Το λ?μμα παραθ?τει τι? πηγ?? του α?ριστα, χωρ?? παραπομπ?? . Βοηθ?στε συνδ?οντα? το κε?μενο με τι? πηγ?? χρησιμοποι?ντα? παραπομπ?? , ?στε να ε?ναι επαληθε?σιμο . Το πρ?τυπο τοποθετ?θηκε χωρ?? ημερομην?α. Για τη σημεριν? ημερομην?α χρησιμοποι?στε: {{χωρ?? παραπομπ??|16|06|2024}}

Γενικ? σ' ?λε? τι? γλ?σσε? παρατηρε?ται απ? την αρχαι?τητα μ?χρι και σ?μερα πολλ?? λ?ξει? να λαμβ?νονται ?χι π?ντα με την ?δια σημασ?α αλλ? να ευρ?νονται και σε ?λλε? ?ννοιε? ?λλων λ?ξεων κυρ?ω? λ?γω ομοι?τητα? στη χρ?ση του?. Η τροπικ? αυτ? χρ?ση των λ?ξεων ονομ?ζεται μεταφορ? .

Αιτ?ε? τ?τοιων μεταφορ?ν χρ?ση? ε?ναι κυρ?ω? τα πολλ? γλωσσικ? γνωρ?σματα μια? ?ννοια? ?που κ?ποια γλωσσικ? στοιχε?α μπορε? ν' αναιρεθο?ν στην κατ' ιδ?αν χρ?ση ? να αφαιρεθο?ν ? και να εξα?ρονται αν?λογα των αισθ?σεων και των αναγκ?ν τη? στιγμ?? τη? χρ?ση?. Για παρ?δειγμα η λ?ξη ≪λαμπ?δα≫ φ?ρεται απ? το φ?γγο?, τη λαμπρ?τητα του κεριο?, περιορ?ζοντα? ?τσι την ?ννοια του κεριο?, ? ≪οι φρουρο? του μνημε?ου στ?κουν λαμπ?δε?≫ περιορ?ζοντα? το φ?γγο? και το υλικ? κατασκευ?? και εξα?ροντα? την ευθ?τητα του κεριο?.

Βασικ? προ?π?θεση τη? χρ?ση? μεταφορ?ν ε?τε σε προφορικ? λ?γο ε?τε σε γραπτ? (προκειμ?νου αυτ?? να τ?χουν μια? λογικ?? αποδοχ??) θα πρ?πει οι δ?ο ?ννοιε? που θα χρησιμοποιηθο?ν να ?χουν μεταξ? του? μια κοιν? ιδι?τητα ? ομοι?τητα ?πω? π.χ. μεταξ? φρουρ?ν και λαμπ?δα? ?που η λ?ξη ευθυτεν?? μ?νει κρυφ?. Βασικ? παρ?γωγο αυτο? ε?ναι η ευρε?α γν?ση των χρησιμοποιουμ?νων λ?ξεων απ? του? ακροατ?? ? αναγν?στε? και που συνηθ?στερα προ?ρχονται απ? τον καθημεριν? β?ο ? κατ' επ?γγελμα αγροτικ?, ναυτικ?, καλλιτεχνικ? κτλ. που θεωρο?νται και ισχυρ?τερε?. Κατ? συν?πεια οι λεκτικ?? αυτ?? μεταφορ?? συνδ?ονται και με επαγγελματικ? λεξιλ?για που ενδεχομ?νω? να μην ε?ναι και πολ? κατανοητ? απ? ?λλου?. Στη νεοελληνικ? γλ?σσα τ?τοια παραδε?γματα μεταφορ?? ε?ναι οι φρ?σει? ≪του π?ρε τον α?ρα≫, ≪ο ?λιο? βασ?λεψε≫, ≪?φυγε ?ναυλο?≫, ≪π?τρινη καρδι?≫ κτλ.

Η σημασ?α τη? χρ?ση? των λεκτικ?ν μεταφορ?ν σε μ?α γλ?σσα ε?ναι ιδια?τερα σπουδα?α αν ληφθε? υπ?ψη ?τι μ?σω αυτ?ν η γλ?σσα διευρ?νεται, μεταλλ?σσοντα? το σημασιολογικ? περιεχ?μενο των λ?ξεων με συν?πεια αφεν?? να ≪φρεσκ?ρεται≫ και αφετ?ρου να πλουτ?ζεται με διαφορετικ?? αποχρ?σει? και ν?ε? εκφραστικ?? δυνατ?τητε?. Οι πιο τολμηρ?? μεταφορ?? στη νεοελληνικ? λογοτεχν?α παρουσι?ζονται στη πο?ηση τη? δεκαετ?α? του 1930. Χαρακτηριστικ?? υπ?ρξε ο τ?τλο? τη? ποιητικ?? συλλογ?? του Γ. Ρ?τσου ≪Π?τρινο? χρ?νο?≫, ? ακ?μα πιο ε?στοχο παρ?δειγμα η φρ?ση στο ≪?ξιον Εστ?≫ του Ο. Ελ?τη: ≪ οξειδ?θηκα με? στη νοτι? των ανθρ?πων ≫ ?που καλ?πτονται οι λ?ξει? (εκ τη? οξε?δωση?) η φθορ? και (εκ τη? νοτι??= υγρασ?α?) η συν?φεια.

π.χ.

Ε?ναι αηδ?νι (τραγουδ? ωρα?α). Ε?ναι αρν? (?συχο?, αγαθ??). Ε?ναι πο?πουλο (πολ? ελαφρ??). Σωστ? αλεπο? (παμπ?νηρο?). Ε?ναι Ιο?δα? (προδ?τη?). ?χει κορμ? λαμπ?δα (?σιο). Ε?ναι ?γγελο? (καλ??). Χ?θηκε στον εχθρ? (?ρμησε). Ε?ναι ζαρκ?δι (τρ?χει πολ?). Μ?λα ξ?στερα (χωρ?? περιστροφ??). Ε?ναι δελφ?νι (κολυμπ? γρ?γορα). Τα μασ?? τα λ?για σου; (γιατ? δε μιλ?? καθαρ?;). Γεν?ρη?, καρδι? του χειμ?να (δηλαδ?, το μ?σο του χειμ?να). Με πλ?γωσαν τα λ?για σου (με στενοχ?ρησε? πολ?). Μου ?γινε? κουνο?πι (πολ? ενοχλητικ??). Ε?ναι παρ?σιτο (ζει σε β?ρο? των ?λλων). Ε?ναι θηρ?ο (πολ? ζωηρ??). Ε?ναι παιδ? μ?λαμα (πο? αξ?ζει ?σο το χρυσ?φι). ?γινε λαγ?? (?φυγε γρ?γορα). ?γινε αστραπ? (?φυγε γρ?γορα). γλυκει? μυρωδι? τη? φ?ση? (πολ? πρασιν?δα)

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• ≪Εγκυκλοπα?δεια Π?πυρο? Larousse Britannica≫ τ?μ. 42ο?, σελ. 30
• ≪Νε?τερον Εγκυκλοπαιδικ?ν Λεξικ?ν Ηλ?ου≫ τ?μ. 13ο?, σελ. 422.