Συντεταγμ?νε? : 37°58′24″N 23°43′12″E  /  37.97333°N 23.72000°E  / 37.97333; 23.72000

Εθνικ?ν Αστεροσκοπε?ον Αθην?ν

Το ?μβλημα του Εθνικο? Αστεροσκοπε?ου Αθην?ν
?δρυση	26 Ιουν?ου 1842
Ιδρυτ??	Γε?ργιο? Βο?ρη?
Νομικ? υπ?σταση	Νομικ? Πρ?σωπο Δημοσ?ου Δικα?ου
?δρα	Λ?φο? Νυμφ?ν,Τ.Κ. 11810, Αθ?να, Ελλ?δα
Πεδ?α	Αστρονομ?α
Πρ?εδρο? του Διοικητικο? Συμβουλ?ου	Πλει?νη? Εμμανου?λ
Μητρικ? οργ?νωση	Γενικ? Γραμματε?α ?ρευνα? και Τεχνολογ?α?
Συνεργασ?α	Γεωδυναμικ? Ινστιτο?το Ινστιτο?το Αστρονομ?α?, Αστροφυσικ??, Διαστημικ?ν Εφαρμογ?ν και Τηλεπισκ?πηση? Ινστιτο?το ερευν?ν περιβ?λλοντο? και βι?σιμη? αν?πτυξη?
Προ?πολογισμ??	6.602.000 (οικ. ?το? 2021) [1]
Μ?νυμα	180 Χρ?νια Προσφορ? στην ?ρευνα και την Κοινων?α
Ιστ?τοπο?	noa.gr/
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Το Εθνικ? Αστεροσκοπε?ο Αθην?ν ε?ναι ερευνητικ? κ?ντρο στην Αθ?να και αστεροσκοπε?ο , αποτελε? Νομικ? Πρ?σωπο Δημοσ?ου Δικα?ου και εποπτε?εται απ? το Υπουργε?ο Αν?πτυξη? και τη Γενικ? Γραμματε?α ?ρευνα? και Καινοτομ?α? .

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Θεμελι?θηκε στι? 28 Ιουν?ου του 1842. Εμπνευστ?? του ?ταν ο Μακεδ?να? αστρον?μο? και καθηγητ?? αστρονομ?α? στο Πανεπιστ?μιο Αθην?ν , Γε?ργιο? Βο?ρη? . Ο Γε?ργιο? Βο?ρη? ?πεισε τον Γε?ργιο Σ?να να χρηματοδοτ?σει την αν?γερση του αστεροσκοπε?ου Αθην?ν ^[2] . Την ημ?ρα, μ?λιστα, των εγκαιν?ων συν?πεσε και ?κλειψη ηλ?ου που περι?γραψε ο Δαν?? ιστορικ?? και γεωγρ?φο? A. L. Koppen. Το αρχικ? κτ?ριο του πρ?του αυτο? ελληνικο? ερευνητικο? ιδρ?ματο? ?ταν προσανατολισμ?νο στα τ?σσερα σημε?α του ορ?ζοντα και χτ?στηκε με β?ση τα σχ?δια του Δανο? αρχιτ?κτονα Θε?φιλο Χ?νσεν στον Λ?φο των Νυμφ?ν, ?ναν απ? του? επτ? λ?φου? που δεσπ?ζουν στην π?λη των Αθην?ν. ?ταν δωρε? του Βορειοηπειρ?τη τραπεζ?τη βαρ?νου Γεωργ?ου Σ?να και η κατασκευ? του περατ?θηκε το 1846 με συνολικ? κ?στο? 500.000 δραχμ?ν.

Ο πρ?το? διευθυντ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πρ?το? Διευθυντ??, ?ταν και ο εμπνευστ?? του, καθηγητ?? Γε?ργιο? Βο?ρη? , απ? το 1846 ?ω? το 1855 . Στη θητε?α του Γ. Βο?ρη το αστεροσκοπε?ο εξοπλ?στηκε με ?ργανα απ? την Αυστρ?α και εκπον?θηκαν οι πρ?τε? αστρονομικ?? μελ?τε?, οι περισσ?τερε? απ? τι? οπο?ε? παραμ?νουν αδημοσ?ευτε?. Ο καθορισμ?? των γεωγραφικ?ν συντεταγμ?νων του Αστεροσκοπε?ου Αθην?ν, εκε?νη την εποχ?, αποτελε? ακ?μα και σ?μερα τη β?ση τη? χαρτογρ?φηση? τη? Ελλ?δο? . ^[3]

Τα μετ?πειτα στελ?χη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τον Γε?ργιο Βο?ρη διαδ?χτηκε ο Ιω?ννη? Παπαδ?κη? ?ω? το 1858 . Η οικογ?νεια Σ?να εξ?πλισε και συντ?ρησε το ?δρυμα μ?χρι το 1884 που το αν?λαβε το κρ?το?. Ο γιο? του Γεωργ?ου Σ?να, Σ?μων , δι?ρισε το 1858 ω? διευθυντ? του Εθνικο? Αστεροσκοπε?ου Αθην?ν τον Γερμαν? αστρον?μο Ιο?λιο Σμιτ ο οπο?ο? υπηρ?τησε στη θ?ση αυτ? επ? 26 χρ?νια. Στη δι?ρκεια τη? θητε?α? του πραγματοπο?ησε πλ?θο? αστρονομικ?ν, μετεωρολογικ?ν και γεωφυσικ?ν παρατηρ?σεων. Κατασκε?ασε, μ?λιστα, κι ?ναν σπουδα?ο τοπογραφικ? χ?ρτη τη? Σελ?νη? ο οπο?ο? περι?χει 30.000 κρατ?ρε? και αναφ?ρεται στο βιβλ?ο του Ιο?λιου Βερν ≪Γ?ρω απ? τη Σελ?νη≫.

Με τον θ?νατ? του, και λ?γω τη? οικονομικ?? κατ?σταση?, οι εργασ?ε? του αστεροσκοπε?ου μ?χρι τη δεκαετ?α του 1890 ?ταν δ?σκολε?, σε αυτ? το δι?στημα εργαζ?ταν ο Δημ?τριο? Κοκκ?δη? . Μετ?πειτα τη διε?θυνσ? του αν?λαβε ?να? ?λλο? αξι?λογο? αστρον?μο? ο Δημ?τριο? Αιγιν?τη? (1864-1932) τον οπο?ο μετακ?λεσε απ? το Παρ?σι η κυβ?ρνηση Δηλιγι?ννη.

Ν?οι ευεργ?τε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Λ?γω τη? οικονομικ?? στεν?τητα? τη? χ?ρα?, η κρατικ? επιχορ?γηση ?ταν πολ? μικρ?, οπ?τε ο Δημ?τριο? Αιγιν?τη? (1862-1934) π?τυχε τη σ?σταση εθνικ?? επιτροπ?? η οπο?α ?κανε ?ρανο και μ?σα σε λ?γα χρ?νια συν?λεξε ?να σημαντικ? ποσ? απ? επιφανε?? ?λληνε?. Μεταξ? των μεγ?λων δωρητ?ν περιλαμβ?νονταν οι Δ. Δωρ?δη? , Α. Συγγρ?? , Μ. Κοργιαλ?νιο? , Π. Στεφ?νοβικ , Ε. Ζαρ?φη? , Κ. Μαυρομιχ?λη? , Α. Σκουζ?? και Ν. Χρυσοβελ?νη? , με τα χρ?ματα των οπο?ων κατασκευ?στηκαν ν?ε? εγκαταστ?σει?, δημιουργ?θηκαν οι β?σει? τη? Μετεωρολογικ?? Υπηρεσ?α? και η συστηματικ? παρακολο?θηση των σεισμ?ν και ?λλων γεωφυσικ?ν φαινομ?νων. Δ?ο απ? τα ν?α κτ?ρια σχεδι?στηκαν απ? τον αρχιτ?κτονα Ερνστ Τσ?λλερ . Ο Αιγιν?τη? επ?βλεπε τη δραστηρι?τητα του Αστεροσκοπε?ου μ?χρι τον θ?νατ? του το 1934, εν? διετ?λεσε επ?ση? και δυο φορ?? Υπουργ?? Παιδε?α? (1917 και 1926). Ε?ναι ο ιδρυτ?? τη? Ακαδημ?α? Αθην?ν (1926), εν? η συμβολ? του για την εισαγωγ? στην Ελλ?δα του παγκ?σμιου χρονομετρικο? συστ?ματο? και τη? ?ρα? τη? ανατολικ?? Ευρ?πη? (1916), καθ?? και του Γρηγοριανο? ημερολογ?ου (1923) ?ταν ιδια?τερα σημαντικ?.

Τα ινστιτο?τα του αστεροσκοπε?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1890 το Αστεροσκοπε?ο ?γινε κρατικ? Ερευνητικ? Κ?ντρο, μετονομ?στηκε σε Εθνικ? Αστεροσκοπε?ο Αθην?ν και το υπ?ρχον Αστρονομικ? Τμ?μα συμπληρ?θηκε με δ?ο ?λλα, το Μετεωρολογικ? και το Σεισμολογικ?. Το 1935 ο Στα?ρο? Πλακ?δη? (1893-1990) εκλ?γεται Καθηγητ?? στο Πανεπιστ?μιο Αθην?ν, διατηρ?ντα? τη θ?ση του ω? προ?σταμ?νου του Αστρονομικο? Τμ?ματο? του Αστεροσκοπε?ου. Μ?σα στα επ?μενα δ?ο χρ?νια το ΕΑΑ διαδ?χονται τρει? διευθυντ??, ο Νικ?λαο? Κριτικ?? αν?λαβε προσωριν? ?ω? το 1936, ?ποτε διορ?σθηκε ο Ηλ?α? Μαριολ?πουλο? . Τ?λο?, το 1937, Διευθυντ?? του ΕΑΑ διορ?ζεται ο πλο?αρχο? Γε?ργιο? Χορ?. Το 1942 τα τμ?ματα οργαν?θηκαν σε Ινστιτο?τα και το 1955 προστ?θηκε ω? τ?ταρτο το Ιονοσφαιρικ? Ινστιτο?το. Το 1946 ο Πλακ?δη? ?δρυσε την ≪Ελληνικ? Αστρονομικ? ?νωση≫ για την εκλα?κευση τη? Αστρονομ?α? στην Ελλ?δα, εν? το σημαντικ?τερο μ?λημ? του ?ταν η μεταφορ? των αστρονομικ?ν παρατηρ?σεων απ? το κ?ντρο τη? Αθ?να? στην Πεντ?λη. Το 1999 τα Ινστιτο?τα μετονομ?στηκαν σε Ινστιτο?το Αστρονομ?α? και Αστροφυσικ?? (ΙΑΑ), Ινστιτο?το Ερευν?ν Περιβ?λλοντο? και Βι?σιμη? Αν?πτυξη? (ΙΕΠΒΑ) , Γεωδυναμικ? Ινστιτο?το , Ινστιτο?το Διαστημικ?ν Εφαρμογ?ν και Τηλεπισκ?πηση? (ΙΑΑΔΕΤ), εν? το 2003 προστ?θηκε και π?μπτο Ινστιτο?το, αυτ? τη? Αστροσωματιδιακ?? Φυσικ?? "ΝΕΣΤΩΡ". Το 2012 ?γινε εκ ν?ου αναμ?ρφωση του ερευνητικο? ιστο? τη? Ελλ?δο? που ε?χε ω? συν?πεια τη με?ωση των Ινστιτο?των του Εθνικο? Αστεροσκοπε?ου Αστεροσκοπε?ου σε τρ?α. Οι δραστηρι?τητε? του Ινστιτο?του Αστροσωματιδιακ?? Φυσικ?? "ΝΕΣΤΩΡ" μεταφ?ρθηκαν στο Ινστιτο?το Πυρηνικ?? και Σωματιδιακ?? Φυσικ?? του ΕΚΕΦΕ "Δημ?κριτο?" , και το ΙΔΕΤ συγχωνε?θηκε με το ΙΑΑ στο Ινστιτο?το Αστρονομ?α?, Αστροφυσικ??, Διαστημικ?ν Εφαρμογ?ν και Τηλεπισκ?πηση? (ΙΑΑΔΕΤ) .

Τα τηλεσκ?πια του ΕΑΑ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?να απ? τα πρ?τα τηλεσκ?πια του Αστεροσκοπε?ου Αθην?ν, γνωστ? ω? ≪Τηλεσκ?πιο Δωρ?δη≫, γι?ρτασε το 2002 τα εκατοστ? του γεν?θλια. Εγκαταστ?θηκε στο κτ?ριο του Θησε?ου, ?που λειτουργε? ακ?μη και σ?μερα, και π?ρε το ?νομα του μεγ?λου δωρητ? του. Ε?ναι ?να διοπτρικ? τηλεσκ?πιο με φακ? 40 εκατοστ?ν και εστιακ? απ?σταση 5 μ?τρων. Το ≪Τηλεσκ?πιο Δωρ?δη≫ ?ταν το μεγαλ?τερο τηλεσκ?πι? μα? μ?χρι το 1959 ?ταν στον Λ?φο Κουφ?? τη? Πεντ?λη? εγκαταστ?θηκε το μεγ?λο διοπτρικ? τηλεσκ?πιο Newall σε ?να ν?ο κτ?ριο με θ?λο διαμ?τρου 14 μ?τρων. Το τηλεσκ?πιο αυτ? ζυγ?ζει 9 τ?νου?, ?χει μ?κο? 9 περ?που μ?τρων και φακ? 62,5 εκατοστ?ν. ?ταν πρωτοκατασκευ?στηκε στι? αρχ?? τη? δεκαετ?α? του 1870 ?ταν το μεγαλ?τερο τηλεσκ?πιο στον κ?σμο. Σ?μερα το τηλεσκ?πιο αυτ? χρησιμοποιε?ται για εκπαιδευτικο?? μ?νο σκοπο?? και επ?δειξη. Παρομο?ου μεγ?θου? μ’ αυτ? τη? Κρ?τη? ε?ναι και το ≪Κοργιαλ?νιο Τηλεσκ?πιο≫ των 123 εκατοστ?ν που αν?κει στο Εθνικ? Αστεροσκοπε?ο και ε?ναι εγκατεστημ?νο απ? το 1975 στο Κρυον?ρι Κορινθ?α? σε υψ?μετρο 930 μ?τρων. Απ? το 2007 π?ντω? η επιστημονικ? μελ?τη του ουρανο? στην Ελλ?δα γνωρ?ζει μια ν?α μεγ?λη ?νθηση με την εγκατ?σταση του ≪τηλεσκοπ?ου Αρ?σταρχο?≫ στην κορυφ? του Χελμο? (σε υψ?μετρο 2.453 μ?τρων). Το ν?ο αυτ? τηλεσκ?πιο ε?ναι το μεγαλ?τερο τηλεσκ?πιο στη χ?ρα μα? με δι?μετρο κατ?πτρου 2,30 μ?τρων ?ψο? 8,40 μ?τρων και συνολικ? β?ρο? 34 τ?νων, εν? ?χει τη δυνατ?τητα να κ?νει παρατηρ?σει? τηλεχειριζ?μενο απ? την Αθ?να . ?χει π?ρει το ?νομα του μεγ?λου αστρον?μου τη? αρχαι?τητα?, του Αρ?σταρχου του Σ?μιου (310-230 π.Χ.) που πρ?το? πρ?τεινε το ηλιοκεντρικ? σ?στημα 1.800 χρ?νια πριν απ? τον Κοπ?ρνικο.

Ο μετεωρολογικ?? σταθμ?? στο Θησε?ο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το Εθνικ? Αστεροσκοπε?ο Αθην?ν διαχειρ?ζεται τον αρχαι?τερο μετεωρολογικ? σταθμ? τη? Ελλ?δα? και ?ναν απ? του? αρχαι?τερου? στη Ν?τια Ευρ?πη. Ο σταθμ?? ε?ναι τοποθετημ?νο? στο κ?ντρο τη? Αθ?να?, στο Θησε?ο (Λ?φο? Νυμφ?ν). Ο Α' τ?ξη? μετεωρολογικ?? σταθμ?? βρ?σκεται στο ?διο ακριβ?? σημε?ο απ? τι? 11 Σεπτεμβρ?ου 1890, εν? ?ρχισε τη λειτουργ?α του το 1858 σε διαφορετικ? τοποθεσ?α στο Θησε?ο . ^[4]

Το γεωαστροφυσικ? μουσε?ο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το Μουσε?ο Γεωαστροφυσικ?? δημιουργ?θηκε στου? χ?ρου? του Εθνικο? Αστεροσκοπε?ου και περιλαμβ?νει μερικ? απ? τα σπανι?τερα ?ργανα που ε?τε καθ?ριζαν τον χρ?νο, ε?τε πραγματοποιο?σαν αστρονομικ??, γεωδετικ??, μετεωρολογικ?? και σεισμολογικ?? μετρ?σει?. Εκτ?? απ? τα μεγ?λα τηλεσκ?πια του 19ου αι?να εκτ?θενται επ?ση? και μικρ?τερα ?πω? ο ≪Κ?κλο? του Borda≫ κατασκευ?? 1798, το οπο?ο χρησιμοπο?ησε η Γαλλικ? Χαρτογραφικ? Εταιρε?α για τη χαρτογρ?φηση του Αιγα?ου το 1810, και ?ργανα που πραγματικ? ?μειναν στην ιστορ?α, ?πω? μετεωρολογικ?, αυτογραφικ? και σεισμολογικ? ?ργανα του 19ου αι?να. Επ?ση? εκτ?θεται και μ?α απ? τι? πρ?τε? συσκευ?? μ?τρηση? του ?ζοντο? στην Αθ?να, κατασκευ?? 1880, και φυσικ? ο σπουδαι?τατο? χ?ρτη? τη? Σελ?νη? του Σμιντ.

Ο γεωαστροφυσικ?? περ?πατο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η δημιουργ?α εν?? Αστροφυσικο? Περιπ?του στον Λ?φο των Νυμφ?ν του Θησε?ου , ο οπο?ο? εγκαινι?στηκε το 2008, οφε?λεται εν πολλο?? στι? εν?ργειε? που ?κανε ο τ?τε Πρ?εδρο? του Αστεροσκοπε?ου Χρ?στο? Ζερεφ?? και στοχε?ει στη διατ?ρηση και αν?δειξη του ιστορικο? χ?ρου του Εθνικο? Αστεροσκοπε?ου. Ο Περ?πατο? περιλαμβ?νει, εκτ?? απ? την αποκατ?σταση των ιστορικ?ν κτιρ?ων, την επαν?χρησ? του? για μουσειακ?? και εκπαιδευτικ?? λειτουργ?ε?, καθ?? και τη διαμ?ρφωση του υπα?θριου χ?ρου ?στε να δημιουργηθε? ?να? θεαματικ?? περ?πατο? με αναφορ?? στη γη και στα ουρ?νια σ?ματα σε σχ?μα σπε?ρα?, που συνδ?ει τι? στροβιλοειδε?? κιν?σει? που παρατηρο?νται στη μικροκλ?μακα των γ?ινων ρευστ?ν στη Γη μ?χρι τη μακροκλ?μακα των γαλαξιακ?ν δομ?ν.

Κ?ντρο επισκεπτ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Για του? σκοπο?? τη? επιμ?ρφωση? και εκλα?κευση? σε θ?ματα αστρονομ?α?, στα πλα?σια του Προγρ?μματο? "Ανοιχτ?? Θ?ρε?" τη? Γενικ?? Γραμματε?α? ?ρευνα? και Τεχνολογ?α?, δημιουργ?θηκε στο Ινστιτο?το Αστρονομ?α? και Αστροφυσικ?? το Κ?ντρο Επισκεπτ?ν με βασικ? μ?λημ? του τη δι?χυση των αστρονομικ?ν γν?σεων προ? το ευρ? κοιν?. Ο σκοπ?? αυτ?? επιτυγχ?νεται με την οργ?νωση σεμιναρ?ων, διαλ?ξεων και με νυχτεριν?? παρατηρ?σει? στο εντυπωσιακ? κτ?ριο του τηλεσκοπ?ου Newall στην Πεντ?λη, περ?που 15 χλμ. απ? το κ?ντρο τη? Αθ?να?. Απ? τα εγκα?νια του τον Σεπτ?μβριο το 1995 ?ω? το 2010 ?χουν ξεναγηθε? στο Κ?ντρο π?νω απ? 200.000 επισκ?πτε? απ? ?λη την Ελλ?δα και πολλο? ξ?νοι, εν? το ειδικ? εκπαιδευτικ? του πρ?γραμμα ?χουν παρακολουθ?σει μαθητ?? απ? περ?που 4.000 σχολε?α τη? Ελλ?δα? .

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Δημοσιευμ?νε? αναφορ?? ΕΑΑ

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Εθνικ? Αστεροσκοπε?ο Αθην?ν

• Επ?σημη Ιστοσελ?δα του Εθνικο? Αστεροσκοπε?ου Αθην?ν
• Συν?ντευξη του διευθυντ? του Αστεροσκοπε?ου Γ. Κοντ?πουλου, για την ιστορ?α και τη λειτουργ?α του Αστεροσκοπε?ου, 1976 (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ )