Κατ? τη Βιολογ?α κυτταρικ? αναπνο? χαρακτηρ?ζεται η καταβολικ? διαδικασ?α που λαμβ?νει χ?ρα στα κ?τταρα και κατ? την οπο?α πολ?πλοκα οργανικ? μ?ρια, κατ? σειρ? φθ?νουσα? προτ?μηση? υδατ?νθρακε? , λ?πη και πρωτε?νε? , οξειδ?νονται ^[1] προκειμ?νου ν' απελευθερ?σουν εν?ργεια, η οπο?α ε?ναι απαρα?τητη σε ?λλε? κυτταρικ?? διαδικασ?ε?. Η κυτταρικ? αναπνο? ε?ναι ?να απ? τα τελευτα?α στ?δια του μεταβολισμο? των πολυκ?τταρων οργανισμ?ν ^[1] .

Χρησιμ?τητα τη? κυτταρικ?? αναπνο?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η κυτταρικ? αναπνο? συμβα?νει σε πολυχρησιμοποιημ?νε? πολ?πλοκε? ουσ?ε? επειδ?:

• ?χουν αχρηστευθε? εξ αιτ?α? τη? πολλ?? χρ?ση? ? δεν εξυπηρετο?ν πλ?ον τι? αν?γκε? του κυττ?ρου ^[1] .
• και οι απλο?στερε? ουσ?ε? στι? οπο?ε? διασπ?νται μπορο?ν να ανακυκλωθο?ν , για να δημιουργηθο?ν χρ?σιμε? πιο πολ?πλοκε? ουσ?ε? ^[1] .

Η εν?ργεια που απελευθερ?νεται αποθηκε?εται στην τριφωσφορικ? αδενοσ?νη ^[1] , αλλ? η απ?λεια εν?ργεια? υπ? μορφ? θερμ?τητα? ^[1] ε?ναι αναπ?φευκτη.

Η κυτταρικ? αναπνο? αναστ?λλεται με ανασταλτικ? ?νζυμα αν?λογα με τι? αν?γκε? του κυττ?ρου ^[1] . Σκοπ?? αυτ?? τη? αναστολ?? ε?ναι η εξισορρ?πηση αν?μεσα στην παραγωγ? εν?ργεια? και προ??ντων και την καταν?λωσ? του? ^[1] .

Κατ? τη δι?ρκεια τη? χειμερ?α? ν?ρκη? διακ?πτεται η κυτταρικ? αναπνο? μ?σω τη? θερμογεν?νη? η οπο?α αναστ?λλει την παραγωγ? τη? τριφωσφορικ?? αδενοσ?νη?, ?στε η παραγ?μενη εν?ργεια να μετατρ?πεται απευθε?α? σε θερμ?τητα ^[1] . Υπο φυσιολογικ?? συνθ?κε? κ?τι τ?τοιο θα οδηγο?σε σε δηλητηρ?αση ^[1] .

Η κυτταρικ? αναπνο? ε?ναι αντ?θετη διαδικασ?α τη? φωτοσ?νθεση? . Και οι δ?ο διαδικασ?ε? επηρε?ζουν την περιεκτικ?τητα τη? ατμ?σφαιρα? σε διοξε?διο του ?νθρακα και οξυγ?νο ^[1] .

Οξυγ?νο + Θρεπτικ?? ουσ?ε? = Διοξε?διο του ?νθρακα + νερ? + εν?ργεια

Χημε?α τη? κυτταρικ?? αναπνο?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το ε?δο? τη? κυτταρικ?? αναπνο?? των κυττ?ρων εν?? ζωντανο? οργανισμο? εξαρτ?ται απ? το ε?δο? τη? αναπνο?? του ?διου του οργανισμο? ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]} . Σχετικ? με την κυτταρικ? αναπνο?, αν η οξε?δωση πραγματοποιε?ται με οξυγ?νο τ?τε ονομ?ζεται αερ?βια αναπνο? ^[1] , αλλι?? αναερ?βια αναπνο? ^[1] . Η κυτταρικ? αναπνο? μπορε? να μετατραπε? απ? αερ?βια σε αναερ?βια, αν υπ?ρχει ?λλειψη οξυγ?νου στον οργανισμ?, ?πω? συμβα?νει στον ?νθρωπο σε πολ? ?ντονη φυσικ? ?σκηση.

Γλυκ?λυση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το πρ?το στ?διο τη? κυτταρικ?? αναπνο?? με δι?σπαση τη? γλυκ?ζη? (υδατ?νθρακα? τ?που μονοσακχαρ?τη , αποτελο?μενο? απ? ?ξι ?νθρακε?-εξ?ζη) η γλυκ?λυση ^[1] . Η γλυκ?λυση (γλυκ?? + λ?σι?) ε?ναι πολ? σημαντικ? μεταβολικ? οδ?? και αποτελε? το πρ?το στ?διο για τη δι?σπαση τη? γλυκ?ζη?. Γ?νεται στο κυτταρ?πλασμα χωρ?? τη χρησιμοπο?ηση οξυγ?νου. ^[1]

Στο στ?διο αυτ?, ?να μ?ριο γλυκ?ζη? διασπ?ται αρχικ? σε δ?ο μ?ρια τριοζ?ν (υδατ?νθρακε? με τρ?α ?τομα ?τομα). Στη συν?χεια αυτ?? μετατρ?πονται σε δ?ο μ?ρια πυροσταφυλικο? οξ?ο?. Το κ?ρδο? του κυττ?ρου σε εν?ργεια απ? αυτ? τη διαδικασ?α ε?ναι δ?ο μ?ρια τριφωσφορικ?? αδενοσ?νη? (2 ATP). ^[1]

Στην αερ?βια γλυκ?λυση το πυροσταφιλικ? οξ? οξειδ?νεται πλ?ρω? με οξυγ?νο παρ?γοντα? διοξε?διο του ?νθρακα και νερ? ^[1] . Στην αναερ?βια γλυκ?λυση το πυροσταφυλικ? οξ? γ?νεται ε?τε αιθυλικ? αλκο?λη και διοξε?διο του ?νθρακα μ?σω τη? αλκοολικ?? ζ?μωση? ε?τε γαλακτικ? οξ? μ?σω τη? γαλακτικ?? ζ?μωση? ^[1] , ?πω? στην περ?πτωση τη? αναερ?βια? κυτταρικ?? αναπνο?? των ανθρ?πινων μυ?κ?ν κυττ?ρων.

Κ?κλο? του Krebs/ Κ?κλο? του κιτρικο? οξ?ο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στην αερ?βια αναπνο? η πλ?ρη? οξε?δωση του πυροσταφυλικο? οξ?ο?, που ?χει παραχθε? κατ? τη γλυκ?λυση, γ?νεται σε δ?ο στ?δια. Αρχικ?, το πυροσταφυλικ? οξ? μετατρ?πεται σε ακετυλο-συν?νζυμο Α (Acetyl-CoA). Με τη μορφ? αυτ? εισ?ρχεται στον κ?κλο του κιτρικο? οξ?ο?. Εκε?, στη μ?τρα των μιτοχονδρ?ων, πραγματοποιο?νται μ?α σειρ? απ? αντιδρ?σει?, χωρ?? να χρησιμοποιε?ται οξυγ?νο. Απ? το ακετυλο-συν?νζυμο Α που μπα?νει στον κ?κλο του κιτρικο? οξ?ο? σχηματ?ζονται, μεταξ? ?λλων, διοξε?διο του ?νθρακα (CO ₂ ) και ATP. Το κ?ρδο? σε εν?ργεια του κυττ?ρου ε?ναι δ?ο μ?ρια ATP. ^[1]

Οξειδωτικ? Φωσφορυλ?ωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γ?νεται στι? αναδιπλ?σει? τη? εσωτερικ?? μεμβρ?νη? των μιτοχονδρ?ων καθ?? και στον μεσομεμβρανικ? χ?ρο. Για τη διεξαγωγ? των αντιδρ?σεων σε αυτ? το στ?διο χρησιμοποιε?ται οξυγ?νο. ^[1] Η εσωτερικ? μεμβρ?νη διαθ?τει μεταφορε?? ηλεκτρον?ων που μεταβιβ?ζουν ηλεκτρ?νια απο τα NADH και τα FADH2 στο οξυγ?νο. Κατ? την πραγματοπο?ηση αυτ?ν των αντιδρ?σεων γ?νεται απελευθ?ρωση εν?ργεια?, μ?ρο? τη? οπο?α? χρησιμοποιε?ται για την παραγωγ? 32 μορ?ων ATP απ? ADP + Pi. Στα τελικ? προ??ντα αυτ?? τη? διαδικασ?α? περιλαμβ?νεται και το H ₂ O. ^[1]

Τελικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? την πλ?ρη οξε?δωση εν?? μορ?ου γλυκ?ζη? σε διοξε?διο του ?νθρακα και νερ? παρ?γονται συνολικ? 36 μ?ρια ATP. Η γενικ? εξ?σωση τη? κυτταρικ?? αναπνο?? ε?ναι:

${\displaystyle {\ce {C6H12O6 + 6O2 -> 6CO2 + 6H2O + Energy}}}$^[1]

Κυτταρικ? αναπνο? και πρωτε?νε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι πρωτε?νε? πρ?τα υδρολ?ονται σε αμινοξ?α το υπ?λοιπο ε?τε υφ?σταται επεξεργασ?α στον κ?κλο του κιτρικο? οξ?ο? , γ?νεται λιπαρ? οξ? , πυροσταφυλικ? οξ? ? ακετυλο- συν?νζυμο Α πριν οξειδωθε? ^[1] .

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα Cellular respiration στο Wikimedia Commons

Αυτ? το λ?μμα σχετικ? με την Κυτταρολογ?α χρει?ζεται επ?κταση . Μπορε?τε να βοηθ?σετε την Βικιπα?δεια επεκτε?νοντ?? το .