Αρετ?

Με την ?ννοια τη? λ?ξη? αρετ? , εννοε?ται η ηθικ? αριστε?α. Ο ?μηρο? εφαρμ?ζει τον ?ρο αδι?κριτα για του? ?λληνε? και Τρ?ε? ?ρωε?, θεμελιωμ?νο στον ηρωικ? εθιμικ? κ?δικα, ?πω? και για γυνα?κε? (βλ. Πηνελ?πη ), θεμελιωμ?νο σε ?ναν ?λλο εθιμικ? κ?δικα, αυτ?ν του ο?κου. Τον χρησιμοποιε?, επ?ση?, για να αποδ?σει την ?ννοια τη? ευημερ?α?, τι? θε?κ?? ιδι?τητε? ? την ποι?τητα συγκεκριμ?νων πρ?ξεων. Για τον Ηρ?δοτο η ?ννοια συνδ?εται με την ηρωικ? δρ?ση. Φα?νεται πω? εν?ρετο? ?νδρα? ? γυνα?κα στον ομηρικ? κ?σμο ε?ναι εκε?νο? ? εκε?νη που χρησιμοποιε? ?λε? τι? ικαν?τητ?? του, προκειμ?νου να επιτ?χει το σκοπ? του.

Η αρετ?, ω? ?ννοια, περιλαμβ?νει αρκετ?? απ? τι? διαθ?σιμε? δυνατ?τητε? τη? ανθρ?πινη? φ?ση?. Στην κλασικ? περ?οδο ο Πλ?των επανειλημμ?να επ?στρεφε στο θ?μα και τα στοιχε?α τη? πρ?ιμη? γραφ?? του δε?χνουν ?τι ο Σωκρ?τη? , ο δ?σκαλ?? του, βασαν?στηκε εξ?σου με το ζ?τημα τη? αρετ??. Η συστηματοπο?ηση των περιφερειακ?ν ιδιοτ?των τη? ?ννοια? αρετ? επιχειρ?θηκε απ? τον Αριστοτ?λη , τον μαθητ? του Πλ?τωνα, κυρ?ω? στα Ηθικ? Νικομ?χεια , ?σο και στα Ηθικ? Ευδ?μια και τα Ηθικ? μεγ?λα , χωρ?? ωστ?σο να γ?νει δυνατ? η προσ?γγιση μια? αμετ?βλητη? ουσ?α? τη? ?ννοια?, η οπο?α θα μπορο?σε να λειτουργ?σει ω? αδιαμφισβ?τητη δογματικ? θ?ση.

Η διαφοροπο?ηση τη? αρετ?? απ? τα π?θη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σ?μφωνα με τον φιλ?σοφο τα συμβα?νοντα στην ανθρ?πινη ψυχ? ε?ναι τρ?α: τα π?θη , δηλαδ? τα συναισθ?ματα ?πω? για παρ?δειγμα ο φ?βο?, η οργ? και γενικ? τα συναισθ?ματα που συνδ?ονται με την ηδον? ? τον π?νο, οι δυν?μει? , δηλαδ? η ικαν?τητα που ?χουμε εκ φ?σεω? να βι?νουμε τα συναισθ?ματα και οι ?ξει? , ο τρ?πο? με τον οπο?ο βι?νουμε τα π?θη και ο οπο?ο? συμβα?νει με δικ? μα? προα?ρεση ?πω? ?ταν ο σφ?δρα οργιζ?μενο? ?χει κακ? και ο μετρ?ω? οργιζ?μενο? ?χει καλ? προδι?θεση προ? τα π?θη. Αποκλε?οντα? τα π?θη και τι? δυν?μει? ?κ?πω? αυθα?ρετα και με β?ση τον κοινωνικ? ?παινο ? τον ψ?γο, δηλαδ? κοινωνικ?? δυν?μει? μεταβλητ??- ο Αριστοτ?λη? καταλ?γει ?τι οι αρετ?? ε?ναι ?ξει? . Συγκεκριμ?να αναφ?ρει ?τι οι αρετ?? δεν ε?ναι π?θη, γιατ? δε μα? επαινο?ν ? μα? κατηγορο?ν για τα συναισθ?ματα, αλλ? για τι? αρετ?? ? τα ελαττ?ματ? μα?. Επ?ση?, γιν?μαστε ακο?σια συναισθηματικο?, ?ταν μα? καταλαμβ?νουν τα π?θη, εν? οι αρετ?? απαιτο?ν συνειδητ? σκοπ? και συνεπ?? εκο?σια διαχε?ριση. Τ?λο?, τα π?θη μα? συγκινο?ν, εν? οι αρετ?? ?χι.

Οι αρετ?? δεν μπορο?ν να ε?ναι δυν?μει?, γιατ? δε μα? επαινο?ν, ο?τε μα? κατηγορο?ν επειδ? ?χουμε την ικαν?τητα (δυνατ?τητα) να βι?νουμε τα συναισθ?ματα. Επ?ση?, οι δυν?μει? προσδ?δονται στον ?νθρωπο απ? τη φ?ση, εν? οι αρετ?? ε?ναι προ??ν ≪εθισμο?≫ (καλλι?ργεια? μ?σω τη? εκπα?δευση?). Το συμπ?ρασμα, β?βαια, δια τη? μεθ?δου του αποκλεισμο? ε?ναι ?τι οι αρετ?? ε?ναι ?ξει?, γεγον?? που καθορ?ζει και το γ?νο? τη? ουσ?α? τη? αρετ??. Το ζ?τημα ε?ναι αν, διακρ?νοντα? τα ε?δη και το γ?νο? τη? αρετ??, μα? οδηγε? ο φιλ?σοφο? στην ουσ?α τη? ?ννοια? τη? αρετ?? καθεαυτ?ν . Αμφ?βολο, εκτ?? αν συμφων?σουμε ?τι το κ?ντρο β?ρου? τη? φιλοσοφ?α? του ε?ναι η ≪?ννοια του γ?γνεσθαι ω? πραγμ?τωση τη? ουσ?α? μ?σα στα φαιν?μενα≫!

Β?σει των παραπ?νω η αρετ? ε?ναι μια επ?κτητη και ?χι εγγεν?? ποι?τητα ενδεικτικ? τη? ψυχοσ?νθεσ?? μα?, που αποκαλ?πτεται ? εκδηλ?νεται σε δεδομ?νου? τ?που? συμπεριφορ??. Συμπερα?νοντα? ?τι η αρετ? ε?ναι κατ?σταση του χαρακτ?ρα, ?χουμε καθορ?σει τι ε?δου? πρ?γμα ε?ναι αρετ?. Εδ? θα πρ?πει να τονιστε? ?τι ο Αριστοτ?λη? δε λαμβ?νει υπ?ψιν του τι? αναμν?σει?, τι? εικ?νε?, τι? ικαν?τητε? και ?λλα περιεχ?μενα του νου, αντ?θετα απ? τον δ?σκαλ? του, πιθαν?? επειδ? εστι?ζεται σε εκε?να τα περιεχ?μενα που συνδ?ονται με τα συναισθ?ματα. Τα συναισθ?ματα ε?ναι καταστ?σει? του νου που εμπερι?χουν κ?ποιο συνα?σθημα. Αλλ? δεδομ?νου ?τι περιλαμβ?νουν και γνωστικ?? πτυχ??, θα μπορο?σαν λογικ? να επηρεαστο?ν, κ?τι που φα?νεται ?τι ο φιλ?σοφο? θεωρε? κρ?σιμο για τον καθορισμ? τη? πορε?α? των εν?ρετων ενεργει?ν.

Η αρετ? λοιπ?ν ε?ναι ?θο? ? επ?κτητη ικαν?τητα επιλογ?? και το κεντρικ? χαρακτηριστικ? τη? -?πω? θα δο?με- ε?ναι η μεσ?τητα ? τ?ρηση του μ?σου, ?πω? καθορ?ζεται απ? τον λ?γο. Ο φιλ?σοφο?, β?βαια, δεν αρκε?ται στον προσδιορισμ? του γ?νου? τη? αρετ??, ω? ?ξη, αλλ? τη συνδ?ει με την ?ννοια του ?ργου που επιτελε?. Χρησιμοποιε? την ?ννοια αρετ? ω? δηλωτικ? τη? αξ?α? εμψ?χων και αψ?χων ?ντων κατ? τη στιγμ? τη? τελε?α? και ολοκληρωμ?νη? μορφ?? του?. Η αξ?α εν?? πρ?γματο? εξαρτ?ται απ? το ?ργο που επιτελε?. ?τσι, καθετ? που δημιουργε?ται απ? τη φ?ση ?χει δυναμικ? και σκοπ? να επιτελ?σει ?να συγκεκριμ?νο ?ργον. Η επ?τευξη του ?ργου ε?ναι ουσιαστικ? και η εκπλ?ρωση του σκοπο? τη? ?παρξη?. Προκειμ?νου να αποδε?ξει τη θ?ση του, χρησιμοποιε? το παρ?δειγμα του οφθαλμο?, που γ?νεται εν?ρετο? ?ταν βλ?πει καλ? και του ?ππου, που γ?νεται εν?ρετο? ?ταν τρ?χει γρ?γορα ? μεταφ?ρει με επιτυχ?α τον αναβ?τη στο πεδ?ο τη? μ?χη?. Ο ?νθρωπο?, μ?σω τη? αρετ?? που επιδεικν?ει στην παραγωγ? ?ργων, γ?νεται αγαθ?? και τελειοποιε?ται για να περατ?σει το ?ργο για το οπο?ο ε?ναι ταγμ?νο? σε σχ?ση με την κ?θε αρετ?.

Η αρετ? επομ?νω?, κατ? τον Αριστοτ?λη, δεν ε?ναι φυσικ? προδι?θεση αλλ? ε?ναι αποτ?λεσμα συγκεκριμ?νη? και συνειδητ?? δραστηρι?τητα?, που γ?νεται εν τ?λει σταθερ? ιδι?τητα τη? ψυχ?? με την επ?μονη ?σκηση και τον εθισμ?. ?λα αυτ? β?βαια σε σχ?ση με την ιδι?τητα του ελε?θερου πολ?τη, ο οπο?ο? στο κοινωνικ? πλα?σιο τη? εποχ?? του ?χει τη σχετικ? δυνατ?τητα να ασκε? την ελε?θερη βο?λησ? του. Για του? δο?λου? τα ανδρ?ποδα δηλαδ? και του? χειρ?νακτε? η επ?δειξη τη? αρετ?? ?γκειται στην υπακο? του? στην κεφαλ? του ο?κου.

Η θεωρ?α του Αριστοτ?λη για τη μεσ?τητα και η εφαρμογ? τη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

(Το παρ?ν κε?μενο βγ?ζει ελ?χιστο ν?ημα στον μ?σο αναγν?στη, ακ?μη και ?στερα απο αρκετ? προσπ?θεια, λ?γω των αλλεπ?λληλων επαναλ?ψεων των εννοι?ν, για να αποδε?ξει το ν?ημ? του): Η αναζ?τηση τη? αρετ?? ε?ναι αναπ?σπαστα συνδεδεμ?νη, ?πω? φα?νεται, με την ?ννοια τη? μεσ?τητα? καταρχ?ν, του ?θου?, τη? ευδαιμον?α? και τη? φρ?νηση? . Αλλ? τι εννοε? ο Αριστοτ?λη? ?ταν χρησιμοποιε? τι? συγκεκριμ?νε? ?ννοιε?; Ο φιλ?σοφο? υποστηρ?ζει ?τι ?να? δ?καιο? και σ?φρων ?νθρωπο? ε?ναι εκε?νο? που ενεργε? δ?καια και με σ?φρονα τρ?πο. Επ?ση?, υποστηρ?ζει ?τι μπορο?με να γ?νουμε δ?καιοι και σ?φρονε? πρ?ττοντα? απλ?? το δ?καιο και το σ?φρον. Πρ?πει ?μω? να ε?ναι κανε?? ?δη δ?καιο? και σ?φρων προκειμ?νου να δρ? με σωφροσ?νη και δικαιοσ?νη; Αν ναι, τ?τε περν?με σε ?να φα?λο κ?κλο αιτ?ου και αιτιατο?, που μοι?ζει πολ? με τη λα?κ? διλημματικ? ρ?ση ≪αν γ?ννησε η κ?τα το αυγ? ? το αυγ? την κ?τα≫. Ο Αριστοτ?λη? ?ντεχνα σπ?ζει αυτ?ν τον κ?κλο και επιλ?ει το πρ?βλημα. Ο γραμματικ?? δεν ε?ναι απλ? εκε?νο? που μιλ? ορθ?, γιατ? αυτ? μπορε? να γ?νει και τυχα?α, αλλ? εκε?νο? που κατ?χει τη γραμματικ? γν?ση, ?πω? και ο μουσικ??. Οποιοσδ?ποτε μπορε? να μ?θει να μιλ? σωστ? ? να αρχ?ζει να πα?ζει μουσικ? πριν γ?νει μουσικ??. Αλλ? για να ε?ναι μουσικ?? ? γραμματικ?? οφε?λει να κατ?χει την αν?λογη γν?ση ?που ?ρχεται μ?σω τη? επαναληπτικ?? δυναμικ?? του ?θου? και φυσικ? τη? επιλογ?? ? προα?ρεση?.

?ταν ο Αριστοτ?λη? μιλο?σε για τι? ηθικ?? αρετ??, μιλο?σε ουσιαστικ? για τον ανθρ?πινο χαρακτ?ρα, ?τσι ?πω? διαμορφ?νεται μ?σω τη? δρ?ση?. Θε?ρησε ?τι ο χαρακτ?ρα? δεν ε?ναι εγγεν?? χαρακτηριστικ?, αλλ? αποτ?λεσμα τη? μ?θηση? μ?σω τη? επαναλαμβαν?μενη? εμπειρ?α?. Βασικ?, η ηθικ? φιλοσοφ?α του θα μπορο?σαμε να πο?με ?τι μπορε? να συμπυκνωθε? στη φρ?ση ≪η αρετ? ε?ναι το μ?σο μεταξ? δ?ο ?κρων≫. Αλλ?, ?ταν Αριστοτ?λη? μιλ? για την αρετ? ω? μ?σον, δε σκ?φτεται τον μαθηματικ? μ?σο ?ρο, παρ? το μαθηματικ? του παρ?δειγμα. Δεν μπορο?με να καθορ?σουμε την υπερβολ?, το μ?σον και την ?λλειψη με μαθηματικο?? καν?νε?, καθ?? το?τε? οι ποι?τητε? εξαρτ?νται εξ ολοκλ?ρου απ? το χαρακτ?ρα του εκ?στοτε συναισθ?ματο? ? πρ?ξη? που εξετ?ζουμε. Η ορθ? διαχε?ριση των ανθρ?πινων πρ?ξεων βρ?σκεται π?ντα κ?που αν?μεσα στην υπερβολ? και την ?λλειψη, αλλ? αυτ? δεν ε?ναι αντικειμενικ? ? αντικειμενικ? λειτουργικ? κριτ?ριο. Ε?ναι σχετικ? και ?χι απ?λυτο. Το?τη η σχετικ? μεσ?τητα ερμηνε?εται ? εξετ?ζεται αν?λογα με την περ?σταση. Συνεπ?? το σχετικ? δεν ε?ναι αυθα?ρετο ?και το?το ?χει πιθαν?? ιδια?τερη σημασ?α- ?λλα κ?τι που πρ?πει να καθοριστε? σε συμφων?α με την πραγματικ? κατ?σταση και τη στιγμ?. Σε ορισμ?νε? περιπτ?σει? πιθαν?? χρει?ζεται να κλ?νει κανε?? προ? την πλευρ? τη? υπερβολ?? ? το αντ?θετο. Εδ? χρει?ζεται να τονιστε? ?τι δεν μπορο?με να εκλ?βουμε το αριστοτ?λειο δ?γμα τη? μεσ?τητα? ω? παρ?τρυνση ? εξ?μνηση τη? μετριοπ?θεια? στην ηθικ? ζω?, καθ?? σε ?,τι αφορ? στην ουσ?α τη? ?και ?χι στον ορισμ? τη? μ?νον- η ?δια η αρετ? φα?νεται να ε?ναι μια υπερβολ?, μια ακρ?τητα.

Ο Αριστοτ?λη?, συνεχ?ζοντα? τη θεωρ?α του για τη μεσ?τητα και τι? εφαρμογ?? τη? στην πραγματικ? ζω?, προβα?νει στη διαπ?στωση ?τι δεν εμπ?πτει στη σφα?ρα επιρρο?? τη? μεσ?τητα? κ?θε πρ?ξη και κ?θε π?θο? . Μιλ?ντα? για π?θη ?πω? η επιχαιρεκακ?α, η αδιαντροπι? και ο φθ?νο? θεωρε? ?τι ε?ναι κοιν?? αποδεκτ? ω? αρνητικ? και ποταπ?. Επ?ση?, ω? προ? τι? πρ?ξει? δηλ?νει ?τι δεν εμπερι?χουν στην εκδ?λωσ? του? το καλ? ? το κακ? ο?τε διαφοροποιο?νται σε σχ?ση με τον τρ?πο, τον χρ?νο ? τον σκοπ?. Επιπλ?ον, τον?ζει ?τι η υπερβολ? ? η ?λλειψη που προκ?πτει απ? την αναζ?τηση τη? μεσ?τητα? -ω? προ? τα πρ?γματα και ω? προ? εμ??- δεν μπορε? να εμπερι?χεται στη διαδικασ?α αναζ?τηση? τη? μεσ?τητ?? των πραγμ?των. Ω? ακρα?ε? καταστ?σει? τ?σο η ?λλειψη ?σο και η υπερβολ? ε?ναι αρνητικ??. ?τσι σε ?,τι αφορ? σε αρετ?? ?πω? ε?ναι η σωφροσ?νη ? η ανδρε?α, δεν μπορε? να αναζητηθε? η μεσ?τητ? του?, γιατ? η ?ποια απ?κλιση απ? τη μεσ?τητα τε?νει ? προ? την ?λλειψη ? προ? την υπερβολ?, με αποτ?λεσμα η αρετ? να μετατρ?πεται σε κακ?α και να χ?νει την ισορροπ?α τη?.

Ο αριστοτελικ?? ορισμ?? τη? αρετ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η υψηλ?τερη ανθρ?πινη δυνατ?τητα ε?ναι η γν?ση και ?λε? οι ?λλε? ανθρ?πινε? δυνατ?τητε? προ?ρχονται απ? αυτ? την κεντρικ? ικαν?τητα. Η αρετ? στι? φιλοσοφικ?? αναζητ?σει? του Αριστοτ?λη συνδ?εται αξεδι?λυτα με την ανθρ?πινη σοφ?α , στην οπο?α εντοπ?ζει ο φιλ?σοφο? το ?ψιστο ανθρ?πινο δυναμικ?. Ε?ν η αρετ? ε?ναι γν?ση και μελ?τη, η υψηλ?τερη ανθρ?πινη γν?ση ε?ναι η γν?ση για την ?δια τη γν?ση. Υπ? αυτ? την ?ννοια η θεωρητικ? μελ?τη τη? ανθρ?πινη? γν?ση?, την οπο?α αποκαλε? ο Αριστοτ?λη? θεωρε?ν , δηλαδ? ≪ενατ?νιση≫, ε?ναι η υψηλ?τερη ανθρ?πινη δυνατ?τητα και ευδαιμον?α, και εδ? πιστε?ουμε πω? ο Αριστοτ?λη? βρ?σκεται σε απ?λυτη συμφων?α με το δ?σκαλ? του.

Αν και καθοδηγε?ται απ? τη σαφ? νοησιαρχ?α και τον ηθικ? ευδαιμονισμ? τη? εποχ?? του, τον οπο?ο ακολουθε? ω? ?να σημε?ο, διαφοροποιε?ται ?μω? ω? προ? την ηθικ? ?ννοια τη? αρετ?? με την ιδ?α του ?θου? . Οι αρετ?? δεν υπ?ρχουν μ?σα μα? εκ φ?σεω?, χωρ?? αυτ? να σημα?νει ?τι η ανθρ?πινη φ?ση ε?ναι αντ?θετη προ? τη γ?ννησ? του?. Μπορε? εκ φ?σεω? να ε?ναι επιδεκτικ?? ο ?νθρωπο? στι? αρετ??, αλλ? μπορε? να τελειωθε? σε αυτ?? μ?νο με τη διαδικασ?α του ?θου?. Οι διανοητικ?? και οι ηθικ?? αρετ?? αντιπροσωπε?ουν τα ε?δη τη? ουσ?α? τη? αρετ??.

Η εναγ?νια αυτ? αναζ?τηση των φιλοσ?φων για την ?ννοια τη? αρετ?? δεν ε?ναι στην πραγματικ?τητα τ?ποτα ?λλο απ? αναζ?τηση των διαφορετικ?ν λειτουργι?ν τη? ψυχ?? , μια? ?ννοια? που υπεισ?ρχεται με δι?φορου? τρ?που? τ?σο στου? πλατωνικο?? διαλ?γου? ?σο και στην αριστοτ?λεια θε?ρηση. Ακ?μη και ο ?ρο? ευδαιμον?α, ο τελικ?? σκοπ?? τη? επιστημονικ?? ?ρευνα? σ?μφωνα με τον Αριστοτ?λη εμπερι?χει στο συστατικ? του δα?μων (δηλαδ? του θε?ου) , την ιδ?α τη? ψυχ??.

Η συστηματικ? μελ?τη τη? ?ννοια? τη? αρετ?? στον Αριστοτ?λη απαιτε? επ? τη? ουσ?α? πραγματευτικ? ικαν?τητα και σαφε?? θεμελιακ?? γν?σει? στο αντικε?μενο τη? φιλοσοφ?α?, κ?τι εγε?ρει πολλ? ερμηνευτικα ζητ?ματα. Απ? τα παραπ?νω, ωστ?σο, μπορο?με να συνοψ?σουμε με σχετικ? ασφ?λεια πω? η αρετ? ε?ναι τμ?μα του καθορισμο? τη? ευτυχ?α? και ε?ναι εν μ?ρει διανοητικ?, εν μ?ρει ηθικ?. Η διανοητικ? αρετ? ενθαρρ?νεται με τη διδασκαλ?α και απαιτε? εμπειρ?α και χρ?νο. Η ηθικ? αρετ? ε?ναι το αποτ?λεσμα του ?θου? . Διατηρ?ντα? κατ? νου ?τι η αναζ?τηση του Αριστοτ?λη δεν ε?ναι μ?νον θεωρητικ? αλλ? και πρακτικ?, βλ?πουμε ?τι ο ?σχατο? σκοπ?? τη? ?ρευν?? του ε?ναι το π?? μπορε? να γ?νει ο ?νθρωπο? εν?ρετο?. Το?το το επιτυγχ?νει με τον καν?να του μ?σου, εν?? μ?σου ?μω? που ε?ναι κατ’ αν?γκην σχετικ? για κ?θε ανθρ?πινη ?παρξη και καθορ?ζεται απ? τη λογικ? και τη φρ?νηση του ατ?μου.

Ο ορισμ?? του Αριστοτ?λη για την αρετ? ≪ω? μ?σον αν?μεσα σε δ?ο ακρ?τητε?≫ ε?ναι σχετικ?? και ρευστ?? -?πω? και η ?δια η φ?ση τη? ηθικ?? επιστ?μη?- και δεν αποδ?δει την καθαρ? ουσ?α τη? ?ννοια? τη? αρετ??. Καθορ?ζει μεν σε πρακτικ? επ?πεδο τον τρ?πο επ?τευξ?? τη?, αλλ? τη? αποδ?δει τον ευκαιριακ? χαρακτ?ρα του εκ?στοτε χωρικο? και χρονικο? περιβ?λλοντο? μ?σα στο οπο?ο επιδι?κεται και απ? το οπο?ο απορρ?ει ταυτ?χρονα.

Προτειν?μενη Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αριστοτ?λη?, Ηθικ? Νικομ?χεια , (εισ. μτφρ. σχ. Δ. Λυπουρλ??), Ζ?τρο?, (Αθ?να 2002)
Βλ?ση? Γ. Ρασσι??. Αρετ?, Το αξιακ? σ?στημα των Ελλ?νων, Εκδ?σει? Ανοιχτ? Π?λη (2012)
During Ι., Ο Αριστοτ?λη?. Παρουσ?αση και ερμηνε?α τη? σκ?ψη? του , τομ. Β?, εκδ. ΜΙΕΤ, (Αθ?να 2003)
Ross W. D., Αριστοτ?λη? ², (μτφρ. Μ. Μ?τσου), ΜΙΕΤ, (Αθ?να 1999)
Vegetti, Μ., Ιστορ?α τη? Αρχα?α? Φιλοσοφ?α? , (μτφρ. Γ.Α. Δημητρακ?πουλο?), Π. Τραυλ??, (Αθ?να 2000)
Wildelband, W.?Heimsoeth, H., Εγχειρ?διο Ιστορ?α? τη? Φιλοσοφ?α? ⁴, Α? Τομ., (μτφρ. Ν. Μ. *Σκουτερ?πουλο?), ΜΙΕΤ, (Αθ?να 2001)
Burnet J. (ed.) Plato. Platonis Opera , Oxford University Press. (Oxford 1903)
Bywater, J, (ed), Aristotle's Ethica Nicomachea , Clarendon Press, (Oxford 1894)
Herodotus , (transl. A. D. Godley), Harvard University Press, (Cambridge 1920)
Homer, The Odyssey , (transl. A.T. Murray). Cambridge, MA., Harvard University Press; William *Heinemann, Ltd, (London,. 1919)
Homer, Homeri Opera in five volumes , Oxford University Press, (Oxford 1920)
Liddell H. G. - Scott R., A Greek-English Lexicon , Clarendon Press, (Oxford 1940)
Κατσαρ?? Β. (εισ.), Λεξικ? Σου?δα , Θ?ραθεν, ( Θεσσαλον?κη 2002)
Οικονομ?κο?, Γρηγ?ριο?: ≪Τα π?θη απ? ηθικ?? και φιλοσοφικ?? απ?ψεω?≫. Παρνασσ?? 27 (1985), 43-59.

Εξωτερικο? Σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σοφ? λ?για για την αρετ? Αρχειοθετ?θηκε 2011-11-02 στο Wayback Machine .

Αυτ? το λ?μμα σχετικ? με τη Φιλοσοφ?α χρει?ζεται επ?κταση . Μπορε?τε να βοηθ?σετε την Βικιπα?δεια επεκτε?νοντ?? το .