λη την Ευρ?πη δεν υπ?ρχουν τ?σο καλοδιατηρημ?νε? τοιχογραφ?ε?-νωπογραφ?ε? απ? το πρ?το μισ? του 14ου αι?να!
Οι εικ?νε? τη? Παναγ?α? και του Αγ. Νικολ?ου στο τ?μπλο του Καθολικο?
Κ?ποιοι απ? του? ζωγρ?φου? που ζωγρ?φισαν τι? τοιχογραφ?ε? στο Καθολικ? τη? Μον?? ζωγρ?φισαν και τι? πιο ?μορφε? φορητ?? εικ?νε? τη?. Η συλλογ? φορητ?ν εικ?νων τη? Μον?? Βισ?κι Ντ?σανι μπορο?με να πο?με ?τι λ?γω τη? καλλιτεχνικ?? αξ?α? και ποι?τητα? τη? μπορο?ν να συγκριθε? μ?νο με την συλλογ? τη?
Μον?? Χιλανδαρ?ου
. Η συλλογ? αποτελε?ται απ?
90
εικ?νε? που δημιουργ?θηκαν την περ?οδο απ? τον 14ο ?ω? τα τ?λη του 17ου αι?να. Οι περισσ?τερε? ε?χαν ζωγραφισθε? μ?σα στο μοναστ?ρι: αυτ?? βρ?σκονται σ?μερα στα τ?μπλα του Καθολικο? και των παρεκκλησ?ων, του? πολυελα?ου? και ε?ναι επ?ση? οι προσκυνηματικ?? που βγ?ζει η αδερφ?τητα τη? Μον?? στι? δι?φορε? εορτ?? κατ? την δι?ρκεια του χρ?νου.
Απ? τον 14ο αι?να διατηρο?νται σε εξαιρετικ? κατ?σταση 5 εικ?νε? στο τ?μπλο του Καθολικο?, που ε?ναι σημαντικ?? επειδ? αντιπροσωπε?ουν την σερβικ? ζωγραφικ? αυτ?? τη? εποχ?? και ελ?χιστα ?ργα ?χουν γενικ? διασωθε?. Αυτ?? ε?ναι: ο
Χριστ??
, η
Παναγ?α
, ο
Αρχ?γγελο? Γαβρι?λ
, ο
?γιο? Ιω?ννη? ο Πρ?δρομο?
και ο
?γιο? Νικ?λαο?
.
Ο ?γιο? Στ?φανο? Ο?ρο? Γ?Ντ?τσανσκι,εικ?να του Λογγ?νου
Η εικ?να τη? Παναγ?α? Γλυκοφιλο?σα?
?να? μεγ?λο? αριθμ?? εικ?νων δημιουργ?θηκε κατ? τι? τελευτα?ε? δεκαετ?ε? του 16ου αι?να, απ? τον σ?ρβο μοναχ?, αγιογρ?φο και υμνογρ?φο
Λογγ?νο
, ο οπο?ο? ?γραψε και την ακολουθ?α του Ακαθ?στου προ? τιμ? του Αγ?ου βασιλι? Στ?φανου Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι και υπ?γραψε το ?ργο αυτ? "ο φτωχ?? και αμαρτωλ?? μοναχ?? Λογγ?νο? ". Οι εικ?νε? του ε?ναι ζωγραφισμ?νε? και απ? τι? δ?ο πλευρ?? (εμπρ?? - π?σω). Η πιο γνωστ? του εικ?να ε?ναι προ? τιμ? και π?λι του Αγ?ου Στ?φανου Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι στην οπο?α εικον?ζεται ο ?γιο? καθισμ?νο? σε θρ?νο και γ?ρω απ' αυτ? την κεντρικ? παρ?σταση ?χουν ζωγραφιστε? 17 μικρ?τερε? σκην?? απ? τον β?ο του Αγ?ου (ο οπο?ο? γρ?φτηκε απ? τον μοναχ? Γρηγ?ριο Τσ?μπλακ που ?ταν ηγο?μενο? τη? Μον??). Απ? τα δ?ο αυτ? ?ργα του Λογγ?νου βγ?ζουμε το συμπ?ρασμα για την ?ντονη ?μπνευση του και πνευματικ? του σχ?ση με τον ?γιο βασιλι?.
Ο ?γιο? Νικ?λαο?,εικ?να του Λογγ?νου
Ε?ναι ενδιαφ?ρον ?τι, πω? ?ταν ο Λογγ?νο? ζωγρ?φισε εικ?νε? προ? τιμ? του Αγ?ου Νικολ?ου για ?λλε? μον??, συχν? συμπλ?ρωνε ζωγραφικ? και το θα?μα τη? αποκατ?σταση? τη? ?ραση? του Αγ?ου Στεφ?νου Ο?ρο? Γ? Ντ?τσανσκι απο τον ?γιο Νικ?λαο. Ο Λογγ?νο? ?να? ζωγρ?φο? με υψηλ? καλλιτεχνικ? αισθητικ?, με μια καλ? εκπα?δευση βασισμ?νη στην παρ?δοση τη? βυζαντινο-σερβικ?? μεσαιωνικ?? ζωγραφικ?? μεγαλουργο?σε ε?τε κρατο?σε πιν?λο ε?τε π?να.
Στο Καθολικ? τη? Μον?? απ? τον 14ο αι?να, σ?ζεται ?να ξ?λινο φ?ρετρο, μοναδικ? παρ?δειγμα εξαιρετικ?? ξυλογλυπτικ??, με διακ?σμηση σε μορφ? φ?λλων και λουλουδι?ν, στο οπο?ο φυλ?σεται το ιερ? και ?φθαρτο σκ?νωμα του Αγ?ου Στ?φανου Ο?ρο? Γ? Ντετσ?νσκι. Στον ?διο να? ?χει διατηρηθε? και ο π?τρινο? θρ?νο? του Σ?ρβου αυτοκρ?τορα Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν, (ο τ?φο? του οπο?ου βρ?σκεται στον να? του Αγ?ου Μ?ρκου στο Βελιγρ?δι), καθ?? και ?να? μπρο?τζινο? πολυ?λαιο?, διακοσμημ?νο? με αν?γλυφα απ? δικ?φαλου? αετο?? και γρ?πε? - ?να δ?ρο τη? αυτοκρ?τειρα? Μ?λιτσα, χ?ρη στην οπο?α με τι? δωρε?? τη? ανακαιν?σθηκε η Μον? ?ταν καταστρ?φηκε απ? του? Το?ρκου?. Η ?δια ?χει αφιερ?σει στο μοναστ?ρι, και δ?ο τερ?στιου? κηροστ?τε?, που και στι? δ?ο πλευρ?? των βημ?θυρων μπροστ? στην ωρα?α π?λη.
Ο τ?μιο? σταυρ?? του Στ?φανου Ο?ρο? Δ? Ντο?σαν
Το σκευοφυλ?κιο ε?χε την ευλογ?α του κτ?τορα τη? Μον??, του Αγ?ου Στ?φανου Ο?ρο? Γ? Ντετσ?νσκι και ξεκ?νησε να δημιουργε?ται πριν ακ?μα ολοκληρωθε? η κτ?ση τη? Μον??. Συγκεκριμ?να, στο ιδρυτικ? καταστατικ? του ο κτ?τορα? του γρ?φει: " Και φρ?ντισα ?σο μου ?ταν δυνατ?ν να προσφ?ρω στο να?... βιβλ?α, τ?μιου? σταυρο?? και δι?φορε? ?μορφε? εικ?νε?, διακοσμημ?να ?λα με χρυσ?, ασ?μι, μαργαριτ?ρια και πολ?τιμου? λ?θου? και ιερ? σκε?η, κανδ?λε?, εξαπτ?ρυγα, θυμιατ?ρια και κηροπ?για, φελ?νια, επιτραχ?λια, επιμ?νικα, επιμ?ρια, καλ?μματα αγ?α? τρ?πεζα? ... και οτιδ?ποτε ?μορφο προ? δ?ξα του ο?κου του Θεο?. "
Στην περ?οδο ζω?? του πρ?του και του δε?τερου κτ?τορα τη? Μον??, απ? το σκευοφυλ?κιο διατηρ?θηκε μ?νο ?να? μικρ?? αριθμ?? αυτ?ν των εκκλησιαστικ?ν ειδ?ν. Μ?σα στου? αι?νε?, η Μον? δ?χτηκε πολλ?? επιδρομ??, επιθ?σει? και λεηλασ?ε?, παρ? την προσπ?θεια των μοναχ?ν τη?, να περισ?σουν ?τι ε?ναι δυνατ? απ? του? εχθρο?? και του? ληστ?? δεν κατ?φεραν και πολλ?. Οι εχθρο? και ληστ?? λεηλατο?σαν και ?κλεβαν ?τι μπορο?σαν να σηκ?σουν και θεωρο?σαν ?τι ?χει κ?ποια αξ?α. Παρ' ?λα αυτ? η καλλιτεχνικ? αξ?α, η ποκιλ?α, ο πλο?το? των σημεριν?? συλλογ?? των εκκλησιαστικ?ν εκθεμ?των και τη? πλο?σια? συλλογ?? χειρογρ?φων τη? την καθιστο?ν για του? Σ?ρβου? ισ?ξια με αυτ? τη?
Μον?? Χιλανδαρ?ου
.
Βρ?σκεται στο χωρι? Ντ?τσανι, νοτιοδυτικ? τη? π?λη? Π?τ? και περιβ?λλεται απ? πυκν? δ?ση με καστανι?? και πε?κα, στου? πρ?ποδε? τη? οροσειρ?? Προκλ?τιε και στην ε?φορη κοιλ?δα του μικρο? ποταμο? Ντ?τσανσκα Μπ?στριτσα.
- ?irkovi?, Sima (2004).
The Serbs
. Malden: Blackwell Publishing.
- đorđevi?, ?ivota· Peji?, Svetlana, επιμ. (1999).
Cultural Heritage of Kosovo and Metohija
. Belgrade: Institute for the Protection of Cultural Monuments of the Republic of Serbia.
- Ivi?, Pavle, επιμ. (1995).
The History of Serbian Culture
. Edgware: Porthill Publishers.
- Krsti?, Branislav (2003).
Saving the Cultural Heritage of Serbia and Europe in Kosovo and Metohia
. Belgrade: Coordination Center of the Federal Government and the Government of the Republic of Serbia for Kosovo and Metohia.
- Markovi?, Miodrag· Vojvodi?, Dragan, επιμ. (2017).
Serbian Artistic Heritage in Kosovo and Metohija: Identity, Significance, Vulnerability
. Belgrade: Serbian Academy of Sciences and Arts.
- Panteli?, Bratislav (2002).
The Architecture of De?ani and the Role of Archbishop Danilo II
. Wiesbaden: Reichert.
- Pei?, Sava (1994).
Medieval Serbian Culture
. London: Alpine Fine Arts Collection.
- Petkovi?, Vesna· Pei?, Sava (2013).
Serbian Medieval Cultural Heritage
. Belgrade: Dereta.
- ?akota, Mirjana (2017).
Ottoman Chronicles: De?ani Monastery Archives
. Prizren: Diocese of Ra?ka-Prizren.
- Samard?i?, Radovan· Du?kov, Milan, επιμ. (1993).
Serbs in European Civilization
. Belgrade: Nova, Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies.
- Suboti?, Gojko (1998).
Art of Kosovo: The Sacred Land
. New York: The Monacelli Press.
- Todi?, Branislav· ?anak-Medi?, Milka (2013).
The De?ani Monastery
. Belgrade: Museum in Pri?tina.
- ?ivkovi?, Tibor· Bojanin, Stanoje· Petrovi?, Vladeta, επιμ. (2000).
Selected Charters of Serbian Rulers (XII-XV Century): Relating to the Territory of Kosovo and Metohia
. Athens: Center for Studies of Byzantine Civilisation.