Το
κογι?τ
(επιστημονικ? ονομασ?α
Canis latrans
) ε?ναι ζ?ο διαδεδομ?νο στη
Β?ρεια
και
Κεντρικ? Αμερικ?
το οπο?ο αν?κει στην οικογ?νεια των κυνιδ?ν. Απαντ? απ? τον
Παναμ?
στα ν?τια και μ?χρι το
Μεξικ?
, τι?
Ηνωμ?νε? Πολιτε?ε?
και τον
Καναδ?
στα β?ρεια, ακ?μη και μ?χρι την
Αλ?σκα
και τα βορει?τερα τμ?ματα του Καναδ?.
[2]
Χωρ?ζεται σε 19 υποε?δη, τα 16 απ? τα οπο?α βρ?σκονται στη β?ρεια Αμερικ? και τα υπ?λοιπα τρ?α στην Κεντρικ?.
[3]
Το κογι?τ καταλαμβ?νει τον ?διο οικολογικ? θ?κο με το
τσακ?λι
, με το οπο?ο ?χει περ?που το ?διο μ?γεθο?, στην Ευρασ?α και στην Αφρικ?. Σε αντ?θεση με τον
λ?κο
, ο οπο?ο? ?φτασε στην Αμερικ? απ? την Ευρασ?α, το κογι?τ θεωρε?ται ?τι εξελ?χθηκε στη Β?ρεια Αμερικ? στο
Πλειστ?καινο
, πριν περ?που 1,8 εκατομμ?ρια χρ?νια
[4]
. Επ?ση?, π?λι αντ?θετα με το λ?κο, η κατανομ? του κογι?τ ?χει μεγαλ?σει εξαιτ?α? τη? ανθρ?πινη? παρουσ?α?, καθ?? μπορε? να αναπαρ?γεται σε μεγ?λε? π?λει?.
[5]
[6]
?πω? και το χρυσ? τσακ?λι, το κογι?τ ε?ναι αγελα?ο, αλλ? ?χι τ?σο εξαρτημ?νο απ? ?λλα ζ?α του ιδ?ου ε?δου?, σαν τα πιο κοινωνικ? ε?δη των κυν?δων ?πω? ε?ναι οι λ?κοι. Αυτ? ε?ναι πιθαν? επειδ? το κογι?τ δεν ε?ναι εξειδικευμ?νο? κυνηγ?? μεγ?λου θηρ?ματο?, ?πω? ε?ναι το τελευτα?ο ε?δο?.
[7]
Η βασικ? κοινωνικ? μον?δα μια? αγ?λη? κογι?τ ε?ναι μια οικογ?νεια που περι?χει ?να αναπαραγωγικ? θηλυκ?. Ωστ?σο, μη συγγενικ? κογι?τ μπορο?ν να εν?σουν τι? δυν?μει? του? για συντροφι? ? για να ρ?ξουν ?να θ?ραμα που ε?ναι πολ? μεγ?λο για να το επιτεθο?ν μεμονωμ?να. Τ?τοιε? "μη οικογενειακ??" αγ?λε? ε?ναι μ?νο προσωριν?? και μπορε? να περι?χουν εργ?νικα αρσενικ?, μη αναπαραγωγικ? θηλυκ? και μη εν?λικα ακ?μα νεαρ?. Οι οικογ?νειε? δημιουργο?νται στα μ?σα του χειμ?να, ?ταν εισ?ρχονται τα θηλυκ? σε ο?στρο. Το δ?σιμο των ζευγαρι?ν μπορε? να συμβε? 2-3 μ?νε? πριν απ? το πραγματικ? ζευγ?ρωμα π?ρει θ?ση.
[8]
Το δ?σιμο του ζευγαρ?ματο? μπορε? να διαρκ?σει 5-45 λεπτ?.
[9]
?να θηλυκ? που εισ?ρχεται στην οισοφ?γο προσελκ?ει τα αρσενικ? με τη μυρωδι? απ? το σημ?δι που αφ?νει
[10]
και αλυχτ?ντα? με αυξαν?μενη συχν?τητα. ?να μ?νο θηλυκ? σε ο?στρο μπορε? να προσελκ?σει ?ω? και επτ? αναπαραγωγικ? αρσενικ?, τα οπο?α μπορο?ν να την ακολουθο?ν για ?να μ?να. Παρ?λο που μπορε? να εμφανιστο?ν κ?ποιε? περιπλοκ?? μεταξ? των αρσενικ?ν, αφο? το θηλυκ? ?χει επιλ?ξει ?ναν σ?ντροφο και ζευγαρ?νει, τα απορριφθ?ντα αρσενικ? δεν παρεμβα?νουν και μετακινο?νται ?ταν ανιχνε?σουν ?λλα οιστρικ? θηλυκ?. Σε αντ?θεση με τον λ?κο, που ε?ναι γνωστ? ?τι ασκε? και μονογαμ?α και διγαμ?α,
[11]
το κογι?τ ε?ναι αυστηρ? μονογαμικ?, ακ?μη και σε περιοχ?? με υψηλ?? πυκν?τητε? κογι?τ και ?φθονο φαγητ?.
[12]
Τα θηλυκ? που αδυνατο?ν να βρο?νε σ?ντροφο μερικ?? φορ?? βοηθο?ν τι? αδελφ?? ? τι? μητ?ρε? του? στο να μεγαλ?σουν τα κουτ?βια του? ? εν?νονται με τα αδ?λφια του? μ?χρι την επ?μενη φορ? που μπορο?ν να ζευγαρ?σουν. Το ζευγ?ρι που πρ?σφατα απ?κτησε σ?ντροφο στη συν?χεια δημιουργε? περιοχ? και ε?τε κατασκευ?ζει τη δικ? του φωλι? ε?τε ξεκαθαρ?ζει τι? εγκαταλελειμμ?νε? φωλι?? ασβ?ν,
μαρμοτ?ν
, ? κουναβι?ν. Κατ? τη δι?ρκεια τη? εγκυμοσ?νη?, το αρσενικ? κυνηγ? τακτικ? μ?νο του και φ?ρνει π?σω φαγητ? για το θηλυκ?. Το θηλυκ? μπορε? να παρατ?ξει τη φωλι? με αποξηραμ?νο χορτ?ρι ? με γο?να βγαλμ?νη απ? την κοιλι? τη?. Η περ?οδο? κ?ηση? ε?ναι 63 ημ?ρε?, με μ?σο σ?νολο μικρ?ν τα ?ξι μικρ?, αν και ο αριθμ?? του? κυμα?νεται αν?λογα με την πυκν?τητα του πληθυσμο? των κογι?τ και την αφθον?α των τροφ?μων.
Τα κουτ?βια κογι?τ γεννιο?νται σε φωλι??, δ?ντρα με κουφ?λε?, ? κ?τω απ? προεξοχ??, και ζυγ?ζουν 200 ?ω? 500 γρ. κατ? τη γ?ννηση. Χρει?ζονται φροντ?δα και εξαρτ?νται απ?λυτα απ? το
γ?λα
για τι? πρ?τε? 10 ημ?ρε?. Οι
κοπτ?ρε?
ξεπετ?γονται σε περ?που 12 ημ?ρε?, οι
κυν?δοντε?
σε 16 και οι δε?τεροι
προγ?μφιοι
σε 21. Τα μ?τια του? ανο?γουν μετ? απ? 10 ημ?ρε?, ?που και τα κουτ?βια γ?νονται ?λο και πιο ευκ?νητα, περπατ?ντα? στι? 20 ημ?ρε? και τρ?χοντα? στην ηλικ?α των ?ξι εβδομ?δων. Οι γονε?? αρχ?ζουν να συμπληρ?νουν τη δ?αιτα των κουταβι?ν με αναμασημ?νη στερε? τροφ? μετ? τι? 12-15 ημ?ρε?. Μ?χρι την ηλικ?α των τεσσ?ρων ?ω? ?ξι εβδομ?δων, ?ταν οι γαλακτ?ε? ε?ναι πλ?ρω? λειτουργικο?, στα κουτ?βια δ?δονται μικρ? ε?δη διατροφ?? ?πω? ποντ?κια, κουν?λια ? κομμ?τια κουφαρι?ν οπληφ?ρων ζ?ων, με τη γαλακτοφορ?α να μει?νεται σταθερ? μετ? απ? δ?ο μ?νε?. Σε αντ?θεση με τα κουτ?βια λ?κων, τα κουτ?βια κογι?τ αρχ?ζουν να παλε?ουν σοβαρ? (σε αντ?θεση με το να παλε?ουν για παιχν?δι) προτο? αποκτ?σουν συμπεριφορ? παιχνιδιο?. Κατ? την ηλικ?α των τρι?ν εβδομ?δων, τα κουτ?βια κογι?τ δαγκ?νουν το ?να το ?λλο με λιγ?τερο αυτοπεριορισμ? απ? τα νεαρ? λυκ?κια. Κατ? την ηλικ?α των τεσσ?ρων ?ω? π?ντε εβδομ?δων, τα κουτ?βια ?χουν καθιερ?σει ιεραρχ?ε? κυριαρχ?α? και ε?ναι μ?χρι τ?τε πιθαν?τερο να πα?ζουν παρ? να παλε?ουν.
[13]
Το αρσενικ? διαδραματ?ζει ενεργ? ρ?λο στη σ?τιση, τη φροντ?δα και τη φ?λαξη των κουταβι?ν, αλλ? τα εγκαταλε?πει αν το θηλυκ? εξαφανιστε? πριν τα κουτ?βια απογαλακτιστο?ν εντελ??. Η φωλι? εγκαταλε?πεται κατ? τον Ιο?νιο με Ιο?λιο και τα κουτ?βια ακολουθο?ν του? γονε?? του? στη φρο?ρηση τη? περιοχ?? του? και στο κυν?γι. Τα κουτ?βια μπορε? να εγκαταλε?ψουν τι? οικογ?νει?? του? τον Α?γουστο, αν και μπορο?ν να παραμε?νουν για πολ? περισσ?τερο. Τα κουτ?βια αποκτο?ν διαστ?σει? ενηλ?κων σε οκτ? μ?νε? και π?ρνουν β?ρο? ενηλ?κων ?να μ?να αργ?τερα.
- ↑
Sillero-Zubiri & Hoffmann (2008).
≪Canis latrans≫
.
Κ?κκινο? Κατ?λογο? των Ειδ?ν
.
IUCN
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Ιουλ?ου 2013
.
- ↑
≪Canis latrans≫
. Animal Diversity Web
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Αυγο?στου 2007
.
- ↑
≪Coyote≫
. Lioncrusher's Domain. Αρχειοθετ?θηκε απ? το πρωτ?τυπο στι? 3 Μα?ου 2008
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Αυγο?στου 2007
.
CS1 maint: Unfit url (
link
)
- ↑
PaleoBiology Database:
Canis latrans
Αρχειοθετ?θηκε
2012-12-04 στο
Wayback Machine
.. Paleodb.org. Retrieved on July 9, 2011.
- ↑
Koler-Matznick, Janice (2002). ≪The Origin of the Dog Revisited≫.
Anthrozoos
15
(2): 98?118.
doi
:
10.2752/089279302786992595
.
- ↑
Fedriani J. M., T.K. Fuller and R. Sauvajot (2001).
≪Does availability of anthropogenic foods enhance densities of omnivorous mammals? An example with coyotes in southern California≫
.
Ecography
24
(3): 325?331.
doi
:
10.1111/j.1600-0587.2001.tb00205.x
. Αρχειοθετ?θηκε απ?
το πρωτ?τυπο
στι? 2012-06-26
.
https://web.archive.org/web/20120626215430/http://www.ebd.csic.es/cani/public_html/Ecography.pdf
. Ανακτ?θηκε στι? 2013-07-15
.
- ↑
Fox, M. W. (1974). ≪Evolution of Social Behavior in Canids≫.
The Wild Canids: Their Systematics, Behavioral Ecology, and Evolution
. New York: Van Nostrand Reinhold. σελ?δε?
429
?60.
ISBN
978-0-442-22430-1
.
OCLC
1093505
.
- ↑
Bekoff, Marc; Diamond, Judy (1976).
≪Precopulatory and copulatory behavior in coyotes≫
.
Journal of Mammalogy
57
(2): 372?375.
doi
:
10.2307/1379696
.
ISSN
0022-2372
.
OCLC
1800234
.
https://archive.org/details/sim_journal-of-mammalogy_1976-05_57_2/page/372
.
- ↑
Carlson, Debra A.; Gese, Eric M. (2008).
≪Reproductive biology of the coyote (Canis latrans): integration of mating behavior, reproductive hormones, and vaginal cytology≫
.
Journal of Mammalogy
89
(3): 654?664.
doi
:
10.1644/06-mamm-a-436r1.1
.
https://academic.oup.com/jmammal/article/89/3/654/862352
.
- ↑
Gese, Eric M.; Ruff, Robert L. (1997).
≪Scent-marking by coyotes, Canis latrans: the influence of social and ecological factors≫
(PDF).
Animal Behaviour
54
(5): 1155?1166.
doi
:
10.1006/anbe.1997.0561
.
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.540.1024&rep=rep1&type=pdf
.
- ↑
Mech, D. L. (2003).
The Wolves of Minnesota: Howl in the Heartland
. Voyageur Press. σελ. 75.
ISBN
978-0-89658-509-6
.
OCLC
43694482
.
- ↑
Hennessy, C. A.; Dubach, J.; Gehrt, S. D. (2012).
≪Long-term pair bonding and genetic evidence for monogamy among urban coyotes (
Canis latrans
)≫
.
Journal of Mammalogy
93
(3): 732?742.
doi
:
10.1644/11-MAMM-A-184.1
.
ISSN
1545-1542
.
OCLC
39098574
.
http://www.mammalsociety.org/articles/long-term-pair-bonding-and-genetic-evidence-monogamy-among-urban-coyotes-canis-latrans
.
- ↑
Fox 1978
, σελ. 33