Το λ?μμα δεν περι?χει πηγ?? ? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν. Μπορε?τε να βοηθ?σετε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 10/10/2013.

Καρτ?λ ονομ?ζεται η ρητ? σ?μπραξη (συμφων?α) μεγ?λων κυρ?ω? επιχειρ?σεων εταιρικ?? μορφ?? δραστηριοποιο?μενων στον ?διο κλ?δο, δηλαδ? ανταγωνιστικ?ν, με σκοπ? την αποφυγ? του μεταξ? του? ανταγωνισμο? δια κοιν?? διαμ?ρφωση? ενια?α? τιμ?? των προσφερομ?νων υπηρεσι?ν ? των προ??ντων του?, ? και με πολ? ελ?χιστε? μεταξ? του? διαφορ?? τιμ?ν.

Τα καρτ?λ αποτελο?ν τη χειρ?τερη μορφ? αγορ?? πιο επιβλαβ? ακ?μα και απ? το μονοπ?λιο , αφο? δε δημιουργο?νται οικονομ?ε? μεγ?θου? ?πω? ?ταν υπ?ρχει μ?α μ?νον επιχε?ρηση. ^[1]

Ο σχηματισμ?? καρτ?λ ε?ναι συν?θω? παρ?νομο? , καθ?? το δ?καιο ανταγωνισμο? τον απαγορε?ει.

Προκλ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η δημιουργ?α ≪καρτ?λ≫ πολλ?? φορ?? προκαλε? την αθ?μιτη χειραγ?γηση τη? λεγ?μενη? ≪ελε?θερη? αγορ??≫, με επακ?λουθο αφεν?? τη δυσφ?μιση του ?διου του καρτ?λ, αφετ?ρου τον κ?νδυνο για την προστασ?α των ασθεν?στερων οικονομικ? τ?ξεων. Προκαλε?ται κρατικ?? παρεμβατισμ?? , σε β?ρο? του καρτ?λ, ειδικ?τερα ?ταν διαπιστωθε? ευτελ?? συναγωνισμ?? ? ανταγωνισμ??.
Δε θα πρ?πει ?μω? να προκαλε? εντ?πωση το γεγον?? να συμβα?νει ακριβ?? το αντ?θετο. Δηλαδ? ο κρατικ?? παρεμβατισμ?? να υποχρε?σει μεγ?λε? ομοειδε?? επιχειρ?σει? να συμπρ?ξουν σε δημιουργ?α καρτ?λ. Το?το βεβα?ω? συμβα?νει συνηθ?στερα σε αγορ?? χωρ?? ανταγωνισμ? π.χ. σε αγορ?? ολοκληρωτικ?ν καθεστ?των ? σε αγορ?? που βρ?σκονται υπ? εξαιρετικ?? καταστ?σει? αν?γκη? (π.χ. επιστρ?τευση, καταστ?σει? συμφορ?ν κ.λπ.).

Ετυμολογ?α ?ρου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η λ?ξη προ?ρχεται μ?λλον απ? το ελληνικ? χ?ρτα , λατινικ? charta , αγγλικ? chart . Αρχικ? σ?μαινε γραπτ? πρ?σκληση σε μονομαχ?α , αργ?τερα σ?μαινε το γραπτ? λ?βελλο . Κατ? το 17ο αι?να ?ρχισε να σχετ?ζεται με συμφων?α ανταλλαγ?? αιχμαλ?των πολ?μου και κ?ποια στιγμ? αργ?τερα π?ρε το σημεριν? τη? ν?ημα. Ο ?ρο? εμφαν?ζεται και στου? πρωτ?λειου? προκομμουνιστικο?? εργατικο?? συνεταιρισμο?? ( Αρτ?λ ). ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]}

Συνασπιζ?μενε? επιχειρ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Γενικ? οι συνασπιζ?μενε? επιχειρ?σει? των καρτ?λ ε?ναι μεγ?λε? επιχειρ?σει? που δεσμε?ονται μεταξ? του?, για κ?ποιο χρονικ? δι?στημα, συνηθ?στερα μεγαλ?τερο τη? δεκαετ?α?, με δι?φορου? ?ρου? δια συμβ?σεω?, διατηρ?ντα? ?μω? την αυτοτ?λεια και ανεξαρτησ?α του?. Η δε σ?μβαση αυτ? προβλ?πει πολ? υψηλ? ποινικ? ρ?τρα κατ? μεγ?λο ποσοστ? ιδιοκτησ?α? που καταπ?πτει σε β?ρο? εκε?νη? τη? συμβαλλ?μενη? επιχε?ρηση? που τυχ?ν δε θα συμμορφων?ταν ? θα αθετο?σε το περιεχ?μενο τη? συμφων?α?. Η συμφων?α αυτ? μπορε? ν? αφορ? ε?τε κ?ποιο καθορισμ? ποσ?τητα? παραγωγ?? μια? εκ?στη? των συμβαλλομ?νων ? στον καθορισμ? ενια?α? ποι?τητα? ? ορισμ?νη? ποικιλ?α?, κ.λπ.

Κατηγορ?ε? Καρτ?λ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Καρτ?λ γενικ? διακρ?νονται με τρ?α βασικ? κριτ?ρια: α) κατ? την ?κταση δρ?ση?, β) κατ? το α?τιο τη? σ?μπραξη? και γ) κατ? το περιεχ?μενο τη? δρ?ση? του?.

1. Κατ? την ?κταση δρ?ση?: αυτ? διακρ?νονται σε ≪εθνικ?≫ και ≪πολυεθνικ?≫ ? ≪διεθν? καρτ?λ≫.
2. Κατ? το α?τιο σ?μπραξη?: διακρ?νονται σε ≪ελε?θερα καρτ?λ≫ ? σε ≪αναγκαστικ? καρτ?λ≫, ?που τα μεν πρ?τα συγκροτο?νται με ελε?θερη συμφων?α, τα δε δε?τερα κατ?πιν κρατικο? παρεμβατισμο? ? κατ?πιν ?κτακτη? κρατικ?? επιταγ??.
3. Τ?λο? κατ? το περιεχ?μενο τη? δρ?ση? τα Καρτ?λ διακρ?νονται σε ≪καρτ?λ προσφορ??≫ και σε ≪καρτ?λ ζ?τηση?≫. Τα μεν πρ?τα αποβλ?πουν σε ρ?θμιση των σχ?σεων που αφορο?ν την προσφορ? ειδ?ν των συνασπιζ?μενων επιχειρ?σεων, τα δε δε?τερα αποσκοπο?ν στην κατ?παυση του μεταξ? του? αναπτυσσ?μενου ανταγωνισμο?, προκειμ?νου ?τσι απρ?σκοπτα να προχωρ?σουν σε β?θο? χρ?νου σε ν?ε? επενδ?σει?.

Σ?μφωνα με τη θεωρ?α παιγν?ου ^[2] , κατ? τα σ?γχρονα οικονομικ? , ισχυρ?ζονται κ?ποιοι ?τι η διατ?ρηση τη? συνεργασ?α? σε ?να καρτ?λ δεν ε?ναι ε?κολη, καθ?? κ?θε μ?λο? ?χει συμφ?ρον να αποκλ?νει απ? τη συμφωνημ?νη συμπεριφορ? (να ρ?ξει τι? τιμ?? π.χ. και να λ?βει μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? πελατε?α?). Αυτ? δεν ισχ?ει για τα Καρτ?λ που συμπρ?ττουν σε β?θο? χρ?νου με υψηλ?? ρ?τρε? για μακροπρ?θεσμο ασφαλ?? κ?ρδο?.

Παρ?δειγμα Καρτ?λ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Απ? τα πιο επιτυχημ?να ≪διεθν?≫, ≪ελε?θερα≫ καρτ?λ ≪προσφορ??≫ στην ιστορ?α ε?ναι ο ΟΠΕΚ , ο σ?νδεσμο? των πετρελαιοπαραγωγ?ν χωρ?ν που με ηγ?τιδα τη Σαουδικ? Αραβ?α συγκεντρ?νει περ?που το 40% τη? παγκ?σμια? παραγωγ?? και το 70% των γνωστ?ν αποθεμ?των πετρελα?ου . Μεγ?λε? πετρελαιοπαραγωγ?? χ?ρε? ?πω? η Ρωσ?α και το Μεξικ? δεν αν?κουν στον ΟΠΕΚ και συχν? αντιτ?θενται στι? κιν?σει? του. Παρ? τον εκτεταμ?νο ?λεγχ? του στην ποσ?τητα παραγωγ?? πετρελα?ου, ο ΟΠΕΚ δεν κατ?φερε να διατηρ?σει μακροπρ?θεσμα την τιμ? του πετρελα?ου στα υψηλ? επ?πεδα που κατ?φερε να την εκτιν?ξει αρχικ?, επαληθε?οντα? εν μ?ρει τι? θεωρητικ?? υποθ?σει? για τη μακροπρ?θεσμη απ?δοση των καρτ?λ.

Δε?τε επ?ση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Συνασπισμ?? επιχειρ?σεων
• Κονσ?ρν
• Πουλ?
• Ρινγκ? εντ Κ?ρνερ?
• Συμφων?α Κυρ?ων
• Τραστ

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα Cartels στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικ?? ορισμ?? του καρτ?λ στο Βικιλεξικ?