Η
Επιχε?ρηση Ν?χι του Αετο?
(
αγγλικ?
:
Operation Eagle Claw
), γνωστ? και ω?
Επιχε?ρηση Ταμπ??
(
περσικ?
: ?????? ??? ) στο
Ιρ?ν
,
[1]
?ταν επιχε?ρηση των Εν?πλων Δυν?μεων των
Ηνωμ?νων Πολιτει?ν
που διατ?χθηκε απ? τον Πρ?εδρο των ΗΠΑ
Τζ?μι Κ?ρτερ
προκειμ?νου να σ?σει 52 μ?λη του προσωπικο? τη? πρεσβε?α? που κρατο?νταν αιχμ?λωτοι στην Πρεσβε?α των Ηνωμ?νων Πολιτει?ν στην
Τεχερ?νη
στι?
24 Απριλ?ου
1980
.
Η επιχε?ρηση, μ?α απ? τι? πρ?τε? τη? Δ?ναμη? Δ?λτα (Delta Force),
[2]
συν?ντησε πολλ? εμπ?δια και αποτυχ?ε? και στη συν?χεια μαται?θηκε. Οκτ?
ελικ?πτερα
στ?λθηκαν στην πρ?τη περιοχ? σταδ?ου που ονομ?ζεται "?ρημο? 1" (Desert One), αλλ? μ?νο π?ντε ?φτασαν σε επιχειρησιακ? κατ?σταση.
[3]
Το ?να αντιμετ?πισε υδραυλικ? προβλ?ματα, ?να ?λλο ?πεσε σε αμμοθ?ελλα και το τρ?το ?δειξε σημ?δια ραγισμ?νη? πτ?ρυγα? του ρ?τορα. Κατ? τη δι?ρκεια του επιχειρησιακο? σχεδιασμο?, αποφασ?στηκε ?τι η αποστολ? να ματαιωθε? ε?ν λιγ?τερα απ? ?ξι ελικ?πτερα παρ?μεναν σε λειτουργ?α, παρ? τα τ?σσερα που ?ταν απολ?τω? απαρα?τητα.
[3]
Σε μια κ?νηση που εξακολουθε? να συζητε?ται στου? στρατιωτικο?? κ?κλου?, οι διοικητ?? πεδ?ου συμβο?λεψαν τον Πρ?εδρο Κ?ρτερ να μαται?σει την αποστολ?, κ?τι που ?κανε.
Καθ?? οι αμερικανικ?? δυν?μει? προετοιμ?ζονταν να αποσυρθο?ν απ? το "?ρημο? 1", ?να απ? τα εναπομε?ναντα ελικ?πτερα συνετρ?βη σε μεταγωγικ? αεροσκ?φο? που περιε?χε τ?σο στρατιωτικο?? ?σο και κα?σιμα. Η πυρκαγι? που προ?κυψε κατ?στρεψε και τα δ?ο αεροσκ?φη και σκ?τωσε οκτ? στρατι?τε?.
[3]
Στο πλα?σιο τη?
Ιρανικ?? Επαν?σταση?
, ο ν?ο? ηγ?τη? του Ιρ?ν, ο Αγιατολ?χ
Ρουχολ?χ Χομε?ν?
, δ?λωσε ?τι η αποστολ? ε?χε σταματ?σει απ? μια πρ?ξη του Θεο? ("?γγελοι του Θεο?") που ε?χαν αποτρ?ψει την αποστολ? των ΗΠΑ για να προστατε?σουν το Ιρ?ν και την ν?α ισλαμικ? του κυβ?ρνηση. Με τη σειρ? του, ο Κ?ρτερ απ?δωσε την ?ττα του στι? προεδρικ?? εκλογ?? των ΗΠΑ το 1980 κυρ?ω? στην αποτυχ?α του να εξασφαλ?σει την απελευθ?ρωση των ομ?ρων.
[4]
Τελικ?, οι Αμερικανο? ?μηροι αφ?θηκαν ελε?θεροι λ?γο μετ? την ορκωμοσ?α του
Ρ?ναλντ Ρ?γκαν
.
[5]
Στι?
4 Νοεμβρ?ου
1979
, 52 Αμερικανο? διπλωμ?τε? και πολ?τε? πι?στηκαν ?μηροι στην Πρεσβε?α των Ηνωμ?νων Πολιτει?ν στην Τεχερ?νη, στο Ιρ?ν απ? μια ομ?δα Ιραν?ν φοιτητ?ν κολεγ?ου που αν?καν στου? Μουσουλμ?νου? Φοιτητ?? τη? Γραμμ?? του Ιμ?μη, ?νθερμου? υποστηρικτ?? τη? Ιρανικ?? Επαν?σταση?.
[6]
[7]
Ο Αμερικαν?? πρ?εδρο? Τζ?μι Κ?ρτερ χαρακτ?ρισε την ομηρε?α πρ?ξη "εκβιασμο?" και του? ομ?ρου? "θ?ματα
τρομοκρατ?α?
και
αναρχ?α?
"
[8]
αλλ? στο Ιρ?ν θεωρ?θηκε ευρ?ω? ω? μια πρ?ξη κατ? των ΗΠΑ και τη? επιρρο?? του? στο Ιρ?ν, συμπεριλαμβανομ?νων των προσπαθει?ν του? να υπονομε?σουν την Ιρανικ? Επαν?σταση και τη μακροχρ?νια υποστ?ριξ? του στον Σ?χη του Ιρ?ν,
Μοχ?μεντ Ρεζ? Παχλαβ?
, ο οπο?ο? ανατρ?πηκε το 1979.
[9]
Η κρ?ση ε?χε κορυφωθε? αφο? οι διπλωματικ?? διαπραγματε?σει? απ?τυχαν να εξασφαλ?σουν την απελευθ?ρωση των ομ?ρων. Αντιμ?τωπη με εκλογ?? και με λ?γα στοιχε?α απ? τι? διαπραγματε?σει?, η κυβ?ρνηση Κ?ρτερ δι?ταξε το Στ?ιτ Ντιπ?ρτμεντ να διακ?ψει τι? διπλωματικ?? σχ?σει? με το Ιρ?ν στι? 7 Απριλ?ου 1980.
Ο Υπουργ?? Εξωτερικ?ν
Σ?ιρου? Βαν?
π?εσε τον σ?μβουλο εθνικ?? ασφαλε?α?
Ζμπ?γκνιου Μπρζεζ?νσκι
για στρατιωτικ? λ?ση στην κρ?ση.
[11]
Ο Βαν? ?φυγε απ? την
Ου?σινγκτον
την Π?μπτη 10 Απριλ?ου για διακοπ?? το Σαββατοκ?ριακο στη
Φλ?ριντα
.
[11]
Την Παρασκευ? 11 Απριλ?ου, ο Μπρεζ?νσκι πραγματοπο?ησε μια προγραμματισμ?νη συνεδρ?αση του Συμβουλ?ου Εθνικ?? Ασφαλε?α? ?που επ?μενε ?τι ε?χε ?ρθει η ?ρα να "αναληφθε? δρ?ση",
και ο Κ?ρτερ ε?πε ?τι ?ταν "?ρα να φ?ρουμε του? ομ?ρου? μα? στο σπ?τι".
Κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? συνεδρ?αση? του Συμβουλ?ου Ασφαλε?α? τη? 11η? Απριλ?ου, ο Κ?ρτερ επιβεβα?ωσε ?τι ε?χε εξουσιοδοτ?σει την αποστολ?.
[11]
[σημ. 1]
Ωστ?σο, συν?χισε να ενθαρ?νει τον σχεδιασμ? μια? ταυτ?χρονη? τιμωρητικ?? αεροπορικ?? επιδρομ??, αλλ? τελικ? αυτ? απορρ?φθηκε στι? 23 Απριλ?ου, μ?α ημ?ρα πριν απ? την ?ναρξη τη? αποστολ??.
Η αποστολ? δι?σωση? ε?χε την κωδικ? ονομασ?α "Επιχε?ρηση Ν?χι του Αετο?".
[14]
Η επιχε?ρηση ?λαβε χ?ρα εν μ?σω διακοπ?? των διπλωματικ?ν σχ?σεων μεταξ? του Ιρ?ν και του δυτικο? γε?τον? του
Ιρ?κ
, συμπεριλαμβανομ?νων συχν?ν συνοριακ?ν αψιμαχι?ν, εκκλ?σεων του Χομε?ν? προ? του? σι?τε? του Ιρ?κ να εξεγερθο?ν εναντ?ον του κυβερν?ντο? Κ?μματο? Μπ?αθ και του? ισχυρισμο?? του για υποστ?ριξη του Ιρ?κ στου? ?ραβε? και του? Κο?ρδου? αυτονομιστ?? στο Ιρ?ν. Σ?μφωνα με μια αν?λυση τη? 11η? Απριλ?ου 1980 τη? Κεντρικ?? Υπηρεσ?α? Πληροφορι?ν (
CIA
), "τα στοιχε?α δε?χνουν ?τι το Ιρ?κ ε?χε πιθαν?? σχεδι?σει να ξεκιν?σει μια μεγ?λη στρατιωτικ? κ?νηση εναντ?ον του Ιρ?ν με στ?χο την ανατροπ? του καθεστ?το? Χομε?ν?" και ε?χε "επιδι?ξει να εμπλακε? με το
Κουβ?ιτ
?στε αυτ? να ενεργ?σει ω? μεσαζ?ντα? για την απ?κτηση τη? ?γκριση? και τη? υποστ?ριξη? των Ηνωμ?νων Πολιτει?ν για την ιρακιν? στρατιωτικ? δρ?ση κατ? του Ιρ?ν." Ο Κ?ρτερ, ο οπο?ο? ?γραψε στο ημερολ?γι? του στι? 10 Απριλ?ου ?τι "Οι Ιρανο? τρομοκρ?τε? κ?νουν κ?θε ε?δου? τρελ?? απειλ?? να σκοτ?σουν του? Αμερικανο?? ομ?ρου? ε?ν εισβ?λουν απ? το Ιρ?κ ? το οπο?ο προσδιορ?ζουν ω? αμερικανικ? μαριον?τα", μπορε? να επηρε?στηκε απ? τ?τοιε? αναφορ?? για να εγκρ?νει μια αποστολ? δι?σωση? πριν απ? το ξ?σπασμα εν?? πιθανο? πολ?μου Ιρ?ν-Ιρ?κ.
[15]
Ο σχεδιασμ?? για μια πιθαν? αποστολ? δι?σωση? ξεκ?νησε στι? 6 Νοεμβρ?ου, δ?ο ημ?ρε? μετ? τη σ?λληψη των ομ?ρων.
Ο υποστρ?τηγο? του στρατο? Τζ?ιμ? Βον διορ?στηκε ω? διοικητ?? τη? Κοιν?? Ομ?δα? Εργασ?α? και επρ?κειτο να εδρε?ει στο Ου?ντι Κ?να στην Α?γυπτο, αναφ?ροντα? απευθε?α? στον Πρ?εδρο. Με τη σειρ? του, ε?χε δ?ο διοικητ?? πεδ?ου: τον συνταγματ?ρχη Τζ?ιμ? Κ?ιλ ω? διοικητ? πεδ?ου για την αεροπορ?α και τον συνταγματ?ρχη του αμερικανικο? στρατο? Τσ?ρλι Μπ?κγουιθ ω? διοικητ? πεδ?ου των δυν?μεων εδ?φου?.
[17]
Το φιλ?δοξο σχ?διο επρ?κειτο να βασιστε? στη χρ?ση στοιχε?ων και απ? του? τρει? κλ?δου? του στρατο? των ΗΠΑ: στρατ?, ναυτικ? και αεροπορ?α. Η ιδ?α βασ?στηκε σε μια επιχε?ρηση κατ? την οπο?α ελικ?πτερα και αεροσκ?φη
C-130
, ακολουθ?ντα? διαφορετικ?? διαδρομ??, θα συναντι?ταν σε μια αλυκ? (με την κωδικ? ονομασ?α "?ρημο? 1") 320 χλμ. νοτιοανατολικ? τη? Τεχερ?νη?. Εκε? τα ελικ?πτερα θα ανεφοδι?ζονταν με κα?σιμα απ? τα C-130 και θα παραλ?μβαναν του? μ?χιμου? στρατι?τε? που ε?χαν πετ?ξει με τα μεταγωγικ? C-130. Στη συν?χεια, τα ελικ?πτερα θα του? μετ?φεραν σε μια ορειν? τοποθεσ?α ("?ρημο? 2") πιο κοντ? στην Τεχερ?νη απ? την οπο?α θα ξεκινο?σε η πραγματικ? επιδρομ? δι?σωση? στην π?λη την επ?μενη ν?χτα.
[14]
Η επιχε?ρηση επρ?κειτο περαιτ?ρω να υποστηριχθε? απ? ομ?δα τη? CIA εντ?? τη? χ?ρα?.
[18]
Με την ολοκλ?ρωση τη? επιδρομ??, οι ?μηροι επρ?κειτο να μεταφερθο?ν σε ?να κατεχ?μενο αεροδρ?μιο τη? Τεχερ?νη? απ? το οπο?ο στη συν?χεια θα μεταφ?ρονταν στην Α?γυπτο.
[14]
Στι? 31 Μαρτ?ου, προβλ?ποντα? την αν?γκη για στρατιωτικ? δρ?ση, ?να? επιθεωρητ?? μαχ?ν τη? Πολεμικ?? Αεροπορ?α? των ΗΠΑ, ο Ταγματ?ρχη? Τζον Κ?ρνε? μετ?βει στο "?ρημο? 1" απ? πρ?κτορε? τη? CIA για μια μυστικ? ?ρευνα και αναγν?ριση των προτειν?μενων περιοχ?ν προσγε?ωση? για τα ελικ?πτερα και τα C-130. Ο Κ?ρνε? επιθε?ρησε με επιτυχ?α τον αεροδι?δρομο, τοποθ?τησε τηλεχειριζ?μενα υπ?ρυθρα φ?τα και ?να στροβοσκ?πιο για να περιγρ?ψει ?να σχ?διο προσγε?ωση? για του? πιλ?του?.
[19]
Π?ρε επ?ση? δε?γματα εδ?φου? για να καθορ?σει τι? φ?ρουσε? ιδι?τητε? τη? επιφ?νεια? τη? ερ?μου. Την εποχ? τη? ?ρευνα?, το αλ?τινο επ?πεδο ?δαφου? ?ταν γεμ?το ?μμο, αλλ? τι? επ?μενε? τρει? εβδομ?δε? ?να στρ?μα σκ?νη? απ? ?μμο το οπο?ο ?φτανε βαθι? μ?χρι τον αστρ?γαλο ε?χε εναποτεθε? απ? αμμοθ?ελλε?.
[19]
[20]
Η παραστρατιωτικ? ομ?δα του Τμ?ματο? Ειδικ?ν Δραστηριοτ?των τη? Τεχερ?νη? τη? CIA, με επικεφαλ?? τον συνταξιο?χο αξιωματικ? των Ειδικ?ν Δυν?μεων του Στρατο? των ΗΠΑ, Ρ?τσαρντ Μ?ντοου?, ε?χε δ?ο εργασ?ε?: να λ?βει πληροφορ?ε? για του? ομ?ρου? και του? χ?ρου? τη? πρεσβε?α?
[σημ. 2]
και να μεταφ?ρει την ομ?δα δι?σωση? απ? το ?ρημο? 2 στο χ?ρο τη? πρεσβε?α? με προκατασκευασμ?να οχ?ματα.
[18]
- ↑
Ο αναπληρωτ?? γραμματ?α? Γου?ρεν Κρ?στοφερ, ο οπο?ο? παρακολο?θησε τη συν?ντηση στη θ?ση του Βαν?, δεν ενημ?ρωσε τον Βαν?. ?ξαλλο?, ο Βαν? υπ?βαλε την παρα?τησ? του για λ?γου? αρχ??, αποκαλ?ντα? τον Μπρεζ?νσκι "κακ?".
[11]
- ↑
Στην πραγματικ?τητα, οι πιο σημαντικ?? πληροφορ?ε? προ?λθαν απ? ?ναν μ?γειρα τη? πρεσβε?α? που απελευθερ?θηκε απ? του? Ιρανο??. Ανακαλ?φθηκε σε πτ?ση απ? την Τεχερ?νη την τελευτα?α στιγμ? απ? ?ναν ?λλο αξιωματικ? τη? CIA και επιβεβα?ωσε ?τι οι ?μηροι βρ?σκονταν κεντρικ? στο συγκρ?τημα τη? πρεσβε?α? ? αυτ? ?ταν μια βασικ? πληροφορ?α που αναζητο?σαν εδ? και καιρ? οι σχεδιαστ??.
[21]
- ↑
≪AFSOC.af.mil≫
. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
στι? 16 Νοεμβρ?ου 2009.
- ↑
Gabriel (1985), pp. 106?116.
- ↑
3,0
3,1
3,2
Bowden, Mark (Μα?ου 2006).
≪The Desert One Debacle≫
. The Atlantic
. Ανακτ?θηκε στι? 20 Σεπτεμβρ?ου 2013
.
- ↑
≪Jimmy Carter: Iran hostage rescue should have and could have worked if the US was more prepared≫
.
USA Today
. 17 September 2010
.
https://www.usatoday.com/news/washington/2010-09-17-iran-hostages-jimmy-carter_N.htm
.
- ↑
≪Iran hostage crisis≫
.
Britannica
.
- ↑
Penn, Nate (3 Νοεμβρ?ου 2009).
≪444 Days in the Dark: An Oral History of the Iran Hostage Crisis≫
.
GQ
. Ανακτ?θηκε στι? 6 Ιανουαρ?ου 2020
.
- ↑
Sahimi, Muhammad (3 Νοεμβρ?ου 2009).
≪The Hostage Crisis, 30 Years On≫
.
Frontline
.
PBS
. Ανακτ?θηκε στι? 6 Ιανουαρ?ου 2020
.
- ↑
≪Air Force Magazine≫
(PDF)
. Air Force Magazine. 5 Απριλ?ου 2016. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
(PDF)
στι? 27 Νοεμβρ?ου 2012
. Ανακτ?θηκε στι? 5 Μα?ου 2016
.
- ↑
Kinzer, Stephen.
≪Thirty-five years after Iranian hostage crisis, the aftershocks remain≫
.
BostonGlobe.com
. The Boston Globe
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Απριλ?ου 2018
.
- ↑
11,0
11,1
11,2
11,3
Douglas Brinkley
(29 December 2002).
≪The Lives They Lived; Out of the Loop≫
.
The New York Times Magazine
.
https://www.nytimes.com/2002/12/29/magazine/the-lives-they-lived-out-of-the-loop.html
. Ανακτ?θηκε στι? 3 May 2017
.
- ↑
14,0
14,1
14,2
[1]
| Britannica: Operation Eagle Claw rescue mission: 1980
- ↑
Emery, Chris (2013). ≪Reappraising the Carter Administration's response to the Iran?Iraq war≫.
The Iran?Iraq War: New International Perspectives
.
Routledge
.
ISBN
9780415685245
.
- ↑
Waugh, Jr, William L.
≪The Structure of Decision-Making in the Iranian Hostage Rescue Attempt and its Implications for Conflict Management≫
.
The Centre for Digital Scholarship Journals
.
- ↑
18,0
18,1
Guerrier, Steven W.· Hastedt, Glenn P. (2010).
Spies, Wiretaps, and Secret Operations [2 volumes]: An Encyclopedia of American Espionage
. ABC-CLIO.
ISBN
978-1851098071
.
- ↑
19,0
19,1
Bottoms, Mike (2007).
Carney receives Simons Award
(PDF)
.
Tip of the Spear
. United States Special Operations Command Public Affairs Office. σελ?δε? 26?31
. Ανακτ?θηκε στι? 11 Νοεμβρ?ου 2010
.
- ↑
Pushies, Fred (2009).
Deadly Blue: Battle Stories of the U.S. Air Force Special Operations Command
. AMACOM. σελ. 15.
ISBN
978-0814413609
.
- ↑
Hoe, Alan (2013).
The Quiet Professional: Major Richard J. Meadows of the U.S. Army Special Forces
. University Press of Kentucky. σελ. 237.
ISBN
978-0813144511
.
- Beckwith, Col. Charlie A., US Army (Ret.) (2000).
Delta Force: The Army's Elite Counter Terrorist Unit
. Avon.
ISBN
0-380-80939-7
.
- Bottoms, Mike (2007).
≪Carney receives Simons Award≫
(PDF)
.
Tip of the Spear
. United States Special Operations Command Public Affairs Office. σελ?δε? 26?31
. Ανακτ?θηκε στι? 11 Νοεμβρ?ου 2010
.
- Bowden, Mark (2006).
Guests Of The Ayatollah: The First Battle In America's War With Militant Islam
. Atlantic Monthly Press.
ISBN
0-87113-925-1
.
- Carter, Jimmy (1 Οκτωβρ?ου 1982).
Keeping Faith: Memoirs of a President
. Bantam Books.
ISBN
0-553-05023-0
.
- Gabriel, Richard A. (1985).
Military Incompetence: Why the American Military Doesn't Win
. Hill and Wang.
ISBN
0-374-52137-9
.
- Haney, Eric (2002).
Inside Delta Force: The Story Of America's Elite Counter Terrorist Unit
. Random House.
ISBN
0-385-33603-9
.
- Kamps, Charles Tustin (2006).
≪Operation Eagle Claw: The Iran Hostage Rescue Mission≫
.
Air & Space Power Journal
. Αρχειοθετ?θηκε απ?
το πρωτ?τυπο
στι? 2010-04-02
.
https://web.archive.org/web/20100402215434/http://www.airpower.maxwell.af.mil/apjinternational/apj-s/2006/3tri06/kampseng.html
. Ανακτ?θηκε στι? 18 March 2008
.
- Department of Transportation, US Government (2012).
Aeronautical Information Manual
(PDF)
. U.S. Department of Transportation: Federal Aviation Administration. σελ?δε? 4?3?18. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
(PDF)
στι? 5 Μαρτ?ου 2013.
- Ryan, Paul B. (1985).
The Iranian Rescue Mission: Why It Failed
. Annapolis: Naval Institute Press.
ISBN
0-87021-321-0
.
- Thigpen (2001).
The Praetorian STARShip : the untold story of the Combat Talon
. DIANE Publishing.
ISBN
9781428990432
.
- Kyle, Col. James H., USAF (Ret.) (1990).
The Guts to Try
. New York: Orion Books.
ISBN
0-517-57714-3
.
- Lenahan, Rod (1998).
Crippled Eagle: A Historical Perspective Of U.S. Special Operations 1976?1996
. Narwhal Press.
ISBN
1-886391-22-X
.
- Olausson, Lars, Lockheed Hercules Production List 1954?2005, Satenas, Sweden, annually, no ISBN.