한국   대만   중국   일본 
Λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα - Βικιπα?δεια Μετ?βαση στο περιεχ?μενο

Λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα
Εκβλ?στηση μιτροειδο?? βαλβ?δα? σε λοιμ?δη ενδοκαρδ?τιδα
Ειδικ?τητα Καρδιολογ?α και λοιμωξιολογ?α
Συμπτ?ματα φλεγμον? [1] , πυρετ?? , Πετ?χεια , heart murmur και αναιμ?α
Ταξιν?μηση
ICD-10 I33
ICD-9 421.0 - 421.1
MedlinePlus 000681
MeSH D004696

Η λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα ε?ναι μια μορφ? ενδοκαρδ?τιδα? , δηλαδ? φλεγμον?? του ενδοκ?ρδιου και των καρδιακ?ν βαλβ?δων, που προκαλε?ται απ? λοιμ?δει? παρ?γοντε?.

Οι καρδιακ?? βαλβ?δε? δεν ?χουν δικ? του? αιμ?τωση. Αυτ? ?χει ω? αποτ?λεσμα οι ανοσιακο? αμυντικο? μηχανισμο? (?πω? τα λευκ? αιμοσφα?ρια) να μην ?χουν πρ?σβαση σε αυτ?? μ?σω τη? αιματικ?? ρο??. Αν ?να? μικροοργανισμ?? (?πω? τα βακτ?ρια ) προσεγγ?σει την επιφ?νεια μια? βαλβ?δα? και σχηματ?σει μια εκβλ?στηση, η ανοσιακ? απ?ντηση του ξενιστ? ε?ναι ελαττωμ?νη. Η ?λλειψη αιματικ?? παροχ?? στι? βαλβ?δε? ?χει επιπτ?σει? και στη θεραπε?α, καθ?? ο?τε τα φ?ρμακα ?χουν πρ?σβαση στην προσβεβλημ?νη βαλβ?δα.

Φυσιολογικ? το α?μα ?χει ομαλ? ρο? ?ταν περν? διαμ?σου των βαλβ?δων. Αν ?μω? ?χουν καταστραφε?, π.χ. απ? ρευματικ? πυρετ?, αυξ?νεται η πιθαν?τητα μικροβιακ?? προσβολ??. [2]

Ταξιν?μηση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αν?λογα με τη χρονικ? εξ?λιξη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ιστορικ?, η λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα διακρ?νεται κλινικ? σε οξε?α και υποξε?α [2] (επειδ? χωρ?? θεραπε?α οι ασθενε?? με υποξε?α ν?σο τε?νουν να ζουν περισσ?τερο σε αντ?θεση με αυτο?? που π?σχουν απ? οξε?α). Αυτ? η ταξιν?μηση αναφ?ρεται τ?σο στην εξ?λιξη ?σο και στη σοβαρ?τητα τη? ν?σου.

  • Η υποξε?α βακτηριακ? ενδοκαρδ?τιδα συχν? οφε?λεται σε στρεπτ?κοκκου? χαμηλ?? λοιμογ?νου δρ?ση? και προκαλε? ν?σο ?πια? ?ω? μ?τρια? βαρ?τητα?, που εξελ?σσεται αργ? για εβδομ?δε? και μ?νε? και σπ?νια προσβ?λλει αιματογεν?? εξωκαρδιακ?? θ?σει?.
  • Η οξε?α βακτηριακ? ενδοκαρδ?τιδα ε?ναι κεραυνοβ?λο? ν?σο? που εξελ?σσεται μ?σα σε μ?ρε? ? eβδομ?δε? και συν?θω? οφε?λεται σε χρυσ?ζοντα σταφυλ?κοκκο ( Staphylococcus aureus ), που ?χει πολ? ισχυρ?τερη λοιμογ?νο δρ?ση και ικαν?τητα πρ?κληση? ν?σου, εν? συχν? προκαλε? μεταστατικ? λο?μωξη. [2]

Αυτ? η ορολογ?α τ?θεται πλ?ον υπ? αμφισβ?τηση, επειδ? οι συσχετισμο? τη? (σε σχ?ση με του? οργανισμο?? και την πρ?γνωση) δεν τεκμηρι?νονται κλινικ?. Προτιμ?νται οι ?ροι σ?ντομη? επ?αση? (δηλαδ? κ?τω απ? 6 εβδομ?δε?) και μακρ?? επ?αση? (π?νω απ? 6 εβδομ?δε?). [3]

Αν?λογα με τα αποτελ?σματα απ? τι? καλλι?ργειε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα μπορε? να ταξινομηθε? επ?ση? ω? ενδοκαρδ?τιδα με θετικ? καλλι?ργεια και με αρνητικ? καλλι?ργεια α?ματο?. Η ενδοκαρδ?τιδα με αρνητικ? καλλι?ργεια μπορε? να οφε?λεται σε μικροοργανισμο?? που απαιτο?ν μεγαλ?τερο χρονικ? δι?στημα μ?χρι να ταυτοποιηθο?ν στο εργαστ?ριο (τ?τοιοι μικροοργανισμο? αποκαλο?νται απαιτητικο? δι?τι απαιτο?ν ειδικ? περιβ?λλον για να αναπτυχθο?ν) ? να μην οφε?λονται σε μικροβιακ? παρ?γοντα, ?πω? στην μαραντικ? ενδοκαρδ?τιδα. Στα παθογ?να που προκαλο?ν ενδοκαρδ?τιδα με αρνητικ? καλλι?ργεια περιλαμβ?νονται: Aspergillus sp., Brucella sp., Coxiella burnetii, Chlamydia sp. και βακτ?ρια τη? ομ?δα? HACEK (Haemophilus spp., Actinobacillus actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella spp. και Kingella kingae). ?να ?λλο α?τιο ενδοκαρδ?τιδα? με αρνητικ? καλλι?ργεια, ακ?μη και οφειλ?μενη σε συν?θη μικρ?βια, ε?ναι η προηγηθε?σα αντιμικροβιακ? θεραπε?α.

Αν?λογα με την καρδιακ? πλευρ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η ενδοκαρδ?τιδα διακρ?νεται επ?ση? απ? την πλευρ? τη? καρδι?? που προσβ?λλει:

  • Στου? χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν ? αλλων φαρμ?κων μπορε? να εισαχθο?ν μικρ?βια, τα οπο?α ταξιδε?ουν στη δεξι? καρδι? προσβ?λλοντα? τυπικ? την τριγλ?χινα βαλβ?δα. Τι? περισσ?τερ? φορ?? α?τιο ε?ναι ο Staphylococcus aureus. [2]
  • Στου? υπ?λοιπου? ασθενε??, χωρ?? ιστορικ? ενδοφλ?βια? ?κθεση?, η ενδοκαρδ?τιδα αφορ? πιο συχν? την αριστερ? καρδι?. [2]

Αν?λογα με το ε?δο? τη? λο?μωξη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μια ?λλη μορφ? ενδοκαρδ?τιδα? ειναι η ενδονοσοκομειακ?, η οπο?α υφ?σταται ?ταν διαγιγν?σκεται ενδοκαρδ?τιδα σε ασθεν? που ?τυχε νοσοκομειακ?? περ?θαλψη? ?ω? ?να μ?να πριν το συμβ?ν και ε?ναι συν?θω? επακ?λουθο μ?λυνση? ενδαγγειακ?ν καθετ?ρων, γραμμ?ν ολικ?? παρεντερικ?? διατροφ??, βηματοδ?τη κλπ. [4]

Αν?λογα με τον τ?πο τη? βαλβ?δα? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τ?λο?, σημαντικ? στην κλινικ? πρ?ξη ε?ναι η δι?κριση μεταξ? ενδοκαρδ?τιδα? φυσικ?? βαλβ?δα? και ενδοκαρδ?τιδα? προσθετικ?? βαλβ?δα?. Η ενδοκαρδ?τιδα προσθετικ?? βαλβ?δα? μπορε? να ε?ναι πρ?ιμη (<60 μ?ρε? απ? την εγχε?ρηση τη? βαλβ?δα?) ? ?ψιμη (>60 μ?ρε? απ? την εγχε?ρηση τη? βαλβ?δα?).

  • Η πρ?ιμη ενδοκαρδ?τιδα προσθετικ?? βαλβ?δα? οφε?λεται συν?θω? σε διεγχειρητικ? ? μετεγχειρητικ? μικροβιακ? επιμ?λυνση, που ε?ναι συν?θω? ενδονοσοκομιακ?.
  • Η ?ψιμη ενδοκαρδ?τιδα προσθετικ?? βαλβ?δα? οφε?λεται συν?θω? σε μικρ?βια τη? κοιν?τητα?. [4]

Σημε?α και συμπτ?ματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  • Πυρετ?? : πυρετ?? παρατηρε?ται στο 97% των ασθεν?ν, αδιαθεσ?α και καταβολ? δυν?μεων στο 90% των ασθεν?ν. [5]
  • Ν?ο ? επιδεινωμ?νο καρδιακ? φ?σημα, απ?λεια β?ρου? και β?χα? παρατηρε?ται στο 35% των ασθεν?ν. [5]
  • Αγγειακ? φαιν?μενα: σηπτικ?? εμβολ?? (που προκαλο?ν θρομβοεμβολικ? φαιν?μενα ?πω? ?μφρακτο του βρεγματικο? λοβο? του εγκεφ?λου ? γ?γγραινα των δακτ?λων), βλ?βε? Janeway (αν?δυνε? αιμορραγικ?? δερματικ?? βλ?βε? στι? παλ?με? και τα π?λματα), ενδοκρ?νια αιμορραγ?α, υπων?χιε? αιμορραγ?ε?, ?μφρακτο νεφρο? και ?μφρακτο σπλ?να.
  • Ανοσολογικ? φαιν?μενα: σπειραματονεφρ?τιδα, που επιτρ?πει στο α?μα και τα λευκ?ματα να αποβ?λλονται στα ο?ρα, [2] οζ?δια του Osler (επ?δυνε? υποδ?ριε? βλ?βε? στι? ρ?γε? των δακτ?λων), κηλ?δε? του Roth στον αμφιβληστροειδ?, θετικ?? ρευματοειδ?? παρ?γοντα? στον ορ?.
  • ?λλα σημε?α που μπορε? να παρατηρο?νται ε?ναι νυχτερινο? ιδρ?τε?, ρ?γη, αναιμ?α, σπληνομεγαλ?α και πληκτροδακτυλ?α.

Αιτιολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σε ?να υγι?? ?τομο, μια βακτηριαιμ?α (?που τα βακτ?ρια εισ?ρχονται στην κυκλοφορ?α μ?σω μια? αμυχ?? ? πληγ??) μπορε? φυσιολογικ? να αντιμετωπιστε? γρ?γορα χωρ?? δυσμενε?? επιπτ?σει?. ?ταν ?μω? μια καρδιακ? βαλβ?δα ε?ναι αλλοιωμ?νη και καλυμμ?νη απ? θρ?μβο α?ματο?, δ?νει ?δαφο? στα βακτ?ρια να προσκολληθο?ν και να αναπτ?ξουν λο?μωξη.

Στο παρελθ?ν αποδ?θηκε στην βακτηριαιμ?α που προκαλε?ται απ? οδοντιατρικ?? επεμβ?σει? (στην πλειον?τητα των περιπτ?σεων οφειλ?μενη σε πρασιν?ζοντα στρεπτ?κοκκο, που αποτελε? φυσιολογικ? χλωρ?δα τη? στοματικ?? κοιλ?τητα?), ?πω? καθαρισμ?? ? εξαγωγ? δοντιο?, μεγαλ?τερη κλινικ? σημασ?α απ? ?τι ?χει στην πραγματικ?τητα. Παρ' ?λα αυτ? ε?ναι σημαντικ? ο οδοντ?ατρο? ? ο υγιεινολ?γο? στ?ματο? να ενημερ?νεται για τυχ?ν καρδιακ? προβλ?ματα πριν ξεκιν?σει μια θεραπε?α. Αντιβιοτικ? χορηγο?νται σε ασθενε?? με συγκεκριμ?να καρδιακ? προβλ?ματα ω? προφ?λαξη, παρ?λο που αυτ? η πρακτικ? ?χει αλλ?ξει στι? ΗΠΑ, με τι? ν?ε? κατευθυντ?ριε? οδηγ?ε? τη? Αμερικανικ?? Καρδιολογικ?? Εταιρ?α? του 2007, [6] ?πω? και στο Ηνωμ?νο Βασ?λειο απ? το Μ?ρτιο του 2008, λ?γων των ν?ων οδηγι?ν τη? NICE. Δεν υπ?ρχουν επαρκ? στοιχε?α που να υποστηρ?ζουν την γενικευμ?νη αντιβιοτικ? προφ?λαξη για τι? οδοντιατρικ?? θεραπε?ε?, γεγον?? που αντανακλ?ται στι? πρ?σφατε? κατευθυντ?ριε? οδηγ?ε?, που την επιφυλ?σσουν μ?νο στου? ασθενε?? υψηλο? κινδ?νου. Καθημεριν? βο?ρτσισμα και χρ?ση οδοντικο? ν?ματο? μπορε? ομο?ω? να προκαλ?σει βακτηριαιμ?α.

Μια ?λλη αιτιολογικ? ομ?δα σχετ?ζεται με την ε?σοδο μεγ?λου αριθμο? μικροβ?ων στην αιματικ? κυκλοφορ?α. Ο ορθοκολικ?? καρκ?νο? (Streptococcus bovis), οι σοβαρ?? λοιμ?ξει? τη? ουροφ?ρα? οδο? (κυρ?ω? απ? εντερ?κοκκο) και η ενδοφλ?βια χορ?γηση φαρμ?κων (St. aureus) ε?ναι τα κ?ρια α?τια. Με την ε?σοδο τ?σο μεγ?λου πληθυσμο? βακτηρ?ων ακ?μη και μια φυσικ? καρδιακ? βαλβ?δα μπορε? να προσβληθε?. ?να? ισχυρ? λοιμογ?νο? μικροοργανισμ?? (?πω? ο St. aureus) ευθ?νεται συν?θω? για τη λο?μωξη φυσικ?ν καρδιακ?ν βαλβ?δων.

Στου? χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν προσβ?λλονται συν?θω? οι δεξι?? βαλβ?δε?, καθ?? το α?μα απ? τι? φλ?βε? ?που γ?νεται η ?γχυση οδηγε?ται στη δεξι? καρδι?. Στη ρευματικ? καρδιακ? ν?σο η λο?μωξη αφορ? την αορτικ? και την μιτροειδ? βαλβ?δα, στην αριστερ? πλευρ? τη? καρδι??.

?λλοι παρ?γοντε? κινδ?νου για αν?πτυξη ενδοκαρδ?τιδα? ε?ναι η λευκοπεν?α, η ανοσοανεπ?ρκεια ? ανοσοκαταστολ?, οι κακο?θει? ν?σοι, ο σακχαρ?δη? διαβ?τη? και η κατ?χρηση αλκο?λ. [2]

Παθογ?νεια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?πω? προαναφ?ρθηκε, η αν?μαλη αιματικ? ρο? γ?ρω απ? τι? βαλβ?δε? αποτελε? παρ?γοντα κινδ?νου για την εγκατ?σταση ενδοκαρδ?τιδα?. Η βλ?βη των βαλβ?δων μπορε? να οφε?λεται σε συγγεν? διαμαρτ?α, να ε?ναι αποτ?λεσμα χειρουργικ?? επ?μβαση?, αυτο?νοσων μηχανισμ?ν ? απλ? συν?πεια μεγ?λη? ηλικ?α?. Το προσβεβλημ?νο τμ?μα τη? καρδιακ?? βαλβ?δα? καλ?πτεται απ? αιματικ? θρ?μβο, μια κατ?σταση που ειναι γνωστ? ω? μη μικροβιακ? θρομβωτικ? ενδοκαρδ?τιδα (ΜΜΘΕ). Η αν?μαλη αιματικ? ρο? και μ?σω αυτ?? η ενδοκαρδ?τιδα ε?ναι πιο συχν? σε περιοχ?? με υψηλ?? πι?σει?. Συνεπ??, οι μεσοκοιλιακ?? επικοινων?ε? ε?ναι πιο ευ?λωτε? απ? ?τι οι μεσοκολπικε? επικοινων?ε?. Το αλλοιωμ?νο ενδοθ?λιο προ?γει επ?ση? την εναπ?θεση αιμοπεταλ?ων και ιν?δου?, π?νω στα οπο?α μπορο?ν να προσκολληθο?ν τα μικρ?βια. Οι βαλβιδικ?? αλλοι?σει? ε?ναι ?να πρωτε?ον α?τιο τ?τοια? βλ?βη?, ?πω? και οι ενδοθηλιακ?? βλ?βε? λ?γω πρ?σκρουση? πιδ?κων α?ματο? υψηλ?? ταχ?τητα?, συν?πεια μεσοκοιλιακ?? επικοινων?α? ? παραμον?? ανοικτο? αρτηριακο? π?ρου.

Δι?γνωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εκβλ?στηση στην τριγλ?χινα βαλβ?δα σε ηχοκαρδιογρ?φημα. Το β?λο? υποδεικν?ει την εκβλ?στηση.

Σε γενικ?? γραμμ?? ?να? ασθεν?? πρ?πει να πληρο? τα κριτ?ρια του Duke προκειμ?νου να τεθε? η δι?γνωση τη? λοιμ?δου? ενδοκαρδ?τιδα?. [7]

Καθ?? τα κριτ?ρια του Duke βασ?ζονται σε ηχοκαρδιογραφικ? ευρ?ματα, μελ?τε? ορ?ζουν π?τε πρ?πει να γ?νεται ηχοκαρδιογραφικ?? ?λεγχο?, χρησιμοποι?ντα? σημε?α και συμπτ?ματα για να προβλ?ψουν τη λανθ?νουσα ενδοκαρδ?τιδα σε ασθενε?? που ε?ναι χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν [8] [9] [10] και σε ασθενε?? που δεν ε?ναι. [11] [12] Δυστυχ?? αυτ? η μελ?τη ?χει ηλικ?α ?νω των 20 χρ?νων και ε?ναι πιθαν? αλλαγ?? στην επιδημιολογ?α τη? ενδοκαρδ?τιδα? και των βακτηρ?ων (?πω? ο σταφυλ?κοκκο? ) να καθιστο?ν τι? ακ?λουθε? εκτιμ?σει? λανθασμ?νε?.

Σε ασθενε?? που δεν ε?ναι χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν και ?χουν πυρετ? στα επε?γοντα , υπ?ρχει κ?τω απ? 5% πιθαν?τητα λανθ?νουσα? ενδοκαρδ?τιδα?. Ο Mellors το 1987 δεν βρ?κε καμι? περ?πτωση ενδοκαρδ?τιδα? ο?τε σταφυλοκοκκικ?? βακτηριαιμ?α? σε 135 ασθενε?? με εμπ?ρετο στην α?θουσα επειγ?ντων . [12] Το αν?τερο δι?στημα εμπιστοσ?νη? για το 0% σε δε?γμα 135 ε?ναι 5%, ?τσι για στατιστικο?? λ?γου? και μ?νο, θεωρε?ται ?τι υπ?ρχει 5% πιθαν?τητα ενδοκαρδ?τιδα? σε αυτο?? του? ασθενε??. Αντ?θετα, ο Leibovici παρατ?ρησε ?τι σε 113 μη επιλεγμ?νου? εν?λικε? που προσ?λθαν στο νοσοκομε?ο λ?γω πυρετο? υπ?ρχαν δ?ο περιπτ?σει? (1,8% με 95% ΔΕ: 0%-7%) ενδοκαρδ?τιδα?. [11]

Σε ασθενε?? που ε?ναι χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν και ?χουν πυρετ? στα επ?ιγοντα , ο επιπολασμ?? τη? ενδοκαρδ?τιδα? ε?ναι περ?που 10%-15%. Η εκτ?μηση αυτ? δεν αναιρε?ται ακ?μα και αν ο ιατρ?? θεωρε? ?τι ο ασθεν?? π?σχει απ? σ?νηθε? α?τιο πυρετο?. [10] Ο Weisse αναφ?ρει ?τι το 13% σε 121 τ?τοιου? ασθενε?? ?πασχε απ? ενδοκαρδ?τιδα. [8] Ο Marantz επ?ση? αναφ?ρει επιπολασμ? ενδοκαρδ?τιδα? σε ποσοστ? 13% σε αυτο?? του? ασθενε?? που προσ?ρχονται με πυρετ? στα επε?γοντα. [10] Ο Samet αναφ?ρει μ?α επ?πτωση ενδοκαρδ?τιδα? 6% σε δε?γμα 283 τ?τοιων ασθεν?ν, αλλ? μετ? των αποκλεισμ? εκε?νων στου? οπο?ου? προ?κυπτε εξαρχ?? με?ζων ν?σο? που να δικαιολογε? τον πυρετ? (συμπεριλαμβανομ?νων 11 ασθεν?ν με φανερ? ενδοκαρδ?τιδα), το ποσοστ? αν?ρχεται στο 7%. [9]

Σε ασθενε?? με σταφυλοκοκκικ? μικροβιαιμ?α , μ?α μελ?τη αναφ?ρει 29% επιπολασμ? ενδοκαρδ?τιδα? σε σταφυλοκοκκικ? μικροβιαιμ?α τη? κοιν?τητα? ?ναντι 5% σε ενδονοσοκομειακ?. [13] Παρ' ?λα αυτ? μ?νο το 2% των στελεχ?ν ?ταν ανθεκτικ? στη μεθικιλλ?νη και ?ρα αυτ? τα ποσοστ? μπορε? να ε?ναι χαμηλ? σε περιοχ?? με μεγαλ?τερη ανθεκτικ?τητα.

Ηχοκαρδιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το διαθωρακικ? ηχοκαρδιογρ?φημα ?χει ευαισθησ?α και ειδικ?τητα περ?που 65% και 95% αντ?στοιχα, ?ταν ο ιατρ?? που το διεξ?γει θεωρε? ?τι υπ?ρχουν πιθαν?? ? σχεδ?ν β?βαιε? ενδε?ξει? ενδοκαρδ?τιδα?. [14] [15]

Τα κριτ?ρια του Duke [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Καθιερωμ?να το 1994 απ? την Duke Endocarditis Society και αναθεωρημ?να το 2000, τα κριτ?ρια του Duke αποτελο?νται απ? με?ζονα και ελ?σσονα κριτ?ρια που χρησιμοποιο?νται για να τεθε? δι?γνωση ενδοκαρδ?τιδα?. [7] Η δι?γνωση τ?θεται με ?ναν απ? του? τρει? τρ?που?: ?ταν εκπληρ?νονται 2 με?ζονα, 1 με?ζον και 3 ελ?σσονα ? 5 ελ?σσονα κριτ?ρια.

Με?ζονα κριτ?ρια:

  1. Θετικ? καλλι?ργεια α?ματο? σε μικροοργανισμ? τυπικ? για λοιμ?δη ενδοκαρδ?τιδα, που ορ?ζεται ω? εξ??:
    • Τυπικ?? μικροοργανισμ?? για λοιμ?δη ενδοκαρδ?τιδα σε δ?ο διαφορετικ?? καλλι?ργειε? α?ματο?, ?πω?:
      • Πρασιν?ζοντε? στρεπτ?κοκκοι ?
      • Streptococcus bovis ?
      • Ομ?δα? HACEK ?
      • Staphylococcus aureus ?
      • Εξωνοσοκομειακ?? εντερ?κοκκο? εν απουσ?α πρωτογενο?? εστ?α?
    • Μικροοργανισμ?? συμβατ?? με λοιμ?δη ενδοκαρδ?τιδα σε συνεχ?μενε? καλλι?ργειε? α?ματο?, που ορ?ζεται ω? εξ??:
      • 2 θετικ?? καλλι?ργειε? α?ματο? ληφθε?σε? με διαφορ? >12 ωρ?ν ?
      • Και τι? 3 ? την πλειον?τητα εκ τεσσ?ρων καλλιεργει?ν α?ματο? ληφθεισ?ν με διαφορ? τουλ?χιστον μ?α? ?ρα?
      • Τουλ?χιστον μ?α θετικ? καλλι?ργεια για Coxiella burnetii ? τ?τλο? αντισωμ?των IgG τη? φ?ση? Ι > 1:1800
  2. ?νδειξη προσβολ?? του ενδοκαρδ?ου με θετικ? ηχοκαρδιογρ?φημα, που ορ?ζεται ω? εξ??:
    • Παλλ?μενη ενδοκαρδιακ? μ?ζα επ? τη? βαλβ?δα? ? των υποστηρικτικ?ν δομ?ν, στην πορε?α παλινδρομο?ντων πιδ?κων, ? επ? εμφυτευμ?νου υλικο?, εν απουσ?α εναλλακτικ?? ανατομικ?? ερμηνε?α? ?
    • Απ?στημα ?
    • Ν?ο μερικ? ρ?γμα στην προσθετικ? βαλβ?δα ? ν?α βαλβιδικ? παλινδρ?μηση α?ματο? (η α?ξηση ? μεταβολ? προ?π?ρχοντο? φυσ?ματο? δεν επαρκε?)

Ελ?σσονα κριτ?ρια:

  1. Προδιαθεσικο? παρ?γοντε?: γνωστ? καρδιακ? βλ?βη ? ενδοφλ?βια χρ?ση ναρκωτικ?ν
  2. Πυρετ?? >38°C
  3. Ενδε?ξει? εμβολισμο?: αρτηριακ? εμβολ?, πνευμονικ? ?μφρακτα, βλ?βε? Janeway, επιπεφυκοτικ?? αιμορραγ?ε?
  4. Ανοσολογικ? φαιν?μενα: σπειραματονεφρ?τιδα, οζ?δια του Osler
  5. Θετικ? καλλι?ργεια α?ματο? (που δεν πληρο? με?ζον κριτ?ριο) ? ορολογικ? ?νδειξη λο?μωξη? με μικροοργανισμ? συμβατ? με λοιμ?δη ενδοκαρδ?τιδα που δεν ικανοποιε? με?ζον κριτ?ριο
  6. Θετικ? ηχοκαρδιογρ?φημα (που δεν ικανοποιε? με?ζον κριτ?ριο) (αυτ? το κριτ?ριο αφαιρ?θηκε στα αναθεωρημ?να κριτ?ρια του Duke)

Υπε?θυνοι μικροοργανισμο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πολλο? μικροοργανισμο? μπορο?ν να προκαλ?σουν λοιμ?δη ενδοκαρδ?τιδα. Αυτο? γενικ? απομον?νονται σε καλλι?ργειε? δειγμ?των α?ματο?, ?που κ?θε αν?πτυξη μικροβ?ου ελ?γχεται και ταυτοποιε?ται. Ο ?ρο? βακτηριακ? ενδοκαρδ?τιδα χρησιμοποιε?ται συχν?, αντανακλ?ντα? το γεγον?? ?τι στι? περισσ?τερε? περιπτ?σει? ενδοκαρδ?τιδα? το α?τιο ε?ναι βακτηριακ?, πλ?ον ?μω? προτιμ?ται ο ?ρο? λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα.

Βακτ?ρια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι πρασιν?ζοντε? α-αιμολυτικο? στρεπτ?κοκκοι, που βρ?σκονται στη στοματικ? κοιλ?τητα, ε?ναι το σ?νηθε? α?τιο που απομον?νεται ?ταν η βακτηριαιμ?α προκαλε?ται απ? οδοντιατρικ? επ?μβαση. ?ταν π?λη εισ?δου για τη βακτηριαιμ?α ε?ναι το δ?ρμα, ?πω? μ?λυνση χειρουργικο? τρα?ματο?, καθετηριασμ?? ? ενδοφλ?βια χρ?ση ναρκωτικ?ν, συν?θη? ε?ναι η παρουσ?α του Staphylococcus aureus . Τρ?το σημαντικ? α?τιο ενδοκαρδ?τιδα? ε?ναι τα βακτ?ρια του γ?νου? Enterococcus . Αυτ? τα μικρ?βια εισ?ρχονται στην κυκλοφορ?α ω? αποτ?λεσμα βλ?βη? στην γαστρεντερικ? ? στι? ουροφ?ρε? οδο??. Οι εντερ?κοκκοι αναγνωρ?ζονται oλο?να και περισσ?τερο ω? α?τια ενδονοσοκομειακ?? ? ενδοκαρδ?τιδα? τη? κοιν?τητα?, εν? οι α-αιμολυτικο? στρεπτ?κοκκοι και ο χρυσ?ζων σταφυλ?κοκκο? ε?ναι α?τια κυρ?ω? ενδοκαρδ?τιδα? τη? κοιν?τητα?.

Μερικο? οργανισμο? ?ταν απομον?νονται δ?νουν πολ?τιμε? πληροφορ?ε? για το α?τιο, καθ?? τε?νουν να ε?ναι ειδικο? για αυτ?.

  • Η Pseudomonas spp. ε?ναι ?να? ανθεκτικ?? μικροοργανισμ?? που ζει στο νερ? και μπορε? να επιμολ?νει ναρκωτικ? μετ? απ? επαφ? του? με π?σιμο νερ?. Η Pseudomonas aeruginosa μπορε? να μολ?νει παιδι? μ?σω πληγ?ν στα π?δια, εν? μπορε? να προκαλ?σει τ?σο ενδοκαρδ?τιδα ?σο και σηπτικ? αρθρ?τιδα. [16]
  • Ο Streptococcus bovis και το Clostridium septicum , που αποτελο?ν φυσιολογικ? χλωρ?δα του εντ?ρου, σχετ?ζονται με κακο?θειε? του παχ?ο? εντ?ρου. ?ταν εμφαν?ζονται ω? αιτιολογικο? παρ?γοντε? ενδοκαρδ?τιδα?, συν?θω? διεξ?γεται κολονοσκ?πηση λ?γω του ενδεχομ?νου αιματογενο?? διασπορ?? βακτηρ?ων απ? το κ?λον, οφειλ?μενη? σε κακο?θη κατ?ρρευση του φραγμο? μεταξ? εντερικο? αυλο? και αιμοφ?ρων αγγε?ων. [17]
  • Οι οργανισμο? HACEK ε?ναι μια ομ?δα βακτηρ?ων που ζουν στα ο?λα και μπορε? να προκαλ?σουν λο?μωξη σε χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν, αν μολ?νουν με σ?ελο τι? βελ?νε? που χρησιμοποιο?ν. Μπορε? επ?ση? να υπ?ρχει ιστορικ? κακ?? στοματικ?? υγιειν?? ? προ?π?ρχουσα βαλβιδικ? ν?σο?. [18]
  • Λιγ?τερο συχν? ?χουν αναφερθε? βακτ?ρια που ε?ναι αιτιολογικο? παρ?γοντε? λοιμ?δου? ενδοκαρδ?τιδα? με αρνητικ?? καλλι?ργειε? α?ματο?. Τ?τοια βακτ?ρια πρoσδιορ?ζονται ορολογικ?, με καλλι?ργεια βαλβιδικο? ιστο?, πτυ?λων, πλευριτικο? υγρο? και εμβ?λων και με την αλυσιδωτ? αντ?δραση πολυμερ?ση? (PCR) ?/και με αλληλο?χιση τη? 16S υπομον?δα? του ριβοσωμικο? RNA. Στα βακτ?ρια αυτ? αν?κουν ο Streptococcus mitis , η Bartonella , τα Chlamydophila psittaci και η Coxiella . [19] Τα προπιονοβακτηρ?δια ε?ναι φυσιολογικ? χλωρ?δα του δ?ρματο?, αλλ? ?χουν ενοχοποιηθε? για θαν?του? μετ? απ? πυογ?νο λο?μωξη. [20] Τα Abiotrophia αποτελο?ν ξεχ?ριστο γ?νο? gram θετικ?ν κ?κκων που ταξινομο?νται ω? στρεπτ?κοκκοι με διαφορετικ?? θρεπτικ?? απαιτ?σει?. Αυτο? οι μικροοργανισμο? ε?ναι υπε?θυνοι για το 1%-2% των περιπτ?σεων λοιμ?δου? ενδοκαρδ?τιδα?. [21] Το Tropheryma whipplei , υπε?θυνο για την Ν?σο του Whipple που προσβ?λλει το λεπτ? ?ντερο, μπορε? να προκαλ?σει ενδοκαρδ?τιδα και χωρ?? γαστρεντερικ? συμμετοχ?. [22] Η Granulicatella elegans ε?ναι ?λλο ?να σπ?νιο αποδεδειγμ?νο μικροβιακ? α?τιο. [23] To Citrobacter koseri , Gram αρνητικ? δυνητικ? αναερ?βιο βακτ?ριο που συν?θω? προσβ?λλει ανοσοκατεσταλμ?να ?τομα, ?χει βρεθε? και σε ανοσοεπαρκ? εν?λικα. [24] Η Neisseria bacilliformis βρ?θηκε σε ασθεν? με δ?πτυχη αορτικ? βαλβ?δα. [25]

Μ?κητε? και Ιο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Candida albicans , ?να? ζυμομ?κητα?, σχετ?ζεται με ενδοκαρδ?τιδα σε χρ?στε? ενδοφλ?βιων ναρκωτικ?ν και σε ανοσοκατεσταλμ?νου?. ?λλοι μ?κητε? που υποστηρ?ζεται ?τι προκαλο?ν ενδοκαρδ?τιδα ε?ναι το Histoplasma capsulatum και ο Aspergillus . [19] ?να ?λλο αποδεδειγμ?νο α?τιο ε?ναι το Trichosporon asahii . [26]

Οι ιογενε?? λοιμ?ξη? τη? καρδι?? συν?θω? σχετ?ζονται με ιογεν? μυοκαρδ?τιδα ? περικαρδ?τιδα. Η ?παρξη ιογενο?? ενδοκαρδ?τιδα? αμφισβητε?ται, αλλ? υπ?ρχουν μερικ? στοιχε?α που δε?χνουν ?τι μπορε? να συμβε?. [27]

Θεραπε?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Χορηγο?νται υψηλ?? δ?σει? αντιβιοτικ?ν ενδοφλεβ?ω?, ?στε να επιτυγχ?νεται η μ?γιστη δι?χυση τη? δραστικ?? ουσ?α? μ?σα στι? εκβλαστ?σει? απ? το α?μα που γεμ?ζει τι? καρδιακ?? κοιλ?τητε?. Αυτ? ε?ναι απαρα?τητο, δι?τι ο?τε οι καρδιακ?? βαλβ?δε? ο?τε οι εκβλαστ?σει? που βρ?σκονται σε αυτ?? αρδε?ονται απ? αγγειακ? δ?κτυο. Η χορ?γηση αντιβιοτικ?ν συνεχ?ζεται για μεγ?λο χρονικ? δι?στημα, συν?θω? για 2 ω? 6 εβδομ?δε?. Τα ειδικ? φαρμακευτικ? σχ?ματα διαφ?ρουν αν?λογα με την ταξιν?μηση τη? ενδοκαρδ?τιδα? ω? οξε?α? ? υποξε?α? (στην περ?πτωση οξε?α? ενδοκαρδ?τιδα? καθ?σταται αναγκα?α η κ?λυψη και για Staphylococcus aureus με αντισταφυλοκοκκικ? πενικιλλ?νη (π.χ. οξακιλλ?νη) ? εναλλακτικ? βανκομυκ?νη, π?ρα απ? την κ?λυψη για αρνητικο?? κατ? Gram μικροοργανισμο??). Η μυκητιασικ? ενδοκαρδ?τιδα απαιτε? ειδικ? αντιμυκητιασικ? θεραπε?α, με φ?ρμακα ?πω? η αμφοτερικ?νη Β.

Στην οξε?α ενδοκαρδ?τιδα, λ?γω τη? κεραυνοβ?λου φλεγμον??, ξεκιν? εμπειρικ? αντιβιοτικ? θεραπε?α αμ?σω? μετ? τη λ?ψη δειγμ?των α?ματο? για καλλι?ργεια. Αυτ? συν?θω? περιλαμβ?νει οξακιλλ?νη και γενταμυκ?νη ενδοφλεβ?ω?, μ?χρι να βγουν τα αποτελ?σματα τη? καλλι?ργεια? και το αντιβι?γραμμα με την ευαισθησ?α του μικροοργανισμο?, εκφρασμ?νη σε Ελ?χιστη Ανασταλτικ? Συγκ?ντρωση (MIC), οπ?τε και μπορε? να τροποποιηθε? η θεραπε?α για το συγκεκριμ?νο παθογ?νο α?τιο. Η χορ?γηση γενταμυκ?νη? ω? ρουτ?να για την αντιμετ?πιση τη? σταφυλοκοκκικ?? ενδοκαρδ?τιδα? ?χει τεθε? υπ? αμφισβ?τηση, εξαιτ?α? ?λλειψη? στοιχε?ων που να υποστηρ?ζουν τη χρ?ση τη? καθ?? και συχν?ν επιπλοκ?ν. [28]

Στην υποξε?α ενδοκαρδ?τιδα η αντιμικροβιακ? θεραπε?α βασ?ζεται στον υπε?θυνο οργανισμ?, απαιτ?ντα? τα αποτελ?σματα του αντιβιογρ?μματο?. ?τσι η ?μεση θεραπε?α εστι?ζεται κυρ?ω? στη συμπτωματικ? αντιμετ?πιση.

Το πιο κοιν? α?τιο λοιμ?δου? ενδοκαρδ?τιδα? ε?ναι ο πρασιν?ζων στρεπτ?κοκκο? ( Streptococcus viridans ), που ε?ναι πολ? ευα?σθητο? στην πενικιλλ?νη. Απαιτο?νται υψηλ?? δ?σει? κρυσταλλικ?? πενικιλλ?νη? (G) ενδοφλεβ?ω? κ?θε 4 ?ρε? για 2 εβδομ?δε? και ακ?μα παραμ?νει το φ?ρμακο εκλογ??. Η αντιβιοτικ? θεραπε?α καθορ?ζεται απ? το αντιβι?γραμμα.

Μια ?λλη αγωγ? που ακολουθε?ται ε?ναι η θεραπε?α σ?ντομη? δι?ρκεια? [29] που διαρκε? 2 εβδομ?δε? και περιλαμβ?νει χορ?γηση βενζυλικ?? πενικιλλ?νη? (G) ενδοφλεβ?ω?, η οπο?α ε?ναι επαρκ?? για την αντιμετ?πιση τη? ενδοκαρδ?τιδα? απ? Streptococcus viridans και Streptococcus bovis , εφ?σουν πληρο?νται οι παρακ?τω προ?ποθ?σει?: ? Ενδοκαρδ?τιδα φυσικ?? και ?χι προσθετικ?? βαλβ?δα? ? MIC ≤ 0,1mg/L ? Απουσ?α επιβαρυντικ?ν προγνωστικ?ν παραγ?ντων, ?πω? καρδιακ? ανεπ?ρκεια, ανεπ?ρκεια αορτικ?? βαλβ?δα? ? διαταραχ?? τη? καρδιακ?? αγωγιμ?τητα?. ? Απουσ?α θρομβοεμβολικ?ν φαινομ?νων ? Απουσ?α εκβλαστ?σεων με δι?μετρο >5mm ? Κλινικ? απ?ντηση μ?σα σε 7 μ?ρε?

Ο χειρουργικ?? καθαρισμ?? και η αντικατ?σταση τη? προσβεβλημ?νη? βαλβ?δα? με προσθετικ? ε?ναι αναγκα?α σε ασθενε??, στου? οπο?ου? δεν επιτυγχ?νεται κ?θαρση του α?ματο? απ? το μικροβιακ? α?τιο μετ? απ? αντιβιοτικ? θεραπε?α ? σε ασθενε?? που αναπτ?σσουν καρδιακ? ανεπ?ρκεια λ?γω τη? καταστροφ?? μια? βαλβ?δα? απ? τη λο?μωξη. ?λλε? ενδε?ξει? χειρουργικ?? επ?μβαση? ε?ναι: [29] ? Ασταθ?? προσθετικ? βαλβ?δα ? Επαναλαμβαν?μενε? σηπτικ?? εμβολ??, μυκωτικ? ανε?ρυσμα ? Μεγ?λε? εκβλαστ?σει? ? Σχηματισμ?? αποστ?ματο? ? Πρ?ωρη σ?γκλειση μιτροειδο?? ? Gram αρνητικ? λο?μωξη

Η λοιμ?δη? ενδοκαρδ?τιδα σχετ?ζεται με θνητ?τητα 25%. [29]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  1. ( Αγγλικ? ) οντολογ?α των ασθενει?ν . 27  Μα?ου 2016. purl .obolibrary .org /obo /doid .owl . Ανακτ?θηκε στι? 30  Νοεμβρ?ου 2020.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Mitchell RS· Kumar V· Robbins SL· Abbas AK· Fausto N (2007). Robbins Basic Pathology (8th ?κδοση). Saunders/Elsevier. σελ?δε? 406?8. ISBN   1-4160-2973-7 .  
  3. Morris AM (January 2006). ≪How best to deal with endocarditis≫. Curr Infect Dis Rep 8 (1): 14?22. doi : 10.1007/s11908-006-0030-8 . PMID 16448596 .  
  4. 4,0 4,1 Kasper DL· Brunwald E· Fauci AS · Hauser S· Longo DL· Jameson JL (Μα?ου 2005). Harrison's Principles of Internal Medicine . McGraw-Hill . σελ?δε? 731?40. ISBN   0-07-139140-1 . OCLC 54501403 56437106 56801936 56967424 .  
  5. 5,0 5,1 Amal Mattu· Deepi Goyal· Barrett, Jeffrey W.· Joshua Broder· DeAngelis, Michael· Peter Deblieux· Gus M. Garmel· Richard Harrigan· David Karras· Anita L'Italien· David Manthey (2007). Emergency medicine: avoiding the pitfalls and improving the outcomes . Malden, Mass: Blackwell Pub./BMJ Books. σελ?δε?  63 . ISBN   1-4051-4166-2 .  
  6. Wilson W, Taubert KA, Gewitz M, et al. (October 2007). ≪Prevention of infective endocarditis: guidelines from the American Heart Association≫ . Circulation 116 (15): 1736?54. doi : 10.1161/CIRCULATIONAHA.106.183095 . PMID 17446442 . http://circ.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=17446442 .  
  7. 7,0 7,1 Durack D, Lukes A, Bright D (1994). ≪New criteria for diagnosis of infective endocarditis: utilization of specific echocardiographic findings. Duke Endocarditis Service≫. Am J Med 96 (3): 200?9. doi : 10.1016/0002-9343(94)90143-0 . PMID 8154507 .  
  8. 8,0 8,1 Weisse A, Heller D, Schimenti R, Montgomery R, Kapila R (1993). ≪The febrile parenteral drug user: a prospective study in 121 patients≫ . Am J Med 94 (3): 274?80. doi : 10.1016/0002-9343(93)90059-X . PMID 8452151 . https://archive.org/details/sim_american-journal-of-medicine_1993-03_94_3/page/274 .  
  9. 9,0 9,1 Samet J, Shevitz A, Fowle J, Singer D (1990). ≪Hospitalization decision in febrile intravenous drug users≫ . Am J Med 89 (1): 53?7. doi : 10.1016/0002-9343(90)90098-X . PMID 2368794 . https://archive.org/details/sim_american-journal-of-medicine_1990-07_89_1/page/53 .  
  10. 10,0 10,1 10,2 Marantz P, Linzer M, Feiner C, Feinstein S, Kozin A, Friedland G (1987). ≪Inability to predict diagnosis in febrile intravenous drug abusers≫ . Ann Intern Med 106 (6): 823?8. PMID 3579068 . https://archive.org/details/sim_annals-of-internal-medicine_1987-06_106_6/page/823 .  
  11. 11,0 11,1 Leibovici L, Cohen O, Wysenbeek A (1990). ≪Occult bacterial infection in adults with unexplained fever. Validation of a diagnostic index≫. Arch Intern Med 150 (6): 1270?2. doi : 10.1001/archinte.150.6.1270 . PMID 2353860 .  
  12. 12,0 12,1 Mellors J, Horwitz R, Harvey M, Horwitz S (1987). ≪A simple index to identify occult bacterial infection in adults with acute unexplained fever≫. Arch Intern Med 147 (4): 666?71. doi : 10.1001/archinte.147.4.666 . PMID 3827454 .  
  13. Kaech C, Elzi L, Sendi P, et al. (2006). ≪Course and outcome of Staphylococcus aureus bacteraemia: a retrospective analysis of 308 episodes in a Swiss tertiary-care centre≫. Clin Microbiol Infect 12 (4): 345?52. doi : 10.1111/j.1469-0691.2005.01359.x . PMID 16524411 .  
  14. Shively B, Gurule F, Roldan C, Leggett J, Schiller N (1991). ≪Diagnostic value of transesophageal compared with transthoracic echocardiography in infective endocarditis≫ . J Am Coll Cardiol 18 (2): 391?7. doi : 10.1016/0735-1097(91)90591-V . PMID 1856406 . https://archive.org/details/sim_journal-of-the-american-college-of-cardiology_1991-08_18_2/page/391 .  
  15. Erbel R, Rohmann S, Drexler M, et al. (1988). ≪Improved diagnostic value of echocardiography in patients with infective endocarditis by transoesophageal approach. A prospective study≫. Eur Heart J 9 (1): 43?53. PMID 3345769 .  
  16. ≪Topics in Infectious Diseases Newsletter, August 2001, Pseudomonas aeruginosa≫ . Αρχειοθετ?θηκε απ? το πρωτ?τυπο στι? 24 Ιουλ?ου 2008 . Ανακτ?θηκε στι? 17 Μα?ου 2011 .  
  17. Chew SSB, Lubowski DZ (2001). ≪Clostridium septicum and malignancy≫ . ANZ Journal of Surgery 71 (11): 647?649. doi : 10.1046/j.1445-1433.2001.02231.x . PMID 11736823 . https://archive.org/details/sim_anz-journal-of-surgery_2001-11_71_11/page/647 .   [ νεκρ?? σ?νδεσμο? ]
  18. Mirabelle Kelly, MD (7 Ιουν?ου 2005). ≪HACEK Group Infections≫ .  
  19. 19,0 19,1 Lamas CC, Eykyn SJ.vv” Blood culture negative endocarditis: analysis of 63 cases presenting over 25 years.” Heart. 2003 March; 89(3): 258?262. PMCID: PMC1767579.
  20. Clayton JJ, Baig W, et. al. “Endocarditis caused by Propionibacterium species: a report of three cases and a review of clinical features and diagnostic difficulties. J Med Microbiol. 2006 Aug;55(Pt 8):981-7.PMID:16849716.
  21. Sharaf MA, Shaikh N. “Abiotrophia endocarditis: case report and review of the literature.” Can J Cardiol. 2005 Dec;21(14):1309-11. PMID 16341303 . .
  22. Dreier J, Szabados F, et al. “Tropheryma whipplei Infection of an acellular porcine heart valve bioprosthesis in a patient who did not have intestinal Whipple's disease.” J Clin Microbiol. 2004 Oct;42(10):4487-93. PMID:15472298.
  23. Casalta JP, Habib G, et al, “Molecular diagnosis of Granulicatella elegans on the cardiac valve of a patient with culture-negative endocarditis.” J Clin Microbiol. 2002 May;40(5):1845-7. PMID 11980974 .
  24. Dzeing-Ella A, Szwebel TA, et al,. “Infective endocarditis due to Citrobacter koseri in an immunocompetent adult.” J Clin Microbiol. 2009 Dec;47(12):4185-6. Epub 2009 Oct 7. PMID 19812281 .
  25. Masliah-Planchon J, Breton G, et al. “Endocarditis due to Neisseria bacilliformis in a patient with a bicuspid aortic valve.” J Clin Microbiol. 2009 Jun;47(6):1973-5. Epub 2009 Apr 22. PMID 19386832 .
  26. {{Izumi K, Hisata Y, Hazama S. “A rare case of infective endocarditis complicated by Trichosporon asahii fungemia treated by surgery.” Ann Thorac Cardiovasc Surg. 2009 Oct;15(5):350-3. PMID 19901894 .}}
  27. Silver, Malcolm D.· Bloom, Sherman· Lie, J. T. (1997). Diagnostic criteria for cardiovascular pathology: acquired diseases . Philadelphia: Lippincott-Raven. σελ?δε?  114 . ISBN   0-397-51630-4 .  
  28. Cosgrove SE, Vigliani GA, Campion M, et al. (2009). ≪Initial low?dose gentamicin for Staphylococcus aureus bacteremia and endocarditis is nephrotoxic≫. Clin Infect Dis 48 (6): 713?721. doi : 10.1086/597031 . PMID 19207079 .  
  29. 29,0 29,1 29,2 Hunter JG· Boon NA· Davidson S· Colledge NR· Walker B (2006). Davidson's Principles & Practice of Medicine . Elsevier/Churchill Livingstone. σελ?δε? 629?33. ISBN   0-443-10057-8 . OCLC   65765046 .