Λειτουργικ? ονομ?ζεται η Επιστ?μη τη? ?ρευνα? και ερμηνε?α? του τ?που τη? λατρε?α?. Αποτελε? δε κλ?δο τη? Θεολογ?α? και διακρ?νεται σε δ?ο εφαρμοσμ?νου? κλ?δου?: στη Λειτουργικ? τη? λατρε?α? και στην Λειτουργικ? τη? τελετουργικ??.

Σε αντ?θεση με τη Θρησκευτικ? ? Θε?α Λειτουργ?α και τι? ?λλε? ιεροπραξ?ε? (τελετ??), που αποτελο?ν τελετουργικ?? πρ?ξει? λατρε?α?, η Λειτουργικ? ασχολε?ται με τη θεωρητικ? ?ρευνα και ερμηνε?α αυτ?ν καθαυτ?ν των πρ?ξεων (τελετ?ν) και των τρ?πων τη? Θε?α? λατρε?α?. Δηλαδ? εξηγε?, π?? προ?κυψαν ιστορικ? αυτ?? οι τελετ?? καθ?? και την ερμηνε?α αυτ?ν σε κ?θε θρησκευτικ? δ?γμα .

Πηγ?? τη? Λειτουργικ?? ε?ναι τα ιερ? κε?μενα και οι ιερ?? παραδ?σει?, που αναφ?ρονται σε θρησκευτικ? συγγρ?μματα και σε λειτουργικ? βιβλ?α.

Η Λειτουργικ? ω? Θεολογικ? Επιστ?μη εμφαν?σθηκε μ?λι? τον 18ο αι?να . Πρ?τη συγγραφ? Λειτουργικ?? ?γινε απ? τον Kohler το 1788 , με τ?τλο Principia Theologiae Liturgicae .

Λειτουργικ? βιβλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? τη? Χριστιανικ?? Λειτουργικ?? και ειδικ?τερα τη? Ορθ?δοξη? ε?ναι η Αγ?α Γραφ? και οι περ? τη? αρχα?α? λατρε?α? παραδ?σει? των Χριστιαν?ν, που αναφ?ρονται στα συγγρ?μματα των Αποστολικ?ν Πατ?ρων και των πρ?των εκκλησιαστικ?ν συγγραφ?ων, καθ?? και οι λειτουργικ?? δ?λτοι και τα Λειτουργικ? βιβλ?α. ^[1]

Αυτ? τα βιβλ?α ε?ναι κυρ?ω?:

• το ≪ Ευχολ?γιον ≫, ?που περι?χει τι? Θ. Λειτουργ?ε? του Ιω?ννου του Χρυσοστ?μου, του Βασιλε?ου του Μεγ?λου, των Προηγιασμ?νων, κ.?.
• το ≪Εγκ?λπιο≫ το? ψ?λτη και το? αναγν?στη
• το ≪Ιερατικ?≫ με τι? ευχ?? το? ιερ?ω?
• το ≪Αρχιερατικ?≫, που χρησιμοποιε?ται απ? του? Αρχιερε??
• το ≪ Ευαγγ?λιο ≫, με τι? περικοπ?? των Ευαγγελ?ων που θα διαβαστο?ν κ?θε φορ?
• ο ≪ Απ?στολο? ≫, με τι? περικοπ?? των Πρ?ξεων και των Επιστολ?ν που θα διαβαστο?ν κ?θε φορ?
• το ≪ Ψαλτ?ριον ≫ με του? 151 Ψαλμο?? διαιρεμ?νου? σε 20 Καθ?σματα

Τα ακ?λουθα περι?χουν τροπ?ρια :

• το Ωρολ?γιον που περι?χει τα τροπ?ρια για τι? ακολουθ?ε? (κατ? τι? δι?φορε? ?ρε?) τη? ημ?ρα?
• η Παρακλητικ? ? Οκτ?ηχο? με τροπ?ρια για κ?θε ?ναν απ? του? 8 ?χου?. Κ?θε ?χο? αντιστοιχε? σε μ?α εβδομ?δα.
• τα 12 Μηνα?α με τα τροπ?ρια των σταθερ?ν εορτ?ν το? ?του?
• το Τρι?διο και το Πεντηκοστ?ριο με τα τροπ?ρια των κινητ?ν εορτ?ν (τη? περι?δου πριν και μετ? το Π?σχα αντ?στοιχα)
• το Θεοτοκ?ριον , με Καν?νε? προ? τη Θεοτ?κο, κυρ?ω? χρ?ση σε μον??

?λλα βοηθητικ? βιβλ?α ε?ναι:

• Αναστασιματ?ριο, Ειρμολ?γιο, Δοξαστ?ριο, Στιχηρ?ριο, Πασαπνο?ριο, Ευλογητ?ριο, Κεκραγ?ριο, που περι?χουν το μ?λο? ( μουσικ? εκφορ? ) των ?μνων, για τον ψ?λτη
• το Τυπικ? για την τ?ξη και τον τρ?πο τ?λεση? των ακολουθι?ν
• το Κυριακοδρ?μιο με ομιλ?ε? για την Ευαγγελικ? περικοπ?
• το Συναξ?ριο με του? β?ου? των αγ?ων
• το Ανθολ?γιο , μ?α σ?νθεση των βασικ?ν βιβλ?ων
• η Ιερ? Σ?νοψι? για του? πιστο??, περι?χει επιλογ?? των βασικ?ν βιβλ?ων

Κλ?δο? τη? Λειτουργικ?? ε?ναι και το Τυπικ? , δηλαδ? το σ?νολο των διατ?ξεων που ορ?ζουν την δομ? και το περιεχ?μενο των εκκλησιαστικ?ν ακολουθι?ν. Το Τυπικ? διαφ?ρει απ? την Λειτουργικ?, δι?τι ?χει χαρακτ?ρα πρακτικ? και χρηστικ?. Η ιστορ?α και εξ?λιξη του Τυπικο? ?μω? εντ?σσεται σαφ?? στο περιεχ?μενο τη? θεωρητικη? Λειτουργικ??. Το Τυπικ? επ?ση? διαφ?ρει και απ? την Τελετουργικ?, δι?τι η Τελετουργικ? αναφ?ρεται κυρ?ω? στου? τελετουργο??, δηλαδ? στου? κληρικο?? και στι? εν?ργειε? και πρ?ξει? που πρ?πει να τελ?σουν κατ? την δι?ρκεια των ακολουθι?ν, εν? το Τυπικ? αναφ?ρεται κυρ?ω? και πρωτ?στω? στου? ψ?λτε?. Πολλ? σημε?α ?μω? ε?ναι κοιν? σε Τυπικ?, Λειτουργικ? και Τελετουργικ?. Το επ?σημο Τυπικ? σ?μερα στον χ?ρο τη? ελλην?φωνη? Ορθοδοξ?α? ε?ναι το "Τυπικ?ν τη? Μεγ?λη? Εκκλησ?α?" του Γεωργ?ου Βιολ?κη, Κωνσταντινο?πολι? 1888. ^[2] Στην Ελλ?δα Χριστιανικ? Λειτουργικ? ?γραψαν πρ?τοι οι Παναγι?τη? Ρομπ?τη? , Ιω?ννη? Μεσολωρ?? και Φ?λιππο? Παπαδ?πουλο? .

Το αντ?στοιχο τη? Λειτουργικ?? στον πολιτικ? χ?ρο ε?ναι η Εθιμοτυπ?α .

Υποσημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]