Το Δημοψ?φισμα του 1946 προκηρ?χθηκε στι? 30 Ιουν?ου 1946 (ΦΕΚ Α? 205) απ? την κυβ?ρνηση του Κωνσταντ?νου Τσαλδ?ρη και διενεργ?θηκε την 1 Σεπτεμβρ?ου του ?διου ?του?, σ?μφωνα με ψ?φισμα τη? Βουλ??, με το ερ?τημα τη? επαν?δου του Βασιλι? Γεωργ?ου Β? στην Ελλ?δα ? ?χι (ο οπο?ο? ε?χε φ?γει απ? την Ελλ?δα μαζ? με την ελληνικ? κυβ?ρνηση ?ταν καταλ?φθηκε η Ελλ?δα απ? τι? Γερμανικ?? δυν?μει? τον Απρ?λιο του 1941) καθ?? και μια τρ?τη επιλογ? υπ?ρ τη? Αβασ?λευτη? Δημοκρατ?α?. Το αποτ?λεσμα ?ταν 69% υπ?ρ τη? επαν?δου του βασιλι?, 20% Λευκ? ψηφοδ?λτια και 11% υπ?ρ τη? Αβασ?λευτη? Δημοκρατ?α?. Το αποτ?λεσμα θεωρε?ται διαβλητ?.

Ιστορικ? πλα?σιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τον Μ?ιο του 1941, η διαγραφ?μενη ολοκληρωτικ? κατ?ληψη τη? χ?ρα? απ? τι? δυν?μει? του ?ξονα και η απ?φαση τη? κυβ?ρνηση? να συνεχ?σει την πολεμικ? προσπ?θεια στο πλευρ? των Συμμ?χων , υποχρ?ωναν τον βασιλι? τη? Ελλ?δα? Γε?ργιο να εγκαταλε?ψει το εθνικ? ?δαφο?. Η παρουσ?α του, αρχικ? στο Κ?ιρο και στη συν?χεια στο Λονδ?νο, ?φερε τη σφραγ?δα τη? νομιμ?τητα? και τη? συν?χεια? του ελληνικο? κρ?του? στην εξορ?α. ?λε? οι συμμαχικ?? και ουδ?τερε? χ?ρε? αναγν?ριζαν την κυβ?ρνησ? του ω? τη μ?νη ν?μιμη ελληνικ? κυβ?ρνηση. Καμ?α απ? τι? κυβερν?σει? των χωρ?ν του ?ξονα δεν αναγν?ρισε ο?τε αποκατ?στησε διπλωματικ?? σχ?σει? με τι? κατοχικ?? κυβερν?σει? που σχηματ?στηκαν στην Αθ?να κατ? τη δι?ρκεια του πολ?μου.

Ωστ?σο, η ξεκ?θαρη αναγν?ριση στο εξωτερικ? του Γεωργ?ου ω? κεφαλ? του κρ?του? δεν ?ταν αντ?στοιχη πλ?ον με τα αισθ?ματα των υπηκ?ων του στην κατεχ?μενη Ελλ?δα. Η πρ?τη κατοχικ? κυβ?ρνηση, προσπαθ?ντα? να αποκτ?σει λα?κ? ?ρεισμα, κατ?γγειλε εμμ?σω?, μ?σω διαγγ?λματο? , τον βασιλι? ?τι ?ταν υπε?θυνο? για την εθνικ? τραγωδ?α και ?τι εγκατ?λειψε τον λα? του. Μ?α απ? τι? πρ?τε? αντιστασιακ?? οργαν?σει? και αργ?τερα απ? τι? σημαντικ?τερε?, ο Εθνικ?? Δημοκρατικ?? Ελληνικ?? Σ?νδεσμο? , στην ιδρυτικ? του διακ?ρυξη ?θετε προ? αμφισβ?τηση ?χι μ?νο το πρ?σωπο του Γεωργ?ου (≪ Να αποκαλ?ψη […] την προδοσ?αν του τ?ω? Βασιλ?ω? Γεωργ?ου του Β? και τη? περ? αυτ?ν σπε?ρα? τη? αυτοκληθε?ση? Δικτατορ?α? τη? 4η? Αυγο?στου ≫), αλλ? και την ?δια τη Μοναρχ?α (≪ Να εγκαθιδρ?ση ει? την Ελλ?δα το Δημοκρατικ?ν πολ?τευμα ≫).

Γενικ? πλα?σιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ε?χαν προηγηθε? οι βουλευτικ?? εκλογ?? τη? 31η? Μαρτ?ου 1946 ?που το ΚΚΕ και αρκετ? κ?μματα απε?χαν καταγγ?λοντα? εκ των προτ?ρων νοθε?α. Μετ? τη ν?κη στι? βουλευτικ?? εκλογ?? των Λα?κ?ν , που υποστ?ριζαν τον μοναρχικ? θεσμ?, τα στελ?χη του κ?μματο? και τη? κυβ?ρνηση? π?εζαν για επ?σπευση του δημοψηφ?σματο? τη? επιστροφ?? του ?λληνα βασιλ?α, το οπο?ο ε?χε αρχικ? τοποθετηθε? για το ?το? 1948 . Με την επ?σπευση διαφωνο?σαν οι κεντρ?οι πολιτικο? καθ?? και οι Βρετανικ?? αρχ?? αλλ? υποχ?ρησαν μπροστ? στη δ?ναμη τη? εκλογικ?? επιτυχ?α? των Λα?κ?ν. ^[1] Σ?μφωνα με το απ? 27/30 Ιουν?ου 1946 Δ? Ψ?φισμα τη? Βουλ??, ≪ δι' ο? ελευθ?ρω? θ?λει αποφανθ? ο Λα?? περ? τη? επαν?δου τη? Α.Μ. του Βασιλ?ω? Γεωργ?ου Β? ει? την Ελλ?δα προ? αυτοπρ?σωπον αν?ληψιν τη? ασκ?σεω? των κατ? το ισχ?ον Σ?νταγμα αρμοδιοτ?των αυτο? ≫. Οι επιλογ?? ?ταν δ?ο: υπ?ρ τη? επαν?δου του Βασιλι? ? υπ?ρ τη? Δημοκρατ?α?, αν και πολλ? ψηφοδ?λτια βρ?θηκαν λευκ?.

Στ?ση των κομμ?των [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το ΚΚΕ , εν? απε?χε απ? τι? βουλευτικ?? εκλογ?? του 1946, συμμετε?χε στο δημοψ?φισμα ζητ?ντα? απ? τα μ?λη του να ρ?ξουν λευκ? ^[2] . Η Εθνικ? Πολιτικ? ?νωση των Γ. Παπανδρ?ου , Σοφ. Βενιζ?λου και Π. Κανελλ?πουλου και οι Φιλελε?θεροι του Θ. Σοφο?λη ε?χαν ταχθε? υπ?ρ τη? Αβασ?λευτη? Δημοκρατ?α? ? κατ? τη? επαν?δου, δ?λωσαν ?μω? ?τι θα αποδεχθο?ν το αποτ?λεσμα. Στην ουσ?α, ?χι ανοιχτ?, λ?γω τη? ταραγμ?νη? περι?δου, τα κεντρ?α κ?μματα για λ?γου? αρχ?? ψ?φιζαν Αβασ?λευτη αλλ? δεν ?καναν μεγ?λη εκστρατε?α υπ?ρ τη?. Τον υπ?ρ τη? δημοκρατ?α? αγ?να τον ?δωσαν απ? την παρ?ταξ? του? κυρ?ω? ο Νικ?λαο? Πλαστ?ρα? και ο Εμμανου?λ Τσουδερ?? . Υπ?ρ τη? επαν?δου ε?χαν εκδηλωθε? το Λα?κ? Κ?μμα και ?σοι ε?χαν συνεργασθε? μαζ? του στι? βουλευτικ?? εκλογ?? τη? 31η? Μαρτ?ου 1946 .

Αποτελ?σματα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το δημοψ?φισμα διενεργ?θηκε την 1η Σεπτεμβρ?ου του 1946 . Σε σ?νολο 1.812.444 εγγεγραμμ?νων ψηφοφ?ρων ψ?φισαν 1.679.813 ^[3] . Το αποτ?λεσμα ?ταν 69% των ψ?φων υπ?ρ τη? επαν?δου του Γεωργ?ου Β? . Στην ηπειρωτικ? Ελλ?δα ο Γε?ργιο? Β? ?λαβε απ? 80% ?ω? 97%, εν? στι? π?λει? ψ?φισαν κατ? τη? επαν?δου του. Στην Κρ?τη σημει?θηκε ποσοστ? 70% υπ?ρ τη? Αβασ?λευτη? Δημοκρατ?α? ^[4] . Ο Γε?ργιο? Β? επ?στρεψε στην Ελλ?δα στι? 28 Σεπτεμβρ?ου .

Συνθ?κε? δημοψηφ?σματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Την ανακο?νωση των αποτελεσμ?των ακολο?θησαν οι κατηγορ?ε? ?τι ε?χε γ?νει νοθε?α αφο? σε ?λε? τι? αγροτικ?? περιοχ?? υπ?ρχαν παρακρατικ?? ομ?δε? και ?τυπη αστυνομ?α, ^[5] καθιστ?ντα? αδ?νατη και την πολιτικ? λειτουργ?α ?χι μ?νο του ΚΚΕ αλλ? και ?ποιων ?λλων αντιμοναρχικ?ν τ?σεων. ^[6] Παρ?λληλα ε?χε ψηφιστε? το Γ? Ψ?φισμα τον Ιο?νιο του 1946, εν? λ?γε? μ?ρε? μετ? δολοφον?θηκε ο Κ?στα? Βιδ?λη? , πολιτικ?? συντ?κτη? του Ριζοσπ?στη που ε?χε μεταβε? στη Θεσσαλ?α για να περιγρ?ψει την κατ?σταση. Αντ?θετα σε περιοχ?? τι? οπο?ε? το ΚΚΕ θεωρο?σε ω? επιρρο? του, ?πω? ο Πειραι?? , η Θεσσαλον?κη και γενικ? η Μακεδον?α , τα αποτελ?σματα ?δειχναν ?τι οι ψ?φοι ε?χαν μοιραστε?. ^[7] Τα αποτελ?σματα αυτ? φαντ?ζουν ω? εμφαν?στατα διαβλητ?. Ο Θεμιστοκλ?? Σοφο?λη? χαρακτ?ρισε το δημοψ?φισμα ω? ≪ εστερημ?νον οιουδ?ποτε κ?ρου? και αξ?α? ηθικ??, οικτρ?ν κατασκε?ασμα β?α? και νοθε?α? ≫. ^[8]

Αποτ?μηση του αποτελ?σματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το αποτ?λεσμα του δημοψηφ?σματο? ?δειξε α?ξηση τη? φιλομοναρχικ?? παρ?ταξη? κ?τι που πρ?πει να ερμηνευθε? περισσ?τερο ω? ?κφραση αντ?θεση? προ? το ΚΚΕ παρ? μ?νο ω? ?νδειξη για την επιθυμ?α επιστροφ?? του βασιλι?. Επικρατο?σε τ?τε στη χ?ρα η α?σθηση ?τι η υπ?ρ τη? αβασ?λευτη? δημοκρατ?α? ψ?φο? θα λειτουργο?σε τελικ? σε ?φελο? του ΚΚΕ . ?λλωστε τα κεντρ?α κ?μματα ουσιαστικ? δεν ?δρασαν εναντ?ον του. Εξ?λλου ο κ?νδυνο? απ? το ΚΚΕ δεν ?ταν φανταστικ?? για το καθεστ?? και μπορο?σε να τον διαπιστ?σει κανε?? απ? τη συνεχ?? αυξαν?μενη δραστηρι?τητα των ανταρτ?ν στη δι?ρκεια του καλοκαιριο?. ^[9] Παραμ?νει τελε?ω? αβ?βαιο ποιο θα ?ταν το αποτ?λεσμ? του αν ε?χε γ?νει σε ομαλ?? συνθ?κε? ^[10] εν? ?λλε? ?ρευνε? δε?χνουν ?τι το φιλομοναρχικ? στρατ?πεδο θα ?παιρνε λ?γο π?νω απ? 50%. ^[11] Ο Ν?κο? Μαραντζ?δη? αναφ?ρει πω? παρ? την κυβερνητικ? τρομοκρατ?α και την νοθε?α που ?λαβε χ?ρα, το αποτ?λεσμα ?ταν ενδεικτικ? τη? επιθυμ?α? του ελληνικο? λαο?. ^[12] Κατ? τρ?πο συμβολικ? την ?δια μ?ρα ομ?δα ανταρτ?ν του Γι?ργου Γιαννο?λη επιτ?θηκαν και εξουδετ?ρωσε τον ενισχυμ?νο σταθμ? χωροφυλακ?? στην Κοτ?λη. ^[10]

Χαρακτ?ρα? του δημοψηφ?σματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι συνταγματολ?γοι διαφωνο?ν σχετικ? με τον χαρακτ?ρα του δημοψηφ?σματο?: ?τσι ο Ν?κο? Αλιβιζ?το? το χαρακτηρ?ζει ≪ προσωπικ? δημοψ?φισμα ≫, εν? ο Αριστ?βουλο? Μ?νεση? ≪ συνταγματικ? ≫, επειδ? πιθαν? αντ?θετη λα?κ? ψ?φο? προ? τον βασιλι? συνεπαγ?ταν και κατ?ργηση του μοναρχικο? θεσμο? του ?διου. Ο Ηλ?α? Νικολακ?πουλο? το χαρακτηρ?ζει ≪ ιδι?μορφο προσωπικ? δημοψ?φισμα ≫, το οπο?ο δεν αφορο?σε τον θεσμ? ? το πρ?σωπο του μον?ρχη, αλλ? ≪ την σκοπιμ?τητα τη? επιστροφ?? του στην Ελλ?δα ≫. ^[13]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Κ?ντη?, Βασ?λειο? (2000). ≪Η παλιν?ρθωση τη? μοναρχ?α? και η γεν?κευση των συγκρο?σεων≫. Ιστορ?α του Ελληνικο? ?θνου? . ΙΣΤ? . Εκδοτικ? Αθην?ν.  
• Λυμπερ?το?, Μιχ?λη? Π. (2006). Στα πρ?θυρα του εμφυλ?ου πολ?μου. Απ? τα Δεκεμβριαν? στι? εκλογ?? του 1946 . Βιβλι?ραμα. ISBN   978-960-8087-49-1 .  
• Νικολακ?πουλο?, Ηλ?α? (2001). Η καχεκτικ? δημοκρατ?α. Κ?μματα και εκλογ??, 1946?1967 . Αθ?να: Πατ?κη?. σελ?δε? 86?94. ISBN   978-960-16-0226-4 .  
• Νικολακ?πουλο?, Ηλ?α? (2010). ≪Διολισθα?νοντα? προ? τον Εμφ?λιο: Απρ?λιο?-Α?γουστο? 1946≫. Ο Εμφ?λιο? Π?λεμο? 1946-1949 . ?ξι στιγμ?? του εικοστο? αι?να. 5 . Δημοσιογραφικ?? Οργανισμ?? Λαμπρ?κη. σελ?δε? 43?50. ISBN   978-960-469-874-5 .  
• Μαραντζ?δη?, Ν?κο? (2023). Στη σκι? του Στ?λιν:Μ?α παγκ?σμια ιστορ?α του ελληνικο? κομμουνισμο? . Αθ?να: Αλεξ?νδρεια. ISBN   978-960-221-993-5 .  
• Ριζ??, Σωτ?ρη? (23.10.2011). ≪Το δημοψ?φισμα του 1946≫ . Η Καθημεριν? . https://www.kathimerini.gr/society/440797/to-dimopsifisma-toy-1946/ .  

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εθνικ? Οπτικοακουστικ? Αρχε?ο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Επιστροφ? τη? βασιλικ?? οικογ?νεια? μετ? το δημοψ?φισμα του 1946 ( Εθνικ? Οπτικοακουστικ? Αρχε?ο )

π   ?   σ   ?   ε Εκλογ?? και Δημοψηφ?σματα στην Ελλ?δα Βουλευτικ?? 1843 1844 1847 1850 1853 1856 1859 1861 1862 1865 1868 1869 1872 1873 1874 1875 1879 1881 1885 1887 1890 1892 1895 1899 1902 1905 1906 1910 Α 1910 Β 1912 1915 Α 1915 Β 1920 1923 1926 1928 1932 1933 1935 1936 1944 1 1946 1950 1951 1952 1956 1958 1961 1963 1964 1967 2 1974 Α 3 1974 Β 1977 1981 1985 1989 Α 1989 Β 1990 1993 1996 2000 2004 2007 2009 2012 Α 2012 Β 2015 Α 2015 Β 2019 2023 Α 2023 Β Γερουσιαστικ?? 1929 Ευρωεκλογ?? 1981 1984 1989 1994 1999 2004 2009 2014 2019 2024 Δημοψηφ?σματα 1862 1920 1924 1935 1946 1968 1973 1974 2011 4 2015 Αυτοδιοικητικ?? 1834 1835 1837 1841 1847 1850 1866 1870 1874 1879 1883 1887 1891 1895 1899 1903 1907 1914 1925 1929 1934 1951 1954 1959 1964 1975 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2019 2023 1  Εκλογ?? τη? ΠΕΕΑ την περ?οδο τη? κατοχ?? σε περιορισμ?νο τμ?μα τη? επικρ?τεια? 2  Δεν ?γιναν λ?γω τη? Χο?ντα? 3  Μαται?θηκαν λ?γω του κιν?ματο? του Δημητρ?ου Ιωανν?δη 4  Εξαγγ?λθηκε αλλ? μαται?θηκε