Η
ηρω?νη
? διακετυλομορφ?νη (
diacetylmorphine (INN))
ε?ναι οπιοειδ??
ναρκωτικ?
, που αν?κει στην κατηγορ?α των σκληρ?ν ναρκωτικ?ν λ?γω του εξαιρετικ? υψηλο? σημε?ου εθισμο? που προκαλε? εν? ε?ναι και κατασταλτικ?.
Η παπαρο?να του
οπ?ου
ε?ναι και η πηγ? των οπιοειδ?ν, που περιλαμβ?νουν το ?πιο, τη
μορφ?νη
, την ηρω?νη και
κωδε?νη
. Τα οπιοειδ? αξιολογ?θηκαν σε μεγ?λο βαθμ? απ? αρχαιοτ?των χρ?νων για την ικαν?τητα του? να ανακουφ?ζουν τον π?νο και να προκαλο?ν α?σθηση ευφορ?α?. Π?λινε?
σουμεριακ??
πλ?κε? που χρονολογο?νται περ?που στο 4000 π.Χ. αναφ?ρονται στην παπαρο?να του οπ?ου ω? "το φυτ? τη? χαρ??"
[1]
.
Ο 19ο? αι?να? κ?ρδισε το τ?τλο του ω? "Ο παρ?δεισο? του ναρκομαν?", γιατ? τα οπιοειδ? ?ταν φθην?, ν?μιμα και ευρ?ω? διαθ?σιμα
[2]
. Ορισμ?νοι καλλιτ?χνε? και συγγραφε?? του 19ου αι?να χρησιμοποιο?σαν οπιοειδ? για να προκαλ?σουν διαφορετικ? στ?δια συνειδητ?τητα?. Ο
Σ?μιουελ Τ?ιλορ Κ?λεριτζ
?γραψε το δι?σημο του πο?ημα "Kublai Khan" υπ? την επ?ρεια οπ?ου. Πολλ? ?τομα κατ? τον 19ο αι?να βασ?ζονταν στα οπιοειδ? ω? αναλγητικ?. Ιατρο? και φαρμακοποιο? συνταγογραφο?σαν ?να ε?δο? αναψυκτικο? που ονομαζ?ταν
λ?βδανο
, ?να με?γμα οπ?ου και
αλκο?λ
ω? "μαγικ? ελιξ?ριο" για πολλ? προβλ?ματα φυσιολογικ?? και ψυχολογικ?? μορφ??. Το λ?βδανο ανακο?φιζε τον π?νο και ?κανε το χρ?στη να ανακουφ?ζεται, να χαλαρ?νει απ? τα προβλ?ματα του χωρ?? ?μω? να τα λ?νει. Επειδ? μια αρκετ? μεγ?λη δ?ση του λ?βδανου ?ταν θανατηφ?ρα, ?ταν ευρ?ω? διαδεδομ?νο στι?
αυτοκτον?ε?
του 19ου αι?να στην
Αγγλ?α
[3]
.
Στι? αρχ?? του 1860, φυσικοθεραπευτ?? χρησιμοποιο?σαν τη μορφ?νη, το κυρ?ω? δραστικ? συστατικ? στο ?πιο, για να εξαλε?ψουν τον π?νο στου? τραυματ?ε? του
Αμερικανικο? εμφυλ?ου
. Η ονομασ?α τη? μορφ?νη? προερχ?ταν απ? το ?νομα του
Μορφ?α
, του αρχα?ου ?λληνα θεο? των ονε?ρων, επειδ? προκαλο?σε μια κατ?σταση ευτυχισμ?νη? ανεμελι??. Κατ? τη δι?ρκεια του 1898, επιστ?μονε? χρησιμοπο?ησαν το ?πιο για να δημιουργ?σουν ?να δυνατ?τερο παρ?γωγο, την ηρω?νη. Η ηρω?νη ?λαβε το ?νομα τη? απ? τον αρχα?ο ελληνικ? "?ρωα", γιατ? ?ταν ευπρ?σδεκτη ω? θεραπε?α για την απεξ?ρτηση τη? μορφ?νη?.
Αλλ? οι ιατρο? σ?ντομα ανακ?λυψαν ?τι η ηρω?νη δεν ε?χε θεραπευτικ? επ?δραση. Απλ?? αντικαθιστο?σε την εξ?ρτηση τη? μορφ?νη? με αυτ? τη? ηρω?νη?. Στι? αρχ?? του 20ο? αι?να, τ?σοι πολλο? Αμερικανο? στρατι?τε? ε?χαν εθιστε? στα οπιοειδ?, που το 1914 το
Αμερικανικ? Κογκρ?σο
π?ρασε το
νομοσχ?διο του Χ?ρισον
, απαγορε?οντα? την μη ιατρικ? του? χρ?ση. Σ?μερα, η μορφ?νη, η κωδε?νη και το συνθετικ? οπιο?χο πεθιδ?νη συνταγογραφο?νται συχν? για να ανακουφ?σουν τον οξ? π?νο. Η ευφορικ? και αναλγητικ? επ?δραση των οπιοειδ?ν οφε?λεται στη σ?ναψη του? με του? ενδορφινικο?? υποδοχε??, οι οπο?οι χρησιμοποιο?νται για να εμποδ?ζουν τα ερεθ?σματα του π?νου και να διεγε?ρουν τα κ?ντρα ευχαρ?στηση? του εγκεφ?λου
[4]
.
Η γερμανικ? φαρμακευτικ? εταιρε?α
Bayer
?δωσε στο ν?ο τη? φ?ρμακο το ?νομα "Heroin" το 1895. Ονομ?στηκε ?τσι απ? τη γερμανικ? λ?ξη
heroisch
(ηρωικ??) λ?γω τη? επ?δρασ?? του στον χρ?στη. Παρασκευ?στηκε με σκοπ? να υποκαταστ?σει τη μορφ?νη ω? κατασταλτικ? του β?χα, πιστε?οντα? ?τι δεν ?ταν εθιστικ?. Η μορφ?νη ?ταν τ?τε ?να δημοφιλ?? φ?ρμακο που χρησιμοποιο?νταν ψυχαγωγικ?, οπ?τε η
Bayer
προσπ?θησε να βρει ?να παρ?μοιο μη εθιστικ? φ?ρμακο. Παρ? τη διαφ?μιση τη? Bayer ?τι η ηρω?νη δεν ε?ναι εθιστικ?, πολ? γρ?γορα πολλο? απ? του? χρ?στε? τη? εθ?στηκαν.
Στοματικ? χορ?γηση ηρω?νη? με κουτ?λι
Ενδοφλ?βια χορ?γηση με σ?ριγγα
Η χρ?ση ηρω?νη? δια του στ?ματο? ε?ναι λιγ?τερο συνηθισμ?νη απ? τι? υπ?λοιπε? μεθ?δου?, κυρ?ω? δι?τι εμφαν?ζει ελ?χιστη προ? καθ?λου "?ξαψη", και τα αποτελ?σματα δεν ε?ναι τ?σο εμφαν?. Η ηρω?νη μετατρ?πεται ολοκληρωτικ? σε μορφ?νη μ?σω του προσυστηματικο? μεταβολισμο?, οδηγ?ντα? στην απακετυλ?ωση ?ταν λαμβ?νονται.
Η ενδοφλ?βια χρ?ση γνωστ? στη λα?κ? δι?λεκτο ω? "σουτ", "σο?τι", "σ?ο", "γκ?νι" (απ? το αγγλικ? "gun"), ε?ναι με μεγ?λη διαφορ? η πιο διαδεδομ?νη και συνηθισμ?νη μ?θοδο? χορ?γηση? στην οπο?α ?μω? ελλοχε?ουν τα μεγαλ?τερα ρ?σκα συγκριτικ? με τι? υπ?λοιπε? μεθ?δου?. Στην Ευρ?πη και ειδικ?τερα στην Ελλ?δα συναντ?ται συχν?τερα ?να ε?δο? ηρω?νη?, το οπο?ο ?ταν επρ?κειτο να ληφθε? ενδοφλ?βια, διαλ?εται μ?σα σε με?γμα νερο? και οξ?ο? (συν?θω? χρησιμοποιε?ται ?ξινο? κ?τρο? σε μορφ? σκ?νη? ? χυμ?? λεμονιο?) και θερμα?νεται. Οι χρ?στε? τε?νουν να κ?νουν την ?νεση σε σημε?α ε?κολα προσβ?σιμα ?πω? οι φλ?βε? των χερι?ν, ?μω? ?σο οι φλ?βε? καταστρ?φονται με τον καιρ? οι χρ?στε? καταφε?γουν σε πιο επικ?νδυνε? περιοχ?? του σ?ματο? ?πω? η μηρια?α φλ?βα κοντ? σε υψηλ? σημε?ο κοντ? στα γεννητικ? ?ργανα. Χρ?στε? που ?χουν κ?νει χρ?ση ηρω?νη? ενδοφλ?βια συν?θω? αναπτ?σσουν βαθι? θρ?μβωση φλεβ?ν. Η δ?ση ηρω?νη? για ψυχαγωγικο?? σκοπο?? εξαρτ?ται απ? την συχν?τητα και το επ?πεδο εμπειρ?α? του χρ?στη. Παρ?λα αυτ? ?να? ?νθρωπο? που κ?νει χρ?ση για πρ?τη φορ? συν?σταται να εισ?γει 5 μ?χρι 20 χιλιοστ?γραμμα (mg), εν? ?να? ?μπειρο? χρ?στη? μπορε? να χρει?ζεται ακ?μα και αρκετ?? εκατοντ?δε? χιλιοστ?γραμμα την ημ?ρα. Κατ? την ενδοφλ?βια χρ?ση κ?θε ναρκωτικο?, ε?ν μ?α ομ?δα χρηστ?ν μοιραστο?ν μια κλασσικ? ?νεση χωρ?? τι? απαρα?τητε? εν?ργειε? αποστε?ρωση?, αιματολογικ?? ασθ?νειε?, ?πω? HIV/AIDS ? ηπατ?τιδα, μπορο?ν να μεταδοθο?ν. Οι χρ?στε? συχν? μοιρ?ζονται, εκτ?? τη? βελ?να?, και μπουκ?λια με νερ?, κουτ?λια και ?λλα εργαλε?α για την προετοιμασ?α τη? χορ?γηση?.
Η ρινικ? χρ?ση γνωστ? στη λα?κ? δι?λεκτο ω? "μυτι?", "μ?το?", "σνιφ?ρισμα" (απ? το αγγλικ? "sniff") ε?ναι αρκετ? διαδεδομ?νη. Κατ? τη χρ?ση τη? ηρω?νη? μ?σω τη? ρινικ?? οδο? ο χρ?στη? τη θρυμματ?ζει προκειμ?νου να γ?νει σκ?νη και την εισπν?ει (κ?ποιε? φορ?? χρησιμοποιε?ται ?να καλαμ?κι ? κ?ποιο τυλιγμ?νο χαρτον?μισμα ?πω? και με την
κοκα?νη
). Η ηρω?νη απορροφ?ται απ? το μαλακ? ιστ? τη? βλεννογ?νου μεμβρ?νη? τη? ρινικ?? κοιλ?τητα? και απ? εκε? περν?ει στο α?μα. Αυτ? η μ?θοδο? χρ?ση? προσφ?ρει πιο γρ?γορα, ?ντονα αλλ? με μικρ?τερη δι?ρκεια αποτελ?σματα απ? τη στοματικ? καθ?? η ηρω?νη περν?ει απευθε?α? στο α?μα χωρ?? την παρ?μβαση του προσυστηματικο? μεταβολισμο?. Αυτ? η μ?θοδο? χρησιμοποιε?ται κυρ?ω? απ? χρ?στε? που δεν θ?λουν να πραγματοποι?σουν την προετοιμασ?α που απαιτε? η ενδοφλ?βια χρ?ση. Η ρινικ? χρ?ση συν?θω? εγκαταλε?πεται απ? του? χρ?στε? αφο? δοκιμ?σουν την ενδοφλ?βια. Ο λ?γο? ε?ναι ?τι ο χρ?στη? μετ? τη ρινικ? χορ?γηση ναι μεν θα νι?σει την α?σθηση ευεξ?α? που προσφ?ρει η ηρω?νη αλλ? δεν θα καταφ?ρει να αισθανθε? σε μεγ?λο επ?πεδο την ?ξαψη καθ?? αυτ? απαιτε? μεγ?λε? ποσ?τητε? του ναρκωτικο? να ?χουν εισ?λθει στο α?μα.
Στοματικ? σ?ριγγα για χορ?γηση ηρω?νη?
Η χρ?ση ηρω?νη? μ?σω του καπνο? αναφ?ρεται στην εξ?τμιση τη? ηρω?νη? και την εισπνο? των αναθυμι?σεων που παρ?γονται. Συχν? χρησιμοποιε?ται ?να? γυ?λινο? σωλ?να? για την εξ?τμιση. Η ηρω?νη μπορε? να εξατμιστε? και σε αλουμιν?χαρτο το οπο?ο θερμα?νεται. Το κ?πνισμα με αλουμιν?χαρτο ε?ναι γνωστ? στη λα?κ? δι?λεκτο ω?
τσουλ?θρα
,
τσο?λα
,
καραμ?λα
(λ?γω τη? μορφ?? που πα?ρνει η ηρω?νη ?ταν κα?γεται),
π?τσκα
,
κι?ρα
.
Λ?γη ?ρευνα ?χει επικεντρωθε? στι? μεθ?δου? χορ?γηση? υπ?θετου (πρωκτικ? εισαγωγ?) ? πεσσικ?? (κολπικ?? εισαγωγ??), γνωστ?? και ω? ≪προσκ?λληση≫. Αυτ?? οι μ?θοδοι χορ?γηση? διεξ?γονται συν?θω? χρησιμοποι?ντα? μια στοματικ? σ?ριγγα. Η ηρω?νη μπορε? να διαλυθε? και να αποσυρθε? σε μια στοματικ? σ?ριγγα η οπο?α μπορε? στη συν?χεια να λιπα?νεται και να εισαχθε? στον πρωκτ? ? στον κ?λπο πριν ωθηθε? το ?μβολο. Το ορθ? ? ο κολπικ?? σωλ?να? ε?ναι το σημε?ο ?που η πλειοψηφ?α του φαρμ?κου θα μπορο?σε να ληφθε?, μ?σω των μεμβραν?ν που βρ?σκονται τα τοιχ?ματ? του?.
Μπουκαλ?κι με ηρω?νη τη? Bayer
Η παπαρο?να οπ?ου καλλιεργ?θηκε στην κατ?τερη Μεσοποταμ?α ?δη απ? το 3400 π.Χ.
[5]
Η χημικ? αν?λυση του οπ?ου τον 19ο αι?να αποκ?λυψε ?τι το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? δραστηρι?τητ?? του θα μπορο?σε να αποδοθε? στην αλκαλοειδ? κωδε?νη και τη μορφ?νη. Η Διαμορφ?νη συντ?θηκε για πρ?τη φορ? το 1874 απ? τον
C. R. Alder Wright
, ?ναν ?γγλο χημικ? που εργ?ζεται στην Ιατρικ? Σχολ? του
St. Mary's Hospital
στο Λονδ?νο, ο οπο?ο? πειραματιζ?ταν συνδυ?ζοντα?
μορφ?νη
με δι?φορα
οξ?α
. ?βρασε ?νυδρο αλκαλοειδ?? μορφ?νη? με οξικ?
ανυδρ?τη
για αρκετ?? ?ρε? και παρ?γαγε μια πιο ισχυρ?, ακετυλιωμ?νη μορφ? μορφ?νη? που τ?ρα ονομ?ζεται διακετυλομορφ?νη ? διοξικ? μορφ?νη.
Η εφε?ρεση του Ρ?ιτ δεν οδ?γησε σε περαιτ?ρω εξελ?ξει? και η διαμορφ?νη ?γινε δημοφιλ?? μ?νο μετ? την ανεξ?ρτητη επανασ?νθεσ? τη? 23 χρ?νια αργ?τερα απ? τον χημικ? Felix Hoffmann.
[6]
Ο Hoffmann εργαζ?ταν στη φαρμακευτικ? εταιρε?α
Bayer
στο Elberfeld τη? Γερμαν?α?, και ο επ?πτη? του Heinrich Dreser του ?δωσε εντολ? να ακετυλοποι?σει τη μορφ?νη με στ?χο την παραγωγ? κωδε?νη?, εν?? συστατικο? τη? παπαρο?να? οπ?ου που ε?ναι φαρμακολογικ? παρ?μοιο με τη μορφ?νη αλλ? λιγ?τερο ισχυρ? και λιγ?τερο εθιστικ?. Αντ 'αυτο?, το πε?ραμα παρ?γαγε μια ακετυλιωμ?νη μορφ? μορφ?νη? εν?μισι ?ω? δ?ο φορ?? πιο ισχυρ? απ? την ?δια τη μορφ?νη. Ο επικεφαλ?? του ερευνητικο? τμ?ματο? τη? Bayer επιν?ησε φημισμ?να το ν?ο ?νομα του φαρμ?κου "ηρω?νη", με β?ση τη γερμανικ? λ?ξη heroisch που σημα?νει "ηρωικ?, δυνατ?" (απ? την αρχα?α ελληνικ? λ?ξη "?ρωα?, ?ρω?"). Οι επιστ?μονε? τη? Bayer δεν ?ταν οι πρ?τοι που ?καναν ηρω?νη, αλλ? οι επιστ?μονε? του? ανακ?λυψαν τρ?που? για να τη φτι?ξουν και η Bayer ηγ?θηκε τη? εμπορ?α? τη? ηρω?νη?. Το 1895, η Bayer εμπορε?εται τη διακετυλομορφ?νη ω? φ?ρμακο χωρ?? ιατρικ? συνταγ? με το εμπορικ? σ?μα Heroin. Αναπτ?χθηκε κυρ?ω? ω? υποκατ?στατο τη? μορφ?νη? για κατασταλτικ? του β?χα που δεν ε?χαν εθιστικ?? παρεν?ργειε? στη μορφ?νη. Απ? το 1898 ?ω? το 1910, η διαμορφ?νη κυκλοφ?ρησε στο εμπ?ριο με την εμπορικ? ονομασ?α Heroin ω? μη εθιστικ? υποκατ?στατο τη? μορφ?νη? και κατασταλτικ? του β?χα.
[7]
Στην 11η ?κδοση τη? Encyclopædia Britannica (1910), το ?ρθρο σχετικ? με τη μορφ?νη αναφ?ρει: ≪Στον β?χα τη? φ?ση? ε?ναι λεπτ?? οι δ?σει? [τη? μορφ?νη?], αλλ? σε αυτ? τη συγκεκριμ?νη ασθ?νεια η μορφ?νη συχν? αντικαθ?σταται καλ?τερα απ? κωδε?νη ? απ? ηρω?νη, η οπο?α ελ?γχει τον ευερ?θιστο β?χα χωρ?? ναρκωτικ? μετ? τη χορ?γηση μορφ?νη?. ".
Η
Επιτροπ? Υγε?α? του Συνδ?σμου των Εθν?ν
απαγ?ρευσε τη διακετυλομορφ?νη το 1925, αν και χρει?στηκαν περισσ?τερα απ? τρ?α χρ?νια για να εφαρμοστε? αυτ?. Εν τω μεταξ?, τα πρ?τα ναρκωτικ? σχεδιαστ?ν, δηλαδ?. 3,6 διεστ?ρε? και 6 μονοεστ?ρε? μορφ?νη? και ακετυλιωμ?νων αναλ?γων στεν? συγγεν?ν φαρμ?κων ?πω? η υδρομορφ?νη και η διυδρομορφ?νη, παρ?χθησαν σε τερ?στιε? ποσ?τητε? για να καλ?ψουν την παγκ?σμια ζ?τηση για διακετυλομορφ?νη - αυτ? συνεχ?στηκε μ?χρι το 1930, ?ταν η επιτροπ? απαγ?ρευσε τα αν?λογα διακετυλομορφ?νη? χωρ?? θεραπευτικ? πλεον?κτημα ?ναντι των φαρμ?κων που ?δη χρησιμοποιο?νται. Η Bayer ?χασε μερικ? απ? τα εμπορικ? τη? δικαι?ματα στην ηρω?νη (καθ?? και στην ασπιρ?νη) σ?μφωνα με τη
Συνθ?κη των Βερσαλλι?ν
του 1919 μετ? την ?ττα τη? Γερμαν?α? στον
Α? Παγκ?σμιο Π?λεμο
.