Ο Μαν?λη? Χι?τη? ( Θεσσαλον?κη , 21 Μαρτ?ου 1921 - Αθ?να , 21 Μαρτ?ου 1970 ) ?ταν ?λληνα? συνθ?τη?, απ? του? σημαντικ?τερου? του λα?κο? τραγουδιο? και σπουδα?ο? δεξιοτ?χνη? του μπουζουκιο? . ^{[3] [4]} Επηρ?ασε το λα?κ? τραγο?δι και την ελληνικ? μουσικ? γενικ?τερα, επινο?ντα? την τετρ?χορδη παραλλαγ? του μπουζουκιο? ^[5] , αλλ? και δημιουργ?ντα? το πρ?το "κοσμικ? κ?ντρο". ^[6]

Βιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενν?θηκε στι? 21 Μαρτ?ου 1921 στη Θεσσαλον?κη (κατ' ?λλε? αναφορ?? στο Να?πλιο ). Κατ? τον ρεμπετολ?γο Τ?σο Σχορ?λη, γενν?θηκε στη Θεσσαλον?κη, εν? κατ? τον ποιητ? και συγγραφ?α Ν?κο Ρο?τσο στο Να?πλιο. ^[7] Ο πατ?ρα? του λεγ?ταν Διαμαντ?? Χι?τη? , ?να? βαρ?μαγκα? γεννημ?νο? στον Πειραι? , με καταγωγ? απ? το Λεων?διο Αρκαδ?α? . ^[8] Απ? μικρ? ηλικ?α ?ρχισε να ασχολε?ται με τα λα?κ? ?ργανα και ξεκ?νησε να μαθα?νει κοντ? σε Θεσσαλονικι? μουσικοδιδ?σκαλο, αρχικ? κιθ?ρα , μπουζο?κι και στη συν?χεια ο?τι . ?τσι, απ? 15 ετ?ν, ?ταν η οικογ?νει? του μετακ?μισε στο Να?πλιο, ο Μαν?λη? Χι?τη? ?ρχισε να εργ?ζεται επαγγελματικ? ω? μουσικ??.

Το 1935 περ?που, π?γε στην Αθ?να προκειμ?νου να σπουδ?σει βιολ? και ?ταν τ?τε που γνωρ?στηκε με τον Στρ?το Παγιουμτζ?, ο οπο?ο? και τον προσ?λαβε να πα?ζει δ?πλα του μπουζο?κι στο κ?ντρο ≪Δ?σο?≫ του Βοτανικο? . Το 1937, ο Μαν?λη? Χι?τη? ακολουθ?ντα? το ρεμπ?τικο μοτ?βο, ηχογραφε? το πρ?το του τραγο?δι, ≪Το χρ?μα δεν το λογαρι?ζω≫, που ?γινε αμ?σω? επιτυχ?α. Μ?χρι τον Β? Παγκ?σμιο Π?λεμο , αλλ? και μετ? απ' αυτ?ν, συν?χισε να γρ?φει τραγο?δια, πλην ?μω? βλ?ποντα? ?τι με το ≪κλασικ?≫ μπουζο?κι δεν μπορο?σε να αποδ?σει γρηγορ?τερε? σε ρυθμ? μουσικ?? εκτελ?σει?, προχ?ρησε στη μεγ?λη καινοτομ?α προσθ?τοντα? ?λλη μ?α χορδ? στο ?ργανο, δημιουργ?ντα? ?τσι το ≪τετρ?χορδο μπουζο?κι≫. Με το τετρ?χορδο πλ?ον μπουζο?κι, ?νοιξε ο ορ?ζοντα? για ασ?λληπτε? σε ταχ?τητα εκτελ?σει? σε σχ?ση με το κλασικ? μπουζο?κι.

Ταυτ?χρονα στη δεκαετ?α του 1950, πρ?το? αυτ?? εφαρμ?ζει τη χρ?ση του ενισχυτ? σε λα?κ? ?ργανο. ?τσι καινοτομ?ντα?, αρχ?ζει η περ?οδο? του αρχοντορεμπ?τικου ?που πλ?ον το μπουζο?κι γ?νεται αποδεκτ? και απ? την λεγ?μενη υψηλ? κοινων?α, για χατ?ρι τη? οπο?α? ?ρχισε επιλ?γοντα? να γρ?φει τραγο?δια με λατινοαμερικ?νικο χαρακτ?ρα, κυρ?ω? του μ?μπο . Αυτ? η δε?τερη καινοτομ?α του, τον καθι?ρωσε πλ?ον ω? ηγ?τη ιδια?τερη? μουσικ?? σχολ?? και τραγουδιο? απ? το κοιν? τη? εποχ?? του. Εκε?νη ακριβ?? την περ?οδο, ο αθηνα?κ?? τ?πο? τον αποκαλο?σε ≪οδηγ? του μπουζουκιο? στα σαλ?νια≫.

Το πρ?το κ?ντρο διασκ?δαση? που ο ?διο? δημιο?ργησε ?ταν, μετ? τον π?λεμο, το “Πιγκ?λ”, που ?ταν και το πρ?το ≪κοσμικ? κ?ντρο≫ τη? Αθ?να?. Απ? τα τ?λη τη? δεκαετ?α? του 1950 συν?χισε να παρουσι?ζει το πρ?γραμμ? του στο πασ?γνωστο τ?τε κ?ντρο ≪Σπηλι?≫ ? ≪Σπηλι? του Παρασκευ?≫ στον Πειραι?, που ?ταν διαμορφωμ?νο? αν?λογα ο χ?ρο? προ του αρχα?ου Σηραγγ?ου , στη π?στα του οπο?ου γυρ?στηκαν και τα περισσ?τερα πλ?να των σχετικ?ν κινηματογραφικ?ν του συμμετοχ?ν.

Στα τ?λη του 1953, ο Μαν?λη? Χι?τη? επισκ?φτηκε την Αλεξ?νδρεια τη? Αιγ?πτου μαζ? με τη Ζω? Ν?χη, τον τραγουδιστ? και κιθαρ?στα Γι?ργο Γοζαδ?νο, τον ακορντεον?στα Αθ. Καρ?μπελα και τον πιαν?στα Κωνσταντ?νο Μπογδ?νο. Εκε?, για περισσ?τερο απ? 100 ημ?ρε? διασκ?δαζε του? επισκ?πτε? του καζ?νο "ΕΞΕΛΣΙΟΡ". ^[9] Στη συν?χεια απ? τι? 11/2/1954 ?ω? και τι? 14/3/1954, ο Μαν?λη? Χι?τη? επισκ?πτεται το Κ?ιρο ?που πα?ζει στο μαγαζ? "CIRO'S" ^[10] για να επιστρ?ψει ξαν? στην Αλεξ?νδρεια, ?που θα συνεχ?σει να πα?ζει στο καζ?νο "ΕΞΕΛΣΙΟΡ" μ?χρι και την Κυριακ? 18/4/1954. ?πειτα επ?στρεψε στην Αθ?να.

Στη δεκαετ?α του 1960 ο Μαν?λη? Χι?τη? περιλαμβαν?ταν μ?νιμα σε ειδικ? π?νακα Ελλ?νων καλλιτεχν?ν τη? εθιμοτυπικ?? υπηρεσ?α? του Υπουργε?ου Εξωτερικ?ν, για την προτειν?μενη διασκ?δαση των υψηλ?ν επισκεπτ?ν τη? Χ?ρα?. Ο Μαν?λη? Χι?τη? ε?χε τραγουδ?σει μπροστ? σε πολλο?? ηγεμ?νε? και ?λλου? αρχηγο?? χωρ?ν, εν? ε?χε κληθε? να πα?ξει ακ?μη και στο Λευκ? Ο?κο στα γεν?θλια του προ?δρου Λ?ντον Τζ?νσον .

Ο Μαν?λη? Χι?τη? φ?ρεται να ?γραψε περισσ?τερα απ? 1.500 τραγο?δια. Ανεξ?ρτητα ?μω? αυτο?, πολ? τακτικ? συμμετε?χε και ω? σολ?στ σε ηχογραφ?σει? και πολλ?ν ?λλων λα?κ?ν συνθετ?ν. Χαρακτηριστικ? υπ?ρξε το γεγον?? ?τι ο Μ?κη? Θεοδωρ?κη? στηρ?χθηκε ακριβ?? στη δεξιοτεχν?α του Χι?τη κατ? την πρ?τη του επ?σημη δισκογραφικ? του παρουσ?α με τον ≪Επιτ?φιο≫ του Γι?ννη Ρ?τσου , συνεργασ?α που συνεχ?στηκε και στο "Λιποτ?χτε?", "Αρχιπ?λαγο?" κ.?. Την ?δια εποχ? συνεργ?σθηκε ομο?ω? και με τον Μ?νο Χατζιδ?κι .

Οι μεγαλ?τερε? του επιτυχ?ε? αποδ?θηκαν απ? την τραγουδ?στρια Μα?ρη Λ?ντα , που υπ?ρξε η δε?τερη σ?ζυγ?? του για μια δεκαετ?α, με την οπο?α εμφαν?σθηκε και στον κινηματογρ?φο. Σημει?νεται ?τι ο Μαν?λη? Χι?τη? ε?χε νυμφευθε? τρει? φορ??. Η πρ?τη του σ?ζυγο? ?ταν η Ζω? Γρυπ?ρη (1931-2022) με την οπο?α και απ?κτησαν δ?ο παιδι?. Το 1958 παντρε?τηκε την παρτεν?ρ του, Μα?ρη Λ?ντα, με την οπο?α χ?ρισε το 1967. Στη συν?χεια παντρε?τηκε την επ?ση? τραγουδ?στρια Μπ?μπα Κυριακ?δου ^[11] (1936-2019), με την οπο?α και π?ρασε το υπ?λοιπο τη? ζω?? του. Στι? αρχ?? του 1970 η υγε?α του επιδειν?θηκε εξαιτ?α? καρδιακ?? προσβολ?? . ^[12]

Στα τ?λη Φεβρουαρ?ου ? τι? αρχ?? Μαρτ?ου του ?διου ?του?, μετ?βη μαζ? με ?λλου? τρει? καλλιτ?χνε? ?ξω απ? τι? φυλακ?? του Ωρωπο? ?που βρισκ?ταν κρατο?μενο? απ? τη Δικτατορ?α , ο φ?λο? και συνεργ?τη? του, Μ?κη? Θεοδωρ?κη?, πα?ζοντα? το τραγο?δι ≪Ροδ?σταμο≫ του κρατο?μενου για συμπαρ?σταση. Για τον λ?γο αυτ?, υποστηρ?ζεται πω? αργ?τερα συνελ?φθη προσωριν? και βασαν?σθηκε απ? την Ασφ?λεια. ^{[12] [13] [14]} Απεβ?ωσε στι? 21 Μαρτ?ου του 1970 εξαιτ?α? καρδιακ?? ανεπ?ρκεια? στο Ιπποκρ?τειο Νοσοκομε?ο Αθην?ν . Η αγγελ?α του θαν?του του συγκ?νησε το Πανελλ?νιο. ?λοι οι κρατικο? τ?τε ραδιοφωνικο? και τηλεοπτικο? σταθμο? ( ΕΙΡ και ΥΕΝΕΔ ), ?καναν ειδικ?? αφιερ?σει?, εν? ο ημερ?σιο? Τ?πο? του απ?δωσε ιδια?τερου? εγκωμιαστικο?? τ?τλου?.

?ταν υποστηρικτ?? του Παναθηνα?κο? . ^[15]

Μουσικ? ?ργο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? τον μεγ?λο αριθμ? τραγουδι?ν που ?γραψε, αξ?χαστα ?ργα ιδ?ω? μαζ? με την Μα?ρη Λ?ντα υπ?ρξαν μεταξ? ?λλων τα:

• Πασατ?μπο? (1946)
• Τ?κα τ?κα τα πεταλ?κια (1952)
• Εγ? το πλουσι?παιδο (1952)
• Απ?ψε φ?λα με (1955)
• Θεσσαλον?κη μου μεγ?λη φτωχομ?να (1956)
• Πολλ?? φορ?? (1956)
• Ηλιοβασιλ?ματα (1958)
• Αφο? το θε? (1958)
• Σβ?σε τη φλ?γα (1958)
• Περασμ?νε? μου αγ?πε? (1959)
• Εσ? ε?σαι η αιτ?α που υποφ?ρω (1959)
• Π?ρε το δ?κρυ μου (1960)
• Δεν θ?λω πια να ξαναρθε?? (1961)
• Η σκο?να (1962)
• Μοι?ζει? και συ σαν θ?λασσα (1962)
• Π?ρε με στο τηλ?φωνο (1964)

Εμφαν?σει? στον κινηματογρ?φο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Μαν?λη? Χι?τη? εμφαν?στηκε μαζ? με την Μα?ρη Λ?ντα σε ταιν?ε? του ελληνικο? κινηματογρ?φου , ερμηνε?οντα? τι? μεγ?λε? του επιτυχ?ε?.

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ: Η ζω? και το ?ργο του. Βιογραφ?α του Χι?τη απ? το Rembetiko.gr αποθηκευμ?νη στο αρχε?ο τη? Wayback Machine
• Λα?κ? Τραγο?δι - ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ: Ο ≪Μπετ?βεν≫ του μπουζουκιο?. Σελ?δα απ? το Pathfinder αποθηκευμ?νη στο αρχε?ο τη? Wayback Machine
• ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ: Tα χρονια τη? Aμερικ??. Δισκογραφ?α του Χι?τη στι? ΗΠΑ, σελ?δα αποθηκευμ?νη στο αρχε?ο τη? Wayback Machine
• Αφι?ρωμα στο Μαν?λη Χι?τη η εποχ? στην Αμερικ?, συν?ντευξη του Θεοδωρ?κη (στο τ?λο? του αφιερ?ματο?)
• ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ - ΜΑΙΡΗ ΛΙΝΤΑ : ?λα τα τραγο?δια του? στον κινηματογρ?φο στο YouTube

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Οι παλιο? μα? φ?λοι - Μαν?λη? Χι?τη? [1]
• ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ "ΟΙ ΕΠΟΜΕΝΟΙ" [2]